luận án tiến sĩ đổi mới hệ thống kế toán việt nam trong tiến trình hội tụ với chuẩn mực kế toán quốc tế

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.4 MB, 209 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

VIâN HÀN LÂM KHOA HàC XÃ HI VIõT NAM

HC VIặN KHOA HC X HịI

Lờ Thnh Tuyờn

I MI Hặ THNG Kắ TON VIặT NAM TRONG TIắN TRèNH HịI T VI CHUN MC

K¾ TỐN QC T¾

LN ÁN TI¾N S) KINH T¾

HÀ NÞI, 2024

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

VIâN HÀN LÂM KHOA HàC XÃ HàI VIâT NAM

HàC VIỈN KHOA HàC XÃ HịI

Lờ Thnh Tuyờn

I MI Hặ THNG Kắ TON VIặT NAM TRONG TIắN TRèNH HịI T VI CHUN MĀC

K¾ TỐN QC T¾

LN ÁN TIÀN S) KINH TÀ Chuyên ngành: Kinh tÁ quốc tÁ

Mã số: 9 31 01 06

NG¯äI H¯âNG DÀN KHOA HàC: 1. GS. TS. NGUYàN HĀU ÁNH 2. PGS. TS. NGUYàN ĐÌNH THà

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

MĀC LĀC

Mà ĐÀU ... 1

1. Tính cÃp thiÁt căa đề tài: ... 1

2. Māc đích và nhiãm vā nghiên cứu căa luÃn án ... 2

3. Đối t°ÿng và ph¿m vi nghiên cứu: ... 3

4. Ph°¡ng pháp luÃn và ph°¡ng pháp nghiên cứu căa luÃn án... 4

5. Đóng góp mãi về khoa hác căa luân án: ... 5

6. Ý ngh*a lý luÃn và thực tián căa luÃn án ... 6

7. C¡ cÃu căa luÃn án ... 6

CH¯¡NG 1: TàNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CĄU TRONG N¯àC V QUC Tắ V HịI T CHUN MC Kắ TON QC T¾ ... 8

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu: ... 8

1.2. Kho¿ng trống nghiên cứu ... 23

CH¯¡NG 2: C¡ Sà LÝ LUÀN VÀ THĀC TIÄN VÀ CHUÂN MĀC K¾

2.1.1.3. Mục tiêu và vai trị của kế tốn ... 27

2.1.2. Tổng quan về chu¿n mực kÁ toán ... 28

2.1.2.1. Định nghĩa về chuẩn mực kế toán ... 28

2.1.2.2. Mục tiêu và vai trị của chuẩn mực kế tốn ... 29

2.1.2.3. Lịch sử hình thành và phát triển của chuẩn mực kế toán ... 29

2.1.2.4. Tổ chức ban hành chuẩn mực kế toán trên thế giới ... 31

2.2. Quá trình hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ ... 32

2.2.1. Yêu cầu hội tụ chuẩn mực kế toán quốc tế ... 32

2.2.2. Quá trình hội tụ chuẩn mực kế toán quốc tế ... 33

2.2.3. Nhāng thách thức và tác đáng tiêu cực đÁn quá trình hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 35

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

2.2.3.1. Thách thức ... 35

2.2.3.2. Tác động tiêu cực ... 36

2.3. Các yếu tố tác động đến quá trình xây dựng và hình thành chuẩn mực kế toán tại một số quốc gia và đặc điểm về q trình hội tụ kế tốn quốc tế ... 37

2.3.1. Các yÁu tố tác đáng: ... 37

2.3.1.1. YÁu tố thuác về môi tr°ång văn hóa ... 37

2.3.1.2. u tố thc về mơi tr°ång pháp lý, chính trß ... 38

2.3.1.3. u tố thc về mơi tr°ång kinh doanh ... 40

2.3.2. Đặc đißm căa q trình hịa hÿp - hái tā kÁ tốn quốc tÁ ... 41

2.4. Quy trình, hệ thống chuẩn mực kế tốn quốc tế và thực tiễn q trình xây dựng tại một số quốc gia ... 43

2.4.1. Quy trình ban hành chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ ... 43

2.4.2. Hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 44

2.4.3. Thực tián tiÁn trình hái tā hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ t¿i mát số quốc gia và bài hác kinh nghiãm rút ra đối vãi Viãt Nam ... 46

2.4.3.7. Kinh nghiệm các nước Đông Nam Á: ... 53

2.4.3.8. Bài học kinh nghiệm thực tiễn rút ra đối với quá trình đổi mới hệ thống kế tốn Việt Nam trong tiến trình hội tụ với chuẩn mực kế tốn quốc tế ... 55

CH¯¡NG 3: THĀC TR¾NG T HềA HỵP ắN HịI TĀ CHN MĀC K¾ TỐN QC T¾ VÀ Q TRÌNH HịI NHP CA Hặ THNG Kắ TON VIặT NAM ... 59

3.1. Lc s hỡnh thành và phát triển hệ thống kế toán Việt Nam ... 59

3.1.1. Giai đo¿n tr°ãc năm 1986 ... 59

3.1.2. Giai đo¿n 1986 – 1995 ... 60

3.1.3. Giai đo¿n 1995 – 2001 ... 62

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

3.1.4. Giai đo¿n 2001 đÁn nay: ... 64

3.2. Thực trạng hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam ... 67

3.2.1. Hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam hiãn nay ... 67

3.2.2. Đánh giá thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam hiãn nay ... 67

3.2.3. Nhāng khác biãt giāa hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam hiãn hành và hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 81

3.3. Đánh giá thực trạng xây dựng và hội nhập hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam ... 81

3.3.1. Hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam: từ hịa hÿp đÁn hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 81

3.3.2. Các yÁu tố tác đáng đÁn quá trình hái nhÃp chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa hã thống kÁ tốn Viãt Nam ... 88

3.3.2.1. Mơi trường pháp lý, chính trị ... 88

3.3.2.2. Mơi trường kinh tế ... 89

3.3.2.3. Mơi trường văn hố... 91

3.3.2.4. Môi trường công nghệ và hạ tầng cơ sở ... 92

3.3.3. Đặc đißm căa q trình hịa hÿp – hái tā căa căa hã thống kÁ toán Viãt Nam vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 94

3.3.4. Nhāng thành quÁ và vÃn đề cần giÁi quyÁt trong quá trình xây dựng hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam ... 96

CH¯¡NG 4: MÞT Sà ĐÞNH H¯àNG VÀ GIÀI PHÁP ĐàI MàI HỈ THNG Kắ TON VIặT NAM TRONG TIắN TRèNH HịI T VàI CHN MĀC K¾ TỐN QC T¾... 102

4.1. Xu thế hòa hợp – hội tụ của chuẩn mực kế toán quốc tế và định hướng đổi mới hệ thống kế toán Việt Nam trong thời gian tới ... 102

4.1.1. Xu thÁ hòa hÿp – hái tā căa chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ trong thåi gian tãi 102 4.1.2. Đßnh h°ãng đổi mãi hã thống kÁ tốn Viãt Nam trong thåi gian tãi trong xu thÁ hịa hÿp – hái tā vãi chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ ... 104

4.2. Gi¿i pháp đổi mới hệ thống kế tốn Việt Nam trong tiến trình hội tụ chuẩn mực kế toán quốc tế ... 107

4.2.1. Bám sát Lá trình áp dāng Chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ IFRS t¿i Viãt Nam .. 107

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

4.2.2. Áp dāng theo từng khu vực ... 107

4.2.3. CÁi tiÁn quy trình so¿n thÁo chu¿n mực ... 108

4.2.4. Thúc đ¿y viãc t¿o lÃp mối quan hã vãi các tổ chức quốc tÁ ... 111

4.2.5. ThiÁt lÃp c¡ chÁ căa hã thống kÁ tốn – kißm toán Viãt Nam ... 113

4.2.6. Nâng cao chÃt l°ÿng kißm sốt ho¿t đáng kÁ tốn Viãt Nam ... 117

4.2.7. Xây dựng và hoàn thiãn các chu¿n mực kÁ toán ch°a ban hành t¿i Viãt Nam ... 119

4.3. Điều kiện triển khai thực hiện và Kiến nghị với Nhà nước, Bộ tài chính và các cơ quan hữu quan ... 120

4.3.1. Điều kiãn trißn khai thực hiãn ... 120

4.3.2. KiÁn nghß về lt và chính sách đßnh h°ãng hß trÿ ... 122

4.3.3. KiÁn nghß về đ¿y m¿nh các ho¿t đáng dßch vā kÁ tốn, kißm tốn ... 125

4.3.4. KiÁn nghß về đ¿y m¿nh ho¿t đáng đào t¿o kÁ toán ... 126

4.3.5. KiÁn nghß về nâng cao vai trị và chức năng căa các tổ chức nghề nghiãp ... 127

4.3.6. Các kiÁn nghò khỏc ... 128

KắT LUN ... 131

TI LIặU THAM KHÀO ... 138

PHĀ LĀC ... 150

Phụ lục 1: Câu hỏi phỏng vÁn chuyên gia ... 150

Phụ lục 2: Phiếu kh¿o sát điều tra ... 150

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

DANH MĀC BÀNG BIÂU

BÁng 3.1: Danh māc các lo¿i tài khn kÁ tốn theo qut đßnh 425 căa ... 60

Bá tài chính năm 1970 ... 60

BÁng 3.2: Danh māc các lo¿i tài khoÁn kÁ toán thống nhÃt năm 1990 ... 61

BÁng 3.3: Danh māc các lo¿i tài khoÁn kÁ toán năm 1996 ... 63

BÁng 3.4: Mức đá cÃp nhÃt chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam so vãi chu¿n mực quốc tÁ ... 86

BÁng 3.5: Đÿt 1: Ngày 31/12/2001 ban hành 4 chu¿n mực ... 165

BÁng 3.6: Đÿt 2: Ngày 31/12/2002 ban hành 6 chu¿n mực ... 166

BÁng 3.7: Đÿt 3: Ngày 30/12/2003 ban hành 6 chu¿n mực ... 166

BÁng 3.8: Đÿt 4: Ngày 15/2/2005 ban hành 6 chu¿n mực ... 167

BÁng 3.9: Đÿt 5: Ngày 28/12/2005 ban hành 4 chu¿n mực ... 167

BÁng 3.10: Nhāng khác biãt giāa chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam và chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 168

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

DANH MĀC HÌNH VẼ

Hình 2.1: Quy trình ban hành chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 43 Hình 3.1: Thơng tin mÁu khÁo sát ... 161 Hình 3.2: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá phù hÿp căa các chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vãi tình hình Viãt Nam hiãn nay (VAS 1 – VAS 19) ... 161 Hình 3.3: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá phù hÿp căa các chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam vãi tình hình Viãt Nam hiãn nay (VAS 21 – VAS 30) ... 162 Hình 3.4: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá phù hÿp căa các chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vãi chu¿n mực quốc tÁ hiãn nay (VAS 1 – VAS 19) ... 162 Hình 3.5: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá phù hÿp căa các chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vãi chu¿n mực quốc tÁ hiãn nay (VAS 21 – VAS 30) ... 163 Hình 3.6: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá cÃp nhÃt căa các chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam theo nhāng thay đổi căa chu¿n mực quốc tÁ (VAS 1 – VAS 19) ... 163 Hình 3.7: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá cÃp nhÃt căa các chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam theo nhāng thay đổi căa chu¿n mực quốc tÁ ... 164 Hình 3.8: Đánh giá căa chuyên gia về thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam ... 164 Hình 3.9: Đánh giá căa chuyên gia về thực tr¿ng mức đá hái tā căa chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 164 Hình 3.10: Đánh giá căa chuyên gia về mức đá tác đáng căa các yÁu tố đÁn tiÁn trình hái tā căa hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ ... 165 Hình 3.11: Đánh giá căa chuyên gia về thực tr¿ng mức đá tác đáng đÁn viãc hái tā căa chu¿n mực kÁ toán Viãt nam hiãn nay vãi chu¿n mực thÁ giãi ... 165

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

DANH MĀC TĆ VI¾T TÂT

ASEAN Hiãp hái các quốc gia Đông Nam Á

CNCC Bá Kinh tÁ tài chính Pháp

FASB Hái đồng chu¿n mực kÁ tốn tài chính Mỹ GAAP Ngun tắc kÁ toán chung đ°ÿc thừa nhÃn

IASB Hái đồng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ IASC Uỷ ban chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ

IASC Foundation Tổ chức Uỷ ban chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ

IFRIC Uỷ ban h°ãng dÁn các chu¿n mực báo cáo tài chính IFRS Chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ

IOSCO Tổ chức quốc tÁ các uỷ ban chứng khoán JFSA C¡ quan dßch vā tài chính NhÃt bÁn

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Mà ĐÀU

1. Tính c¿p thi¿t căa đÁ tài:

T sau khi mỗ ca, i mói v tin hnh hái nhÃp sâu ráng vãi thÁ giãi năm 1986 đÁn nay, Viãt Nam đã giành đ°ÿc nhiều thành quÁ về kinh tÁ - xã hái. Tốc đá tăng trỗng kinh t hng nm ca Viót Nam trong thp niên 90 căa thÁ kỷ tr°ãc và nhāng năm đầu thÃp niên 2000 luôn đ¿t h¡n 7%/năm. Hiãn nay, mc tng trỗng kinh t hng nm cng t hĂn 6%/nm, thuỏc vo nhng nóc cú mc tng trỗng kinh tÁ cao nhÃt thÁ giãi. Trong tiÁn trình hái nhÃp quốc tÁ, Viãt Nam đ¿t đ°ÿc nhiều thành tựu quan tráng. Nm 1995, Viót Nam trỗ thnh thnh viờn th 7 căa Hiãp hái các quốc gia Đông Nam Á, năm 2007, Viãt Nam gia nhÃp Tổ chức th°¡ng m¿i thÁ giãi (WTO) và năm 2015 cùng các quốc gia Đơng Nam Á hình thành tổ chức khu vực Cáng đồng Asean. Ngoài ra, Viãt Nam đã ký kÁt hiãp đßnh th°¡ng m¿i tự do vãi 10 quốc gia và khu vực, đáng chú ý nh° Hiãp đßnh th°¡ng m¿i tự do vãi Hàn Quốc, Hiãp đßnh th°¡ng m¿i vãi tổ chức Á-Âu,...Tính đÁn nay, Viãt Nam đã có quan hã th°¡ng m¿i vãi h¡n 200 quốc gia, trong đó có h¡n 70 quốc gia có kim ng¿ch h¡n 100 triãu USD (T° Hồng, 2017).

TrÁi qua 5 lần ban hành, hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam hiãn nay bao gồm 26 chu¿n mực. Sau q trình áp dāng, khơng thß phă nhÃn các đóng góp to lãn căa Chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam (VAS) trong viãc nâng cao tính minh b¿ch căa báo cáo tài chính, cung cÃp nguồn thông tin chÃt l°ÿng, đáng tin cÃy và phù hÿp vãi trình đá căa nhāng nhà quÁn lý và đặc thù căa nền kinh tÁ n°ãc ta. Tuy vÃy, VAS ngày càng bác lá nhiều h¿n chÁ, trong đó có nhiều nái dung ch°a thích hÿp vãi các giao dßch căa nền kinh tÁ thß tr°ång trong giai đo¿n hiãn nay, khi xuÃt hiãn nhiều cơng cā tài chính phức t¿p. Theo đánh giá căa giãi chuyên môn, so vãi chu¿n mực quốc tÁ, hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vÁn còn thiÁu nhiều chu¿n mực và còn tồn t¿i nhāng khác biãt nhÃt đßnh, điều đó t¿o ra nhiều rào cÁn và làm giÁm niềm tin căa các nhà đầu tự ngo¿i vào Viãt Nam.

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Viãt Nam đang trong quá trình đổi mãi và hái nhÃp, hồn thiãn thß chÁ, t¿o ra khung pháp lý cần thiÁt cho sự vÃn hành căa các cơng cā qn lý, trong đó có kÁ toán. Trong nhāng năm qua, nhāng đổi mãi đã đ°a l*nh vực kÁ toán n°ãc ta từng b°ãc tiÁp cÃn vãi thông lã quốc tÁ. Dù đã đ¿t đ°ÿc mát số thành quÁ, hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vÁn ch°a hoàn chỉnh và ch°a thực sự hoà hÿp vãi quy đßnh quốc tÁ. Thực tÁ vÃn dāng chu¿n mực cịn gặp nhiều khó khăn. Nhāng thách thức căa q trình hái nhÃp địi hỏi phÁi có sự đßnh h°ãng thay đổi hái tā vãi chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ, các thơng tin về kÁ tốn cần phÁi minh b¿ch, phÁn ánh chính xác, trung thực, đầy đă và đáng tin cÃy về tình hình doanh nghiãp. Vì vÃy, viãc xây dựng, hồn thiãn hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam theo chu¿n mực quốc tÁ là mát yêu cầu cÃp thiÁt căa thực tián, đáp ứng các māc tiêu căa nhà n°ãc.

XuÃt phát từ nhāng vÃn đề thực tián trên, tôi thÃy rằng nghiên cứu về viãc áp dāng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ vào Viãt Nam là vô cùng cần thiÁt. Do vÃy, tôi lựa chán đề tài <Đổi mãi hã thống kÁ tốn Viãt Nam trong tiÁn trình hái tā vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ= làm đề tài luÃn án vãi hi váng rằng đề tài có thß đ°a ra mát số

gÿi ý cho sự phát trißn căa kÁ toán quốc gia trong thåi gian tãi. 2. Māc đích và nhiÇm vā nghiên cąu căa ln án

Māc đích nghiên cứu:

- Mức đá phù hÿp căa từng Chu¿n mực kÁ tốn vãi tình hình Viãt Nam hiãn nay và mức đá cÃp nhÃt căa chu¿n mực này theo nhāng thay đổi căa chu¿n mực quốc tÁ.

- Các nhân tố Ánh hỗng tói tin trỡnh hỏi t ca hó thng chun mực kÁ toán Viãt Nam.

Nhiãm vā nghiên cứu:

- Nghiên cứu thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam hiãn nay, đặc đißm và các yÁu tố tác đáng đÁn hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam, mức đá hái tā vãi các chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ. Qua đó đß thÃy đ°ÿc nhāng khó khăn, h¿n chÁ trong hái tā chu¿n mực quốc tÁ căa kÁ toán Viãt Nam, nhāng khoÁng cách giāa chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam hiãn hành vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

- Nghiên cứu kinh nghiãm hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa mát số quốc gia trên thÁ giãi. Nghiên cứu tìm hißu về bối cÁnh, ph°¡ng thức hái tā và tiÁn trình hái tā căa các quốc gia, qua đó, gÿi ý nhāng đßnh h°ãng cần thiÁt cho q trình hái tā chu¿n mực quốc tÁ căa hã thống kÁ toán Viãt Nam.

- Qua xem xét thực tián và kinh nghiãm từ các quốc gia khác, nghiên cứu đánh giá khÁ năng hái tā kÁ toán quốc tÁ căa Viãt Nam, từ đó đ°a ra các chính sách, chiÁn l°ÿc đß kÁ tốn Viãt Nam hái tā hiãu quÁ vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

Câu hßi nghiên cąu

Nghiên cứu đ°ÿc thực hiãn nhằm trÁ låi cho các câu hỏi sau:

- Mức đá phù hÿp căa từng Chu¿n mực kÁ tốn vãi tình hình Viãt Nam hiãn nay và mức đá cÃp nhÃt căa chu¿n mực này theo nhāng thay đổi căa chu¿n mực quốc tÁ nh° th no?

- Cỏc nhõn t no nh hỗng tãi tiÁn trình hái tā căa hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam?

- Các giÁi pháp nhằm đ¿y m¿nh māc tiêu hái tā vãi chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ là gì?

3. Đái t°ÿng và ph¿m vi nghiên cąu:

Do hã thống kÁ tốn có ph¿m vi rÃt ráng nên đối t°ÿng nghiên cu ca Lun ỏn ch giói hn ỗ phn hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam, khơng đề cÃp đÁn chÁ đá kÁ toán.

LuÃn án khÁo sát mát cách tổng quát về viãc hái tā căa chu¿n mực kÁ toán trên thÁ giãi. Các ph°¡ng pháp, chiÁn l°ÿc, chính sách và lá trình hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa mát s nóc tiờu biòu, nhng nĂi cú nhiu nh hỗng đÁn kÁ toán quốc tÁ là nhāng bài hác kinh nghiãm q báu, từ đó có thß đề xt mát số gÿi ý cho Viãt Nam. Cā thß nh° sau:

 Về thời gian:

LuÃn án tÃp trung nghiên cứu hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam từ giai đo¿n đầu tiên Bá Tài Chính ban hành đÁn nay.

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Tuy nhiên, nghiên cứu tÃp trung nhiều h¡n vào khoÁng thåi gian nhāng năm gần đây, khi quá trình hái tā chu¿n mực quốc tÁ b°ãc sang giai đo¿n mãi, c tha nhn v ỏp dng rỏng rói ỗ nhiều quốc gia trên thÁ giãi nh°ng cũng gặp không ớt trỗ ngi v khú khn.

Về nßi dung:

- Phân tích thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam, q trình hái tā chu¿n mực quốc tÁ căa kÁ toán Viãt Nam.

- Phân tích hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc t ang diỏn ra ỗ mỏt s quc gia trên thÁ giãi.

- Đánh giá, phân tích và đ°a ra kiÁn nghß cho hã thống kÁ tốn Viãt Nam trong tiÁn trình hái tā vãi chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ.

4. Ph°¢ng pháp ln và ph°¢ng pháp nghiên cąu căa luÁn án

Ph°¡ng pháp nghiên cứu sÿ dāng chung là ph°¡ng pháp luÃn căa chă ngh*a duy vÃt biãn chứng kÁt hÿp vãi các ph°¡ng pháp cā thß đß thu thÃp dā liãu, phân tích và xÿ lý dā liãu.

Các ph°¡ng pháp nghiên cứu cā thß nh° sau:

-Ph°¡ng pháp nghiên cứu tài liãu: Tác giÁ tìm kiÁm, đánh giá và lựa chán nhiều tài liãu nghiên cứu chuyên sâu trong và ngoài n°ãc liên quan đÁn vÃn đề nghiên cứu từ nhiều nguồn khác nhau nh°: sách, báo, t¿p chí, các công bố và báo cáo nghiên cứu, ...và các thơng tin thứ cÃp khác đß phân tích, tổng hÿp, làm rõ nhāng vÃn đề lý luÃn về hã thống chu¿n mực kÁ tốn. Nhāng thơng tin thứ cÃp thu thÃp đ°ÿc cũng giúp mô tÁ, lý giÁi nhāng vÃn đề đang tồn t¿i căa hã thống chu¿n mực kÁ tốn hiãn nay và xác đßnh vÃn đề cần giÁi quyÁt, ph°¡ng h°ãng và giÁi pháp

thực hiãn.

-Ph°¡ng pháp phỏng vÃn sâu: Nghiên cứu tiÁn hành các cuác phỏng vÃn vãi 7 chuyên gia, là nhāng ng°åi đang thực hiãn các công viãc khác nhau nh°: kÁ tốn, giÁng viên, nhân viên chính phă và kißm tốn. Các chun gia này có nhiều kiÁn thức và kinh nghiãm nghiên cứu về hã thống kÁ tốn Viãt Nam và q trình hịa hÿp – hái tā căa kÁ toán Viãt Nam vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Các cuác phỏng vÃn chuyên gia dián ra giai đo¿n 2017 – 2020. Tổng thåi gian các cc phỏng vÃn là 15 giå, trung bình mßi cc phỏng vÃn kéo dài 50 phút. Dựa trên nhāng ý kiÁn căa các chuyên gia đ°ÿc phỏng vÃn, tác giÁ xem xét, đánh giá đối vãi nhāng vÃn đề liên quan đÁn câu hỏi nghiên cứu.

-Ph°¡ng pháp điều tra bÁng hỏi: Nghiên cứu gÿi bÁng khÁo sát, điều tra ý kiÁn căa các doanh nghiãp, chuyên gia làm viãc trong l*nh vực kÁ toán. KÁt quÁ điều tra s¿ phÁn ánh thực tr¿ng và đặc đißm nổi bÃt căa hã thống kÁ tốn Viãt Nam. Có 120 phiÁu khÁo sát đ°ÿc gÿi đi và thu về đ°ÿc 100 phÁn hồi hÿp lã.

BÁng hỏi sÿ dāng thang đo Likert 5 đißm đß đánh giá ý kiÁn căa ng°åi trÁ låi. Sau khi thu thÃp phÁn hồi, các dā liãu đ°ÿc xÿ lý thơng qua phần mềm SPSS đß hß trÿ phân tích.

-Ph°¡ng pháp phân tích, ph°¡ng pháp tổng hÿp, ph°¡ng pháp so sánh, ph°¡ng pháp t° duy đ°ÿc sÿ dāng kÁt hÿp, linh ho¿t phù hÿp vãi từng yêu cầu nái dung và māc tiêu cā thß. Ph°¡ng pháp phân tích, tổng hÿp đ°ÿc sÿ dāng đß hã thng húa cĂ sỗ lý lun, khỏi quỏt lý thut, nhÃn đßnh về hã thống kÁ tốn và các chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Ph°¡ng pháp so sánh đ°ÿc sÿ dāng đß xem xét, so sánh các chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam và quốc tÁ, so sánh giāa các giai đo¿n phát trißn căa q trình hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ, so sánh giāa thực tr¿ng và nhāng yêu cầu căa quá trình hái nhÃp quốc tÁ. Ph°¡ng pháp t° duy đ°ÿc sÿ dāng xuyên suốt trong quá trình nghiên cứu, kÁt hÿp vãi các ph°¡ng pháp khác đß xác đßnh nái dung, vÃn đề và ph°¡ng h°ãng nghiên cứu, xác đßnh và hồn thiãn các giÁi pháp đổi mãi hã thống chu¿n mực kÁ toán trong tiÁn trình hái tā quốc tÁ.

5. Đóng góp mái vÁ khoa hác căa luân án:

Thứ nhất, tác giÁ đã trình bày đ°ÿc tổng quan các cơng trình nghiên cứu có liên quan đÁn đề ti trong v ngoi nóc, trờn cĂ sỗ ú ch ra các vÃn đề đã thống nhÃt cũng nh° khoÁng trống cần tiÁp tāc nghiên cứu cho luÃn án.

Thứ hai, về lý luÃn, luÃn án đã khái quỏt hoỏ c cỏc vn cĂ sỗ lý lun

chu¿n mực kÁ toán và xu thÁ hái tā hã thống kÁ toán quốc tÁ trên thÁ giãi, bao gồm: các vÃn đề chung về kÁ toán, chu¿n mực kÁ tốn, q trình hái tā Chu¿n mực kÁ

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

toán quốc tÁ. Đặc biãt, luÃn án đã nghiên cứu chỉ ra các nhân tố tác đáng và quá trình xây dựng và hình thành Chu¿n mực kÁ toán t¿i mát số quốc gia, trên c¡ sỗ ú rỳt ra c cỏc bi hỏc kinh nghiãm cho Viãt Nam. Các nghiên cứu căa tác giÁ đã làm sáng tỏ h¡n mát số vÃn đề lý luÃn và thực tián liên quan đÁn đề tài nghiên cứu.

Thứ ba, về thực tián, luÃn án đã nghiên cứu, đánh giá thực tr¿ng từ hoà hÿp

đÁn hái tā Chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ và q trình hái nhÃp căa hã thống kÁ tốn Viãt Nam. Xt phát từ lßch sÿ hình thành và phát trißn căa hã thống kÁ tốn Viãt Nam, luÃn án phân tích, đánh giá và đ°a ra mát số đề xuÃt đß đổi mãi hã thống kÁ tốn Viãt Nam trong tiÁn tình hái tā vãi Chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Các đề xuÃt đ°ÿc phõn tớch cú cĂ sỗ khoa hỏc v cĂ sỗ thực tián, đÁm bÁo tính khÁ thi.

6. Ý ngh*a lý luÁn và thāc tiÅn căa luÁn án

Hã thống hóa và làm rõ thêm mát số vÃn đề lý luÃn và thực tián c¡ bÁn liên quan đÁn chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ đß làm nổi bÃt nhāng đặc đißm, vai trị chung căa

chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ trong q trình tồn cầu hóa và thĂng mi quc t.

Trờn cĂ sỗ trỡnh by, phân tích và làm rõ q trình hái nhÃp, hái tā vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa mát số quốc gia trên thÁ giãi, LuÃn án chỉ ra nhāng thành công và h¿n chÁ căa các quốc gia này đß từ đó rút ra các bài hác kinh nghiãm cho viãc cÁi cách hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam.

LuÃn án đã nghiên cứu, tìm hißu, phân tích và đánh giá thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam, mơ tÁ nhāng đặc đißm nổi bÃt về hã thống chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam trong tiÁn trình hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

Đề xuÃt mát số gÿi ý, giÁi pháp và kiÁn nghß đß góp phần giúp hã thống kÁ tốn Viãt Nam có thß hịa hÿp, hái tā vãi chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ trong t°¡ng lai.

7. C¢ c¿u căa lun ỏn

Ngoi phn Mỗ u v Kt lun, Lun án đ°ÿc chia thành 4 ch°¡ng:

Ch°¢ng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đÁn đề tài ln án

Trình bày các nghiên cứu trong và ngồi n°ãc theo 3 nhóm vÃn đề liên quan đÁn chă đề nghiên cứu, gồm: các nghiên cứu đề cÃp đÁn chu¿n mực kÁ toán, các

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

nghiên cứu đề cÃp đÁn hài hoà, hái nhÃp và hái tā chu¿n mực quốc tÁ, và các nghiên cu cp n nh hỗng ca cỏc yu t mơi tr°ång đÁn hã thống chu¿n mực kÁ tốn quốc gia. Phần này cũng trình bày về nhāng vÃn đề mà các nghiên cứu tr°ãc đây ch°a đề cÃp đÁn hoặc ch°a nghiên cứu sâu.

Ch°¢ng 2: CĂ sỗ lý lun v hỏi nhp hó thng k toán quốc tÁ trên thÁ giãi

Khái quát hoá, hã thống hoá các vÃn đề lý luÃn liên quan đÁn chă đề nghiên cứu. Các vÃn đề lý luÃn tÃp trung vào các khía c¿nh: lý luÃn về kÁ toán, lý luÃn về chu¿n mực kÁ toán và lý ln về hồ hÿp - hái tā kÁ tốn. Phần này cũng trình bày về q trình hồ hÿp và q trình hái tā kÁ tốn quốc tÁ, quy trình ban hành chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ và hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ hiãn nay. Bên c¿nh đó, phần này cũng s¿ trình bày về các u tố mơi tr°ång bên ngồi tác đáng đÁn quá trình hình thành chu¿n mực kÁ toán căa mát quốc gia, và tổng hÿp kinh nghiãm về quá trình xây dựng hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ t¿i mát số quốc gia.

Ch°¢ng 3: Thực tr¿ng từ hồ hÿp đÁn hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ và

q trình hái nhÃp căa hã thống kÁ tốn Viãt Nam

Trình bày lßch sÿ hình thành và phát trißn hã thống kÁ toán Viãt theo các giai đo¿n khác nhau cho đÁn nay. Trình bày kÁt quÁ khÁo sát và phỏng vÃn chuyên gia, phân tích và đánh giá thực tr¿ng kÁ toán Viãt Nam, thực tr¿ng hái nhÃp chu¿n mực quốc tÁ căa kÁ toán Viãt Nam, và nhāng tác đáng căa các yÁu tố đÁn hã thống k toỏn Viót Nam.

ChÂng 4: Mỏt s ònh h°ãng và giÁi pháp đổi mãi hã thống kÁ toán Viãt

Nam trong tiÁn trình hái tā vãi chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ

Trình các giÁi pháp đß đổi mãi hã thống kÁ tốn Viãt Nam trong tiÁn trình hái tā kÁ toán quốc tÁ, và mát số kiÁn nghß đÁn các bên liên quan gồm: nhà n°ãc, doanh nghióp, cĂ sỗ o to, hỏi ngh nghióp.

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

CH¯¡NG 1: TàNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CĄU TRONG N¯àC VÀ QC T¾ VÀ HịI T CHUN MC

Kắ TON QUC Tắ

Nghiờn cu về chu¿n mực kÁ tốn khơng phÁi là mát l*nh vc mói. Trờn thc t, ỗ trong nóc cng nh° n°ãc ngồi đã có rÃt nhiều tác giÁ nghiên cứu về các đề tài liên quan đÁn chu¿n mực kÁ toán theo các cách tiÁp cÃn khác nhau và trên các ph¿m vi khác nhau, thß hiãn trong các luÃn án, luÃn văn, bài báo và các hái thÁo khoa hác.

1.1. Táng quan tình hình nghiên cąu:

 Mßt số nghiên cứu đề cập đ¿n chuẩn mực k¿ toán và viác hài hồ, hßi tÿ vái chuẩn mực k¿ tốn quốc t¿:

+ LuÃn án tiÁn s* <Vấn đề hoàn thián há thống k¿ toán Viát Nam= căa

Nguyán Viãt (1995). Tác giÁ đ°a ra nhāng khái niãm về kÁ tốn và lßch sÿ phát trißn căa kÁ tốn, kÁ tốn tài chính và kÁ tốn qn trß cũng nh° vai trị kÁ tốn trong xã hái. Tác giÁ cũng đánh giá hã thống chu¿n mực kÁ toán đang đ°ÿc ỏp dng ỗ cỏc doanh nghióp Viót Nam, a ra nhāng °u và nh°ÿc đißm, đồng thåi đ°a ra nhāng biãn pháp hoàn thiãn hã thống chu¿n mực k toỏn ỗ cỏc doanh nghióp Viót Nam trong điều kiãn kinh tÁ thß tr°ång. Mặc dù vÃy, đề tài này đã đ°ÿc nghiên cứu khá lâu, nhāng dián biÁn thực tr¿ng hiãn nay căa hã thống chu¿n mực kÁ tốn n°ãc ta cũng đã có nhiều thay đổi nên cần phÁi đ°ÿc đánh giá l¿i và cÃp nhÃt xu thÁ, các đặc đißm hái tā đÁn thåi đißm hiãn t¿i.

+ LuÃn án tiÁn s* <Ph°¡ng h°áng xây dựng nßi dung và tổ chức vận dÿng k¿ toán quÁn trị vào các doanh nghiáp Viát Nam= căa Ph¿m Văn D°ÿc (1997).

Tác giÁ đ°a ra lý luÃn chung về kÁ toán và kÁ toán quÁn trß, đồng thåi đánh giá thực tr¿ng hã thống kÁ toán, chu¿n mực kÁ toán căa doanh nghiãp Viãt Nam và thực tÁ áp dāng các chu¿n mực kÁ tốn qn trß vào các doanh nghiãp Viãt Nam. Tuy vÃy, ph¿m vi nghiên cứu căa luÃn án chỉ giãi h¿n trong lo¿i hình kÁ tốn qn trß, ch°a mang tính bao quát đối vãi cÁ hã thống chu¿n mực kÁ tốn nói chung. Ln án chỉ tÃp trung đ°a ra ph°¡ng h°ãng xây dựng nái dung và tổ chức vÃn dāng chu¿n mực

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

kÁ tốn qn trß vào các doanh nghiãp Viãt Nam, ch°a đề cÃp tãi kÁ tốn tài chính và các hình thức kÁ tốn khác.

+ Ln án tiÁn s* <Vận dÿng các chuẩn mực k¿ toán quốc t¿ để hồn thián há thống k¿ tốn Viát Nam= căa Trần Thß Giang Tân (1999). Tác giÁ đã có nhāng

nghiên cứu và đánh giá về thực tr¿ng áp dāng các chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ t¿i Viãt Nam thåi đißm năm 1999.Tuy nhiên đÁn thåi đißm hiãn t¿i cần có mát nghiên cứu phân tích đầy đă và cÃp nhÃt h¡n về nái dung hái tā kÁ tốn đß đ°a ra nhāng đề xt về đßnh h°ãng cho Viãt Nam trong tiÁn trình hái tā vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

+ LuÃn án tiÁn s* <Xây dựng và phát triển há thống k¿ tốn Viát Nam= căa

Lê Thß Thúy Lan (2005). Tác giÁ đã hã thống hóa lý luÃn về chu¿n mực kÁ toán, đánh giá thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam qua đó đề xuÃt nhāng giÁi pháp xây dựng 15 chu¿n mực trong tổng số 26 chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam- đó là các chu¿n mực đã ban hành số 2,3,4,5,6,7,8,10,21,25,26 và xây dựng mãi 4 chu¿n mực ch°a ban hành theo IAS 32,33,39,41. Tuy vÃy, 11 chun mc cũn li mói ch dng li ỗ phần kiÁn nghß mà ch°a có ph°¡ng h°ãng, giÁi pháp cā thß đß xây dựng nhāng chu¿n mực này.

+ LuÃn án tiÁn s* <Viát Nam hßi nhập kinh t¿ quốc t¿ trong dịch vÿ k¿ toán, kiểm toán: thực tr¿ng và giÁi pháp= căa Trần Thß Kim Oanh (2008). Tỏc gi tng

hp cĂ sỗ lý lun v dßch vā kÁ tốn, kißm tốn và hái nhÃp kinh tÁ quốc tÁ về dßch vā kÁ tốn kißm tốn. Tác giÁ phân tích thực tr¿ng Viãt Nam trong viãc hái nhÃp kinh tÁ quốc tÁ trong l*nh vực dßch vā kÁ tốn kißm tốn, thực tr¿ng hịa hÿp – hái tā các chu¿n mực kÁ toán Viót Nam vói quc t. Trờn cĂ sỗ cỏc phõn tích, đánh giá thực tr¿ng, luÃn án đ°a ra ph°¡ng h°ãng và giÁi pháp thúc đ¿y tiÁn trình hái nhÃp kinh tÁ quốc tÁ căa Viãt Nam trong l*nh vực dßch vā kÁ tốn kißm tốn. Mặc dù đề tài đã đ¿t đ°ÿc rÃt nhiều kÁt quÁ nhÃt đßnh, tuy nhiên cần có mát nghiên cứu và phân tích đầy đă và cÃp nhÃt h¡n về nái dung hái tā chu¿n mực kÁ tốn cho đÁn thåi đißm hiãn t¿i đß có thß đ°a ra các đề xuÃt phù hÿp về đßnh h°ãng cho hã thống kÁ toán Viãt Nam trong tiÁn trình hịa hÿp – hái tā vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

+ LuÃn án tiÁn s* <Hoàn thián há thống báo cáo tài chính doanh nghiáp nhằm phù hợp vái u cầu hßi nhập và phát triển cāa Viát Nam= căa Nguyán Thß

Kim Cúc (2009). Tác giÁ đã hã thống hóa các vÃn đề lý luÃn liên quan đÁn Báo Cáo Tài Chính và Báo Cáo Tài Chính hÿp nhÃt. Tác giÁ đã có nhāng đánh giá về thực tr¿ng hã thống Báo Cáo Tài Chính, trong đó các chu¿n mực kÁ toán đ°ÿc áp dāng trong xây dựng báo cáo tài chính căa các doanh nghiãp t¿i thåi đißm năm 2009 đối vãi yêu cầu hái nhÃp và phát trißn kinh tÁ Viãt Nam. LuÃn án cũng đã nhÃn đßnh l¿i về khung pháp lý cho viãc lÃp và trình bày báo cáo tài chính doanh nghiãp, t°¡ng thích vãi quy mơ và c¡ cÃu tổ chức căa các lo¿i hình doanh nghiãp. Tác giÁ đã đ°a ra mát số đề xuÃt, đßnh h°ãng đß hồn thiãn về nái dung, ph°¡ng pháp, điều kiãn lÃp Báo Cáo Tài Chính áp dāng cho doanh nghiãp, cũng nh° mát số kiÁn nghß đß thực hiãn các giÁi pháp trong đó tÃp trung cơng tác đào t¿o nghề.

+ LuÃn án tiÁn s* <Phân tích Ánh h°ởng cāa sự khác biát giữa chuẩn mực k¿ toán Viát Nam vái chuẩn mực k¿ toán quốc t¿ đ¿n quy¿t định cāa các nhà đầu t°= căa Nguyán Thß Liên H°¡ng (2010). Tác giÁ đã khái quát hai hã thống chu¿n

mực kÁ toán quốc tÁ và Viãt Nam, đồng thåi đ°a ra phân tích và đánh giá sự khác biãt giāa 2 hã thống chu¿n mực kÁ toán này. Tuy nhiên, luÃn án ch°a đ°a ra đ°ÿc nhāng giÁi pháp, đßnh h°ãng đß đổi mãi hã thống kÁ tốn Viãt Nam trong tiÁn trình hái tā vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

+ LuÃn án tiÁn s* <Vận dÿng chuẩn mực k¿ tốn quốc t¿ để hồn thián há thống báo cáo tài chính doanh nghiáp trong điều kián ở Viát Nam= căa Lê Hoàng

Phúc (2014). Tác giÁ luÃn án nêu khái quát thực tr¿ng áp dāng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ vào trong điều kiãn Viãt Nam, thực tr¿ng báo cáo tài chính dựa trên các chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ và nhāng khoÁng cách giāa chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ và chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam. Theo tác giÁ, vãi hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam đã xây dựng và ban hành, ngoài nhāng kÁt quÁ đ¿t đ°ÿc còn tồn t¿i mát khoÁng cách không nhỏ giāa VAS và IAS/IFRS. LuÃn án cho rằng, quan đißm xây dựng hã thống kÁ tốn Viãt Nam phù hÿp vãi thơng lã quốc tÁ, đồng thåi phù hÿp vãi điều kiãn phát trißn kinh tÁ căa Viãt Nam là sự lựa chán hÿp lý. Tuy nhiên, sự

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

không thống nhÃt cao về nái hàm các chu¿n mực trong thực hiãn đã làm chÃm q trình hịa hÿp chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa Viãt Nam. Trong thực tián, vÃn đề sÿ dāng giá trß hÿp lý trong đßnh giá ch°a đ°ÿc đßnh h°ãng mát cách rõ ràng. Các VAS đ°ÿc áp dāng đối vãi thß tr°ång vốn, thß tr°ång chứng khốn đã khơng phÁn ánh đầy đă và xác thực thông tin ho¿t đáng căa các chă thß ho¿t đáng trong thß tr°ång này.

Theo luÃn án, chÁ đá kÁ toán Viãt Nam đang tồn t¿i quá nhiều hình thức sổ kÁ tốn, vừa cā thß l¿i vừa phức t¿p. Đây là nhāng nguyên nhân làm cho hã thống báo cáo tài chính n°ãc ta ch°a thß hịa hÿp vãi chu¿n mực kÁ tốn và thơng lã quốc tÁ, cũng nh° ch°a đáp ứng đ°ÿc nhu cầu sÿ dāng thơng tin hāu ích căa các đối t°ÿng trong nền kinh tÁ.

+ LuÃn án tiÁn s* <Sự hịa hợp giữa k¿ tốn Viát Nam và quốc t¿ trong viác lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất – Từ chuẩn mực đ¿n thực tißn= căa

Trần Hồng Vân (2014). LuÃn án tÃp trung nghiên cứu các bá chu¿n mực kÁ toán quốc gia và quốc tÁ có hiãu lực từ 2003 – 2014. Tuy nhiên, luÃn án chỉ tÃp trung nghiên cứu các nái dung kÁ tốn trong lÃp và trình bày báo cáo tài chính hÿp nhÃt, kÁt cÃu và trình tự, ph°¡ng pháp lÃp báo cáo tài chính h¡p nhÃt. Ph¿m vi nghiên cứu căa luÃn án tÃp trung vào các công ty mẹ và không ho¿t đáng trong l*nh vực tài chính và mơi giãi chứng khoán, mát thành phần kinh tÁ tiÁp cÃn th°ång xuyên các chu¿n mực kÁ toán.

+ LuÃn án tiÁn s* <Định h°áng xây dựng chuẩn mực báo cáo tài chính Viát Nam đáp ứng xu th¿ hßi tÿ k¿ tốn quốc t¿= căa Trần Quốc Thßnh (2014). Tác giÁ

đã phân tích, đánh giá tổng quan thực tr¿ng các chu¿n mực căa hã thống kÁ toán Viãt Nam. Tác giÁ khẳng đßnh xu thÁ tÃt yÁu và nhāng đặc đißm căa q trình hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Theo luÃn án, Viãt Nam đang trong quá trình hái nhÃp sâu ráng vãi nền kinh tÁ và thß tr°ång thÁ giãi nên hái tā chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam vãi quốc tÁ là tÃt yÁu. Dựa trên các phân tích, đánh giá thực tr¿ng, luÃn án đ°a ra đßnh h°ãng xây dựng hã thống chu¿n mực báo cáo tài chính Viãt Nam trong bối cÁnh hái nhÃp tồn cầu.

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

+ LuÃn án tiÁn s* <Implementation of international financial reporting standards, case study in Vietnam= (Áp dāng chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ,

nghiên cứu tr°ång hÿp t¿i Viãt Nam) căa Thuy Huu Ho (2015). LuÃn án nghiên cứu về quá trình áp dāng chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ t¿i Viãt Nam trong suốt 11 năm (cho đÁn cuối 2012), cũng nh° đ°a ra nhāng nhân tố Ánh hỗng n vióc vn dng nhng chun mc ny, đồng thåi tổng hÿp nhāng thuÃn lÿi và khó khăn trong viãc áp dāng chu¿n mực quốc tÁ. LuÃn án cũng đ°a ra mát số bài hác kinh nghiãm hác hỏi từ các quốc gia khác trong quá trình vÃn dāng nhāng chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ. Tuy nhiên, nhāng dā liãu nghiên cứu mãi chỉ dng li ỗ thồi iòm cui nm 2012, cn có mát số các nghiên cứu vãi số liãu đầy v cp nht hĂn ỗ thồi iòm hión t¿i.

+ LuÃn văn th¿c s* <Nghiên cứu mức đß hồ hợp giữa chuẩn mực k¿ tốn quốc t¿ và Viát Nam về hợp đồng bÁo hiểm= căa Ph¿m Ngác Quỳnh Mai (2018).

Đây là mát chu¿n mực riêng cho ngành bÁo hißm, mát l*nh vực đặc thă vãi chu kỳ kinh doanh đÁo ng°ÿc. Tác giÁ phân tích rÃt chi tiÁt và đ°a ra giÁi pháp đß giúp chu¿n mực chu¿n mực này sãm hái tā vãi chu¿n mực IFRS 4. Mặc dù vÃy, nái dung tráng tâm căa nghiên cứu chỉ tÃp trung vào chu¿n mực kÁ toán về hÿp đồng bÁo hißm, khơng nhắc đÁn các chu¿n mực kÁ toán khác.

+LuÃn án tiÁn s* <Chuyển đổi báo cáo tài chính từ chuẩn mực k¿ tốn Viát Nam sang chuẩn mực báo cáo tài chính quốc t¿ - nghiên cứu thực nghiám t¿i các doanh nghiáp Viát Nam= căa Nguyán Ngác Hiãp (2018). Tác giÁ chỉ ra

nhāng khó khăn, thách thức, nhāng nái dung, quy trỡnh v nhõn t nh hỗng n quỏ trình chun đổi báo cáo tài chính từ chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam sang chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ, từ đó giúp cho doanh nghiãp Viãt thuÃn lÿi trong cơng tác chun đổi giāa 2 hã thống chu¿n mực.

+ Bài viÁt <Domestic accounting standards, International accounting standards, and the predictability of earnings= (Các chu¿n mực kÁ toán trong n°ãc,

các chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ, và dự đoán về thu nhÃp) căa Ashbaugh và Pincus (2001). Nghiên cứu tÃp trung tìm hißu (1) các biÁn đổi trong các chu¿n mực kÁ toán

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

trên ph¿m vi quốc gia so vãi IAS có tác đáng đÁn khÁ năng phân tích tài chính đß dự báo mát cách chính xác doanh thu căa các doanhh nghiãp ngồi n°ãc Mỹ hay khơng, và (2) xem xét nhāng dự báo có chính xác hay khơng sau khi các doanh nghiãp áp dāng IAS. Các tác giÁ đã phát trißn các chỉ số khác nhau về mức đá tiÁp cÃn kÁ toán căa các n°ãc và các chính sách đánh giá so vãi IAS và thÃy rằng có nhāng khác biãt lãn h¡n đáng kß trong các chu¿n mực kÁ toán so vãi IAS. Và nhāng khác biãt này có liên quan đÁn giá trß tut đối căa các lßi dự báo phân tích doanh thu. Nghiên cứu cũng cho thÃy, nhāng phân tích dự báo chính xác nhāng cÁi thiãn sau khi các doanh nghiãp áp dāng IAS. Đặc biãt, sau khi kißm sốt các thay đổi trong giá trß thß tr°ång cổ phiÁu, nhāng thay đổi trong phân tích tiÁp theo và nhāng thay đổi trong số l°ÿng các báo cáo tin tức, hái tā trong các chính sách kÁ toán căa các doanh nghiãp bằng cách chÃp thuÃn IAS có liên kÁt tích cực vãi giÁm thißu các lßi dự báo phân tích.

+ Bài viÁt <From accounting directives to international accounting standards= (Từ chỉ thß kÁ tốn đÁn chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ) căa Karel Van Hulle

(2004). Tác giÁ giÁi thích lý do t¿i sao Liên Minh Chõu u thay i t ý tỗng hi hịa kÁ tốn Châu Âu sang viãc áp dāng nhāng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ cho tÃt cÁ nhāng công ty niêm yÁt t¿i Châu Âu. Theo tác giÁ, hịa hÿp kÁ tốn là mát vÃn đề phức t¿p và không dá dàng đ¿t đ°ÿc.

+ Bài viÁt <Intenational Financial Reporting Convergence: Evidence from

Three Continental European Countries= (Hái tā báo cáo tài chính quốc tÁ: Bằng

chứng từ ba n°ãc Châu Âu) căa Pascale Delvaille, Gabi Ebbers và Chiara Saccon (2005). Bài báo tÃp trung so sánh sự phát trißn về hã thống báo cáo tài chính t¿i ba n°ãc Pháp, Đức, Ý và các ph°¡ng pháp tiÁp cÃn tßch hÿp Châu u ỗ thồi iòm 2005, sau quá trình cÁi cách theo chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ. Bài báo đánh giá sự thích ứng căa hã thống chu¿n mực kÁ tốn quốc gia đối vãi nhāng thay đổi về thß chÁ.

+ Bài viÁt <The roadmap to global accounting convergence= (Lá trình hái

tā kÁ tốn tồn cầu) căa Robert K. Larson và Donna L. Street (2006). Tác giÁ đã

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

đ°a ra đ°ÿc thực tr¿ng hái tā căa kÁ tốn đÁn thåi đißm 2006, thơng qua viãc Ăy ban so¿n thÁo chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ (IASB) và bá chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ (IFRS) đã có nhāng b°ãc tiÁn lãn h°ãng tãi viãc đ¿t đ°ÿc sự hái tā kÁ tốn tồn cầu.

+ Bài viÁt <International accounting standards and accounting quality=

(Chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ và chÃt l°ÿng kÁ toán) căa Mary E. Barth (2008). Nghiên cứu so sánh các đặc đißm kÁ tốn căa các cơng ty áp dāng và không áp dāng IAS, xem xét tác đáng căa áp dāng IAS có làm cho chÃt l°ÿng kÁ toán cao h¡n và chi phí vốn hÿp lý h¡n. KÁt quÁ nghiên cứu cho thÃy rằng, các công ty áp dāng IAS ít quÁn trß lÿi nhuÃn h¡n, mÃt nhiều thåi gian cơng nhÃn h¡n, liên quan giá trß các số l°ÿng kÁ tốn h¡n so vãi các cơng ty áp dāng GAAP quốc gia. Các công ty áp dāng IAS có ph°¡ng sai căa nhāng thay đổi trong thu nhÃp ròng lãn h¡n, tỷ lã các ph°¡ng sai cao h¡n trong thu nhÃp ròng và thay đổi trong dịng tiền l°u thơng, mối t°¡ng quan kém tích cực đáng kß giāa các dịng tiền l°u thơng và tích trā, và tần suÃt thÃp h¡n căa thu nhÃp rịng tích cực nhỏ. Các cơng ty này cũng có tần st cao h¡n về thu nhÃp dịng bß đáng lãn và mối liên hã giá trß tổng thß lãn h¡n căa các giá trß kÁ tốn. Nhāng khác biãt giāa các công ty áp dāng IAS và các công ty áp dāng GAAP quốc gia giai đo¿n tr°ãc khi các công ty áp dāng IAS khơng giÁi thích đ°ÿc nhāng khác biãt về chÃt l°ÿng kÁ toán. ChÃt l°ÿng kÁ toán căa các cơng ty áp dāng IAS cao h¡n nÁu tr°ãc đó các công ty này đã từng áp dāng GAAP

quốc gia.

+ Bài viÁt <The globalization of accounting standards: IFRS versus GAAP US= (Tồn cầu hóa các chu¿n mực kÁ toán: IFRS và GAAP Mỹ) căa Anne B.

Fosbre và cáng sự (2009). Nhāng ho¿t đáng kinh doanh h°ãng tãi mát nền kinh tÁ toàn cầu đã thúc đ¿y nhu cầu h°ãng đÁn các chu¿n mực kÁ tốn tồn cầu. Hai qut đßnh căa Ăy ban chứng khốn Mỹ (SEC) đã có tác đáng lãn đÁn vÃn đề hái tā GAAP và các chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ (IAS). Trong bài viÁt này, các tác giÁ đã xem xét các hàm ý căa quyÁt đßnh SEC cho phép các doanh nghiãp n°ãc ngoài sÿ dāng IFRS cho các báo cáo tài chính mà không cần điều chỉnh vãi GAAP Mỹ.

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

QuyÁt đßnh căa SEC đß thống nhÃt các nhà xây dựng chu¿n mực kÁ tốn trên tồn cầu về hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ cũng đ°ÿc xem xét trong nghiên cứu này. Ăy ban Châu Âu (EC), C¡ quan tài chính NhÃt BÁn (JFSA) và Tổ chức ăy ban chứng khốn quốc tÁ (IOSC) đã tham gia vào nhóm giám sát căa Tổ chức Ăy ban chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ (IASC Foundation). Nghiên cứu này cũng xem xét nhāng khác biãt giāa IFRS và GAAP căa Mỹ. Các tác giÁ cho rằng, đã đÁn lúc và cần thiÁt đß hịa hÿp và hái tā IFRS và GAAP căa Mỹ thành mát nhóm các chu¿n mực kÁ tốn tồn cầu. KÁt q căa quá trình này s¿ mang l¿i cho thÁ giãi mát nền kinh tÁ thßnh v°ÿng và ổn đßnh h¡n và giúp giÁi quyÁt nhiều vÃn đề căa báo cáo tài chính thÁ giãi.

+ Bài viÁt <Setting a global standard: The case for accounting convergence= (Xây dựng mát chu¿n mực toàn cầu: Tr°ång hÿp căa hái tā kÁ toán)

căa David Tweedie (2009). Tác giÁ đã lý ln về nhu cầu cần có chu¿n mực tồn cho báo cáo tài chính, trong đó có chu¿n mực kÁ tốn tồn cầu. Theo tác giÁ, mát cÃu trúc báo cáo cần phÁi đ°ÿc xây dựng trên 4 trā cát: (1) các chu¿n mực kÁ toán thống nhÃt, toàn diãn, và dựa trên các nguyên tắc cho phép các báo cáo tài chính phÁn ánh thực tÁ nằm sâu bên trong nền kinh tÁ; (2) thực hiãn quÁn trß doanh nghiãp hiãu quÁ và kißm sốt nái bá đă m¿nh; (3) thực hiãn kißm tốn trung thực, mang l¿i tín nhiãm cho ng°åi sÿ dāng báo cáo, phÁn ánh chính xác tình tr¿ng tài chính và hiãu quÁ kinh tÁ; và (4) mát c¡ chÁ thực thi hoặc giám sát đÁm các nguyên tắc căa các chu¿n mực kÁ toán và kißm tốn đ°ÿc tn thă.

+ Bài viÁt <Why do countries adopt International Financial Reporting Standards?= (T¿i sao các quốc gia chÃp nhÃn chu¿n mực báo cáo tài chính quốc

tÁ?) căa Karthik Ramanna và Ewa Sletten (2009). Nghiên cứu này đã tiÁn hành khÁo sát 102 quốc gia ngoài Liên minh Châu Âu về nhāng quyÁt đßnh chÃp nhÃn IFRS. KÁt quÁ nghiên cứu cho thÃy rằng, nhāng n°ãc phát trißn s¿ có ít khÁ năng chÃp nhÃn IFRS h¡n, điều này cũng đồng ngh*a các quốc gia này ít sẵn sàng h¡n đß chuyßn nh°ÿng chức năng thiÁt lÃp các chu¿n mực kÁ toán cho mát tổ chức quốc tÁ. Nhāng bằng chứng căa nghiên cứu cho thÃy, mức đá chÃp nhÃn IFRS căa các quốc

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

gia ban đầu tăng cao nh°ng giÁm dần sau đó về năng lực đ°a ra quyÁt đßnh kßp thåi, trong khi các c¡ hái và các chu¿n mực nái đßa t°¡ng đối thÃp. KÁt quÁ nghiên cứu cũng không thÃy các cÃp đá và nhāng thay đổi đ°ÿc kỳ váng trong các dòng đầu t° và th°¡ng m¿i ca mỏt quc gia nh hỗng n quyt ònh chp nhÃn IFRS. Các tác giÁ cho rằng, cùng vãi các hiãu ứng m¿ng l°ãi khi chÃp nhÃn IFRS, mát quốc gia có nhiều khÁ năng chÃp nhÃn IFRS h¡n nÁu các đối tác th°¡ng m¿i trong khu vực đã chÃp nhÃn IFRS.

+ Báo cáo <The EU and the Global convergence in accounting standards=

(EU và hái tā toàn cầu các chu¿n mực kÁ toán) căa EUCE (2010). Báo cáo cho rằng, quốc tÁ hóa về vốn và gia tính dá biÁn đổi ngày càng gia tăng đã t¿o ra sức ép cho hái tā chu¿n mực kÁ tốn tồn cầu. GAAP căa Mỹ d°ång nh° đóng vai trị trung tâm cho quá trình hái tā này. Nh° mát hã quÁ tÃt yÁu, EU lo sÿ rằng, Mỹ vãi sức m¿nh kinh tÁ căa mình s¿ thống trß các chu¿n mực báo cáo tài chính tồn cầu mà cịn cÁ thß tr°ång vốn quốc tÁ. Nhāng lo ng¿i này đã thúc đ¿y EU đ¿y m¿nh hồn thiãn mát thß tr°ång dßch vā tài chính thống nhÃt đầy đă trên ph¿m vi EU đß thay thÁ cho thß tr°ång Mỹ. T¿o ra mát nhóm các chu¿n mực kÁ tốn chung cho cÁ EU là mát phần căa chiÁn l°ÿc này. Lßch sÿ đã cho thÃy, t¿o ra mát nhóm các chu¿n mực riêng biãt cho EU là khơng thß, do triÁt lý kÁ tốn giāa các n°ãc thành viên EU khơng t°¡ng thích. Trong bối cÁnh đó, EU đã chÃp nhÃn áp dāng IFRS trong tồn khối vào năm 2005. QuyÁt đßnh này cùng vãi các vā bê bối kÁ toán Enron v Worldcom ỗ M đã mang l¿i đáng lực cần thiÁt đß IFRS thành nhóm các chu¿n mực kÁ tốn h°ãng tãi hái tā toàn cầu căa các quốc gia. Các doanh nghiãp cũng s¿ phÁi thích ứng vãi thực tÁ mãi này.

+ Bài viÁt <Mức đß hài hịa giữa chuẩn mực k¿ toán Viát Nam và chuẩn mực k¿ tốn quốc t¿= căa Ph¿m Hồi H°¡ng (2010). Bài viÁt phân tích và xác đßnh

mức đá hài hịa giāa chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam (VAS) và chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ (IAS/IFRS) liên quan đÁn 10 chun mc k toỏn ch yu cú nh hỗng đÁn báo cáo tài chính. Tác giÁ cho rằng, mức đá hài hòa căa các chu¿n mực liên quan đÁn doanh thu và chi phí cao h¡n các chu¿n mực liên quan đÁn tài sÁn. Các VAS và

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

IAS/IFRS vÁn còn tồn t¿i mát khoÁng cách đáng kß, đặc biãt là vÃn đề khai bỏo thụng tin, v cĂ sỗ o lồng. VAS ch°a có nhāng điều chỉnh đáng kß đß hịa hÿp vãi nhāng thay đổi căn bÁn căa IAS/IFRS.

+ Bài viÁt <Thách thức cāa q trình hßi tÿ k¿ toán quốc t¿ và những kinh nghiám cho Viát Nam= căa th¿c s* Trần Quốc Thßnh (2012). Bài viÁt cho rằng, hái

tā chu¿n mực quốc tÁ là mát xu thÁ tÃt yÁu khách quan trong tiÁn trình phát triòn, mc dự gp nhiu trỗ ngi, th thỏch. Trong hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ, từ nhÃn thức đÁn hành đáng vÁn còn nhāng khoÁng cách nhÃt đßnh. Xu thÁ hái tā kÁ tốn căa mát số quốc gia có thß thống nhÃt trong chu¿n mực nh°ng ch°a hoàn toàn nhÃt quán trong thực tÁ. Trong bài viÁt này, tác giÁ đã khÁo sát, phân tích và đánh giá tiÁn trình hịa hÿp – hái tā chu¿n mực tÁ toán quốc tÁ căa các tổ chức, quốc gia nh°: Liên minh Châu Âu, Mỹ, Úc, Trung Quốc và từ đó đ°a ra nhāng bài hác kinh nghiãm cho Viãt Nam trong hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

+ Bài viÁt <Định h°áng xây dựng chuẩn mực báo cáo tài chính cho doanh nghiáp nhỏ và vừa Viát Nam hịa hợp vái chuẩn mực báo cáo tài chính quốc t¿ cho doanh nghiáp nhỏ và vừa= căa Nguyên Xuân H°ng và Hồ Xuân Thăy (2015).

Theo các giÁ, các doanh nghiãp nhỏ và và vừa có nhu cầu lãn trong áp dāng chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ trong hái nhÃp kinh tÁ quốc tÁ. Bài viÁt đã trình bày tóm tắt về các doanh nghiãp nhỏ và vừa, đặc đißm căa chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ cho các doanh nghiãp nhỏ và vừa. Bài viÁt cũng so sánh mát số đißm khác biãt giāa các chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ cho các doanh nghiãp nhỏ và vừa vãi chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam áp dāng cho các doanh nghiãp nhỏ và vừa, đồng thåi tổng hÿp quan đißm xây dựng chu¿n mực báo cáo tài chính cho các doanh nghiãp nhỏ và vừa trên thÁ giãi. Các tác giÁ cũng đã đề xuÃt nhāng đßnh h°ãng xây dựng chu¿n mực báo cáo tài chính phù hÿp áp dāng cho các doanh nghiãp nhỏ và vừa căa Viãt Nam đß đáp ứng xu thÁ hái tā kÁ toán quốc tÁ. Mát số nghiên cứu đề cp n nh hỗng ca mụi trồng phỏp lý, văn hóa đÁn các chu¿n mực kÁ tốn quốc gia.

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

+ Bài viÁt <When global accounting standards meet the local context – Insights from an emerging economy= (Khi chu¿n mực kÁ tốn tồn cầu đáp ứng

hồn cÁnh đßa ph°¡ng – Cái nhìn từ mát nền kinh tÁ mãi nổi) căa Catalin Nicolae Albu, Nadia Albu và David Alexander (2014). Tác giÁ đã nghiên cứu viãc áp dāng chu¿n mực kÁ toán tồn cầu t¿i Rumani. Bài viÁt kÁt ln rằng mßi quốc gia đều có sự khác biãt trong viãc vÃn dāng nhāng chu¿n mực kÁ toán.

+ Bài viÁt <The failure of International Accounting Standards Convergence: a brief history= (Sự thÃt b¿i căa hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ:

L°ÿc sÿ) căa Audra Ong (2017). Bài viÁt chỉ ra rằng, mặc dù đã đ¿t đ°ÿc nhiều thành quÁ trong viãc hái tā, nh°ng hã thống chu¿n mực kÁ tốn căa các n°ãc vÁn cịn tồn t¿i nhiều khác biãt và khơng thß đ¿t đ°ÿc th thn, đặc biãt là vãi kÁ toán cho thuê và các cơng cā tài chính. Viãc khơng hái tā hồn tồn xuÃt phát từ nhiều nguyên nhân sâu xa h¡n là sự khác biãt về mặt kỹ thuÃt.

+ BÁi viÁt <Phát triển chuẩn mực k¿ toán viát nam theo h°áng chuẩn mực k¿ toán quốc t¿= căa nhóm tác giÁ Nguyán Thu Hà, Nguyán Thß Mai

H°¡ng, An Thß Th°, Nguyán Thß Hồng (2017). Bài viÁt chỉ ra rằng, Chu¿n mực kÁ toán Viót Nam c xõy dng trờn cĂ sỗ chun mc kÁ tốn quốc tÁ, tuy vÃy cịn có nhiều đißm khác biãt nhÃt đßnh. KhoÁng cách giāa chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam và quốc tÁ là khá lón v iu ny gõy trỗ ngi trong quỏ trỡnh hái nhÃp kinh tÁ quốc tÁ hiãn nay căa n°ãc ta. Đß tăng c°ång khÁ năng hái nhÃp, c¿nh tranh vãi các doanh nghiãp n°ãc ngoài và thu hút đầu t° từ n°ãc ngồi thì cần thiÁt phÁi thay đổi hã thống chu¿n mực kÁ toán cho phù hÿp vãi chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Bài viÁt khái qt mát số đißm chính về chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ, viãc áp dāng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa mát số quốc gia trên thÁ giãi và căa Viãt Nam; đồng thåi chỉ ra nhāng khó khăn trong q trình hịa hÿp quốc tÁ căa chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam. Từ đó, đ°a ra mát số giÁi pháp nhằm phát trißn chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam theo h°ãng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

+ Bài viết <nghiên cứu thực tr¿ng vận dÿng chuẩn mực k¿ toán cāa các

doanh nghiáp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Gia Lai= của Nguyễn Thị Cẩm Vân,

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Lê Thị Minh Hằng (2018). Bài viết đánh giá được mức độ vận dụng chuẩn mực kế toán thường xuyên hay không thông qua việc phỏng vÁn trực tiếp các chuyên gia và đội ngũ thực hành kế toán tại doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

+ Bài viÁt <Sự hịa hợp giữa chuẩn mực k¿ tốn Viát Nam và chuẩn mực k¿ toán quốc t¿ trong điều kián hßi nhập kinh t¿ tồn cầu= căa Mai Thanh Hằng

(2019). Tác giÁ đ°a ra mát số yêu cầu mà hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nam cần đáp ứng đß có thß hái nhÃp quốc tÁ về kÁ toán, cũng nh° mát số giÁi pháp đối vãi hã thống chu¿n mực kÁ toán đã ban hành.

+ Bài viÁt <GiÁi pháp để Viát Nam hßi nhập chuẩn mực k¿ toán quốc t¿=

căa tác giÁ Trần Thß Qun (2020). Bài viÁt tÃp trung phân tích tiÁn trình hái nhÃp căa chu¿n mực kÁ tốn Viãt Nam vãi chu¿n mực quốc tÁ, nhāng c¡ hái và thách thức, từ đó đề xuÃt mát số giÁi pháp thích hÿp nhằm đáp ứng xu h°ãng hái nhÃp chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa Viãt Nam.

+ Bài viÁt <Một số kiến nghị trong việc chuyển đổi báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế tốn quốc tế= căa Trßnh Lê Tân, Đào Thß Đài Trang (2020). Bài viÁt

chỉ ra rằng thß tr°ång chứng khốn Viãt Nam đang có nhāng b°ãc chun mình m¿nh m¿, thu hút ngày càng nhiều các nhà đầu t°, tổ chức n°ãc ngồi đÁn tìm kiÁm c¡ hái kinh doanh. Vì vÃy, đß đáp ứng u cầu quÁn lý căa nền kinh tÁ trong giai đo¿n mãi, Chính phă có chă tr°¡ng đ¿y nhanh viãc hồn thiãn khn khổ pháp lý về kÁ tốn, góp phần thúc đ¿y quá trình hái nhÃp kinh tÁ vãi khu vực và thÁ giãi cũng nh° công cuác cÁi cách thß chÁ t¿i Viãt Nam. Bài viÁt đi vào trao đổi mát số kiÁn nghß trong quá trình chun đổi báo cáo tài chính theo Chu¿n mực KÁ toán viãt Nam (VAS) sang báo cáo tài chính theo chu¿n mực quốc tÁ.

+ Bài viÁt <Đào t¿o k¿ toán t¿i tr°ờng đ¿i học: Những vấn đề đặt ra khi triển khai IFRS t¿i Viát Nam= căa Phan Thß Anh Đào (2020). Bài viÁt tÃp trung

vào phân tích các yêu cầu đặt ra và đề xuÃt mát số khun nghß thay đổi t¿i các ch°¡ng trình cÿ nhân đào t¿o kÁ toán t¿i các tr°ång đ¿i hác.

+ Bài viÁt <Đào t¿o k¿ toán t¿i các tr°ờng đ¿i học ở Viát Nam giai đo¿n hßi tÿ chuẩn mực k¿ toán Viát Nam và chuẩn mực báo cáo tài chính quốc t¿=

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

căa Trßnh Thß Hÿp (2020). Bài viÁt đã tổng hÿp từ các nghiên cứu tr°ãc và trình bày l¿i thực tr¿ng cơng tác đào t¿o kÁ tốn t¿i các tr°ång đ¿i hác t¿i Viãt Nam hiãn nay. Trên cĂ sỗ ú, tỏc gi phõn tớch v ỏnh giỏ và đ°a ra các khuyÁn nghß nhằm tháo gỡ nhāng khó khăn cho các tr°ång trong viãc đào t¿o chun ngành kÁ tốn đß đáp ứng nhu cầu trong giai đo¿n tãi: hái tā giāa VAS và IFRS.

+ Bài viÁt <Áp dÿng Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc t¿ (IFRS) t¿i Viát Nam= căa Nguyán Thß Thu Hà (2020). Bài viÁt nhÃn m¿nh viãc áp dāng chu¿n mực

báo cáo tài chính quốc tÁ t¿o ra c¡ hái cho sự phát trißn căa thß tr°ång vốn, tăng tính minh b¿ch căa báo cáo tài chính, t¿o nhiều thuÃn lÿi cho nhà đầu t° và cổ đông. Tuy vÃy, viãc áp dāng chu¿n mực báo cáo này là thách thức lãn đối vãi trình đá năng lực chuyên môn, khÁ năng ngo¿i ngā vãi nhân sự trong l*nh vực này. Bài viÁt đề xuÃt sự phối hÿp đồng bá căa Chính phă, c¡ quan ban ngành đề đißu chỉnh mơi tr°ång kinh tÁ, pháp luÃt cũng nh° thay đổi mát số chĂng trỡnh o to ti cỏc cĂ sỗ giỏo dāc đß phāc vā đào t¿o chun sâu và có hã thống h¡n.

+ Bài viÁt <Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc t¿ ifrs: quan điểm và cách

ti¿p cận cāa các quốc gia trên th¿ giái= căa Trần Lã Thß Bích Hồng, Ngun Thß

Nga (2021). Bài viÁt khái quát l¿i mát số tài liãu về viãc áp dāng chu¿n mực báo cáo tài chính căa các quốc gia trên thÁ giãi. Các tài liãu tÃp trung vào ph¿m vi, māc tiêu, tình trang áp dāng chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ, và đánh giá tác đáng căa viãc áp dāng hã thống chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ đÁn ng°åi lÃp và sÿ dāng báo cáo tài chính; cũng nh° mức đá sẵn sàng chÃp nhÃn căa mát số các quốc gia trong viãc áp dāng hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ bÃt chÃt sự khác nhau về chính trí, kinh tÁ và văn hoá căa từng quốc gia.

+ Cuốn sách <Comparative international Accounting= (So sánh kÁ toán

quốc tÁ) căa Christopher Nobes và Robert Parker (1995). Tác giÁ đã phân tích nguyên nhân t¿o ra sự khác biãt trong hã thống chu¿n mực kÁ toán căa các quốc gia, cũng nh° đề cÃp tãi q trình hài hịa căa chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ, đặc biãt tÃp trung nghiờn cu ỗ hai khu vc: Chõu u v Đơng Á.

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

 Mßt số nghiên cứu đề cập đ¿n nhân tố Ánh h°ởng đ¿n q trình hßi tÿ chuẩn mực k¿ tốn quốc t¿

+ LuÃn án tiÁn s* <Các nhân tố Ánh h°ởng đ¿n viác áp dÿng chuẩn mực k¿ toán – nghiên cứu áp dÿng chuẩn mực k¿ toán thu¿ thu nhập doanh nghiáp t¿i Viát Nam= căa Nguyán Thß Thu Hồn (2017). Tác giÁ phân tích rõ mơ hình nghiên

cu lý thuyt v cỏc nhõn t nh hỗng n viãc áp dāng Chu¿n mực số 17 t¿i Viãt Nam, và phân tích rõ các nhân tố Ánh h°ÿng đÁn viãc áp dāng chu¿n mực này t¿i Viãt Nam. Ph¿m vi căa luÃn án chỉ nghiên cứu về mát chu¿n mực duy nhÃt nên cần có nhāng nghiên cứu khác tổng quát h¡n cho toàn bá hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc gia.

+ LuÃn án tiÁn s* <Các nhân tố Ánh h°ởng đ¿n viác áp dÿng chuẩn mực k¿ toán quốc t¿ (IFRS/IAS) t¿i Viát Nam – nghiên cứu ở ph¿m vi quốc gia và doanh nghiáp= căa Lê Trần H¿nh Ph°¡ng (2019). Tác giÁ chỉ ra 12 nhân tố tác đáng đÁn

viãc áp dāng chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ xét ç ph¿m vi quốc gia và doanh nghiãp t¿i Viãt Nam, trong đó có 7 nhân tố v* mơ và 5 nhân tố vi mô. Tuy vÃy, ph¿m vi LuÃn án tÃp trung vào phân tích vào các nhõn t nh hỗng n vióc ỏp dng chun mc kÁ tốn chứ ch°a có đánh giá khÁ năng hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ, cũng nh° nhāng giÁi pháp, đßnh h°ãng đß đổi mãi hã thống kÁ toán căa n°ãc ta.

+ LuÃn văn th¿c s* <Các nhân tố tác đßng đ¿n mức đß sẵn sàng áp dÿng chuẩn mực báo cáo tài chính Viát Nam (VFRS) cāa các doanh nghiáp nhỏ và vừa – Nghiên cứu t¿i Thành phố Hồ Chí Minh= căa Trần Thß Thuý Duyên (2020). LuÃn văn đề xuÃt mụ

hỡnh cỏc nhõn t nh hỗng n mc ỏ sẵn sàng áp dāng chu¿n mực báo cáo tài chính Viãt Nam t¿i các doanh nghiãp vừa và nhỏ t¿i TP. Hồ Chí Minh. LuÃn văn chỉ ra rằng, nhân tố trình đá chun mơn ng°åi làm kÁ tốn có tácđáng m¿nh nhÃt đÁn mức đá sẵn sàng này. Nghiên cứu cũng đề xuÃt mát số hàm ý chính sách liên quan đÁn từng nhân tố tác đáng đß nâng cao mức đá sẵn sàng áp dāng hã thống chu¿n mực kÁ toán Viãt Nm vào các doanh nghiãp này. Tuy nhiên nghiên cứu tồn t¿i mát số h¿n chÁ nh° sÿ dāng ph°¡ng pháp chán mÁu thn tiãn, kích th°ãc mÁu cịn nhỏ có thß dÁn đÁn sự h¿n chÁ tính tổng qt căa nghiên cứu. Nghiên cứu cũng chỉ đo đ°ÿc mức đá sẵn sàng trong vÃn dāng chu¿n mực kÁ

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

+ Chuyên đề <Phân tích các nhân tố tác đßng đ¿n há thống k¿ tốn t¿i các quốc gia để xác định ph°¡ng h°áng hòa nhập vái các thơng lá k¿ tốn quốc t¿ cāa Viát Nam= căa Vũ Hāu Đức (1999). Tác giÁ đã lý ln và phân tích thực tr¿ng

các u tố mơi tr°ång kinh doanh, pháp lý và văn hóa đÁn hã thống kÁ toán và các chu¿n mực kÁ toán căa Viãt Nam. Các đặc đißm về mơi tr°ång văn hóa, pháp lý và kinh doanh đã tác đáng đÁn hã thống kÁ toán Viãt Nam, làm cho hã thống báo cáo tài chính n°ãc ta cịn mang tính bÁo thù, mức đá khai báo thơng tin trên báo cáo tài chính cịn thÃp. Tuy nhiên, đây là nghiên cứu đã đ°ÿc tiÁn hành cách đây khá lâu khi hiãn nay các yÁu tố đều đã có nhāng thay đổi nhÃt đßnh.

+ Bài viÁt <Why do national GAAP differ from IAS? The role of culture= (T¿i sao GAAP quốc gia khác vãi IAS? Vai trị căa văn hóa) căa Yuan Ding, Thomas Jeanjean và Herve Stolowy (2004). Dựa trên quan đißm, GAAP quốc gia có thß khác vãi IAS theo hai cách: (1) hái tā: cÁ GAAP quốc gia và IAS bao trùm mát chă đề kÁ tốn nh°ng quy đßnh các ph°¡ng pháp khác nhau; hoặc (2) vắng mặt: GAAP quốc gia không bao trùm vÃn đề kÁ toán đ°ÿc IAS ban hành. Nghiên cứu này lý giÁi t¿i sao các chu¿n mực kÁ toán căa mát quốc gia khác vãi các chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Các tác giÁ đã nghiên cứu về sự khác biãt căa các quy đßnh kÁ tốn căa mát quốc gia vãi IAS căa 52 quốc gia. KÁt quÁ nghiên cứu cho thÃy, cÃp đá hái tā chu¿n mực kÁ tốn có liên quan đÁn khía c¿nh văn hóa (chă ngh*a cá nhân, khoÁng cách quyền lực và mức đá e ng¿i răi ro), trong khi sự vắng mặt không đ°ÿc lý giÁi bỗi phĂng dión vn húa mà nghiêng về mối liên hã vãi các vÃn đề thß tr°ång vốn và phát trißn kinh tÁ. Các tác giÁ cho rằng, nhāng khác biãt vãi IAS khụng ch c ònh hóng bỗi nhng ỏng c¡ liên kÁt hoặc °u thÁ về công nghã m cũn bỗi tớnh a dng ca yu t vn hóa.

+ Bài viÁt <Influential factors of country's accounting system development= (Các nhõn t nh hỗng n phỏt triòn hó thng k toán quốc gia) căa

Ksenija Cerne (2009). Tác giÁ lý ln hã thống kÁ tốn căa mßi quốc gia bß tỏc ỏng bỗi cỏc nhõn t khỏc nhau. Mc đá khác biãt căa mßi nhân tố giāa các quốc gia cho thÃy mức đá khác biãt căa kÁ tốn trên cÃp đá tồn cầu. Thực tÁ các vÃn đề hịa hÿp

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

kÁ tốn quốc tÁ đã đặt ra nhu cầu xem xét và lý gii chi tit cỏc nhõn t nh hỗng n phát trißn hã thống kÁ tốn căa mát quốc gia. Theo tác giÁ, có mát khÁ năng lãn tồn t¿i cho sự t°¡ng đồng về các nhân tố Ánh hỗng n hó thng k toỏn gia cỏc quc gia. Các nhân tố này t¿o ra các đặc đißm riêng biãt căa hã thống kÁ toán quốc gia, do đó, cũng là nguyên nhân t¿o nên nhāng khác biãt giāa các hã thống kÁ toán trên ph¿m vi toàn cầu. Tác giÁ đã phân lo¿i và xem xét nhāng tác đáng căa các nhân tố đÁn hã thống kÁ tốn căa mát quốc gia, gồm: thß tr°ång vốn, hã thống báo cáo tài chính, hã thống pháp lý, hã thống chính trß, mối quan hã kinh tÁ và chính trß giāa các quốc gia, chÃt l°ÿng giáo dāc kÁ tốn và vß trí căa ngành kÁ tốn, quy mơ và mức đá phức tp ca cỏc doanh nghióp, hỡnh thc ca sỗ hu doanh nghiãp, mức đá l¿m phát, áp dāng và thực thi các quy đßnh pháp lt trong kÁ tốn, cÃp đá phát trißn kinh tÁ đã đ¿t đ°ÿc, và yÁu tố văn hóa.

+ Bài viÁt <những nhân tố Ánh h°ởng đ¿n chuyển đổi báo cáo tài chính từ chuẩn mực k¿ toán viát nam sang chuẩn mực báo cáo tài chính quốc t¿= căa Hà

Xuân Th¿ch, Nguyán Ngác Hiãp (2018). Bài viÁt tÃp trung phân tích, đo l°ång nhāng nhân tố Ánh hỗng n chuyòn i bỏo cỏo ti chớnh t chun mực kÁ toán Viãt Nam sang chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ. KÁt quÁ khÁo sát từ nhiều chuyên gia ch ra 5 nhõn t nh hỗng, bao gm: hỏi nhÃp kinh tÁ, hã thống pháp luÃt, môi tr°ång văn hố, hß trÿ căa nhà qn trß và trình đá chun mơn căa ng°åi làm kÁ tốn. Bài viÁt cũng đ°a ra mát số kiÁn nghß chính sách đÁn các c¡ quan quÁn lý nhà n°ãc, các tổ chức đào t¿o.

+ Bài viÁt <Các nhân tố Ánh h°ởng đ¿n áp dÿng chuẩn mực BCTC quốc t¿ (IFRS) cho các doanh nghiáp t¿i Viát Nam= căa Đß Khánh Ly (2020). Bài viÁt

phân tích và đo lĂng mc ỏ nh hỗng ca cỏc nhõn t tỏc đáng đÁn viãc áp dāng chu¿n mực Báo cáo tài chính quốc tÁ t¿i các doanh nghiãp Viãt Nam. Nghiên cứu đ°ÿc tiÁn hành trên h¡n 200 phiÁu khÁo sát t¿i các doanh nghiãp Viãt Nam.

1.2. KhoÁng tráng nghiên cąu

Qua khÁo sát các nghiên cứu tr°ãc đây cho thÃy vÁn còn thiÁu nhāng nghiên cứu về thực tr¿ng hã thống chu¿n mực kÁ toán Viót Nam trờn cĂ sỗ ỏnh giỏ yờu

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

cầu và khÁ năng hái tā kÁ toán quc t ỗ Viót Nam t phớa cỏc i tng tham gia vào quá trình hái tā. Bên c¿nh đó, mức đá sẵn sàng, khÁ năng hái tā căa các đối t°ÿng tham gia quá trình hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ căa Viãt Nam cũng ch°a đ°ÿc đề cÃp đÁn nhiều.

Các nghiên cứu hiãn nay ch°a đánh giá l¿i, cÃp nhÃt xu thÁ cũng nh° tổng kÁt thực tián về đặc đißm hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ đang dián ra. Hiãn nay, bối cÁnh tình hình kinh tÁ - xã hái căa mßi quốc gia, q trình tồn cầu hóa đã có nhiều thay đổi so vãi tr°ãc đây. Các quốc gia nhÃn thÃy đ°ÿc nhu cầu cần hòa hÿp – hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ, cần thiÁt phÁi đ¿y m¿nh quá trình hái tā. Trong q trình hái tā đó, nhiều thách thức đã đặt ra cho mßi quốc gia, đặc biãt liên quan đÁn cách thức hái tā căa mßi quốc gia. Vãi mßi quốc gia vãi nhāng xuÃt phát đißm khác nhau, các đặc đißm về hã thống pháp lý, văn hóa và mơi tr°ång kinh doanh – nhāng yÁu tố tác đáng đÁn hã thống kÁ tốn quốc gia khác nhau s¿ có nhāng lựa chán khác nhau về cách thức hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Trong khi đó, nhāng quốc gia có tiềm lực kinh tÁ lãn nh° Mỹ, các quốc gia thuác Liên Minh Châu Âu hoặc Trung Quốc đều có nhāng lựa chán riêng trong hái tā quốc tÁ và có nhāng tác đáng nhÃt đßnh đÁn q trình hái tā kÁ tốn căa các quốc gia khác. Các quốc gia đi sau nh° Viãt Nam s¿ hác hỏi đ°ÿc kinh nghiãm hái tā căa nhāng quốc gia đã đi tr°ãc. Tuy nhiên, yêu cầu tr°ãc tiên là cần phÁi đánh giá l¿i mát cách tổng thß và tồn diãn đặc đißm và xu thÁ căa q trình hái tā kÁ tốn quốc tÁ đang dián ra trên ph¿m vi toàn cầu.

Tuy nhiên, hầu hÁt các cơng trình nghiên cứu này đều đ°ÿc thực hiãn h¡n 10 năm về tr°ãc, lý luÃn và thực tián căa vÃn đề nghiên cứu đã có nhiều thay đổi. Hã thống chu¿n mực kÁ tốn căa các quốc gia, q trình hịa hÿp – hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ có nhiều thay đổi trong thåi gian qua. Hàng lo¿t các điều chỉnh trong vÃn dāng các chu¿n mực kÁ tốn IAS/IFRS trong các báo cáo tài chính căa các cơng ty niêm t dián ra, lá trình hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ cũng cā thß h¡n. Theo thåi gian, nhiều vÃn đề và nái dung về chu¿n mực kÁ tốn và hịa hÿp – hái tā chu¿n

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

mực kÁ toán quốc tÁ cần đ°ÿc cÃp nhÃt, bổ sung thêm, nhiều vÃn đề khác mãi xuÃt hiãn cần thiÁt phÁi đ°ÿc nghiên cứu, tìm hißu thÃu đáo.

Các nghiên cứu tr°ãc đây th°ång tÃp trung vào phân tích, lý giÁi về tính cÃp thiÁt căa hái tā chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ và từ đó đ°a các giÁi pháp thúc đ¿y quá trình này. Hiãn nay, mát vÃn đề mãi đặt ra cho giãi nghiên cứu là cần phÁi phân tích đầy đă và cÃp nhÃt h¡n về nái dung hái tā. Thực chÃt căa quá trình hái tā là hái tā nái dung căa các chu¿n mực kÁ tốn giāa các thực thß, căa chu¿n mực kÁ toán quốc gia vãi chu¿n mực kÁ toán căa tổ chức quốc tÁ hoặc giāa các chu¿n mực căa các tổ chức quốc tÁ. Mái lá trình và c¡ chÁ đều nhằm māc tiêu rút ngắn khoÁng cách, tiÁn tãi xóa bỏ nhāng khác biãt trong các chu¿n mực kÁ toán giāa các thực thß. Qua đó, các tổ chức, doanh nghiãp trên toàn cầu s¿ sÿ dāng thống nhÃt mát chu¿n mực kÁ tốn có đá chu¿n hóa cao, tăng c°ång mức đá tin cÃy, minh b¿ch, làm cho các cơng bố tài chính dá sÿ dāng, thúc đ¿y ho¿t đáng kinh tÁ, th°¡ng m¿i quốc tÁ. Các nghiên cứu tr°ãc đây đ°ÿc tiÁn hành trong giai đo¿n thn lÿi căa q trình hái tā, giao dßch kinh t ton cu ang trong giai on khỗi u vãi nhiều xung lực cho hÿp tác, trong đó các hòa hÿp và thống nhÃt về mát chu¿n mực kÁ tốn chung. Hiãn nay, q trình hái tā chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ đang dián ra ngày càng sâu ráng, nh°ng tình hình kinh tÁ, th°¡ng m¿i quốc tÁ đang dián biÁn phức t¿p. Hiãn nay, chă ngh*a dân túy, chă ngh*a bÁo há và bÁo há th°¡ng m¿i đang có chiều h°ãng gia tăng, ang l trỗ ngi lón cho mỏi nò lc thúc đ¿y hòa hÿp – hái tā các chu¿n mực quốc tÁ. Trong bối cÁnh này, các nghiên cứu cần tìm hißu, phân tích rõ nái dung hái tā căa quốc gia, nhāng lÿi ích và bÃt cÃp khi hái tā các nái dung, nhāng nái dung cÃp thiÁt và cần đ°ÿc °u tiên trong tổng thß quá trình hái nhÃp.

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

CH¯¡NG 2: C¡ Sà LÝ LUÀN VÀ THĀC TIÄN VÀ CHUÂN MĀC Kắ TON QUC Tắ

2.1. CÂ sỏ lý lun vÁ k¿ toán và chuÃn māc k¿ toán

2.1.1. Tổng quan về k¿ tốn

2.1.1.1. Lược sử hình thành và phát triển kế toán

KÁ toán đã xuÃt hiãn từ khoÁng 3, 4 ngàn năm tr°ãc công nguyên, cùng thåi đißm vãi sự hình thành căa đåi sống kinh tÁ xã hái loài ng°åi. Tuy nhiên, ho¿t đáng kÁ tốn khi đó vÁn đ¡n thuần chỉ là cơng cā ghi chép, phÁn ánh hiãn thực mát cách thā đáng. ĐÁn khi chā viÁt ra đåi, ho¿t đáng kÁ tốn đã phát trißn lên tầm cao mãi vãi sự xuÃt hiãn căa ph°¡ng pháp kÁ toán đầu tiên: ph°¡ng pháp kÁ toán đ¡n.

Giai đo¿n tr°ãc thÁ chiÁn 2 ghi nhÃn nhiều nß lực căa con ng°åi trong ứng dāng kÁ toán vào thực tián đåi sống. Năm 1494, lßch sÿ kÁ tốn thÁ giãi b°ãc sang mát giai đo¿n mãi khi Luca Pacioli - mát nhà toán hác ng°åi Ý - sáng t¿o ra ph°¡ng pháp ghi sổ kép. Sau đó, khi b°ãc sang thÁ kỷ 19, lý luÃn kÁ toán đ°ÿc quan tâm nhiều h¡n. Trong giai đo¿n này, nhiều quốc gia ph°¡ng Tây nh° Anh, Mỹ, Pháp, Đức... đã hình thành hã thống kÁ tốn quốc gia căa riêng mình.

Giai đo¿n sau thÁ chiÁn tranh thÁ giãi 2 đÁn nay, kÁ toán thÁ giãi phát trißn lên tầm cao mãi, đa d¿ng và phức t¿p h¡n. T¿i Mỹ, năm 1972, hái đồng chu¿n mực kÁ tốn tài chính đ°ÿc thành lÃp nhằm thiÁt lÃp chu¿n mực kÁ toán và báo cáo tài chính. T¿i Pháp, năm 1983 cũng ban hành LuÃt kÁ toỏn mỗ. Nm 1985, hỏi ng chun mc k toán căa Anh đ°ÿc thành lÃp. ĐÁn nay, các quốc gia đều xây dựng hã thống kÁ toán cho riờng mỡnh, nhng v cĂ bn chòu nh hỗng lón từ hã thống kÁ toán căa các n°ãc t° bÁn ph°¡ng Tây phát trißn.

2.1.1.2. Định nghĩa kế tốn

Needles và các cáng sự (2013) cho rằng kÁ toán là viãc xÿ lý, đo l°ång và truyền thông các thơng tin tài chính căa mát thực thß kinh tÁ. Peggy (2013) cho rằng kÁ tốn đóng vai trị là <ngơn ngā kinh doanh= thơng qua viãc đo l°ång kÁt quÁ ho¿t đáng kinh tÁ căa mát tổ chức và chun tÁi thơng tin này đÁn các đối t°ÿng khác nhau, nh° nhà đầu t°, chă nÿ, nhà quÁn lý, &

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

Viãn KÁ tốn cơng chứng Mỹ - AICPA (2011) cho rằng kÁ tốn là q trình nhÃn diãn, đo l°ång và truyền đ¿t thông tin kinh tÁ tãi ng°åi sÿ dāng thơng tin đß đánh giá và ra qut đßnh. T¿i Viãt Nam, theo Lt KÁ tốn 2015, kÁ tốn là viãc thu thÃp, xÿ lý, kißm tra, phân tích và cung cÃp thơng tin kinh tÁ, tài chính d°ãi hình thức giá trß, hiãn vÃt và thåi gian lao đáng.

Theo LuÃt KÁ toán Viãt Nam (2003) chỉ ra rằng <kÁ toán là viãc thu thÃp, xÿ lý, kißm tra, phân tích và cung cÃp thơng tin kinh tÁ, tài chính d°ãi hình thức giá trß, hiãn vÃt và thåi gian lao đáng=.

KÁ toán bao gồm các ho¿t đáng ghi chép, tính tốn các con số d°ãi các hình thức giá trß, hiãn vÃt và thåi gian lao đáng. ỉ mát khía c¿nh ráng h¡n, kÁ tốn bao gồm các ho¿t đáng thu thÃp, xÿ lý, kißm tra, phân tích và ghi chép các thơng tin kinh tÁ tài chính căa mát thực thß kinh tÁ nhằm māc đích truyền đ¿t và giÁi thích thơng tin kÁ toán đÁn các đối t°ÿng cần thiÁt (Nguyán Hāu Ánh, 2010).

Có thß thÃy khái niãm về KÁ tốn căa Viãt Nam có chút khác biãt so vãi thuÃt ngā chung trên thÁ giãi. Tuy vÃy, tựu chung l¿i, kÁ tốn là cơng viãc ghi chép, thu nhÃn, xÿ lý và cung cÃp thông tin về tình hình ho¿t đáng kinh tÁ, tài chính căa mát tổ chức. KÁ tốn cung cÃp thơng tin về tồn bá tài sÁn, nguồn hình thành tài sÁn đó và sự vÃn đáng tài sÁn trong tổ chức, doanh nghiãp đß từ đó cung cÃp nguồn thơng tin tài chính hāu ích giúp đánh giá mát cách khách quan và hiãu quÁ các ho¿t đáng căa doanh nghiãp đó.

2.1.1.3. Mục tiêu và vai trị của kế toán

Reem và các cáng sự (2014) cho rằng trong ho¿t đáng sÁn xuÃt kinh doanh, các tổ chức ln có nhu cầu nắm bắt các thơng tin liên quan đÁn ho¿t đáng sÁn xuÃt kinh doanh, phân đßnh các nguồn lực căa tổ chức t¿i các thåi đißm khác nhau. Nhāng thơng tin này có vai trị quan trong đÁn các quyÁt đßnh sÁn xuÃt kinh doanh căa tổ chức, thÃm chí là sự tồn t¿i căa tổ chức. Vì vÃy, māc tiêu căa kÁ tốn là cung cÃp thơng tin kÁ tốn phāc vā cơng tác qun lý v iu hnh t chc, l cĂ sỗ cho viãc ra các quyÁt đßnh kinh tÁ và điều hành căa nhà quÁn lý tổ chức cũng nh° đối vãi các đối t°ÿng liên quan nh° các c¡ quan quÁn lý Nhà n°ãc, các đối tác làm ăn,

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

các nhà đầu t° & Cùng vãi sự phát trißn căa tổ chức và māc tiêu quÁn lý từng thåi

kỳ, mức đá cần thiÁt căa các thơng tin kÁ tốn cũng khác nhau (Ngun Hāu Ánh,

2010).

KÁ tốn đ°¡c coi là mát ngơn ngā trong l*nh vực kinh tÁ tài chính, là mát ph°¡ng pháp đß trao đổi thơng tin. Qua kÁ tốn, ng°åi tiÁp nhÃn thơng tin biÁt đ°ÿc tình hình kinh tÁ tài chính căa mát tổ chức, từ đó có nhāng tác đáng kßp thåi đối vãi ho¿t đáng căa tổ chức. Vì vÃy, kÁ tốn có vai trị truyền đ¿t thơng tin đÁn các đối t°ÿng cần tiÁp nhÃn thông tin, kÁt nối các nhà quÁn lý vãi ho¿t đáng căa tổ chức, và kÁt nối tổ chức vãi thÁ giãi bên ngoài (Nguyán Đình Thá, 2009).

Cā thß, đối vãi doanh nghiãp, kÁ toán cho phép các nhà quÁn lý theo dõi th°ång xuyên tình hình ho¿t đáng sÁn xuÃt kinh doanh, nhå đó, ng°åi quÁn lý điều hành trôi chÁy các ho¿t đáng, quÁn lý hiãu q, và kißm sốt nái bá tốt. Bên c¿nh đó, kÁ tốn cung cÃp thơng tin tài chớnh cho doanh nghióp lm cĂ sỗ hoch ònh k ho¿ch cho từng giai đoan cā thß. Nhå vÃy, nhà qn lý tính tốn đ°ÿc hiãu q cơng viãc, v¿ch ra h°ãng ho¿t đáng cho t°¡ng lai. Đối vãi nhà n°ãc, kÁ toán cho phép c¡ quan quÁn lý theo dõi đ°ÿc sự phát trißn căa các ngành sÁn xuÃt kinh doanh, từ đó đánh giá sự phát trißn căa nền kinh tÁ quốc gia. Ngồi ra, kÁ tốn hß trÿ chính quyền trong viãc so¿n thÁo và ban hành luÃt lã, chính sách kinh tÁ phù hÿp vãi thực tr¿ng th°¡ng m¿i và kinh tÁ quốc gia (Reem và các cáng sự, 2014).

2.1.2. Tổng quan về chuẩn mực k¿ toán

2.1.2.1. Định nghĩa về chuẩn mực kế toán

Albu và các cáng sự (2013) cho rằng chu¿n mực kÁ tốn là nhāng quy đßnh và h°ãng dÁn các nguyên tắc, nái dung, ph°¡ng pháp và thă tāc kÁ toán c¡ bÁn, làm c¡ sỗ ghi chộp kộ toỏn v lp bỏo cỏo ti chính nhằm đánh giá trung thực, hÿp lý, khách quan kÁt quÁ sÁn xuÃt kinh doanh căa mát tổ chức. Power (2009) đßnh ngh*a chu¿n mực kÁ tốn là nhāng quy tắc c¡ bÁn, phổ quát nhÃt về ho¿t đáng kÁ toán trên các ph°¡ng diãn nguyên tắc, nái dung, ph°¡ng pháp và thă tāc kÁ toán. Theo LuÃt KÁ toán Viãt Nam 2015, chu¿n mực kÁ tốn gồm nhāng quy đßnh và ph°¡ng pháp kÁ tốn c¡ bÁn đß lÃp báo cáo tài chính.

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

Tóm l¿i, chu¿n mực kÁ tốn là mát ph°¡ng pháp đß các thơng tin tài chính mang tính phổ qt h¡n, dá hißu và đáng tin cÃy h¡n, dá dàng so sánh h¡n giāa các nguồn thơng tin tài chính đa d¿ng. Về c¡ bÁn, chu¿n mực kÁ toán cho phép ho¿t đáng kÁ tốn và lÃp báo cáo taiaf chính đ¿t đ°ÿc kÁt quÁ trung thực, khách quan, phÁn ánh đúng thực tr¿ng tài chính và kÁt quÁ kinh doanh căa tổ chức. Nói cách khác, chu¿n mực kÁ tốn là quy đßnh chung, thống nhÃt về cách thức trißn khai ho¿t đáng kÁ tốn, nái dung trình bày căa báo cáo tài chính.

2.1.2.2. Mục tiêu và vai trị của chuẩn mực kế tốn

Theo ICAI (2012), māc tiêu căa chu¿n mực kÁ tốn là tiêu chu¿n hố các chính sách kÁ tốn đa d¿ng vãi quan đißm, vãi mát mức đá tối đa có thß (1) lo¿i bỏ tính khơng thß so sánh căa các báo cáo tài chính, nhå vÃy cÁi thiãn mức đá tin cÃy căa các báo cáo tài chính và (2) cung cÃp mát cơng cā các chính sách kÁ tốn chu¿n mực, các quy ph¿m giá trß và các u cầu chung.

Nhìn chung, māc tiêu căa chu¿n mực kÁ toán nhằm đÁm bÁo cho các doanh nghiãp, tổ chức trên toàn thÁ giãi áp dāng các nguyên tắc kÁ toán thống nhÃt trong lÃp và ban hành các báo cáo tài chính. Chu¿n mực kÁ tốn t¿o ra sự hài hồ trong l*nh vực kÁ tốn, giÁm bãt chi phí trong lÃp và trình bày báo cáo tài chính theo chu¿n mực kÁ tốn t¿i mßi quốc gia.

Chu¿n mực kÁ tốn có vai trị thống nhÃt các báo cáo tài chính căa các quốc gia, từ đó thúc đ¿y và tăng c°ång hÿp tác kinh tÁ giāa các doanh nghiãp t¿i các quốc gia trên thÁ giãi. Các nhà đầu t° có thß so sánh kÁt q ti chớnh ca cỏc cụng ty ỗ cỏc quc gia khác nhau đß đ°a ra quyÁt đßnh đầu t° mát cách dá dàng và hiãu quÁ, đồng thåi tiÁt kiãm chi phí. Các c¡ quan thuÁ cũng s¿ dá dàng h¡n trong tính thuÁ căa các khoÁn thu nhÃp có nguồn gốc n°ãc ngồi, ho¿t đáng xúc tin thĂng mi trờn ton cu cng trỗ nờn thn lÿi h¡n nhå có các chu¿n mực kÁ tốn làm nền

tÁng chung (Cairns, 1996).

2.1.2.3. Lịch sử hình thành và phát triển của chuẩn mực kế toán

Chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ có lßch sÿ hình thành và phát trißn lâu dài. Tr°ãc khi thành lÃp tổ chức kÁ toán quốc tÁ thống nhÃt vào năm 1972, nhiều hái nghß căa

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

các nghiãp đoàn quốc tÁ đã đ°ÿc tổ chức nhằm trao đổi, thÁo luÃn về các tiêu chu¿n chung về kÁ toán tr°ãc nhu cầu bức thiÁt xuÃt phát từ thực tián. Các hái nghß có tác đáng quan tráng đÁn tiÁn trình thành lÃp tổ chức kÁ toán quốc tÁ chung nh°: Sanint Louis (1904), Amsterdam (1926), New York (1929), London (1952), Amsterdam (1957), Washington (1992) ... Năm 1972, hái nghß các tổ chức kÁ toán quốc tÁ tổ chức t¿i Sydney đã đồng ý thành lÃp Ăy ban hÿp tác kÁ toán quốc tÁ (ICCAP) và Ăy ban chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ. Đây đ°ÿc xem là cát mốc quan tráng đầu tiên căa lßch sÿ chu¿n mực kÁ toán thÁ giãi khi mát tổ chức về chu¿n mực kÁ tốn chung trên tồn thÁ giãi đ°ÿc hình thành.

Ngay sau khi các n°ãc tham gia hái nghß Sydney đồng ý thành lÃp tổ chức quốc tÁ về chu¿n mực kÁ toán, năm 1972, Ăy ban hÿp tác kÁ toán quốc tÁ (ICCAP) đã đ°ÿc thành lÃp vãi các quốc gia thành viên Australia, Canada, New Zealand, Anh, Ireland, Mỹ, Tây Đức, Pháp, Ân Đá, NhÃt BÁn, Mexico, và Hà Lan. ICCAP là tiền thân căa Liên đoàn kÁ toán quốc tÁ sau này.

Ăy ban chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ (IASC) đ°ÿc thành lÃp vào ngày 29/6/1973 t¿i London (Anh) vãi các quốc gia thành viên sáng lÃp gồm: Mỹ, Australia, Canada, Pháp, Ý, NhÃt, Mexico, Hà Lan, Anh/ Ai - len. Māc tiêu căa IASC là xây dựng và ban hành hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ phāc vā cho viãc so¿n và trình bày báo cáo tài chính đß các báo cáo tài chính mang tính thống nhÃt và phổ quát h¡n. IASC cũng thúc đ¿y ph¿m vi áp dāng và công nhÃn các chu¿n mực căa IASC ráng rãi h¡n trên thÁ giãi. Sau khi thành lÃp, IASC đã ban hành Khuôn mÁu lý thuyÁt cho viãc thành lÃp và trình bày BCTC và 41 chu¿n mực kÁ toỏn quc t (IAS). IASC trỗ thnh t chc quc tÁ đầu tiên xây dựng và ban hành hã thống chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ.

Tr°ãc nhāng yêu cầu và nhāng thay đổi căa tình hình thÁ giãi, năm 2001, Hái đồng chu¿n mực kÁ toán quốc t (IASB) c thnh lp trờn cĂ sỗ ca IASC. IASB ra ồi trỗ thnh bóc phỏt triòn mói căa lßch sÿ chu¿n mực kÁ tốn thÁ giãi vãi māc tiêu xây dựng mát bá chu¿n mực kÁ tốn duy nhÃt có chÃt l°ÿng cao, dá hißu và có thß áp dāng trên tồn cầu (Choi và Meek, 2011). Năm 2003, IASB đã

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

ban hành Chu¿n mực báo cáo tài chính quốc tÁ (IFRS) đầu tiên. Cho đÁn đầu năm 2014, đã có 42 hã thống chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ (IAS/IFRS) c ban hnh v cp nht bỗi IASC và IASB.

2.1.2.4. Tổ chức ban hành chuẩn mực kế toán trên thế giới

Trên thÁ giãi, có nhiều tổ chức khác nhau ban hành chu¿n mực kÁ toán, th°ång là các Hiãp hái nghề nghiãp, Bá Tài Chính t¿i các n°ãc hoặc các tổ chức vừa có tính chÃt Nhà n°ãc, vừa có tính chÃt nghề nghiãp. Cā thß:

T¿i Anh, tổ chức ban hành chu¿n mực kÁ tốn là Hßi đồng chuẩn mực k¿ toán quốc t¿ (IASB). Đây là mát tổ chức đác lÃp thuác khu vực t° nhân đ°ÿc thành

lÃp vào ngày 1/4/2001. Hiãn nay, IASB trực thuác IASC Foundation và kÁ thừa IASC - Ăy ban chu¿n mực kÁ toán quốc tÁ đ°ÿc thành lÃp năm 1973, tổ chức đầu tiên ban hành chu¿n mực kÁ tốn quốc tÁ. IASB có 14 thành viên, trong đó có 12 thành viên chuyên trách. Māc tiêu căa IASB nhằm phát trißn các chu¿n mực kÁ toán chÃt l°ÿng cao, thống nhÃt, dá hißu và có tính khÁ thi cao, đ°ÿc thừa nhÃn và áp dāng ráng rãi trên ph¿m vi toàn cầu. Viãc áp dāng các chu¿n mực do IASB ban hành s¿ tăng c°ång tính minh b¿ch, có thß so sánh đ°ÿc căa thơng tin kÁ tốn, giúp các đối t°ÿng tham gia thß tr°ång vốn thÁ giãi và nhāng ng°åi sÿ dāng báo cáo tài chính đ°a ra các qut đßnh kinh tÁ hiãu q.

T¿i Mỹ, tổ chức ban hành chu¿n mực kÁ toán là Hßi đồng Chuẩn mực k¿ tốn tài chính Mỹ (FASB). FASB đ°ÿc thành lÃp vào năm 1972, gồm 7 thành viên

đÁn từ khu vực kÁ tốn cơng, ngành nghề t° nhân, giãi hác giÁ và c¡ quan giám sát. FASB có hai tổ chức hß trÿ, gồm Hái đồng t° vÃn chu¿n mực kÁ toán tài chính (FASAC) t° vÃn kỹ thuÃt cho FASB và Ban xÿ lý các vÃn đề phát sinh (EITF) có nhiãm vā ban hành các trích u EITF về các vÃn đề phát sinh trong áp dāng các chu¿n mực kÁ toán. Ho¿t đáng căa FASB là chỉ đßnh xét duyãt, cÁi tiÁn các chu¿n mực cũ, ban hành các chu¿n mực kÁ tốn tài chính và các h°ãng h°ãng dÁn (thuác māc A căa GAAP Mỹ), các khuôn mÁu lý thuyÁt cho viãc lÃp và trình bày báo cáo tài chính trong khu vực kinh tÁ t° nhân.

</div>