skkn âm nhạc thcs

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

BÁO CÁO SÁNG KI N

<b>I. </b>ĐI U KI N HOÀN C NH T O RA SÁNG KI N

Âm nh c là m t lo i hình ngh thu t ph n ánh hi n th c khách quan thông qua s bi u c m c a âm thanh. nhà tr ng trung h c c s (THCS) m c tiêu c a vi c h c âm nh c là thông qua vi c gi ng d y m t s v n đ c b n v ngh thu t âm nh c đ hình thành và phát tri n năng l c c m th âm nh c c a h c sinh, t o m t s nh n th c v âm nh c m t m c đ nh t đ nh, t đó góp ph n đào t o có ch t l ng nh ng l p ng i phát tri n m t cách toàn di n c v “Đ c - Trí - Th - Mĩ” tr thành nh ng cơng dân có ích cho xãh i.

T m c tiêu c a môn h c, chúng ta hi u r ng: h c âm nh c tr ng THCS khơng nh m m c đích đào t o ra nh ng con ng i làm ngh chuyên v âm nh c đó là tr thành nh ng di n viên, nh ng ca sĩ, nh c sĩ mà m c đích chính là thơng qua vi c d y môn h c này đ tác đ ng vào đ i s ng tinh th n c a các em, nh m th c hi n nhi m v giáo d c đ o đ c, giáo d c th m mĩ cho h c sinh. Mu n làm đ c đi u đó nh t thi t các em ph i đ c ti p c n v i âm nh c đích th c, b n thân các em ph i là ng i tr c ti p tham gia các ho t đ ng âm nh c. Vi c d y âm nh c s trang b cho các em nh ng ki n th c kĩ năng giúp kh i d y s say mê sáng t o trong ho t đ ng âm nh c, làm cho đ i s ng tinh th n c a các em thêm phong phú, t o đi u ki n đ các em h ng thú v i các môn h c khác cũng nh h ng thú tham gia vào các ho t đ ng ngo i khóa c a nhà tr ng cũng nh c a đ a ph ng. Giáo d c th m m cho con ng i là không th thi u đ c trong m c đích giáo d c hi n nay c a chúng ta đó là đào t o nên nh ng con ng i phát tri n m t cách toàn di n. Vi c giáo d c m t con ng i toàn di n khơng ch giáo d c cho h có m t đ o đ c t t, có trình đ hi u bi t cao, n m ch c các ki n th c khoa h c và xã h i, có s c kho , bi t lao đ ng mà còn ph i giáo d c cho h bi t nhìn nh n, phân bi t, bi t th ng th c và bi t làm đ p cho cu c s ng. M t trong nh ng con đ ng giáo d c nhanh và hi u qu nh t là giáo d c thông qua vi c gi ng d y các môn h c ngh thu t trong đó có b mơn Âm nh c. Âm nh c là ph ng ti n hi u qu nh t trong giáo d c th m m , đ c bi t là b c Trung h c c s (THCS), thông qua môn h c này đã hình thành cho các em nh ng ki n th c ban đ u v ca hát, ki n th c v Âm nh c, đ c bi t là trang b cho các em có m t th gi i tinh th n tho i mái h n, giúp các em phát tri n toàn di n h n, t đó giúp các em h c t t các môn h c khác.

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

2 II. MƠ T GI I PHÁP

<b>1.</b> Mơ t gi i pháp tr c khi t o ra sáng ki n

<b>1.1</b>. T ng quan phân môn T p đ c nh c

<i><b>1.1.1.T ng quan v phân môn T p đ c nh c(TĐN) :</b></i>

Nhi u ng i cho r ng, nhà tr ng ph thơng h c sinh ch có th t p hát mà không th đ c đ c nh c. Theo h ch nh ng em có năng khi u m i th c hi n đ c u c u này. Đi u đó khơng đúng!

Đ i v i phân môn TĐN giáo viên c n cho h c sinh bi t r ng TĐN không

D y TĐN cho h c sinh l p 8 b c đ u t p luy n gi i mã các kí hi u ghi chép nh c, và h c các bài TĐN đ cho các em có ý th c hát đúng cao đ , tr ng đ , làm quen v i các lo i hình ti t t u... đ giúp các em hát đ c l i ca chính xác h n. Qua nh ng bài TĐN cũng giáo d c nh c c m và giúp các em phát huy kh năng sáng t o âm nh c c a mình.

tr ng THCS, TĐN không th đ t đ c m c tiêu nh tr ng âm nh c chuyên nghi p là “đ c thông - vi t th o” b n nh c vì th i l ng ti t h c quá ít và đ i t ng h c sinh đ i trà. Chính b i v y khơng th yêu c u quá cao đ i v i h c

-Kĩ năng nh n d ng khuông nh c, nh tên dòng và khe. -Kĩ năng xác đ nh tên n t trên khng có khố.

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

3

- Kĩ năng đ c đúng t ng quan đ cao các n t nh c trên khng có khoá theo gi ng đã xác đ nh (đ c giai đi u).

- Kĩ năng nh n d ng các hình n t, các kí hi u có liên quan đ n đ ngân cu âm thanh, các d u l ng đ th hi n đúng t ng quan đ ngân (tr ng đ ) gi a

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

4

<b>1.2.</b>Th c tr ng vi c d y h c phân môn TĐN l p 8

Phân môn TĐN là m t phân mơn khó đ i v i h c sinh kh i l p 8 tr ng THCS Liên B o.

-Đi u ki n c s v t ch t các tr ng còn nghèo nàn và thi u th n. Ch a có đ đàn đ cho giáo viên d y nh c, ho c n u có ch t l ng đàn cũng ch a cao. Đi u đó d n đ n vi c giáo viên g p tr ng i khi d y h c cho h c sinh theo ph ng pháp m i, nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh. Ho c do khơng có phòng h c ch c năng nên vi c d y môn h c âm nh c không tr thành b mơn quan tr ng vì v y nhi u giáo viên d y h i h t cho h t ti t, ho c s nh h ng t i môn h c khác nên không phát huy đ c h t kh năng c a h c sinh.

-Tình tr ng h c sinh ghi tên n t nh c vào SGK tr thành ph bi n. Các em không t nh tên n t trên khuông, b ph thu c vào sách d n đ n h c phân môn này m t cách th đ ng nên d n d n không th y h ng thú v i phân môn này.

Nh ng năm tr c đây, vi c đ u t trang thi t b cho mơn h c cịn h n ch . Do đó vi c truy n đ t và giúp các em ti p thu ki n th c Âm nh c là h t s c khó khăn, th m chí nh ng ki n th c đó đ n v i các em h t s c tr u t ng. Vi c truy n th các ki n th c âm nh c ch qua ph ng pháp truy n kh u thu n tuý, ít phát tri n kh năng t duy c a các em. Vì v y khơng t o đ c s thu hút, ít gây h ng thú h c t p cho các em.

D a vào c s lý lu n đã có, cùng v i th i gian gi ng d y t i tr ng, tơi đã tìm hi u kh năng h c nh c c a h c sinh. B ng vi c quan sát th c t các gi h c tôi nh n th y vi c ti p thu các ki n th c Âm nh c và s yêu thích h c t p b môn ch r i vào m t s em g i là có năng khi u. Cịn l i các em khác ch h c theo b n năng ph i h c nên ít có s sáng t o trong v n d ng ki n th c. Qua ki m tra đ c m t bài t p đ c nh c thì s l ng các em đ c t t còn r t khiêm t n. Th c t khi nghe các em th c hi n bài t p, bên c nh m t s em trình bày t nhiên và tho i mái v n còn nhi u em ch a th c s m nh d n, t tin, ch đ c v i tính ch t thu c lịng, đ c nh c thì ch đúng tên n t mà ch a đúng tr ng đ , ng t, ngh tuỳ ti n không đúng ti t t u c a bài nh c.

Xu t phát t th c tr ng gi ng d y Âm nh c cho h c sinh l a tu i THCS. V n đ h c và k t qu h c t p c a các em là h t s c quan tr ng, đi u đó khơng ch ph thu c vào ch ng trình gi ng d y phù h p mà còn ph thu c vào ph ng pháp truy n th c a ng i th y. H n n a còn ph thu c vào ý th c h c t p c a các em cùng v i s quan tâm

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

5

chăm sóc, t o đi u ki n c a gia đình và tồn th xã h i. Trong ch ng trình GDPT 2006,

các phân môn c a môn h c Âm nh c (bao g m: H c hát, Nh c lý – T p đ c nh c, Âm nh c th ng th c) thì phân mơn T p đ c nh c (TĐN) là phân môn t ng h p các ki n th c c a âm nh c. V y làm th nào đ có th rèn luy n cho các em h c sinh có th đ c nh c t t?

B n thân là giáo viên gi ng d y b môn Âm nh c, tôi nh n th y đ i đa s các em r t thích ca hát nh ng l i ngán ng i TĐN. Nh ng năm tr c đây vi c gi ng d y b môn này đ u giao cho giáo viên văn hóa gi ng d y, khơng có giáo viên chun ngành. Bên c nh đó là đ dùng d y h c cịn thi u d ng nh là khơng có, đ c bi t là nh c c , cùng v i nh ng ph ng pháp gi ng d y cũ: ch y u là d y hát và d y đ c nh c theo ph ng pháp truy n mi ng, do đó k t qu đ t đ c ch a cao, ít gây h ng thú cho các em trong vi c h c t p và ti p thu ki n th c c a b mơn. T th c t đó, sau m t th i gian công tác, th c t gi ng d y, d a trên c s nh ng lý do mang tính c p thi t, tơi xin m nh d n trình bày m t s ph ng pháp “<i><b>M t s bi n pháp rèn luy n k năng t p đ c nh c cho h c</b></i>

sinh l p 8” mà tôi đã v n d ng trong năm h c 2021 - 2022 và 2022 - 2023 dành cho h c sinh kh i l p 8 tr ng THCS Liên B o, có hi u qu trong ho t đ ng gi ng d y phân môn TĐN. Hi v ng r ng đây s là nh ng ý ki n b ích đ cho các đ ng nghi p có th tham kh o trong ho t đ ng gi ng d y c a mình.

2. Mơ t gi i pháp sau khi có sáng ki n

Gi i pháp 1: V n d ng linh ho t các nhóm ph ng pháp d y h c truy n th ng khi d y phân môn TĐN cho HS l p 8.

Trong ch ng trình Âm nh c l p 8 (CT GDPT 2006)s d ng h th ng các bài TĐN

Do v y, mu n d y TĐN theo chu n ki n th c kĩ năng, giúp HS n m b t ki n th c và rèn k năng đ c nh c, ghép l i ca, đòi h i GV c n nghiên c u, v n d ng

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

6

linh ho t các nhóm ph ng pháp d y h c nh m phát huy s ch đ ng, h ng thú cho HS, mang l i hi u qu c a ti t h c.

- Nhóm ph ng pháp lý lu n: phân tích và t ng h p lí thuy t, phân lo i h th ng lý thuy t, đ c nghiên c u SGK, tài li u tham kh o.

- Trong các ph ng pháp d y h c (PPDH), khơng có PPDH nào là v n năng, do đó ng i giáo viên ph i khéo léo ph i k t h p các PPDH trong gi ng d y đ phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c t p. Đ vi c ph i h p các ph ng pháp trong gi d y đ đ t hi u qu thì giáo viên c n l u ý m t s đi u sau:

+ Ph ng pháp ph i t ng ng v i n i dung.

+ Ph i n m v ng n i dung c a bài (N u c n có th b sung vào SGK nh ng t li u c n thi t nh m làm phong phú cho bài h c - tránh lan man, quá t i, thi u tr ng tâm).

TĐN là vi c đ c cao đ và tr ng đ các n t nh c nh m tìm ra và th hi n đúng giai đi u c a b n nh c. Đ c nh c r t quan tr ng, nó có ý nghĩa trong vi c h c t p và c m nh n âm nh c. Đây là m t trong nh ng ho t đ ng quan tr ng nh t đ phát tri n năng l c âm nh c c a h c sinh b i nó địi h i các em ph i có tai nghe, n m v ng tên n t nh c, có kh năng gi i mã và khám phá giai đi u, có c m nh n v âm thanh và bi t th hi n đúng v cao đ , tr ng đ , t c đ , s ng t ngh .

H c sinh ph i đ c đúng tên n t, cao đ c a n t, đ c đúng ti t t u, đúng nh p, đúng s c thái tình c m, hát đúng l i, bi t đ c nh c và gõ theo nh p, gõ theo phách, gõ theo ti t t u, đ c nh c và hát l i d i các hình th c: đ n ca, song ca, hòa gi ng và đ i đáp.

N i dung này là m t thách th c không nh đ i v i vi c h c âm nh c c a h c sinh l p 8, vì th kĩ năng đ c nh c c n d y m t cách t t đ d n d n tr nên quen thu c.

<i>M c tiêu c a d y TĐN:</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

7

-H c sinh hi u b n ch t c a TĐN là quá trình khám phá ra giai đi u b n nh c. - H c sinh n m v ng tên n t nh c, có kĩ năng gi i mã v cao đ và tr ng đ c a n t nh c đ đ c đúng giai đi u, bi t đ c bài TĐN k t h p gõ phách ho c đánh nh p.

- Giúp h c sinh phát tri n tai nghe, c m th v âm thanh, t duy sáng t o, h tr vi c h c hát và phát tri n năng khi u âm nh c c a các em.

K thu t d y TĐN:

Khác bi t đ c tr ng gi a d y hát và d y TĐN là khi d y hát giáo viên cung c p giai đi u cho h c sinh thông qua ti ng đàn và hát m u đ các em hát đúng giai đi u l i ca. Còn khi d y TĐN, h c sinh c n t gi i mã và khám phá đ c giai đi u c a b n nh c. Giáo viên ch nên h ng d n h c sinh luy n t p cao đ , ti t t u và ph n nào đó dùng nh c c giúp các em đ c đúng giai đi u. Giáo viên không nên đ c m u, vì đó là d y truy n kh u, gi m tính tích c c c a h c sinh và cũng không nên s d ng đàn quá nhi u làm gi m kh năng khám phá c a các em.

<i>*</i>Gi i thi u bài TĐN:

-Giáo viên treo bài TĐN lên b ng.

-Giáo viên gi i thi u ng n g n v tên, tác gi bài TĐN.

D y bài hát thì có th m r ng thơng tin v tác gi , nh ng d y bài TĐN thì khơng nên. H c sinh ch c n bi t bài TĐN do ai sáng tác, trích t b n nh c nào, không c n nh ng thông tin m r ng v tác gi , vì khơng có nhi u th i gian cho vi c đó.

- Ví d : Bài TĐN s 1 là đo n trích trong bài hát: Chi c đèn ơng sao c a nh c sĩ Ph m Tuyên. Đây là nh c sĩ có nhi u sáng tác hay cho thi u nhi.

-Bài TĐN có th chia thành m y câu?

Đôi khi t o cho h c sinh t p nói tên n t nh c trong t ng câu n u giáo viên nh n th y các em ch a th t n m v ng tên n t nh c.

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

8

<i>*</i>Luy n t p cao đ :

- Giáo viên h i h c sinh v cao đ các n t s d ng trong bài TĐN.

-Cho h c sinh đ c các âm có trong bài t âm th p đ n âm cao và ng c l i. -Luy n cao đ theo Gam tr ng (th ) t ng ng v i gi ng c a bài.

- Giáo viên đàn giai đi u c bài m t l n đ h c sinh b c đ u hình dung ra giai đi u, đ ng th i giúp các em c m th y t tin h n.

-Giáo viên dùng nh c c đ l y âm thanh m u r i ch t ng n t c a t ng câu đ c l p đ ng thanh đ c. Khi h c sinh không đ c đ c, giáo viên nên đàn giai đi u t ng câu vài ba l n, nh c h c sinh v a l ng nghe, v a quan sát n t nh c và đ c th m theo. Giáo viên cho h c sinh h c t ng câu, n i các câu, n i đo n và hoàn thành c bài “TĐN”.

<i>*</i>T p đ c c bài:

- Giáo viên đàn giai đi u, h c sinh đ c c bài hoà v i ti ng đàn, v a đ c v a gõ ti t t u.

-Giáo viên ch đ nh m t vài h c sinh khá đ c bài, làm m u cho các b n. -Giáo viên l ng nghe h c sinh đ c đ phát hi n ch sai, h ng đ n s a sai.

<i>*</i>Ghép l i ca:

-Giáo viên đàn giai đi u, n a l p đ c nh c đ ng th i n a l p còn l i t p ghép l i. Giáo viên ch đ nh h c sinh hát l i. Giáo viên s a ch sai. Giáo viên h ng d n h c sinh

V cách d y TĐN, tr c đây nhi u giáo viên th ng quan ni m nh d y m t bài x ng âm các tr ng chuyên nghi p, h yêu c u h c sinh ph i t đ c đúng cao đ ,

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

9

tr ng đ và th hi n s c thái c a bài TĐN. Ho c giáo viên ra s c d y h c sinh theo l i truy n kh u, t c là giáo viên đ c tên n t nh c, h c sinh t p đ c theo.

Cách d y đó th c s gây nên s căng th ng, n ng n , làm cho h c sinh ng i h c phân mơn này. Chính vì th ti t d y tr nên kém hi u qu , không phù h p v i m c đích và yêu c u d y âm nh c tr ng THCS.

Cách d y thích h p và hi u qu nh t là khi d y h c sinh đ c cao đ , giáo viên d a vào ti ng đàn đ làm m u cho các em. Vi c th hi n tr ng đ và ti t t u ph i chu n b b ng nh ng bài t p ti t t u trong m i ti t h c, bài h c. Giáo viên đàn t ng câu ng n cho h c sinh nghe và đ c theo trôi ch y, chu n xác, sau đó ghép t ng câu thành bài hồn ch nh và k t h p gõ phách. Cách d y này đã ki m nghi m th c t r t phù h p v i h c sinh l p 8.

Ph i th hi n trong cùng m t lúc các kĩ năng trên là m t yêu c u khó đ i v i h c sinh l p 8 vì th i l ng c a m i ti t h c quá ít. Các ti t h c l i đ c phân b quá th a, sĩ s h c sinh m i l p đông, kh năng âm nh c c a h c sinh không đ ng đ u, ph ng ti n d y và h c b môn âm nh c tr ng ph thơng cịn thi u th n.

Đ kh c ph c nh ng nh c đi m trên, vi c nghiên c u và gi ng d y b môn v i m t h th ng ph ng pháp và th pháp mang tính đ c tr ng phù h p v i đ c đi m d y và h c trong nhà tr ng. Vi c d y tách bi t các kĩ năng gi i mã ch nh c nh kĩ năng t p đ c giai đi u, kĩ năng th c hành ti t t u, kĩ năng bi t tên n t trên khng có khố, kĩ năng đ c nh c trên khuông là phù h p v i h c sinh.

D y đ c giai đi u:

Cách d y này ch y u giúp giáo viên d y h c sinh đ c đúng quan h cao đ n i ti p gi a các âm trong m t gi ng nh t đ nh mà không ph thu c vào ti t t u, nh p đi u, hình n t trên khng và các kí hi u khác. Đ ngân c a m i âm dài hay ng n tuỳ thu c vào ng i d y và ng i đ c, mi n sao đ c đúng đ c quan h cao đ c a các âm đó.

<i>C ch phát âm c a dây thanh:</i>

Nh chúng ta đã bi t m i m t nh c khí có m t c ch phát âm riêng. B máy phát âm c a con ng i cũng là m t lo i nh c khí mà hai dây thanh th c ch t là 2 dây c đàn h i đ c bi t. S dài ng n, dày m ng, co giãn, căng trùng c a nó quy t đ nh s phát âm tr m b ng c a ti ng nói ti ng hát. Mu n có âm thanh tr c tiên dây thanh ph i rung đ ng. Mu n dây thanh rung đ ng c n ph i có 2 l c:

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

10

- L c th nh t là l c đ y h i t ph i lên l t qua k h c a 2 dây thanh làm cho chúng rung lên t o ra âm. L c đ y m nh dây thanh rung m nh cho âm thanh to, l c đ y nh dây thanh rung nh cho âm thanh nh .

- L c th hai là l c căng chùng c a âm thanh, khi căng cho âm cao, b ng, khi chùng âm tr m th p.

<i>Âm trung bình:</i>

-Khi d y h c sinh t p đ c m t thang âm, ph i đ các em đ c trong t m gi ng. Âm b t gi ng ph i là âm trung bình c a thang âm đ c đ c t m trung bình c a t m gi ng. T âm trung bình cho đ c phát tri n lên cao r i xu ng th p. Vì khi đ c lên cao, l c đ y h i m nh nên d đi u ch nh.

- N u bài TĐN đ c b t đ u b ng âm th p ho c âm cao c a thang âm, giáo viên cũng ph i rèn luy n h c sinh có thói quen b t gi ng b ng âm trung bình c a thang âm t m trung bình c a tâm gi ng đ t đó b t vào bài cao hay th p. Đó là yêu c u đ u tiên đ t ng h c sinh t p đ c giai đi u cho đúng.

Cách đ c các âm cao và th p c a thang âm:

Khi h c sinh đ c không đúng các âm b ng ho c tr m, ta hay dùng các câu g i ý: em hãy đ c cao lên ho c em hãy đ c th p xu ng. Các ti ng cao lên, th p xu ng không g i m c th cách th c đ các em phát âm cho đúng. Mu n các em đ c đúng ta hãy thay c m t đ c cao lên b ng c m t đ c to lên, m nh lên và thay c m t đ c th p xu ng b ng c m t đ c nh đi, nh đi. Qua luy n t p nhi u l n các em s có kinh nghi m t đi u ch nh l c căng chùng c a dây thanh đ phát âm đúng các âm tr m b ng mà không ph thu c vào l c đ y c a h i.

<i>T p đ c t câu ng n đ n câu dài:</i>

Khi m i t p đ c, t c đ phát âm ch m nên m i l n l y h i ch nên đ c t ng chu i 3 âm. Khi vi c phát âm thành th o d n thì l ng phát âm trong m i l n l y h i s tăng t 3 âm lên 4 âm, 5 âm, và 6, 7 âm. S l ng âm càng nhi u t c đ đ c càng nhanh, giúp h c sinh chóng đ c thành th o do ph n x nh n bi t kí hi u và ph n x phát âm càng nhanh.

T p đ c các quãng t d đ n khó:

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

11

T p đ c lên, xu ng các quãng li n b c tr c, đ n các quãng cách b c g n (quãng 3, 4) r i m i đ n các quãng cách b c xa (quãng 5, 6, 7, 8) quãng cách đi lên tr c, đi xu ng sau.

V n nh c:

Cũng gi ng nh phép t o âm trong ti ng vi t, t nh ng con ch riêng l liên k t l i thành nh ng v n. V n d h c tr c, v n khó h c sau. Trong âm nh c cũng v y, nó cũng có s liên k t gi a các âm trong giai đi u. Vì v y thu t ng v n nh c đã đ c t m dùng đ ch s liên k t đó. Có 2 lo i v n nh c: v n li n b c và v n cách b c.

-V n li n b c: là nh ng v n đ c t o thành b ng các m i liên k t n i ti p li n b c đi ngang, đi lên ho c đi xu ng gi a các âm thanh. Đây là v n d đ c nh t dùng cho h c sinh luy n đ c ban đ u đ làm quen v i thang âm.

- V n cách b c: là nh ng v n đ c t o thành b i 1 hay 2 quãng cách n m gi a v n v i 1 âm ti p đ u và 1 âm ti p cu i, là nh ng quãng li n b c đi lên ho c đi xu ng n i ti p v i các quãng cách. Chính các cách n i ti p v i âm đ u và âm cu i khác nhau mà chúng làm cho vi c đ c quãng cách gi a v n có m c đ d , khó khác nhau và t o ra nhi u d ng c a v n.

<i>Đ c theo th tay:</i>

Là đ c theo t th bàn tay. Có b y t th khác nhau t ng ng v i 7 âm c b n. Đây là m t th pháp hay và hi u qu , phù h p v i ph ng th c d y nh c trong tr ng ph thông. Khi s d ng th tay ta không c n đ n kí hi u vi t, nh t là vi t nh c trên khuông, tránh đ c nhi u th i gian ch t trên l p, s d ng t i đa qu th i gian c a ti t h c cho h c sinh luy n đ c. Nó kh c ph c đ c nh c đi m ít th i gian l i đơng h c sinh c a b môn âm nh c.

Th tay cịn kh c ph c đ c tình tr ng đ c thu c lòng theo cách truy n kh u.

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

12

<i>(</i>Hình nh minh h a t th bàn tay c a 7 âm c b n) D y th c hành ti t t u:

Ti t t u là quan h đ ngân dài, ng n hay không ngân n i ti p nhau c a m t chu i âm thanh. D y th c hành ti t t u là d y th hi n m i quan h đó. Trong h th ng các kí hi u ghi nh c, ti t t u đ c th hi n b ng bác hình n t và các d u l ng khác nhau. Cách d y hình n t đen:

Cho h c sinh v a hát v a gõ phách câu đ u bài “Nh có Bác trong ngày đ i th ng” (thu t ng và kĩ năng gõ v phách, nh p, v theo l i ca các em đã h c và th hi n). Khi h c sinh v a hát v a gõ phách, giáo viên dùng ph n đánh d u l n l t t ng ti ng gõ phách đó b ng các d u ch m trên m t đ ng th ng ngang trên b ng. Các ch m đó có c li b ng nhau th hi n th i gian ngân b ng nhau c a m i phách. Đ ghi l i th i gian ngân c a t ng phách đ u đ n nh v y ng i ta dùng m t kí hi u đó là hình n t đen.

Cách d y d u l ng đen:

V i câu hát trên, l n th nh t cho các em v a hát v a gõ phách đ m, l n th 2 v a hát v a gõ nh p (phách th nh t gõ, phách th 2 không gõ). Giáo viên ghi l i cách gõ trên và cho h c sinh bi t. Có m t kí hi u đ ghi l i nh ng phách khơng gõ khi các em gõ, kí hi u đó g i là d u l ng đen. Do các âm cách nhau không vang lên nên đ c di n t b ng d u l ng đen.

<i>Cách d y hình n t tr ng: </i>

Đ ghi l i th i gian ngân dài c a m t âm thanh b ng th i gian ngân dài c a hai hình n t đen có cùng đ cao n i ti p nhau, ta có kí hi u m t hình n t tr ng. Th i gian ngân dài c a m t hình n t tr ng b ng th i gian ngân dài c a 2 hình n t đen n i ti p nhau.

Cách d y hình n t móc đ n:

Giáo viên vi t lên b ng 3 n t đen đ ng c nh nhau và 1 d u l ng đen. Giáo viên gõ t ng ch n t cho h c sinh đ c 1,2 l n r i đ t câu h i cho h c sinh nh c l i đ nh . Th i gian ngân c a m t hình n t đen b ng th i gian ngân c a 2 hình m t móc đ n n i ti p nhau (ho c ng c l i). Giáo viên cho h c sinh gõ ti t t u móc đ n và so sánh s khác nhau v i ti t t u hình n t đen. L u ý: trong b n nh c, n u 2 hình n t móc đ n li n nhau có 2 l i ca t ng ng thì ph i vi t r i nhau.

D y nói và đ c tên n t trên khng bàn tay:

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

13

Bàn tay có 5 ngón gi ng nh m t khng có 5 dịng k và 4 khe. Giáo viên s d ng khuông bàn tay đ d y h c sinh t p nh n bi t v trí các n t trên khuông s r t đ n gi n linh ho t, khơng c n đ n các kí hi u vi t, ti t ki m th i gian trên l p và có n t ng c th đ i v i h c sinh. H c sinh s d ng khuông bàn tay đ h c, đ ôn t p m i lúc m i n i, d thu c d nh .

Gi i thi u khuông bàn tay:

Bàn tay trái giáo viên đ ngang (h c sinh s làm b ng bàn tay ph i cùng h ng v i giáo viên) xoè r ng 5 ngón tay d i t m m t, lòng bàn tay quay vào trong, ngón cái phía trên. G i m đ h c sinh nh n bi t s th t c a 5 ngón tay và 4 khe tính t d i lên (lúc đ u n m tay r i xoè t ng ngón, b t đ u t ngón út đ h c sinh đ m s th t ). Dùng ngón tay tr c a bàn tay ph i ch các ngón, các khe đ h c sinh nói tên th t . Khi ch vào ngón tay thì ch đ u ngón, khi ch vào khe ngón tay thì ngón tr đ c k p chính gi a khe (có th thay ngón tr b ng đũa ch n t).

Đ t tên n t nh c cho ngón tay và khe tay:

Giáo viên cho h c sinh ch i trò ch i đ t tên âm nh c cho các ngón và khe tay: ngón 1 (ngón út) là ngón Mi, ngón 2 là ngón Son, khe tay 2 là khe La, khe tay 3 là khe Đô. Đ rèn kĩ năng nh tên cho h c sinh ch i trò “G i tên” theo cách sau:

-Giáo viên ch ngón, ch khe cho h c sinh nói tên. - Giáo viên nói tên, h c sinh ch ngón, ch khe.

<i>Gi i thi u khng và v trí các n t trên khng:</i>

Giáo viên đ ng a bàn tay trên b ng, cho h c sinh ơn l i s th t ngón và khe cùng tên âm nh c c a chúng. Sau đó kéo dài khng bàn tay ngang trên b ng đen và cho h c sinh nh n ra khuông bàn tay bây gi là 5 dòng k th ng song song trên b ng. G i ý đ h c sinh t xác đ nh s th t dòng, khe và tên âm nh c c a chúng r i cho các em bi t 5 dịng k đó g i là cái khng, cịn 5 ngón tay c a bàn tay g i là khuông bàn tay. Gi i thi u n t nh c:

M i l n đũa ch n t gõ vào dòng ho c khe nào cho h c sinh đ c tên xong, giáo viên v m t hình que ch n t nh (hình n t đen) vào dịng ho c khe đó r i cho các em bi t đ y là nh ng n t nh c. N t nh c này mang tên dịng ho c khe mà nó đ c vi t trên đó.

M t bài d y h c minh h a:

<b>Ti t 2:- Ôn t p bài hát: Mùa thu ngày khai tr ng</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

- HS bi t: hát đúng giai đi u, l i ca c a bài hát “Mùa thu ngày khai tr ng”. Bi t cách l y h i, hát rõ l i, di n c m. HS bi t bài TĐN s 1 là trích đo n trong bài hát c a nh c sĩ Ph m Tuyên.

-HS hi u và nói đúng tên n t nh c, đ c đúng giai đi u, ghép l i ca.

-HS v n d ng: bi u di n bài hát d i hình th c đ n ca, song ca, t p ca. Đ c nh c

Cho HS ch i trò ch i âm nh c: Hát và chuy n đ v t

HS hát bài “Mùa thu ngày khai tr ng”, v a hát v a luân chuy n m t đ v t cho b n bên c nh, đ n ti ng hát cu i cùng trong bài, bông hoa d ng v trí c a b n nào b n đó

</div>