Đề tài “Thiết kế, lắp đặt và khai thác mô hình Hộp số ô tô’’ pptx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.43 MB, 61 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KHOA
Đề tài “Thiết kế, lắp đặt và
khai thác mô hình Hộp số ô
tô’’
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG D N
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN PH N B I N
M C L C
Trang
NHÂN XET CUA GIAO VIÊN H NG DÂN ……………….……1
NHÂN XET CUA GIAO VIÊN PHAN BIÊN ………………….… 2
L I NOI ĐÂU …………………………………………………….… 6
PHÂN I : TÔNG QUAN VÊ HÔP SÔ S DUNG TRÊN Ô TÔ. ….8
1.1. Gi i thiêu chung vê hôp sô………………………………………8
1.2. Nhiêm vu, yêu câu, phân loai…………………………………….8
1.2.1. Nhiêm vu…………………………………………………….… 8
1.2.2. Yêu câu……………………………………………………….….9
1.2.3. Phân loai…………………………………………………….……9
1.2.3.1. Yêu câu cua hôp sô co câp…………………………………….9
1.2.3.2. Phân loai theo ph ng phap thay đôi ti sô truyên………….
….10
1.2.3.3. Phân loai theo c câu điêu khiên………………………….… 11
1.2.4. Phân tich chon ph ng an kêt câu hôp
sô……………………….12
1.2.5. Chon s đô câu tao cua hôp sô……………………………… 13
1.3. Phân tich đăc điêm kêt câu hôp sô ô tô……………………………14
1.3.1. Hôp sô ba truc (hôp sô đông tâm) …………………………… 14
1.3.2. Hôp sô hai truc… …………………………………………… 16
1.4. Phân tich đăc điêm cua hôp sô theo sô câp……………………… 18
1.4.1. Hôp sô th ng (câp sô t 3 đên 6)…
………………………….18
1.4.2. Hôp sô nhiêu câp (t 8 đên 20)……………………………… 21
PHÂN II. CÂU TAO VA NGUYÊN LY LAM VIÊC CUA HÔP SÔ
XE ZIL-130……………………………………………………………27
2.1. Câu tao…………………………… …………………………… 27
2.2. C câu điêu khiên hôp sô……………… …………….………… 30
2.2.1. Đ c đi m c a c c u đi u khi n h p
s …………………………30
2.2.2. Đ c đi m k t c u c c u đ nh v và khóa
hãm………………… 31
2.2.2.1. C c u đ nh v …………………………………………………
31
2.2.2.2. Khóa hãm…………………………………………………… 31
2.2.2.3. C c u an toàn khi gài s
lùi………………………………… 32
2.4. B đ ng t c h p s ô tô……………………………………………
32
2.4.1. Phân tích đ c đi m k t c u c a b đ ng
t c…………………….33
a. B đ ng t c lo i I……………………………………………………
33
b. B đ ng t c lo i II (lo i răng hãm)………………
……………… 37
PHÂN III. PHÂN TICH ĐĂC ĐIÊM KÊT CÂU CAC BÔ PHÂN
CHINH ……………………………………………………………… 46
3.1. Cac banh răng hôp sô…………………………………………… 46
3.2. C câu gai sô……………………… …………………………….46
3.3. Bô đông tôc…………………………… ……………………… 47
3.3.1. C câu đông tôc loai co khoa……… ………………………….47
a. Câu tao………… ………………………………………………… 47
b. Hoat đông……… 49
3.3.2. C câu đông tôc kiêu không co khoa ….……………………….51
3.4. Truc hôp sô………………… ……………………………………53
3.5. Vo va năp hôp sô, cac ô bi……………………… ………………53
PHÂN IV. PH NG PHAP KIÊM TRA S A CH A ……………
54
4.1. Cac h hong cua hôp sô 54
4.2. Ph ng phap kiêm tra va s a ch a……………………………….54
PHÂN V. TAI LIÊU THAM KHAO ……………………………… 58
L I NÓI Đ U
Trong giai đon công nghip hóa hin đi hóa đt nc ngành
công nghip ô tô ca n c ta đang trên đà phát trin m n h m.
Trong nh n g năm gn đây lng ô tô tham gia giao thông không
ng n g tăng lên. Ngày nay ô tô đã tr thành phng tin đi li thân
thin đi v i ng i dân Vit Nam. Nhn ra nhu cu này nhiu
hãng xe ni ting trên th gi i đã đu t vào Vit Nam. Theo đó
Nhà n c cũng có nhng chính sách phù h p đ thúc đy ngành
công nghip ô tô phát trin. Ngoài nh n g công ty đã phát trin t lâu
đ i V it Nam nh Công ty ô tô mùng 1 tháng 5 hay công ty c khí
ô tô Sài Gòn. Nh n g năm gn đây nhiu công ty ô tô n c ngoài
đã đu t vào th trng Vit nam nh : Toyota, Suzuki, Ford,
Mercedes, Mazda, Huynđai.
Vic xut hin các công ty n c ngoài đã tác đng m n h m
t i vic đào to k thut viên trong n c sao cho đáp ng đ c v i
nn công nghip ô tô n c nhà. Theo d! án đào to ngh ca Cng
Hòa Liên Bang Đ c đu t vào Vit Nam. Trng Đi H"c S
Phm K Thut Hng Yên là mt tr"ng tâm trong d! án đó. Trong
đó ngành c khí đng l!c đ c chú tr n" g ngay t đu. Trong quá
trình hot đ n g đã đào to đ c các k t hut viên có trình đ
chuyên môn cao đáp ng nhu cu ca xã hi.
Là sinh Đi h"c đ c đào to chính quy , qua th i gian h"c tp
và nghiên c u ti trng di mt mô hình đào to có cht lng.
Đ kh#ng đ n h cht lng đào to c a Nhà trng nói chung và
khoa c khí đ n g l!c nói riêng , chúng em đ c giao đ tài tt
nghip: “Thiết kế, lắ p đặt và khai thác mô hình Hôp sộ ́ ô tô’’. Đ
tài gm bn phn:
PH N I. T NG QUAN V H P S S D NG TRÊN ÔTÔ.
PHÂN II. CÂU TAO VA NGUYÊN LY LAM VIÊC CUA HÔP SÔ
XE ZIL-130.
PHÂN III. PHÂN TICH ĐĂC ĐIÊM KÊT CÂU CAC BÔ PHÂN
CHINH.
PHÂN IV. PH NG PHAP KIÊM TRA SUA CH A.
Trang b h th n g điu hòa trên ô tô là rt quan tr"ng, nh vy
tính tin nghi ca ô tô ngày mt nâng cao , giúp con ng i c$m
thy tho$i mái khi s d n% g ô tô . Nh n th c đ c tính cp thit
ca đ tài, nên ngay sau khi nhn đ c đ tài em đã tìm hi u
nhng vn đ có liên quan, su tp tài liu.
Trong quá trình th!c hin chúng em gp không ít nhng khó
khăn, nhng v i s ! hng d&n tn tình ca thy LÊ VĂN ANH
cùng các thy cô trong khoa và các bn cùng lp chúng em đã dn
kh'c ph%c đ c nhng khó khăn. Đn nay đ tài ca chúng em đã
hoàn thành đ tài đúng th i gian quy đnh.
Do kin th c chuyên môn còn hn ch, tính rng ln ca đ tài
nên mc dù đã c g n' g ht s c nhng đ tài cũng không th tránh
kh(i nhng khim khuyt , rt mong nhn đ c s! đóng góp ý
kin ca các quý thy cô và các bn trong lp đ đ tài ca chúng
em đ c hoàn thin hn na. Em hy v"ng đ tài ca chúng em
s là tài li u tham kh$o hu ích cho các bn sinh viên khóa sau và
là bài gi n$ g hu ích trong vic gi n$ g dy ca nhà trng.
Em xin chân thành c$m n!
PHÂN I. TÔNG QUAN VÊ HÔP SÔ S DUNG TRÊN Ô TÔ.
1.1. Gi i thiêu chung vê hôp sô.
Khi ô tô chuyên đông trên đ ng, s c can chuyên đông cua ô tô thay
đôi trong gi i han rât rông t 20÷30 lân nh luc không tai, lăng gio,
đ ng tôt hoăc luc ng c gio to,đ ng sâu, qua tai, lên rôc… Cac loai
đông c trên ô tô co kha năng thay đôi momen xoay trong gi i han hep:
đông c xăng khoang 1,1÷1,2 ;đông c diezel khoang 1,05÷1,15, đông c
tăng ap l n h n môt chut. Nhin chung viêc thay đôi momen xoăn cân
thiêt đê thăng s c can chuyên đông trên đ ng cua xe. Đê giai quyêt vân
đê nay trên ô tô ng i ta phai đăt hôp sô.
H p s dùng đ thay đ i l c kéo tác đ ng lên bánh xe d n đ ng ôtô ! &
b ng chách thay đ i t s truy n đ ng gi a đ ng c v i bánh xed n) * &
đ ng. thông th ng, mu n kéo bánh xe d n đ ng quay m t vòng,tr c & %
khu u đ ng c ph i quay 4,8 hay 12 vòngnhi u h n. Ngoài ra, h p s+ $
còn cho phép cài s lui và v t đi m cho xe đ ng yên trong lúc đ ng
c v n làm vi c. &
1.2. Nhiêm vu, yêu câu, phân loai.
1.2.1 nhiêm vu.
Hôp sô dung đê thay đôi ti sô truyên nhăm thay đôi momen xoăn
cac banh xe chu đông cua ô tô, đông th i thay đôi tôt đô chay xe sao cho
phu h p v i s c can bên ngoai.
Ta luy chiêu chuyên đông cua ô tô (tiên hay lui).
Tach đông c ra khoi hê thông truyên l c trong khoang th i gian tuy !
y(sô 0)ma không cân tăt may va m ly h p.
Dân đông l c ra ngoai cho cac bô phân công tac cua xe chuyên, !
dung(co phân trich công suât cho t i keo, xe t đô…) !
1.2.2. Yêu câu cua hôp sô.
Co đu ti sô truyên môt chach h p ly đê nâng cao tinh kinh tê, va tinh
đông l c cua ô tô. !
Hiêu suât truyên luc cao, khi lam viêc không gây tiêng ôn, thay đôi
sô nhe nhang không sinh l c va đâp cac banh răng. !
Kêt câu gon gang,chăc chăn, rê điêu khiên bao d ng va s a ch a, , -
gia thanh ha.
1.2.3. Phân loai hôp sô.
1.2.3.1. Yêu c u c a h p s có c p.
Đ đ m b o nh ng công d ng trên, ngoai các yêu c u chung v $ $ %
s c b n, k t c u g n, h p s có c p ô tô, máy kéo ph i tho mãn các " $ $
yêu c u đ c ch ng sau:
1. H p s ô tô máy kéo ph i có đ t s truy n c n thi t nh m $ + )
đ m b o t t tính ch t đ ng l c và tính kinh t nhiên li u khi làm$ $ !
vi c.
2. khi gài s không sinh ra các l c va đ p lên các răng nói riêng và !
h th ng truy n l c nói chung. Mu n v y h p s ô tô ph i có ! $
b đ ng t c đ gài s ho c ng đ gài s .
3. h p s ph i có v trí trung gian đ có th ng t truy n đ ng c a $ '
đ ng c kh i h th ng truy n l c trong th i gian lâu dài. Ph i có ( ! $
c c u ch ng gài hai s cùng lúc đ đ m b o an toàn cho h p s $ $
không b gãy, v răng. -
4. h p s ph i có s lùi đ cho phép xe có th chuy n đ ng lùi; $
đ ng th i ph i có c c u ch ng gài s lùi ng u nhiên. $ &
5. đi u khi n nh nhàng, làm vi c êm và hi u su t cao. .
1.2.3.2. phân loai theo ph ng phap thay đôi ti sô truyên.
Loai hôp sô co câp. Ngay nay trên ô tô dung nhiêu nhât la loai hôp so
co câp(loai nay thay đôi ti sô truyên bang cach thay đôi s ăn kh p gi a !
cac căp banh răng), vi câu tao đ n gian, lam viêc chăc chăn, hiêu suât
truyên l c cao, gia thanh re. !
Trong loai hôp sô co câp nay ng i ta chia ra:
+ Theo tinh chât truc truyên:
- loai co truc tâm cô đinh viêc thay đôi sô bang cac con tr t th ng
co loai hai truc tâm doc hoăc ngang, loai ba truc tâm doc.
- loai co truc tâm di đông (hôp sô hanh tinh).
+ Theo câp sô ta co: hôp sô 3 câp, 4 câp, 5 câp…
Nêu hôp sô cang nhiêu câp tôc đô cang cho phep su dung h p ly công
suât cua đông c , trong điêu kiên l c can khac nhau do đo tăng đ c !
tinh kinh teescuar ô tô nh ng th i gian thay đôi sô dai, kêt câu ph c tap.
Loai hôp sô vô câp.
Hôp sô vô câp co u điêm la co thê thay đôi ti sô truyên liên tuc
trong môt gioi han nao đo, thay đôi t đông, liên tuc phu thuôc vao s c !
can chuyên đông cua ô tô, no rut ngăn đ c quang đ ng tăng tôc, tăng ,
l n nhât tôc đô trung binh cua ô tô.
+ Hôp sô vô câp kiêu c hoc(it s dung).
+ Hôp sô vô câp kiêu va đâp(it dung).
+ Hôp sô vô câp kiêu ma sat (banh ma sat hinh côn).
+Hôp sô vô câp dung điên. Dung đông c đôt trong keo may phat điên,
cung câp điên cho đông c điên đăt banh xe chu đông(hoăc co nguôn
điên la ăc quy). Ta thay đôi dong điên kich thich cua đông c điên se ,
thay đôi tôc đô va momen xoăn cua đông c điên va banh xe chu đông.
+ hôp sô vô câp thuy l c: truyên momen xoăn nh năng l ng dong !
chât long co thê la thuy đông hoăc thuy tinh. Hôp sô vô câp thuy l c co , !
kêt câu ph c tap, gia thanh cao, hiêu suât truyên l c thâp,thay đôi !
momen soăn trong gi i han hep. Thông th ng ng i ta kêt h p v i
hôp sô co câp co truc tâm di đông(kiêu hanh tinh) v i biên momen thuy
l c.!
• Yêu c u c a h p s có c p
1.2.3.3. Phân loai theo c câu điêu khiên.
• Loai điêu khiên c ng b c (th ng hôp cô co câp). -
• Loai điêu khiên ban t đông (th ng hôp sô kê h p). !
• Loai điêu khiên t đông (th ng hôp sô vô câp). !
1.2.4. Phân tích ch n ph ng án k t c u h p s :
B c quan tr ng khi thi t k h p s ph i phân tích đ c đi m k t " $
c u c a h p s ôtô và ch n ph ng án h p lý. Vi c phân tích này "
ph i d a trên các yêu c u đ m b o h p s làm vi c t t ch c năng:$ ! $ $
-Thay đ i mômen xo n truy n t đ ng c đ n bánh xe ch đ ng. '
-Cho phép ôtô ch y lùi.
-Tách đ ng c kh i h th ng truy n l c khi d ng xe mà đ ng c ( !
v n làm vi c&
H p s thi t k ph i đáp ng đ c các yêu c u: $
1-Có t s truy n h p lý, đ m b o ch t l ng kéo c n thi t.+ $ $
2-Không gây va đ p đ u răng khi gài s , các bánh răng ăn kh p có
tu i th cao "
3-Hi u su t truy n l c cao !
4-K t c u đ n gi n, g n, d ch t o, đi u khi n nh nhàng, có đ $ " / .
b n và đ tin c y cao
Nh m nâng cao tu i th cho các bánh răng ăn kh p, trong h p s) "
c khí có c p th ng b trí b đ ng t c. Nhi m v c a b đ ng t c %
là cân b ng t c đ góc c a các chi ti t ch đ ng và b đ ng tr c khi)
chúng ăn kh p v i nhau.
Trên ôtô ngày nay đ u s d ng khá r ng rãi h p s 2 tr c và 3 % %
tr c.H p s 3 tr c th ng b trí tr c s c p và tr c th c p đ ng% % % %
tâm.
Đ i v i ôtô v n t i th ng dùng lo i h p s 5 và 6 s [1]. V y $
ta ch n h p s lo i 5 s" , v i h p s 6 s k t c u s ph c t p khó
ch t o.
1.2.5. Chon s đ c u t o c a h p s . ! "
S đ
c a h p
s là lo i 3
tr c:%
S đ h p s lo i 3 tr c % .
S đ trên là h p s 3 tr c có tr c s c p và tr c th c p đ ng tâm. % % %
G m 5 c p (5 s ti n, 1 s lùi). Trong đó tay s 5 là tay s truy n
th ng.#
S II, III, IV, V đ c gài b ng b đ ng t c. )
S lùi (R) và s I đ c gài b ng kh p răng. )
Các bánh răng trên tr c trung gian đ c ch t o r i và l p ch t% '
trên tr c trung gian.%
- Trong h p s có m t c p bánh răng luôn ăn kh p đ d n truy n &
mômen quay t tr c th nh t đ n tr c trung gian. Tr c th nh t đ c % % %
ch t o thành m t kh i v i bánh răng ch đ ng c a c p bánh răng
luôn ăn kh p và vành răng ngoài đ gài s truy n th ng (i=1). Tr c # %
th nh t đ c đ b ng hai bi, m t đ t trong bánh đà và m t đ t - )
v h p s , bi này th ng ch n có đ ng kính ngoài l n h n bánh ( "
răng ch đ ng đ đ m b o tháo l p tr c th nh t đ c d dàng. $ $ ' % /
- Trên tr c trung gian đ c l p c đ nh nhi u bánh răng đ d n% ' &
truy n mômen quay đ n tr c th hai, giá tr c a mômen quay đ c %
thay đ i tuỳ theo cách gài các bánh răng l p tr t và cùng quay trên '
tr c th hai. Tr c trung gian đ c đ trên hai bi đ t v h p s .% % - (
Th ng các bánh răng trên tr c trung gian có h ng đ ng nghiêng %
c a răng cùng chi u đ gi m l c chi u tr c tác d ng lên tr c. $ ! % % %
- Tr c th hai đ c đ b ng hai bi trong đó bi kim đ c đ t% - )
ngay trong l đ u tr c th nh t, bi n pháp này đ m b o đ đ ng tâm0 % $ $
gi a hai tr c và ti n l i cho vi c gài s truy n th ng. bi th hai đ t % #
v h p s . Trong các xe th ng l p h p đo t c đ đuôi tr c th ( ' %
hai.
- Xu h ng phát tri n thi t k h p s là s d ng b đ ng t c v i %
m i tay s và do đó t t c các bánh răng luôn luôn ăn kh p và t h ng" $
s d ng bánh có răng nghiêng. Riêng c p bánh răng gài s 1 và s lùi %
đ c ch t o là bánh răng răng th ng. #
1.3. Phân tích đ c đi m k t c u h p s ô tô.# $
1.3.1. Hôp sô ba truc (con co thê goi la hôp sô đông tâm) : kêt câu hôp
sô đông truc th ng co it nhât 3 truc truyên đông: truc s câp ,truc th
câp va truc trung gian. Trong đo truc s câp va truc th câp nôi liên truc
v i nhau. Truc trung gian co thê co môt, hai hoac ba truc bô tri chung
quanh truc s câp va truc th câp nhăm lam tăng đô v ng trai cho truc ,
th câp, duy tri s ăn kh p cho cac căp banh răng trên cac truc. !
S đô nôi bât cua s đô hôp sô đông truc la cho phep tao ra sô
truyên thăng (không qua căp banh răng nao) nên hiêu suât cao nhât co
thê coi nh băng môt nêu bo qua cac tôn thât khac. Điêu nay co y nghia ,
rât l n đôi v i hôp sô ô tô vi phân l n th i gian lam viêc cua hôp sô la
sô truyên thăng (chiêm ti lê đên 50÷80%). Cho phep nâng cao hiêu suât
truyên cua hôp soosvaf do đo giam tiêu hao nhiên liêu va lam tăng tuôi
tho cua hôp sô. Vi vây hôp sô kiêu nay đ c su dung rông rai trên hâu ,
hêt cac loai ô tô (t xe khach , xe du lich đên xe tai).
Tuy vây hôp sô kiêu nay co nh c điêm la co truc th câp phai bô
tri gôi lên truc s câp thông qua ô bi đăt bên trong phân rông cua đâu ra ,
truc s câp. Do bi không chê b i điêu kiên kêt câu (kich th c ngoai
đâu truc co banh răng chu đông truyên momen xuông cho truc trung
gian) nên ô bi nay co thê không đ c chon theo tiêu chuân tinh toan ô bi
ma phai thiêt kê riêng . Điêu nay co thê lam cho ô bi nay rê bi tinh trang ,
qua tai. Tuy nhiên, nh đăc điêm nôi bât la co kha năng truyên thăng
nh đa nêu trên, nên th c tê ô bi nay lam viêc không nhiêu, it anh , !
h ng đên tuôi tho cua ô bi.
V i hôp sô đông tâm co nhiêu truc trung gian cho phep tăng đô
c ng v ng cua truc th câp, do đo khăc phuc đ c nh c điêm nêu
trên. Măt khac do điêu kiên ăn kh p cua cac banh răng tôt h n nên cai
thiên đ c hiêu suât cua hôp sô môt cach đang kê. Vê câu tao, kiêu hôp
sô co nhiêu truc trung gian kha công kênh va ph c tap lam năng thêm vê
hôp sô, vi vây chung chi s dung trên cac ô tô tai l n hoăc c c l n. !
1.3.2. hôp sô hai truc.
Kiêu hôp sô hai truc la hôp sô thông dung cua truyên đông hôp sô
noi chung, gôm môt truc s câp găn cac banh răng chu đông va môt truc
th câp găn cac banh răng bi đông cua cac câp sô truyên t ng ng.
Loai hôp sô hai truc không thê tao ra sô truyên thăng nh hôp sô nhiêu
truc nh đa nêu trên măc du ti sô truyên cua môt câp sô nao đo băng môt ,
vi phai thông qua môt căp banh răng ăn kh p (di nhiên phai co sô banh ,
răng băng nhau). Điêu đo co nghia la hiêu suât cua moi câp sô truyên ,
trong hôp sô nay đêu nho h n môt.
S đô hôp sô kiêu nay phu h p hê thông truyên l c co câu chu đông !
bô tri cung phia v i đông c (cum đông c , ly h p, hôp sô bô tri ngay
trên canh cum câu chu đông) nh vây nh trên môt sô ô tô du lich.
Chiêu truyên đông la ng c nhau : truyên đông đ c dân ra t truc th ,
câp co chiêu ng c v i chiêu vao cua truc s câp.
Điêu đo thuân l i cho viêc thiêt kê truyên l c chinhscuar câu chu !
đông v i kiêu banh răng tru (thay vi banh răng côn). H n n a kêt câu
nay, không cân s dung câu chuyên đông cac-đăng đê nôi chuyên đông
t hôp sô đên câu chu đông nh cac s đô bô tri cô điên trên ô tô s
dung hôp sô ba truc đông tâm. Hôp sô hai truc cung đ c s dung rông ,
rai phô biên đôi v i hê thông truyên l c cua cac loai may keo, hay ô tô, !
chuyên dung khac.
u điêm cua hôp sô hai truc la cho phep truyên l c gon nh đa nêu1 ! ,
trên va nh vây hiêu suât truyên l c noi chung cao (cac sô truyên cua !
hôp sô hai truc chi qua môt banh răng ăn kh p)
L
I
II
4 3 2 1
Hình 3-2b : s đ h p s hai tr c. %
I : T r c s c p c a h p s .%
II : tr c th c p c a h p s .%
1 . s c p s 1 c a h p s .
2 . s c p s 2 c a h p s .
3 . s c p s 3 c a h p s .
4 . s c p s 4 c a h p s .
L : S c p s lùi c a h p s .
Nh c điêm c ban cua hôp sô hai truc la kich th c chiêu ngang
l n h n hôp sô ba truc đông tâm khi co cung gia tri ti sô truyên ( hôp
sô đông tâm, môi ti sô truyên phai qua it nhât hai căp banh răng nên kich ,
th c gon h n nh ng hiêu suât thâp h n, tru sô truyên thăng). Kich
th c l n keo theo trong l ng l n, nhât la khi xe co ti sô truyên l n.
1.4. Phân tich đăc điêm cua hôp sô theo sô câp.
1.4.1. hôp sô th ng (câp sô t 3 đên 6) % &
Sô câp cua hôp sô anh h ng đên tinh năng đông l c cung nh tinh ! ,
kinh tê nhiên liêu cua xe. Sô câp tăng lên cung nh tinh năng đông l c , !
cung nh tinh kinh tê nhiên liêu đêu tăng, công suât đê lây đa va tăng tôc,
cung nhanh h n, nh ng luc đo sô lân gai sô cung phai tăng theo lam, ,
ph c tap phân điêu khiên va keo rai th i gian lây đa.
V i ô tô du lich th ng thiêt kê v i đ ng đăc tinh đông l c tôt, !
tinh năng tăng tôc cao, nên phân l n th i gian lam viêc la sô truyên
thăng, con sô truyên trung gian khac rât it s dung. Vi vây hôp sô ba câp
đ c s dung cho xe du lich co thê tich công tac l n va v a.
V i ô tô du lich co thê tich công tac nho th ng s dung hôp sô
bôn câp nhăm s dung h p ly công suât cua đông c va nâng cao tinh
kinh tê nhiên liêu cua đông c .
Ngay nay đê s dung tôt công suât cua đông c , nâng cao tinh nhiên
liêu (giam l ng tiêu hao nhiêu liêu ) cho xe va đê tăng tuôi tho cho
đông c ng i ta cung thiêt kê hôp sô năm câp cho xe du lich. Trong đo ,
sô truyên th năm th ng la sô truyên tăng.
Sô truyên tăng đ c thiêt kê cho xe chay trên đ ng co chât l ng
tôt h n hoăc tai trong nho h n so v i thiêt kê. S dung sô truyên tăng
không nh ng tiêt kiêm nhiên liêu ma con cho phep nâng cao tinh năng
đông l c môt cach h p ly cua xe, tăng tuôi tho đông c . Điêu nay co y !
nghia rât quan trong đôi v i ô tô vân tai: vi chung co trong l ng thay,
đôi trong gi i han kha l n.
Đôi v i ô tô vân tai, th ng đ c thiêt kê v i tiêu chi tiêu hao
nhiêu liêu thâp, do vây tinh đông l c không cao; h n nua pham vi thay ! ,
đôi trong l ng toan bô cua xe năm trong rong rai nên hôp sô th ng ,
đ c thiêt kê v i sô câp nhiêu h n; phô biên dung hôp sô năm câp đên
sau câp. V i hôp sô năm câp thi cac sô t 2 đên 5 đêu co bô tri bô đông
tôc, sô 1 va sô lui chi dung ông gai đ n gian (hình H3-5a,b).
4 3 2 1 L L 3 4
I III I
II II
1 2
a , s đ h p s xe du l ch 3 tr c b , s đ h p s du lich 2 tr c % %
Hình H3-3 : s đ h p s 4 c p xe du l ch
Chú thích:
1 . v trí gài c p s ti n s 1; 2 . v trí gài c p s ti n s 2;
3 . v trí gài c p s ti n s 3; 4 . v trí gài c p s lùi;
I . tr c s c p; II . tr c trung gian (đ i v i h p s 3% %
tr c) ho c th c th c p (đ i v i h p s 2 tr c)% % %
III . th c th c p.%
4 3 2 1 L 5
I III
II
Hình H3-4 : s đ h p s 5 c p xe du l ch.
Chú thích:
5 . v trí gài c p s ti n s 5. (các s khác chú thích nh hình H3-3)
Trên hình H3-5c, hình H3-5d cũng là h p s xe t i 5 c p nh ng t t $
c t t c các c p đ u dùng đ ng t c (k c s lùi) nh m b o đ m$ $ $ ) $ $
tính êm d u t t nh t cho h p s khi gài s k c khi gài c p s lùi đ $
lùi xe.
5 4 3 2 1 L 5 4 3 2 L 1
I III I III
II II
a , s đ h p s zil- 130 b , s đ h p s Clark-280V
Hình H3-5 : s đ h p s 5 c p trên xe t i, có đ ng t c t 2 đ n 5 $
5 6 4 3 2 1 L 5 6 4 3 2 1
I III I III
II II
L
a , s đ h p s xe ZF-AK6 -80 b , s đ h p s Spicer- 5000 (
Hình H3-6 : s đ h p s 6 c p trên xe t i, t t c đ u có đ ng t c. $ $
Khi tai trong cang tăng, sô câp ti sô truyên tăng theo. Đăc biêt đôi
v i ô tô tai l n lam viêc trong điêu kiên năng nhoc (nh không co
đ ng hoăc chât l ng măt đ ng sâu nh xe lam viêc cac hâm mo
hay công tr ng) phai dung hôp sô nhiêu câp (t 8 đên 20 câp).
Đê nâng cao tinh đông l c va tinh kinh tê nhiên liêu cung nh tăng ! ,
tuôi tho cho đông c , ngay nay ô tô vân tai th ng thiêt kê thêm sô
truyên tăng đê chay trên đ ng tôt h n hoăc khi chay non tai hay không
tai. H n n a viêc s dung sô truyên tăng không nh ng lam tăng tinh
đông l c va tinh kinh tê ma con lam gon kich th c hôp sô nhât la hôp !
sô nhiêu câp, cho phep giam sô vong quay cua đông c ma con lam tăng
tuôi tho cua đông c .
1.4.2. hôp sô nhiêu câp (t 8 đên 20 câp) &
Đôi v i ô tô tai l n va rât l n hoat đông trong điêu kiên năng nhoc
(trong nhiêu loai đ ng khac nhau) hay trong liên hiêp may keo c l n -
thi sô câp cua hôp sô co thê lên đên t 8 đên 20, v i hôp sô nh vây
phai co thêm c câu điêu khiên phu va khi đo kêt câu hôp sô đ c chia
lam hai phân; hôp sô chinh va hôp sô phu trong đô sô câp cua hôp sô
chinh th ng la t 4 đên 5 câp, sô câp cua hôp sô phu t 2 đên 4 câp.
4 3 2 1 L 2p 1p
I III IIIp
II
Hình H3-7a : s đ h p s nhi u c p v i h p s ph b trí phía %
sau (H p s ph 2 c p ki u bánh răng th ng) %
Chú thích:
III . Tr c th c p c a h p s chính (cũng chính là h p s c p c a%
h p s ph ). %
IIIp . tr c th c p c a h p s ph .% %
1p . v trí gài c p s 1 c a h p s ph . %
2p . v trí gài c p s 2 c a h p s ph . %
Khi s d ng h p s nhi u c p theo s đ đ ng h c đ n gi n % " $
hình H3-7a không nh ng h p s tr nên k ng k nh mà hi u su t c a
h p s nói chung cũng gi m do m i c p s truy n ph i qua nhi u h n $ 0 $
2 c p bánh răng ăn kh p - tr c p s truy n th ng (hình H3-7a) #
không ph i qua c p bánh răng nào (đ i v i h p s 3 tr c ki u đ ng$ %
tâm).
Đ nâng cao hi u su t c a h p s nhi u c p, n u h p s t 8 đ n 10
c p s thì h p s ph th ng đ c thi t k 2 c p theo s đ đ ng %
h c c a b truy n ki u hành tinh (hình H3-7b). b truy n bánh răng"
ki u hành tinh s cho nh hi u su t cao h n nhi u so v i các ki u
truy n đ ng bánh răng ăn kh p thông th ng. tuy nhiên, do đ c đi m
k t c u c a b hành tinh, nên h p s có c u t o ph c t p và k ng
k nh h n.
5 4 3 2 1 L 1p 2p
