Luận văn
Một số giải pháp phát triển hoạt
động tín dụng bán lẻ tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam
1
Chương1:
TỔNGQUANVỀTÍN DỤNGBÁNLẺ
1.1.Tổngquanvềtíndụngngânhàng
1.1.1. Kháiniệm
Tíndụnglàsựchuyểnnhượngtạmthờiquyềnsử dụngmộtlượnggiátrịđược
biểuhiệndướihìnhthứctiềntệhayhiệnvật,từngườisởhữusangngườisửdụng
trongmộtkhoản gthờigian nhấtđịnhvàkhiđếnthờihạncủakhoảngthờigiantrên,
ngườisửdụngphảihoàntrảlạichongư ờisởhữumộtlượnggiátrịlớnhơn.Phần
tăngthêmvềgiátrịđượcgọilàphầnlờihayphầnlợitức.Đâychínhlàcáigiámà
ngườisửdụngphảitrảchongườisởhữuđểđượcquyềnsửdụngmộtlư ợngtiềntệ
hayhiệnvậtnhất định.
Thuậtngữ “tíndụng” xuấtphát từ gốcLa tinh, cónghĩalàlòng tin, sự tín
nhiệm;tíndụnglàmộtphạmtrùkinh tếkháchquantồntạiquanhiềuhìnhtháikinh
tếxãhộikhácnhau.Quanhệtíndụngthờisơkhaichủyếubằnghiệnvậtvàdưới
hìnhthứcchovaynặnglãitrêncơsởcủanềnsảnxuấthànghóanhỏ,kémpháttriể n
ởcácthờikỳ Chiếmhữunôlệ,Phongkiếnvàpháttriểnmạnhmẽvàothờikỳđại
công nghiệp của phương thức sản xuất Tư bản chủ nghĩa. Và quan hệ tín dụng
khôngchỉ bằnghiệnvật màcònpháttriểnbằnghiện kim,vớicáchìnhthứctíndụng
tiếnbộhơn:tíndụngngânhàng ,tíndụngchínhphủ…
Tíndụngngânhànglàquanhệgiữacácngânhàngthương mại,cáctổchứctín
dụngvớicáccôngty,doanhnghiệpvàcánhân,…đượcthựchiệndướihìnhthức
ngânhàngđứngr ahuy độngvốnbằngtiềnvà chovay(cấptíndụng) đốivớicácđối
tượngnóitrên.
Nhưvậytrongmốiquanh ệtrên,ngânhàngvừalàngườiđivayvừalàngười
chovay.Vớitưcáchlàngườiđiva y,ngânhàngnhậntiềngửihoặcpháthànhcác
chứngchỉtiềngửiđểtậptrungcácnguồnvốntạmthờinhànrỗitrongxãhộilàm
nguồnvốnhoạtđộngcủamình.Ngượclại,vớitưcáchlàngườichovay,ngânhàng
2
cungcấpvốntíndụngchocácthành p hầnkinhtếdướinhiềuhìnhthứckhácnhau
nhưchovay,chiếtkhấuchứngtừcógiá,bảolãnh,chothuêtàich ính,…Thôngqua
hoạtđộngnày,ngânhàngcóthểcungứngvốnkịpthờichonềnkinhtếđồngthời
tối đahóahiệuquảsửdụng đồngvốncủamình.
1.1.2. Bảnchất
Tíndụnglàhìnhthứcvận độngcủavốnchovay,nóphảnánhmốiquanhệ
kinhtếgiữachủthểsởhữuvàcácchủthểsửdụngnguồnvốnnhànrỗitrongnền
kinhtế trênnguyêntắchoàntrảcókỳ hạncảgốclẫnlợitức.
Quanhệtín dụngrađờibắtnguồntừsựxuấthiệnmốiquanhệcungcầuv ề
vốngiữangườiđivayvàngườichovay.Quanhệtíndụngtồntạitrongnhiềunền
kinh tếhàng hóa,nhưng do tính ch ất củ a các phươngthức sản xuất xãhộikhác
nhaunêntíndụngcũngmangnhữngbảnchấtkhácnhau,vàchungquylạitíndụng
mangcácđặc điểmcơ bảnsau:
Nềntảngcủaquan hệtíndụnglàsựtín nhiệm,tintưởnglẫnnhaugiữangười
đivayvàchovay;
Tín dụng không làm thayđổi quyền sở h ữu về vốn mà chỉ làm thay đổi
quyềnsửdụngvốn từchủthểnàysangchủthểkhác;
Tíndụngbaogiờ cũngcóthờihạnvàđượchoàntrả;
Giátrịtíndụngkhôngnhữngđượcbảotoànmàcònđượcnângcaonhờlợ i
tứctíndụng.
Tómlại:bả nchấttíndụngđượcthểhiệnlàsựvậnđộngcủavốntiềntệtrong
xã hộidưới nguyên tắc có hoàn trả góp phần thúc đẩy hoạtđộng sản xuất kinh
doanh,tăngtrưởngkinhtếvànângcaođờisốngxãhội.
1.1.3. Vaitrò
1.1.3.1.Tíndụnggópphầnthúcđẩykinhtếpháttriển
Trongquátrìnhsảnxuấtkin hdoanh,đểduytrìhoạtđộngliêntụcđòihỏivốn
củacácdoanhnghiệpphảiđồngthờitồntạiởcảbagiaiđoạn:dựtrữ–sảnxuất–
lưuthôngnênhiệntượngthừa vốn,thiếuvốn tạmthờiluôn xảyra tạicácdoanh
3
nghiệp.Từđó,tíndụngđãgópphầnđiềutiếtcácnguồnvốntạođiềukiệnchoquá
trìnhsảnxuấtkinhdoanhkhôngbịgiánđoạn.
Mặtkhác,vớimụctiêumởrộngsảnxuấtđốivớitừ ngdoanhnghiệpthìyêu
cầuvềvốnlàmộttrongnhữngmốiquantâmhàngđầuđượcđặtra.Bởilẽđểđẩy
nhanhtiếnđộpháttriểnsảnxuấtkhôngchỉchờvốntựcó m àdoanhngh iệpphải
biếttậndụngnhữngdòngchảykháccủavốnxãhội. Từđó,tíndụngvớitưcáchlà
nơi tậptrungđạibộphận vốnnhànrỗisẽlàtrungtâmđápứngnhucầuvốnbổsung
chođầutưpháttriển.Quađóchothấyvốn tíndụngluôn chiếmvịtríđángkểtrong
kết cấu vốnlưuđộngvà vốn cốđịnhcủadoanhnghiệp. Nóicá chkhác,t índụng
luônluônlàngười trợthủđắclựcchocácđơnvịsảnxuấtkinhdoanh,làngườibạn
đườngtrongtiếntrìnhph áttriểnk inhtế.
1.1.3.2.Tíndụnggópphầnổnđịnhtiềntệ,ổnđịnhg iácả
Trongkhithựchiệnchứcnăngtậptrungvàphânphốilạitiềntệ,tíndụngđã
gópphầnlàmgiảmkhốilượngtiềnlưuthôngtrongnềnkinhtế,đặcbiệtlàtiềnmặt
trongtaycác tầnglớpdâncư,làmgiảmáplựclạmphát,nhờvậygópphầnổnđịnh
tiềntệ.Mặtkhác,docungứngvốntíndụngchonềnkinhtế,tạođiềukiệnchocác
doanhnghiệphoànthànhkếhoạchsảnxuấtkinhdoanh,làmchosản xuấtngàycàng
pháttriển,sảnphẩmhànghóadịchvụlàmrangàycàngnh iều,đápứngđượcnhu
cầungàycànggiatăngcủaxãhội,chínhnhờđómàtíndụnggópphầnlàmổnđịnh
thịtrườnggiácảtrongnước.
1.1.3.3.Gópphầnổnđịnhđờisống,tạoc ôngănviệclàmvàổnđịnhtrậttựxã
hội
Mộtmặt , do tín dụng có tácdụng thúcđẩy nền kinh tếpháttriển,sản xuất
hànghóavàdịchvụ ngàycànggiatăngcóthể thỏamãnnhu cầuđờisốngcủangười
laođộng.Mặtkhá c,dovốntíndụngcungứngđãtạorakhảnăngtrongviệckhai
tháccáctiềmnăngsẵncótrongxãhộivềtàinguyênthiênnhiên,vềlaođộng,…,do
đócóthểthuhútnhiềulựclượnglaođộngcủaxãhộiđểtạoralựclượngsảnxuất
mớinhằmthúcđẩytăn gtrưởngkinhtế.
4
Mộtxãhộipháttriểnlànhmạnh, đ ờisốngđượcổnđịnh,aicũngcóviệclàm,
đólàtiền đề quantrọn g đểổnđịnhtrậttựxãhội.
1.1.3.4.Tạođiềukiệnđểphátt riểnmốiquanhệkinhtếvớinướcngoài
Tíndụngcòncóvaitròquantrọngđểmởrộngvàpháttriểncácmốiquanhệ
kinhtếđốingoạivàmởrộnggiaolưuquốctế.Sựpháttriểncủatíndụngkhôngchỉ
ởtrongphạmviquốcgiatrongnướcmàcònmởrộngracảphạmviquốctế,nhờđó
nóthúcđẩy mởrộngvàpháttriểncác mốiquanhệkinhtếđốingoại,nhằmgiúpđỡ
vàgiảiquyếtcácnhucầu lẫnnhautrongquátrìnhpháttriểnđilêncủamỗinước,
làmchocácnướccóđiềukiệnxíchlại gầnnhauhơnvàcùngpháttri ển.
1.1.4. Phânloại
Tíndụngngânhàng(gọitắtlàtíndụng)cóthểphânchiaranhiềuloạikh ác
nhautuỳ theonhữngtiêuthứcphânloạikhácnhau:
1.1.4.1.Căncứvàomụcđíchcấpt índụng:Theotiêuthứcnàytíndụngcóthể
phânchiathànhcácloạisau:
Chovayphụcvụsảnxuấtkinh doanhcôngthươngnghiệp;
Chovay tiêudùngcánhân;
Chovaymuabấtđộngsản;
Chovaysảnx uấtnôngnghiệp;
Chovaykinhdoanhxuấtkhẩu…
1.1.4.2.Căn cứ vào thời hạn cấp tíndụng:Theo tiêuthứcnàytíndụngcóthể
phânchiathànhcácloạisau:
Tíndụngngắnhạn:làhoạtđộngcấptíndụngcóthờihạntối đalà12tháng;
mụcđíchthôngthường là tàitrợchoviệcđầutưvàotàisảnlưuđộng;
Tíndụngtrunghạn:làhoạtđộngcấptíndụngcóthờihạntừtrên12tháng
đến60tháng;mụcđíchthôngthườnglàtàitrợchoviệcđầutưvàotàisảncốđịnh;
Tíndụngdàih ạn:làhoạtđộngcấptíndụngcóthờihạntrên60tháng;mục
đíchthôngthườnglà nhằmtài trợcácdựánđầutư.
1.1.4.3.Căncứvào mứcđộtínnhiệmcủakháchhàng:Theotiêuthứcnàytín
dụngcóthểđượcphânthànhcácloạisau:
5
Chovaykhôngcótàisảnbảođảm:làloạichovaykhôngcótàisảnthếchấp,
cầm cốhoặcbảo lãnhcủabên thứbamà chỉdựavàouytín của bản thânkhách
hàngvayvố nđểquyếtđịnhchovay.
Chovaycóbảođảm:làloạicho vaydự atrêncơsởcácbảođảmchotiềnvay
nhưthếchấp,cầmcốhoặcbảolãnhcủamộtbênthứb anàokhác.
1.1.4.4.Căn cứ vàophư ơngthức cho vay:Theotiêuthứcnày, tíndụngcóthể
phânchiathànhcácloạisau:
Chovaytheomónvay;
Chovaytheohạnmứctíndụng;
Chovaytheohạnmứcthấuchi.
1.1.4.5.Căn cứvàophươngthứchoàntrảnợvay:Theotiêuthứcnày,tíndụng
cóthể phânchiathànhcácloạisau:
Chovaychỉcómộtkỳhạntrảnợhaycòngọilàchovaytrảnợmộtlầnkh i
đáohạn;
Chovaycónhiềukỳhạntr ảnợhaycòngọilàchovaytrảgóp;
C hovaytrảnợnhiềulầnnhưngkhôngcókỳhạnnợcụthểmàtuỳvàokhả
năngtàichínhcủamìnhngườiđivaycóthểtrảnợbấtcứlúcnào.
1.2.T índụngbánlẻ
1.2.1. Kháiniệm
Hiện n ay,ở nướctav ẫn chưa có khái niệmthống nhất về tíndụngbán lẻ.
TrongLuậtcáctổchứctíndụng,cácloạihìnhcấptíndụngđượcquyđịnhchung,
chưacóđịnhnghĩavàgiảithíchrõràng.Tạikh oản2Điều50Luậtcáctổchứctín
dụngcóghi“Tổchứctíndụngchocáctổchức,cánhânvayng ắnhạn,trungdàihạn
nhằmđápứngnhucầuvốnchosảnxuất,kinhdoanh,dịchvụ,đờisống”đượcbao
hàmcả hai nộidung:tíndụngbánbuônvàtíndụngbánlẻ.
Xuấtpháttừcáchhiểutruyềnthốngtronglĩnhvựcthươngmạihànghoá,bán
buônlàhìnhthứcmuabánh ànghoáthôngquacáctrunggian,đạilý,đểbánvới
khốilượn glớn;ngượclại,bánlẻlàhìnhthứcbánhàngmàngườibántrựctiếpbán
chongườimualàngười sửdụng,tiêudùngvớikhốilượng nhỏ, lẻ.Khiápdụng
6
tronghoạtđộngtíndụng,hiệnnaytrênthếgiớicóhaicáchhiểukhácnhauvềbán
buôn,bánlẻtíndụng.
Thứnhất,tíndụngbán bu ônđượchiểulàtấtcảcáckhoảnchovaythôngqua
thịtrường tàichính(thị trường tiền tệliênngânhàng)hoặc chovayđối vớicác
trunggiantàichínhkhác(cácngânhàngthươngmại,quỹ,cáctổchứclàmđạilýủy
thác),khôngtínhđếnquymôgiátr ịkhoảnvay.Tro ngkhiđó,tíndụngbánlẻbao
gồmnhữ ngkhoảnchovay trựctiếp đếnngườivaycuốicùngvớicáckhoảnchovay
cóquymôgiátrịkhácnhau.Ngườivaycuốicùngởđâykhôngphânbiệttheoquy
môlớn haynhỏ,màchủyếuđượcxácđịnhlàngườitrựctiếpsửdụngvốnvayđưa
vàođầutư,khôngthựchiệnviệcchovaytiếptớicácđốitượngkhác.
Thứhai,tíndụngbánbuônđượchiểutươngtựhìnhthứcthứn hất,cộngthêm
nhữngkhoảnchov aycôngtyvàdoanhnghiệplớnkháccógiátrịlớnhơnmộtq uy
mônàođótùytheoquyđịnhcụthểcủatừngnước,ví dụ,ởnướcAn h,nhữngkhoản
vaycógiátrịtừ50.000BảngAnh trởlênđượccoilàkhoảnchovaybánbuôn.Tín
dụngbánlẻbaogồmtấtcảcáckhoảnchovaytrựctiếpđếncácngườivaycuốicùng
làcáccánhân,hộgiađìnhvàdoanhnghiệpnhỏvàvừa,cộngthêmcáckhoảncho
vayđốivớinhữngcôngtyvàdoanhnghiệplớnnhưngcóquymônhỏhơnmộtmức
giátrịnàođấy,vídụởnướcAnhlàcáckhoảnvaycógiátrịdưới50.000BảngAnh.
Trongthựctế,nhữngtiêuchíphânđịn hgiữabánbuôn,bánlẻnêutrênchỉlà
tươngđốivàkhôngm angtínhphổbiếnđốivớimọiquốcgia ,vàcácngânhàng,
thayđ ổitheothờigian,tùythuộcvàođiềukiệnthựctiễncũngnhưmụcđíchquản
lýởtừngnơi.
TheoTS.LêKhắcTrí,tíndụngbánlẻlànhữnghìnhthứcchovaytrựctiếp
đếncácngười vaycuốicùng,chủyếulàcác cánhân,hộgiađình,cácdoanhnghiệp
nhỏvàvừa.
Theocácc huyêngiakinhtếcủaHọcviệnCôngnghệChâuÁ–AIT,dịchvụ
ngânhàngbánlẻlàcungứngsảnphẩm,dịch vụngânhàngtớitừngc ánhânriêng
lẻ,cácdoanhnghiệpnhỏvàvừathôngquamạnglướichinhánh,kháchhàngcóthể
tiếpcậntrựctiếpvớisảnphẩmvàdịchvụngân hàngth ôngquacácphươngtiện
7
điệntửviễnthôngvàcôngnghệthôngtin.Theođịnhnghĩatrên,tíndụngbánlẻ
đượchiểulànhữnghìnhthứ cchovay,nhữngkhoảnvaytrựctiếptừngkháchhàng
cánhânriênglẻ,cácdoanhnghiệp n hỏvàvừathôngquamạnglướichinhánh,được
côngnghệthôngtinhỗtrợtriểnkh aicácsảnphẩm, giaodịchtrựctuyến,lưugiữvà
xửlýcơsởdữliệutậptrung…
TheoNgânhàngĐầutưvàPháttriểnViệt Nam–BIDV,cấptíndụngbánlẻ
làviệccấptíndụngchokháchhàngbánlẻbằngcácnghiệpvụchovay, chiếtkhấu,
bảolãnhvàcácnghiệp vụkhác.Trongđó,kháchhàngbánlẻl àcánhân ( cánhân
ViệtNamvàcánhânnướcngoài),hộgiađìnhcónhucầusửdụngs ảnphẩm,dịch
vụcủaBIDV.
Tómlại,kết hợpcácquanđiểmtrên,vàtheoquanđiểmhọcviêncóthểrútra
kháiniệmvềtíndụngbánlẻnhưsau:tíndụngbánlẻ làhìnhthứccungcấptrự ctiếp
cácsảnphẩmtíndụn g,bảolãnhcóquymônhỏch ocác kháchhànglàcá nhân,hộ
giađìnhvàcácdoanhnghiệpnhỏ vàvừa.Đâylàkháiniệmđượcđasốcácngân
hàngthươngmại cổphầnsửdụnghiệnnay.
1.2.2.Đặcđiểm
Đối tượngđược cung cấpsảnphẩmtíndụng bán lẻ rất rộng và số lượng
kháchhàngvôcùnglớn,bao gồmcáccánhân,hộgiađìnhvàcácdoanhnghiệpnhỏ
vàvừatrongnềnkinhtế, nhưnggiátrịcủacáckhoảnvaythôngthườngnhỏ.
Chấtlượngcác thông tin tài chínhcủa cáckháchhàng vaythông thường
khôngcao,đốivớicáckháchhàngcánhânvàhộgia đìnhkhóxácđịnh,đốivớicác
doanhnghiệpnhỏvàvừacácbáocáotàichínhthườngkhôngđượckiểmtoán.
Tỷtr ọngchovaytrungdàihạnđốivớitíndụngbánlẻcóxuhướngcaohơn
mứcbìnhquânchung,docácnhucầuvaytrungdàihạnmuanhà ở,đấtở,muasắm
tàisảncốđịnhchiếmtỷtrọnglớn;bêncạnhđó,kháchhàngvaythườngkhôngchủ
độngkếhoạchhoávềdòngtiền,cácnhucầuvaytiêudùngthôngthườngcó thời
hạntrên 12tháng.
Nhucầuđượccấptíndụngbánlẻcủakháchhàngchịutácđộngmạnhvàphụ
thuộclớnvàochukỳkinhtế;tăngmạnhtrongthờikỳnềnkinhtếtăngtrưởngtốt,
8
thunhậpcao,chitiêutăng,đầu tưchosảnxuấtkinhdoanh,dịchvụnhỏlẻsinhlời
cao;ngượclại, khinềnkinhtếsuythoái,thấtnghiệptăng,rấtn hiềucánhân,hộgia
đình,hạnchếchitiêu,vaymượn,tiêudùng,cácdoanhnghiệpnhỏv àvừanhanh
chóngthuhẹpsảnxuất.
Chiphíchotíndụngbánlẻlớnhơnmứcbìnhquânchung,docáckhoảnvay
nhỏ,lẻ,lượngkháchhànglớnnênchiphíquảnlý ,chiphíhoạtđộnglớn;donhu
cầusửdụngnguồntrungdài hạncaonênchiphívốncao.
Tíndụngbánlẻcókhả năngphântánrủiro,dosốlượngkháchhànglớn,các
khoảnvaycógiátrịnhỏ.
1.2.3.Vaitrò
1.2.3.1.Đốivớinềnkinhtế
Hoạtđộngtíndụngnóichungcóvaitròquantrọngtrongquátrìnhthúcđẩy
kinhtếpháttriển,bêncạnhđóhoạtđộngtíndụngbánlẻcómộtsốvaitròđặcthù
nhưsau:
Gópphầnđẩynhanhquátrìnhluânchuyểntiềntệ,sửdụnghiệuquảnguồn
vốn,đểcácdoanhnghiệpnhỏvàvừa,hộgiađìnhmởrộngsảnxuấthànghóa,dịch
vụ,giảiquyếtk hốilượnglớncôngănviệclàm,nângcaovaitròcủacácthànhphần
kinhtế nàytrongnền kinhtế, đónggóp ngàycàngtăngtron gGDP.
Góp phầnkíchcầu tiêudùng: vớicác sản phẩm cho vaymuanhà ở,ôtô,
trangthiếtbịphụcvụsinhhoạtgiađình…ph ùh ợpvớikhảnăngchitrảcủakhách
hàng,cácsảnphẩmtíndụngtiêudùngthôn gquacácloạithẻ nộiđịavàquốctế,
kíchthíchngườidântăngcườngchitiêu,từđóthúcđẩyc ácdoanhnghiệpđầutư
giatăngnănglựcsảnxuất,tăngtrưởngkinhtế.
Gópphầnđẩylùitệnạntíndụngđen,chovaynặnglãiởnhiềunơi:kênhtín
dụngbánlẻđượckhaithông,giúpcáckháchhàngcánhân,hộgiađình ,cácdoanh
nghiệpnhỏ,…dễdàngtiếp cậnnguồnvốnngânhàngcólãisuấthợplýsẽhạnchế
nạnchovaynặnglãi ởnhiềunơi.
9
1.2.3.2.Đốivớingânhàng
Đâylàx uthếtấtyếu,phùhợpvớixuhướngchungcủacácngânhàngtrong
khuvựcvàtrênthếgiới,đảmbảochocácngânhàngđadạnghoákinhdoanh,mở
rộngcácphânkhúckháchhàngtiềmnăng,mởrộn gthịtrường, phântánrủiro,cung
ứngdịchvụchấtlượngcaochokháchhàng.
Trêngiácđộtàichính,tíndụngbánlẻđónggópquantrọngvàoviệctăng
trưởngtíndụngvàđemlạihiệuquảkinhdoanhcaochocácngânhàng.Tíndụng
bánlẻlàmộttronghaibộphậntrongnghiệpvụchovaycủangânhàngthươngmại
bên c ạnh ch o va ybánbuôn,tốc độ chovaybán lẻtăngnhanh sẽ gópphần đẩy
nhanhdưnợ,đồngthờichovaybánlẻthườngcólãisuấtcaoh ơn,đồngnghĩavới
tăngnguồnthunhậpchongânhàng.
Pháttriểncácsản phẩm,dịchvụngânhàngbánlẻnóichungvàtíndụngbán
lẻnóiriêngyêucầucácngânhàngđầutưmạnhvàohạtầngcôngnghệthôn gtin,
cảitiếnchấtlượngsảnphẩm,xâydựngmạnglướikênhphânphốiđadạng,rộng
khắplàmnềntảngđểpháttriểnsácsảnphẩm,dịchvụngânhàngbánlẻ,phụcvụ
mộtlượng kháchhàngbánlẻ đông đảo.
1.2.3.3.Đốivớikháchhàng
Pháthuytốiđanộilựckháchhàngcánhân,hộgiađình,doanhnghiệpnhỏ
và vừa, khai thác hết tiềmnăng về lao động, đất đai, hàng hóa, máy mó c, nhà
xưởng…mộtcáchhợplývàcóhiệuquảnhất.
Gópphầnnângcaođờisốngvậtchấtvàtinhthầncủangườid ân,tạođiều
kiệnnângcaodântrí,hìnhthànhnhữngthóiquensửdụngsảnph ẩmdịchvụngân
hànghiệnđại, phùhợpvớiyêucầucôngnghiệphóa,hiệnđạihóađấtnước.
1.2.4. Phânloại
Bêncạnhcáchìnhthứcphânloạichung,tíndụngbánlẻcómộtsốhìnhthức
phânloại đặcthù:
1.2.4.1.Căncứvàomụcđíchsử dụngvốnvay
Tíndụngchosảnxuất,lưuthônghànghóa;
Tíndụngtiêudùng.
10
1.2.4.2.Căncứvàođốitượngcấpt índụng
Chovaycánhân;
Chovayhộgiađình;
Chovaydoanhnghiệpnhỏvà vừa.
1.2.5.Cácsảnphẩmtí ndụngbánlẻchủyếuhiệnnay
Trêncơsởcáchìnhth ứccấptíndụ ngcơbản,cùngvớisựpháttriểncủanền
kinhtế,cácngânhàngthươngmạihiệnnay khôngngừngnghiêncứuvàđưararất
nhiềusảnphẩmmới, đểcóthểđápứngnhucầuđadạngvàngàycàngnângcaocủa
kháchhàng.Cácsảnphẩmđượcthiếtkếtrêncơsởnghiêncứukỹnhucầukhách
hàng,căncứtheomụcđíchsửdụngvốnvay,mộtsốsảnphẩmphổbiếnhiệnnay
gồm:
Chovayvốnsảnxuấtkinhdoanh:làsảnphẩmtíndụngngắnhạnnhằmđáp
ứngvốnchonhucầusảnxu ấtkinhdoanhtrongnướcmuavậttư,hànghóa,chiphí
nhâncông,nhiênliệu,nộpthuế, …;xuấtnhậpkhẩunguyênvậtliệu,hànghoá,…;
thôngthường thôngquahìnhthứcchovaytheohạnmứctíndụnghoặctheomón.
Chovaymuasắmđầutưtàisảncốđịn h:làsảnphẩmtíndụng trungdàihạn
nhằmbổsungvốnđầu tưmớihoặcsửachữa,nângcấpmáymócthiếtb ị,phươ ng
tiệnvậntải,vănphònglàmviệc,nhàxưởng,…
Chovay kinhdoanh chứng khoán: là sảnphẩm ch o nhà đầu tư vay bằng
đồngViệtNamđểkinhdo anhchứngkhoánvàứngtrướctiềnbánchứngkhoánđã
đượckhớplệnhcôngtychứngkhoán.
Chovaytiêudùngcánhân:làsảnphẩmnhằmtàitrợchonh ucầuchitiêu
củangườitiêudùng,đâylànguồntàichínhquantrọngđể trangtrảicácnhucầu
sinhhoạtgiađình,muasắmđồdùng,chitiêuchoytế,giáodục,dulịch,…
Chovayduhọc:làsảnphẩmnhằmcungcấptàichínhđểhỗtrợcácduhọc
sinh thamdựcáckhoáđạihọc,sauđ ạihọccủanướcngoài.
Chovayhọcphí:thôngthườnglàsảnphẩm chovaytínchấpdướihìnhthức
trảđịnh kỳ nhằmhỗ trợ người vay cóđủ khảnăngchi trảhọc phíkhib ản thân
ngườivayhoặcthânnhâncủangườivaytheohọccáckhóahọctạiViệtNam.
11
Chovaymuanhà/đấtđểở:làsảnphẩmdànhchocáckháchhàngcánhân
vayvốnđểthựchiệnviệcxây,mua,sửanhà,chuyểnquyềnthuêlạinhàcủaNhà
nước,chuyểnquyềnsửdụngđất…
Chovaymuaôtô: kháchhàngvayvốn đểcó thểsởhữuvàsửdụngmột
chiếcôtômới,đẹp,hiệnđạiphụcvụnhucầutiêudùnghoặckinhdoanh.
1.3.Mộtsốkinhnghi ệmvềhoạ tđộngtíndụngbánlẻtrênthếgiớivàbàihọc
kinhnghiệmchoViệtNam
1.3.1. Mộtsốkinhnghiệmvềhoạtđộngtíndụng bánlẻtrênthếgiới
Tíndụngbánlẻlàmộtsảnphẩmnằmtronggóis ảnphẩmdịchvụbánlẻcủ a
cácngânhàng,đểpháttriểntíndụngbánlẻ,cầnphảicósựphá ttriểnvềtấtcảcác
sảnphẩmdịchvụngânhàngbánlẻ.Nhữngnghiêncứugầnđâyđãchothấyr ằng
cácdịchvụtàichínhcủa1 18ngânhàngbánlẻhàngđầuởMỹ,ChâuÂu,ChâuÁ
rấtlạcquanvề triểnvọngpháttriểndịchvụngânhàngbánlẻtrên thếgiới,dướitác
độngcủaquátr ìnhtoàncầuhoá,đặcbiệtởc ácthịtrườngmớinổi,nơicósựtăng
trưởngkinhtếcaovàsựcảithiệnkhôngngừngmôitrườngkinhtếvĩmô.Việcmở
rộngvàpháttriểncácsảnph ẩmdịchvụbánlẻnóichungphụthuộcvàocácyếutố
chínhlà:thịtrường,sảnphẩm,cáckê nhphânphối,mứcđộthoảmãn,tiệníchđối
vớikháchhàng. Bêncạnhđó,việcpháttriểnmạnhmẽ,nhanhchóngcácsảnphẩm
dịchvụngânhàngbánlẻcũngcónhữngrủirođặcthù,đặc biệtlàtrongtíndụng
bánlẻ.Sauđâychúngtasẽnghiêncứukinhnghiệmvềhoạtđộngtíndụngbánlẻở
mộtsốnướctrênthếgiới:
1.3.1.1.Citiba nkvớikinhnghiệmhoạtđộngtạiAustralia
CitibankN.A.làcôngtytrựcthuộcCiticorpđượcthànhlậpv àonăm1812 tại
UnitedStates,với3.400chinhánh,có trụs ởtrên100nước,vàhơn160.000nhân
viên trên toàn th ế giới. Năm1977, Citibank bắtđầu hoạt động tại Au stralia, trở
thànhmộttrongnhữngngânhàngquốctếdẫnđ ầutạiAustraliavớihơn10tỉtổng
sởh ữuvà1.500nhân viên.Citibankthànhcôngdokhảnăngtậndụngmạnglưới
rộngkhắptoàncầuvànhữngkinhnghiệmchuyên mônquốctế.
12
Cácsảnphẩmđượcthiếtkếtrênnguyêntắchướngđếnkháchhàng,sángtạo,
vàkhácbiệtso cácsảnphẩmcùngloại.MộtvídụđiểnhìnhlàCitiban k’sMortgage
Power, hình thức vay tín dụng tuần hoànđầu tiêncủa Australiagiúp cho khách
hàngcóthểtănglợinhuận;hayBusinessPowercungcấpkhảnănglinhhoạtcho
phépkếtnốitàichínhcánhânvàtàichínhkinhdoanhchonhữngnh àquảnlýkinh
doanhnhỏvàtưnhân.Citibank’sGlobalConsumerBankcu ngcấpchokháchhàng
mộthệthốngcácdịchvụngân h àngcánhânhoànthiện,gồmcóthếchấptàichính
cánhânvàdoanhnghiệp,khoảnvaycánhân,thẻtíndụng,tàik hoảngửivàđầutư.
Hệthốngkênhphânphốiđadạng,rộngkhắp,dễtiếpcậnvới7chinhánh,4.700
điểmATMvà2.700điểmthanhtoánbưuđiện,dịchvụngânhàngquatelephone
đượcthựchiện24/24h,7ngàymộttuần,vàphầnlớnkháchhàngcủaCitibanksử
dụnghìnhthứcgiaodịchtừxa.
Bêncạnhđó,nhânviênđượctuyểndụngvàđàotạo bàibản,amhiểuvềsản
phẩmvàkỹnăngbánhàng,đảmbảorằngcungcấpchokháchhàngnhữngdịchvụ
tốtnhất.
Ngoàira,côngtácquảngcáo vàhậumãiđặcbiệtđượcquantâm.Trangweb
Citibank cung c ấptỉ giá chung, cácthông tinsảnphẩm,tin tức và thểthao.Các
kháchhàngcóthểthựchiệncáccuộcgiaodịchngânhàngtrựctuyến,làmộttrong
nhữngtrangwebphongphúvàthân thiệnvớingườisửdụng.Cácchươngtrìnhtiếp
thịtrựctiếpv ớirấtnhiềusảnphẩmsángtạo,cungcấpchocáckháchhàngnhững
chuyếndulịch,trògiảitríđặc b iệt,vàhàngloạtcácsảnphẩmvàdịchvụđộcđáo
khác.
Nhìnchung,Citibankđượcbiếttớivớichấtlượngphụcvụkháchh àngcao,
nhữngsảnphẩmmớidựatrênsựhiểubiếtvànắmbắtrõnhucầucủakháchhàng,
manggiátrịtinhthầnb êncạnhnhữnggiátrịvềtàichính,tạoratínhkhácbiệtcủa
sảnphẩm,hệthốngkênhphânphố ithuậnlợi, đadạng, ứngd ụngcôngnghệ hiệnđại
vàápdụngchọnlọckinhnghiệmtrênthếgiới vàocácthịtrườngnội địa.
13
1.3.1.2.NgânhàngBNPParibasvớikinhnghiệmtáicơcấutổchức
BNPParib aslàngânhàngcóhoạtđộngbánlẻrộnglớntạiPháp,với6triệu
kháchhàngvàgiữvịtríd ẫnđầutrongnhững dịchvụngânhàngquamạnginternet.
Thôngqua2.200chinhánhbánlẻkhắpquốcgia,BNPParibasduytrìmốiquanhệ
củahọ vớicác kháchhàng cánhân, vớicáctập đoàn chuyên nghiệpvàđộc lập.
Trongnăm2000,sựthắtchặtcủaviệckinhdoanhngânhàngdựatrênchiphíđã
khôngcảntrởBNPParibasđạtđượcmộtsựtăngtrưởngdoanhthukhoảng5%,số
sảnphẩmtrungbìnhđượcbán/kháchhàngtăngtrưởngđikèmvớimộtsựgiatăng
sốlượngcáckháchhàng,sốlượngtàikhoảncủacáccánhântạiBNPParibaslên
đến73.000tàikhoản.
Bêncạnhđó,BNPParib aslàn gânhàngPhápđầutiênthựchiệnmộthệthống
internet toàn quốc, tháng 12/2000, công ty nghiên cứu Forrester xếp hạng BN P
ParibaslàngânhàngtrựctuyếntốtthứtưởChâuÂu.
Đểcóthểtốiđahóahiệuquảdịchvụngânhàngbánlẻvàđápứngnhucầu
kháchhàngtốthơn,PNBParibasđãtáicơcấutổchứcgồmcóbanhómcốtlõi.
Nhóm1:Phânphốivàpháttriểnsảnphẩm(chútrọngliênkếtgiữabánhàng
vàtiếpthị).Nhómnàytậptrungvàodoanhsốvàchiếnlượcpháttriểnsảnph ẩm
trêncơsởmốiquanhệkháchhàngbaogồmnghiêncứuhànhvivàmongđợicủa
khách hàng,theodõithịtrườngcũngnhưđốithủcạnhtranhvàtạ ora sảnphẩm
mới.Doanhsốbáns ẽgiúpnhómxácđịnhlàmthếnàonhữngsảnphẩmvàdịchvụ
đượcbán,từđónhómcóthểđề ranhữngmụctiêuvà biệnpháp thự chiện. Một
trongnhữngưutiênhàngđầucủanhómlàthườngxuyênđiều chỉnh cácloạisản
phẩmvàdịchvụchonhiềukênhphânphốikhácnhaucủangânhàng,mởrộngcung
cấpcácdịch vụngânhàngbánlẻtạiPhápvàthúcđẩycơhộibánchéosảnphẩm
chocáctậpđoànvàbộphậnđầutưkháccủan gânhàng.
Nhóm2:Thựchiệnn ghiệpvụvàchămsóckháchhàng(đặcbiệtlưuýd ịch
vụhậumãi).Nhómnàycóhainhiệmvụchínhlàtổchứcvàthựchiệncáccôngviệc
hàngngày.Mụctiêucủanhómlàxửlýcácgiao dịchmộtcáchchuyênmônhóađể
14
đạt chất lượngtốt nhất. Nềntảngđặc biệtnày được thiếtkếch o từngsảnphẩm
riêngbiệt chứkhôngphụthuôcvàovùngđịalý.
Nhóm3:Phântíc hvànghiêncứuchiếnlượcpháttriển.BNPParib asmuốn
cáckháchhàngcủahọtiếpcậnngânhàngkhôngchỉquacácchinhánhmàcònvới
cácđiểmgiaodịchkhác,cũngnhưviệccungcấpsảnphẩm củahọkhôngchỉb óhẹp
trongphạmviquốcgia.Côngviệcchínhcủanhóm3làđưaracáchthứcthực hiện
cácdựántheođúngchiếnlượccủangânhàng.Tr ongquátrìnhthực hiện,nhómcó
haicách:Trướcmắt,họsẽcungcấpdịchvụquamạnglướicácchinhánh,sauđó
họmớithiết kếvàtriểnkhaihệthống cáckênhphânphốikhác.Ngượclại,họsẽtái
cơcấuto ànbộcáckênhphânphốisảnphẩm.
Ngoàira,BNPParibasđãthựchiệnmộtchươngtrình đầutưrấtquymô để
hiệnđạihóamạngchinhánh.Sựlớnmạnhcủamạnglướitiêuthụphốihợpvới
nhânviêntrẻhơntạorathếmạnh chohọ.
Vớicamkếtđảmb ảochấtlượngdịchvụ,thươnghiệuPNBParibassẽngày
càngxứngđánglà“NgânhàngbánlẻhàngđầucủaPháp”.
1.3.1.3.Khủnghoảngtíndụngbấtđộngsảndướichuẩn ởMỹ
Cuộckhủnghoảngkinhtế,tàichính toàncầuhiệnnayđ ượcbắtnguồntừcuộc
khủnghoảngtíndụngbấtđộngsảndướichuẩncủaMỹ.
Tíndụngbấtđộngsảndướichuẩnlàhìnhthứctíndụngmàcáccôngtycho
vaythếchấpởMỹđãcungứngchokháchhàngmuanhà,vớicácđiềukiệnchovay
đượcnớilỏng,như:khôngcầntiềnđặtcọctheohìnhthứcchovaytruyềnthống ;
cũngkhôngđòihỏingườiđivayphảichứngtỏrõràngvềkhảnăngtrảnợ,hạthấp
“điểmtíndụng”,chấpthuậnchovaycáckháchhàngchovaydưới620điểmvàsản
phẩmOptionAdjustab leRateMortgage(lãisuấtthảnổi)đượccáccôngtyápdụng
phổbiếnnhất.
Với cáchchovayquádễdàng,vôsốnhữngkhách hàngchưahềcólýlịchvay
mượn,hoặccólýlịchyếuvìđãtừngchậmtrảnợ,hoặckhôngđủkhảnăngtrảgóp
hàngthángchođếnnhữngngườiđãbịphásản cũngtrởthànhchủnhânnhững
ngôinhàtolớn,khangtrangvượtquákhảnăngtrảnợcủamình.
15
Trongvòng10 n ămqua,giánhàởMỹđãtăngliêntụckhoảng20%mỗin ăm
vàcónơithì đãtănggấp balần.Trongbốicảnhđó,hầuhếtmọingườinhắmmắtđi
vaymuanhàmàkhôngngầnngại.Bên cạnhđó,cáccôngtyđịaốcrađờihàngloạt
vàthamgiavàothịtrườngchovaydướichuẩn,việccóthêmnhiềunguồntàitrợđịa
ốcđãlàmnhàcửaởMỹgiatănggiátronggiaiđoạnhơn mườinămqua.
Trướcđây,nguồnvốnchovayđịaốchầunhưđềudon gânhàngcungcấp,tuy
nhiênlượngtiềnchovaytừngânhàngcũngcógiớihạn.Nhữngmónnợvaycủa
cácngânhàngđượcdùnglàmthếchấpđểpháthànhnhững“T ráiphiếubấtđộng
sản”bánchocácnhàđầutưkhác.Tươngtựnhưv ậy,cáccôngtytàitrợđịaốccũng
báncácmónnợnàychocácngânhàngđầutưđểhọpháthànhnhữngtráiphiếubất
độngsảnvàbánlạichocá cnhàđầutưkhác.
ChínhvìvậykhithịtrườngchovaythếchấpnhàởcủaMỹgặpkhủnghoảng
đãtạora hiệuứngdâychuyềnảnhhưởngđến thịtrườngtàichínhtiềntệ,thịtrường
chứngkhoáncủaMỹv àlanrộngratoàncầu.Banđầu,bongbóngbấtđộngsảnnổ
bụcratừcuốinăm2006,đãdẫnđếnmộtlànsóngmấtkhảnăngchitrảvàgiảichấp
cáctàisảnthếchấp;đếnlượtnólạidẫnđếnsựsụtgiảmgiácảcủacácloạichứng
khoáncóbấtđộngsản;tổ nthấttàichínhnàyđãlàmchonhiềutổchứctàichínhlâm
vàotìnhtrạngcóquá íttiềnvốn;cáctổchứctàichínhcóquáítvốnsovớicácnghĩa
vụnợcủahọnênhọđãbánđicáctàisảncó,làmchogiácảcủacácloạitàisảnnày
giảmsútthêmvàlàm chotrạngtháitàichính củacáctàichínhxấuthêmvàphásản
hàngloạt.
1.3.1.4.Khủnghoảngthẻtíndụngở Mỹ
Hiệnnay,73%tổngsảnphẩmquốcnộiMỹlàđếntừtiêudùngngườ idân,chỉ
sốti ếtkiệmthựccủahọđãxuốngdướimức1%.Đâylàhiệntượngchưatừngthấy
kểtừcuộcđạikhủnghoảngnhữngnăm1930.
Saunhiềun ămpháthànhthẻtíndụngvớihạnmứctíndụngcao,điều kiện
thông thoángtrànngậpthị trườngMỹ,nhiều tổchứctíndụngđãcắtgiảmmạnh
hoạtđộngnày, trongđiều kiện nền kinhtếsuythoái, thấtnghiệp tăngcao, ngày
càngcónhiềungườikhôngtrảđượcnợ,nợxấutăng cao,cácngânhàngphảiđương
16
đầuvớilànsóngthualỗsauthờikỳhoàngkimhưởnglợitừviệccấptíndụngdễ
dàng.
Đầunăm2008,tổngsốnợtrênthẻtíndụn gởMỹđãlênđến875tỉUSD.Các
khoản nợ xấu của thẻ tín dụngđã lên tới 21 tỷ USD trong nửa đầu năm 2008.
Nguyênnhândongàycàngnhiềungườimấtkhảnăngtrảnợ,cáccôngtyđangsa
thảihàngchụcnghìncôngnhân.Dựbáo,thualỗliênquanđếnthẻtíndụngsẽtăng
thêmkhoảng55tỷUSDtrong1nămrưỡ itới.Hiệnnay,tổngthualỗđứngởmức
5,5%tổngsốnợchưatrảcủathẻtíndụng,vàsốth ualỗnàycóthểlêntớ i7,9%,
mứcđỉnhcaosaucuộckhủngho ảngdotcomn hữngnăm2000.
Những tổ chức cho vay lớn như American Express, Bank of America,
Citigroupđãthắtchặttiêuchuẩnlàmthẻvàđưarahạnchếđốivớiđốitượngkhách
hàngcóđộrủ i ro cao.CapitalOne,mộttổchứcpháthànhthẻtíndụngkhác,đã
đóng cửatấtcảcáctài khoảnkhônghoạt độngvàgiảmhạnmức tíndụng thêm
4,5%trongquý2.American Expresschobiếtsẽchuẩnbịtănglãisuấtlênthêm2%
đến3%đốivớimộtsốđốitượngkháchhàng,phạtcáckhác hhàngkhônggiữđược
đúngcamkếttrảnợ:bằngnhữngmứcphạtnặng,nhưtănglãisuất,từ9%đến24%,
cókhilênđến39%.
Cácbiệnph áptrênđ ượcđưaranhằmđảmbảochotổchứcchovaytiềnnhưng
lạigâykhókhănchokháchhàng.Kếtquảtấtyếu sẽlàngườitiêud ùngphảitrảlãi
suấtcaohơnvàgặpngàymộtnhiềukhókhănhơntrongviệcvaytiền. Hạnmứctín
dụngsụ tgiảmcóthểkhiếnngườitiê udùnggặpkhótrongviệcquảnlýc hitiêu.
Khủng hoản g tàichínhvớimứcđộsâurộngnhưhiệnnaykhiếnngười dân
nhữngnướcphụthuộcvàothẻtíndụngph ảinghĩlạivềthóiquencủahọ.Nhiềugia
đìnhquenvớiviệctiêutrướctrảsauđãbắtđầugiảmsựphụthuộcvàothẻtíndụng.
Cáctổchức pháthànhthẻtíndụngtrên thếgiớicần thiếtxemxétlạitiêuchuẩnlàm
thẻ,chọnlọckháchhàng,xemxétlạikếhoạchmởrộngthịtrường.
1.3.2. Bàihọckinh nghiệm
Pháttriểnd ịchvụngânhàngbánlẻnóichung,tíndụngbánlẻnóiriêngđược
xemlàmộtxu hướngtấtyếukhimànóđóngvaitròngàycàngquantrọngtrong
17
hoạtđộngcủacácngânhàngthươngmạiViệtNam,trướctìnhhìnhhộinhậpkinhtế
tàichínhthếgiới.Tronglộtrìnhhộinhậpcủangànhtàichính ngânhàng,cácngân
hàngnướcngoàicólợithếvềkinhnghiệm,vố nvàcôngnghệthuậnlợitrongviệc
chiếmlĩnhthịphầntàichínhngânhàngtạiViệtNa m.Bêncạnhđó,cácngânhàng
thươngmạiViệtNamvớilợithếvềmạnglưới,amhiểuthịtrườngđịaphươngcần
thiếttiếpcậnvàthamkhảoc ácbàihọckinh nghiệmcủacácngânhàngnướcngoài
nhằmnângcaonộilựcvàkhả năngcạnhtranhtrongmộtsânchơibìnhđẳng.
Đúckếttừthựctếhoạtđộngcủacáctổchứctàichínhtạimộtsốnướ ctrênthế
giớitừthành côn gđếnthấtbại,rútranhữngbàihọc kinhnghiệmvềkinhdoanh
dịchvụngânhàngbánlẻnóichungvàtíndụngbánlẻnóiriê ngchocácngânhàng
thương mạiViệtNam, đólà:
1.3.2.1.Bàihọcv ềpháttriểnngânhàngbánlẻ
Đểphá ttriểnmạnhcácsảnphẩmdịchvụngânhàngbánlẻnóichungvà tín
dụngbánlẻnóiriêng,cácngânhàngthươngmạiViệtNamcầnxácđịnhchiếnlược
vàlộtrìnhcụthểchongânhàngmình,trongđóc ầnlưuýmộtsốmặtcụthểnhư
sau:
Mởrộn gvàđadạnghoákênhphânphốinhằmtăngtiệních,tăngkhảnăng
tiếpcậnkháchhàngvàngượclại ,baogồmmởrộngmạnglướicácchinhánh,và
đặcbiệtlàcáckênhphânphốiđiệntử,côngnghệcao,quainternet,quađiệnthoại,
hệthốngcácmáy ATM,điểmchấpnhậnthẻrộngkhắp.Mởrộngmạnglướicần
thiếtdựatrênnềntảngcôngnghệthôngtin,khảnăngtiếpcậncôngnghệthôngtin
củakháchhàng;điđôivớich iếnlượcpháttriểnkháchhàng,phânkhúckháchhàng
tiềmnăng,khảnăngkhaitháchiệuquảthịtrường.Việcpháttriểnmạnglướicũng
song songvớiquátrìnhràsoátmạnglư ới,ràsoát vàđóng cửanh ữngđiểmgiao
dịchhoạtđộngkhônghiệuquảđểbốtrílại.
Đadạnghoásảnphẩmvàdịchvụ:Đadạnghoásảnph ẩmlàđiểmmạnhvà
mũinhọnđểpháttriểndịchvụngânhàngcánhân.Hìnhthànhbộphậnnghiêncứu
chuyêntrác hpháttriểnsảnphẩm.Trongđótậptrungvàonhữngsảnphẩmcóhàm
lượngcôngnghệcao,cóđặcđiểmnổitrội,tiệníchkhácbiệtsocácsảnphẩmtrên
18
thịtr ườngnhằmtăn gtínhcạnhtranh.Đặcbiệtthiếtkếsảnphẩmphảidựatrênquan
điểmhướngđếnkháchhàn g,dựatrêncác yêu cầu kháchhàng vàthịtrường , các
quytr ìnhthủtụcđơngiản,tiệních,tạođiềukiệnthuậnlợichokháchhàngtiếpcận.
Tăngcườngcôngtácquảngbáthươn ghiệu,tăngcườnghoạtđộngtiếpthị,
chămsóckháchhàngvàhậumãinhằmtăngcườngchuyểntảithôngtintớicông
chúngnhằmgiúpkháchhàngcóth ôngtincậ pn hậtvềnănglựcvàuytíncủangân
hàng,hiểubiếtcơbảnvềsảnphẩmdịchvụ,nắmđượccá chthứcsửdụng vàlợiích
củacácsảnphẩm,dịchvụngânhàng,tạomốigắnkếtđachiềugiữangânhàngvà
kháchhàng.
Thựchiệnchuyênmônhoávànângcaochấtlượngđộingũ cánbộhoạtđộng
tronglĩnhvựcdịchvụngânhàngbánlẻ,cảvềtrìnhđộnghiệpvụ,tácphonggiao
dịchvànhậnthứcvềtầmquantrọngcủadịchvụngânhàngbánlẻ.Sắpxếplạimô
hìnhtổchứcphùhợp vớimôh ìnhngânhàngbánlẻ.
1.3.2.2.Bàihọcv ềrủirotíndụngbánlẻ
Kinhdoanhb ánlẻvớiđốitượngkháchhàngđadạng,sốlượnglớn,buộccác
ngânhàngphảituântheonhữngquyđịnhhoạtđộngchặtchẽvàtỉlệantoàntrong
điềukiệnbịràngbuộ cbởinhữnghạnchếvềnguồnlực.Cácn gânhàngphảicóđịnh
hướngrõràngvềho ạtđộngkinhdoanhngânhàngbánlẻ,cóđầyđủnguồnlựccần
thiếtđểpháttriểndịchvụngânhàngbánlẻ.
Từbàihọckhủnghoảngthẻtíndụngvàkhủnghoảngchovaydướichuẩnở
Mỹr útrabàihọcvềrủirochohoạtđộngtíndụngbánlẻnóichung,tíndụngtiêu
dùngvàmuanhàởnóiriêng,đâylàhaiphânkhúclớntrongtíndụngbánlẻ,đólà:
khônghạthấpcácđiềukiệncấptíndụngchokhá chhàng;khicấptíndụngcầnđánh
giákháchhàngtoàndiện,khôngchỉxemx étđếnkhảnăngtrảnợhiệntạivà cần
thiếtxemxétđếnkhảnăngtrảnợtrongtươnglaikhicónhữngbiếnđộng vềlãi
suất, giácảtài sản,nguồnthunhập,đồng thời quan tâmđếnlịchs ửquanhệ tín
dụngyếu,hệsốnợtrênthunhập,điểmxếphạngtínd ụngkháchhàng…;đasốcác
ngânhàngthươngmạiViệtNamchưaxâydựngđượchệthốngchấmđiểmkhách
hàngcá nhânđểđánhgiáuytíntíndụngkháchhàngtr ướckhicấptíndụng;cần
19
thiếtcócơchếgiámsátvà hệthốngthôngtin kiểmsoá tmộtkháchhàngvay,sử
dụngthẻnhiềungânhàng.
Kếtluậnchương1
Trongchương1tácgiảtrìnhbàynhữnglýluậnchungnhấtvềtíndụngvàtín
dụngbánlẻ.Hiệnnay,nướctachưacókháiniệmtíndụngbánlẻthốngnhất,dođó
tácgiảđưaramộtsốkháiniệmđangđượcthựctếchấpnh ận, đồngthờitácgiảcũng
trìnhbàyk háiniệmtíndụngdụngbánlẻtheoquanđiểmBIDV,từđór útrakhái
niệmtíndụngbánlẻphổbiếnhiệnnay,đượcđ asốcácngân hàngthươngmạiViệt
Namđangsửdụng,vàquanđiểmnàyđượcphân tíchxuyênsuốtnộ idungcủaluận
văn.
Saukhiđưarađượckháiniệmtíndụngbánlẻphổbiến,tácgiảđồngthờitrì nh
bàyđặcđiểm,vaitròcủatíndụngbánlẻth eologicchungvàtừquansátthựctiễn,
đồngthờitrìnhbàymộtsố sảnphẩmtíndụngbánlẻphổbiếntrong thựctếhiện
nay.
Trongchương1,ngoàiviệctrìnhbàynhữnglýluậnchu ngvềtíndụngvàtín
dụngbánlẻ,tácgiảcòntìmhiểuthựctếhoạtđộngngânhàngbánlẻnó ichungvà
tín dụng bán lẻ nói riêng của một số ngân hàng của một số nước trên thế giới,
nghiêncứucuộckhủnghoảngtíndụngbấtđộngsảnvàthẻtíndụngởMỹnhằmrút
racácbàihọck inhnghiệmchoquátrìnhpháttriểndịchvụngânhàngbánlẻvàmột
sốbàihọcvềrủironhìntrêngiácđộtíndụngbánlẻápdụngchothựctếhoạtđộng
tạicácngânhàngthươngmạiViệtNam.Chương1củaluậnvăncóthểx emlàmột
tiềnđềquantrọngđểcóthểđisâuphântíchthựctrạngtíndụngbánlẻvàđưara
mộtsốgiải pháppháttriểntíndụngbánlẻtại BIDV.
20
Chương2:
THỰCTRẠNGTÍNDỤNGBÁNLẺTẠIB IDV
2.1.GiớithiệuchungvềsựhìnhthànhvàpháttriểncủaBIDV
2.1.1. Giớithiệuchung
BIDV thàn h lập ngày26/04/1957 theo Quyết định 177/TTg củaThủ tướng
Chínhphủ;làmộttrongnhữngNgânhàngThươngmạiNhànướclớnvàlâuđời
nhấtViệtNam,làDoanhnghiệpNhànướchạngđặcbiệt,tổchứcvàhoạt độngtheo
môhìnhTổng côngtyNhànước.
BIDVkinhdoanhđangành,đalĩnhvựcvềtàichính,tiềntệ,tíndụng,dịchvụ
ngânhàngvàphingânhàngphùhợpvớiquyđịnhcủaphápluật,khôngngừngnâng
caolợinhuậncủangânhàng,gópphầnthựchiệnchínhsáchtiềntệquốcgia,phục
vụpháttriển kinhtếđấtnước.
BIDVlàmộttrongnhữngngânhàngcómạn glướiphânphốilớnnhấttronghệ
thốngcácngânhàngtạiViệtNamvớitrên12.000cánbộnhânviên,chiathànhhai
khối:
Khối kinh doanh bao gồm: Hệ thống ngân hàng thương mại trên 108 chi
nhánh cấpI,trúđóngkhắpcáctỉnhthànhtrongcảnước, trongđóbao gồm:Chi
nhánhchỉđịnhthanhtoánphụcvụthịtrườngchứngkho ánvàchinhánhbánbuôn
phụcvụlàmđạilýủythácgiảingânnguồnvốnODA;CôngtychứngkhoánBIDV;
Công ty bảo hiểm BIDV, Công ty cho thuê tài chính I, II; Công ty đầu tư tài
chính,…,cá ccôngtyliêndoanh:CôngtyquảnlýđầutưBVIM,Ngâ nhàngliên
doanh VID Public, Ngân hàng liên doanh Lào Việt; Ngân hàng liêndoanh Việt
Nga,CôngtyliêndoanhThápBIDV…
Khốisựnghiệp:Trungtâmđàotạo,Trungtâmcôngnghệthôngtin.
Hiệnnay,BIDVcóquanhệhợptáckinhdoanhvớihơn800ngânhàngtrên
thế giới; là thành viên của Hiệp hội Ngân hàng Châu Á, Hiệp hội ngân hàng
ASEAN,Hiệp hộicácđ ịnhchếtàichínhpháttriểnChâuÁ –TháiBìnhDương,
HiệphộiNgânhàngViệtNam.
21
2.1.2.QuátrìnhhìnhthànhvàpháttriểncủaBIDV:trảiquacácgiaiđoạn:
Thờikỳtừ1957 1980:
Ngày26/04/1 957,NgânhàngKiếnthiếtViệtNam(trựcthuộcBộTàichính),
tiềnthâncủaBIDV,đượcthànhlậptheoquyếtđ ịnh177/TTgngày26/04/1957của
ThủtướngChínhphủ,qu ymôbanđầugồm8chinhánh,2 00cánbộ.
Nhiệm vụchủ yếucủaNgânhàngKiếnth iếtlàthựchiệncấpphát,quảnlý
vốnkiếnthiếtcơbảntừnguồnvốnngâns áchchotấtcácc áclĩnhvựckinhtế,xã
hội.
Thờikỳ1981 1989:
Ngày24/6/1981, Ngânhàng Kiếnthiết Việt Nam được đổi tênthànhNgân
hàngĐầutưvàXâydựngVi ệtNamtrựcthuộcNgânhàngNhànướcViệtNamtheo
Quyếtđịnhsố259CPcủaHộiđồng Chínhphủ.
NhiệmvụchủyếucủaNgânhàngĐầutưvàXâydựnglàcấpphát,chovayvà
quảnlývố nđầutưxâydựngcơbảntấtcảcáclĩnhvự ccủanềnkinhtế thuộckế
hoạchNhà nước.
Thờikỳ1990đếnnay:
Ngày 14/11/1990, Ngânhàng Đầu tư và Xây dự ng ViệtNamđược đổi tên
thànhNgânhàngĐầutưvàPháttriển ViệtNam theo Quyết địnhsố401CTcủa
Chủ tịchHộiđồngBộtrưởng.
Đâylàthờikỳthực hiệnđườnglốiđổimớicủaĐảngvàNhànước,chuyểnđổi
từcơchế tậptrung baocấpsangcơchếthịtrườngcósựquảnlýcủaNhànước.Do
vậy,nhiệmvụcủaB IDVđượcthayđổicơbản:tiếptục nhậnvốnngânsáchđểcho
vaycácdựánthuộcchỉtiêukếhoạchNhànước;huyđ ộngcácnguồnvốntrungdài
hạnđểchovayđầutưpháttriển;kinhdoanh tiền tệtíndụngvàdịchvụngânhàng
chủyếutronglĩnhvựcxâylắpphục vụđầutưpháttriển.
Từ1/1/1995,đâylàmốcđánhdấu sự chuyểnđổi cơbản,BIDVđượcphép
kinhdoanhđanăngtổnghợpvớichứcnăngđầyđủcủamột ngânhàngthươngmại,
phụcvụchủyếuchođầutưpháttr iểncủađấtnước.
22
GhinhậnnhữngđónggópcủaNgânhàngĐầutưvàPháttriểnViệtNamqua
các thời kỳ, Đảngvà Nhà nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã tặng
BIDVnhiềud anhhiệuvàphầnthưởngcaoquý:HuânchươngĐộclậphạngNhất,
hạngBa;HuânchươngLaođộnghạngNhất,hạngNhì,hạngBa;DanhhiệuAnh
hùngLaođộngthờikỳđổi mới,HuânchươngHồChíMinh,…
Cácchỉtiêutà ichín hcủaBIDVgiaiđoạn5nămgầnđây,chothấy hoạtđộ ng
củaBIDVhiệuquả,antoàn,bềnvững,tăngtrưởngđềutrêncácmặthoạt động:
Bảng2.1:Cácchỉtiêu tàichínhcủaBIDV giaiđoạn2004–6/2009
ĐVT:tỷđồng.
Chỉtiêu 2004 2005 2006 2007 2008 6/2009
Tổngtàisản 99.660 117.976 158.165 201.382 242.316 263.976
Vốnchủsởhữu 3.062 3.150 4.428 8.405 9.969
Cho vayvàứngtrước
kháchhàng(ròng)
67.244 79.383 93.453 126.616 154.176 186.347
Tiềngửivà các
khoảnphảitrả
67.262 85.747 106.496 138.233 166.291 215.631
Lợinhuậntrướcthuế 222 296 650 2.103 2.142 2.225
Nguồn:các báocáothườngniêncủaBIDV,sốliệu6/2009dựước.
2.2.TổngquanhoạtđộngtíndụngBIDV giaiđoạn 5năm2004–2008
2.2.1.Tổngquanhoạtđộng tíndụngcủahệthốngngânhàngt hươngmạiViệt
Namgiaiđoạn5năm2004–2008
HệthốngngânhàngViệtNamtronggiaiđoạnnàyđãcósự pháttriển vượtbậc
vềsốlượng,quymôvàtr ìnhđộcôngnghệ,đónggópkhôngnhỏvàosựpháttriển
kinhtếvàlàcôngcụthựchiệnchínhsáchtiềntệhiệuquả.
Trongđiềukiệnthịtrườngchứng khoánchưathực sựpháttr iểnổnđịnhvà
pháthuy vaitrò,kênhvốntíndụngngânhàngvẫnlàkênhvốnchủđạocủanền
kinhtế.Cùngvớisựpháttriểnvượtbậcvềmặtkinhtếgiaiđoạn2004–2008,với
tốcđộtăngtrưởngtổngsảnphẩmquốcnội–GDPbìnhquângần8%/năm,tốcđộ
tăngtrưởngtíndụngbìnhquâncủatoànngànhngânhàngViệtNamtronggiaiđoạn
23
20042008duytrìởtốcđộcao,đạt28,7%/năm,trongđócóhai năm2004và2007,
tốcđộtăngtrưởngtíndụngtăngcaođộtbiến,tươ ngứnglà41,5%và54,2%.
Bảng2.2:Tốcđộtăngtrưởngtín dụngcủangànhNgânhàngViệtNamgiaiđoạn
2004–6/2009.
ĐVT:tỷđồng.
Năm Dưnợ Tốcđộtăngtrưởng
2004 436.957 41,5%
2005 520.853 19,2%
2006 632.315 21,4%
2007 975.262 54,2%
2008 1.158.287 21%
6/2009 1.355.312 17,01%
Nguồn: cá cbáocáotổngkết của Ngân hàng Nhà nướcViệtNam, số liệu
6/2009dựước
Biểuđồ2.1.TăngtrưởngdưnợcủangànhNgânhàngViệtNamgiaiđoạn2004
đến6/2009
0
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
1,400,000
2004 2005 2006 2007 2008 T6/2009
Dưnợ
24
2.2.2.Hoạtđộ ngtíndụngBIDVgiaiđoạn5năm2004–2008
2.2.2.1.Đánhgiáchung
Vớimụctiêupháttriểnantoànchấtlượnghiệuquảbềnvững,hướngdần
theothônglệvàchuẩnmựcquốctế,hoạtđộngtínd ụngcủaBIDVgiaiđoạn5năm
2004 2008tậptrun gvàoviệctáicơcấuvàkiểmsoátchấtlượngtíndụng.
Vềkhá chhàng,tậptrungmởrộngquanhệtoàndiệnvớicáctậpđoàn,tổng
côngtylớnlàcáckháchhàng truyềnthốngcótiềmlựctàichínhthựcsựmạnh,hoạt
động trong các lĩnh vực kinh tế đóng vai trò mũi nhọn, có hiệu quả như: năng
lượng,sảnxuấtvậtliệ u,côngnghiệptàuthuỷ,…Bêncạnhđó,tronggiaiđoạnnày
BIDVưutiênpháttriểncho vaydoanhnghiệpnhỏvàvừathuộckhuvựckinhtế
ngoàiquốcdoanh,đặcbiệtlàcácdoanhnghiệpchếbiếnxu ấtkhẩuthuỷ sản,gỗ,các
mặthàngxuấtkhẩukhác,…
Cáccơcấuchuyểndịchtheohướnggiảmdầndưnợchovaytr ungdàihạn,
tăngtỷtrọngchovaycótàisảnđảmbảovàtăngtỷtrọngchovaykhuvựckinhtế
ngoàiquốcdoanh.
BIDV luôn kiểmsoát chặtchẽ và tuân thủcác giớihạn an toàn trong ho ạt
động tín dụng theo quy định của Luật các Tổ chức Tín dụng, quyết định
457/2005/QĐNHNNcủaThốngđốcNgânhàngNhànước,kiểmsoáttốttỷlệcho
vayđầutư chứngkhoántheoquyếtđịnh03/2007/QĐNHNNcủaThốngđố cNgân
hàngNhànước.
Hoạtđộngquảntr ịngânhàngdầnhướngtheochuẩnmựcvàthônglệquốctế.
Với 13nămliêntiếpkiểmtoántheothông lệquốctế,4nămliêntiếpđịnhhạng
doanhnghiệpbởitổchứcđịnhhạngquốctếMoody’svàlàngânhàngthươngmại
đầu tiênthựchiệnphânlo ạinợtheođiều7quyếtđịnh493 /2005/QĐN HNN của
ThốngđốcN gânhàngNhànước.