LUẬN VĂN : HỆ THỐNG PHUN XĂNG ĐIỆN TỬ TRÊN XE MÁY HIỆN ĐẠI pdf

  
Luận Văn
HỆ THỐNG PHUN XĂNG
ĐIỆN TỬ TRÊN XE MÁY
HIỆN ĐẠI
MỤC LỤC
MỤC LỤC 6
LỜI NÓI ĐẦU 8
TÓM TẮC 9
ABSTRACT 10
KÝ HIỆU VÀ VIẾT TẮT 11
DANH MỤC HÌNH VẼ 12
DANH MỤC BẢNG 13
Chương1: tổng quan về phun xăng điện tử 14
Tổng quang về hệ thống phun xăng điện tử 15
1.1 sơ đồ khối 15
1.2 nguyên lý hoạt động của hệ thống phun xăng điện tử 16
Chương 2:cấu tạo của một hệ thống phun xăng điện tử cơ bản 17
2.1 phần tín hiệu 18
2.1.1 cảm biến vị trí cốt máy CPS 18
2.1.2cảm biến áp suất khí nạp MAP 20
2.1.3cảm biến bướm ga TPS 21
2.1.4cảm biến nhiệt độ động cơ ETS 23
2.1.5 cảm biến Oxy 23
2.1.6 cảm biến nhiệt độ khí nạp IAT 24
2.1.7 cảm biến nghiên xe 26
2.2 PHẦN ĐIỀU KHIỂN 28
2.3 PHẦN HOẠT ĐỘNG 29
2.3.1 kim phun 29

2.3.2 bơm nhiên liệu 31
2.3.3van cấp khí lần hai AISV 32
2.3.4 van điều khiển tốc độ càm chừng ISC 33
Chương3; hệ thống phun xăng điện tử trên một số dòng xe lắp
ráp tại Việt Nam 34
3.1 SYM 35
3.1.1 giới thiệu xe Atila Elizabeth 35
3.1.2 vị trí các bộ phận của hệ thống 35
3.1.3 sơ đồ hệ thống dây 36
3.1.4 nguyên lý hoạt động 39
3.2Yamaha Cuxi 40
3.2.1 giới thiệu 40
3.2.2 vị trí các bộ phận phun xăng điện tử trên xe Yamaha
Cuxi 41
3.2.3 sơ đồ bố trí hệ thống dây 42
3.2.4 nguyên lý hoạt động 42
3.3 Honda PCX 44
3.3.1 Giới thiệu 44
3.3.2 vị trí các bộ phận hệ thống PGM-FI 45
3.3.3 sơ đồ bố trí hệ thống dây 46
3.3.4 nguyên lý hoạt động 47
Chương 4: so sánh hệ thống phun xăng điện tử SYM Atila,
Yamaha Cuxi, Honda PCX 49
4.1 Nhận xét chung 50
4.2 khác biệt về hệ thống phun xăng điện tử xe SYM Atila,
Yamaha Cuxi, Honda PCX 50
4.2.1 SYM Atila 50
4.2.2 Yamaha Cuxi 51
4.2.3 Honda PCX 52
4.3 Đặt tính nổi bật của Honda PCX 52

4.3.1 phát hiện điểm chết trên nhờ nam châm máy phát 52
4.3.2 máy phát tích hợp cùng máy khởi động 53
4.3.3 hệ thống dừng cầm chừng 60
Chương 5: bài giang hệ thống phun xăng điện tử xe SYM 60
Bài 1: kiểm tra mạch cấp nguồn 61
Bài 2: kiểm tra cảm biến 65
Bài 3: kiểm tra hệ thống nhiên liệu 71
Bài 4 kiểm tra hệ thống đánh lửa 75
Bài 5: độc mả lổi hệ thống phun xăng điện tử SYM Atila 77
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 80
Tài liệu tham khảo 81
LỜI NÓI ĐẦU
Phun xăng điện tử EFI (Electronic Fuel Injecsion) làm mộ công việc tiên tiến mà
lâu nay dã được nguyên cưu và ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực ô tô.
Bằng những tính năng vượt trội: giảm đáng kể lượng khí thải gâp ô nhiễm, tiết
kiệm nhiên liệu, khởi động dễ dàng, vận hành êm ái, công nghệ phun xăng điện tử
đang dần thay thế cho những bộ chế hòa khí truyền thống đã củ kĩ và lỗi thời trên
những dòng xe ô tô hiện nay.
Không những dừng lại ở đó ngày nay công nghệ phun xăng điện tử còn lan sang cả
thị trường mô tô- xe gắn máy. ở nước ta các hang xe máy nổi tiêng như Honda,
Yamaha, SYM đã lần lược đưa những dòng công nghệ này vào những dòng xe mới của
mình.
Trước đây công nghệ phun xăng điện tử chỉ có thể tìm thấy trên những chiết xe
máy đắt tiền như Dyla, Shi, Psi…nhưng ngày nay công nghệ này đã trở nên phổ biến
hơn và dần xuất hiện trên những dòng xe bình dân với giá cả hợp lý, phù hợp với thu
nhập của đa số người dân Việt Nam.
Với sự ưu Việt của mình, chắn chắn rằng công nghệ phun xăng điện tử nói chung
và phun xăng điện tử trên xe máy nói riêng sẽ có nhửng bước phát triển mạnh mẽ và
ngày được ứng dụng rộng rãi hơn trong tương lai.
TÓM TẮT

Đề tài: hệ thống phun xăng điện tư trên xe SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda
PCX, nhằm đến mục tiêu giúp cho các bạn sinh viên am hiểu hơn về công nghệ
phun xăng điện tử trên xe máy. Bên cạnh đó nhóm thực hiện đề tài cũng dược trang
bị them kiếm thức hữu ích về hê thống phun xăng điện tử.
Nội dung đề tài trình bày hê thống phun xăng điện tử trên những sản phẩm rất mới
như Atila Elizabeth của hãng SYM, Cuxi của hãng Yamaha và PCX của hãng
Honda. Nội dung đề tài gồm 5 phần chính.
- Phần 1: tổng quan về hê thống phun xăng điện tử. phần này trình bày một cách
sơ lược một cách dể hiểu về kết cấu và hoạt động cơ bản của hên thống phun xăng
điêbj tử.
- Phần 2: cấu tạo nguyên lý hoạt động các bộ phận của hê thống phun xăng điện
tử. phần này làm rỏ vai trò và nguyên lý hoạt động của hệ thống cảm biến, bộ
điều khiển tung tâm và cơ cấu chấp hành.
- Phần 3: hệ thống phun xăng điện tử trên xe SYM Atila Elzabeth, Yamaha
Cuxi, Honda PCX. Phần này trình bày sơ đồ bố trí hệ thống, sơ đồ hoạt động,
nguyên lý làm việc của các xe trên.
- Phần 4: so sánh hệ thống phun xăng điện tử xe Atila Elizabeth, Cuxi và PCX.
Phần này trình bày những sự giống nhau về hệ thống phun xăng điên tử của ba
hang khác nhau.
- Phần 5: bài giảng hệ thống phun xăng điện tử xe Atila Elizabeth EFI. Phần này
hướng dẩn cho học viên thao tác kiểm tra các bộ phận cần thiêt của hệ thống phun
xăng điện tử trên xe Atila Elizabeth.
KÝ HIỆU VÀ VIẾT TẮT
 Ký hiệu và viết tắt các linh kiện dung trong hệ thống phun xăng:
- CKP Sensor/ CPS (Crankshaf position sensor): cảm biến vị trí trục khuỷu.
- EUC/ECM (Electronic control unit/ module): bộ điều khiển trung tâm.
- ECT sensor (engine coolant temperature sensor):cảm biến nhiệt nước làm mát.
- ET Sensor (engine temperature sensor):cảm biến nhiệt động cơ.
- IAT Sensor (intake air temperature sensor):cảm biến nhiệt độ khí nạp
- ISCV (idle speed control valve): van điều khiển tốc độ cảm chừng.

- IACV (Intake air control valve): van diều khiển tốc độ cảm chừng.
- MAP sensor (manifold absolut pressure sensor):cảm biến áp suất trên đường
ống nạp.
- TPS (throttle posision sensor):cảm biến vị trí bướm ga.
- AISV (Air injection solenoid valve): van cấp khí vào đường ống xả.
- EOT Sensor (engine oil temperature sensor): cảm biến nhiệt độ đầu động cơ.
- VTA (Voltage throttle angle):tín hiệu điện áp từ cảm biến bướm gagửi tới
ECU.
- DLC( Data link conector):đầu nói dữ liệu.
- MIL (Malfunction indicating lamp): đèn báo sự cố
 Ký hiệu màu dây:
- BL (Black); đen.
- BU : xanh dương.
- Br :nâu.
- Lg :xanh lá cây lợt.
- G :xanh lá cây.
- R :đỏ.
- O : cam.
- P : hồng.
- Y : vàng.
DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1: sơ đồ khối hệ thống phun xăng điện tử xe máy trang15
Hình 1.2; cảm biến CPS trang 18
Hình 2.2: sơ đồ nguyên lý làm việc CPS trang19
Hình 2.3: cảm biên MAP trang20
Hình 2.4: cấu tạo cảm biến MAP trang20
Hình 2.5: sơ đồ mạch điện cảm biến MAP trang21
Hình 2.6 cảm biến TPS trang21
Hình 2.7 :mạch điện cảm biến TPS trang 22
Hình 2.8: cảm biến nhiệt độ động cơ trang23

Hình 2.9: cấu tạo cảm biến ôxy trang 24
Hình 1.10: mạch điện cảm biến IAT trang25
Hình 1.11: cảm biến nghuyên xe trang 26
Hình 1.12: cấu tạo cảm biến nghiên xe trang 27
Hình 1.13 mạch điện tử của cảm biên nghiên xe trang28
Hình 1.14: ECU động trang 28
Hình 1.15; giắc ecu của Atila trang 28
Hình 2.16 : kim phun trang29
Hình 2.17: cấu tạo kim phun trang30
Hình 2.18: bơm nhiên liệu trang 31
Hình 2.19; van AISV trang 32
Hình 2.20;mạch điện van AISV trang 32
Hình 2.21van ISC trang33
Hình 2.22; sơ đồ van ISC trang33
Hình 3.1 xe Atila Elizabeth đỏ trang 35
Hình 3.2: vị trí bộ phận của hệ thống phun xăng điện tử trang36
Hình 3.3: bố trí cảm biến của hệ thống EFI trang37
Hình 3.4: sơ đồ bố trí các bộ phận của hệ thống EFI trang37
Hình 3.5: sơ đồ mạch điện của SYM Atila trang 38
Hình 3.6 Yamaha Cuxi trắng ánh kim trang 40
Hình 3.7vị trí các bộ phận phun xăng của Yamaha Cuxi trang41
Hình 3.8: sơ đồ mạch điện Yamaha Cuxi trang42
Hình 3.9: giắc cấm ECU của Yamaha Cuxi trang42
Hình 3.10:Honda PCX trắng trang 44
Hình 3.11: vị trí bộ phận hệ thống PGM-FI trang45
Hình 3.12: sơ đồ mạch điện Honda PCX trang 46
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN
VỀ PHUN XĂNG ĐIỆN TỬ
E
C

U
INJECTOR
BOBINE
ISC
PUMP RELAY
CHECK LIGHT
MAP
TPS
IAT
CPS
ECT
BANK
OXY
TEST TOOLS
DIAGNOTIS SCANNER
ph?n tín hi?u
ph?n di?u khi?n
ph?n ho?t d?ng
1. Tổng quan về phun xăng điện tử.
1.1 sơ đồ khối
Hình 1.1 sơ đồ khối hệ thống phun xăng điện tử
1.2 nguyên lý hoạt động của hệ
thống phun xăng điện tử:
khi bật công tắt máy, chưa khởi
động động cơ, ECU điều khiển cho
bơm xăng hoạt động trông vòng 3
giây rồi tắt để đưa nhiên liệu đến
kim phun, chuẩn bị cho quá trình
khởi động động cơ.
Khi động cơ hoạt động , cảm biến

thuộc phần tín hiệu hoạt động sẽ
liên tục gửi tín hiệu về ECU. Từ
việc tính toán các tín hiệu gửi về
này, ECU sẽ quyết định thời điểm
phun nhiên liệu và thời điểm đánh
lửa để cho động cơ hoạt động với
hiệu suất tối ưu và tiết kiệm nhiên liệu đồng thời giảm ô nhiễm môi trường
nhất
CHƯƠNG II: CẤU TẠO CỦA HỆ
THỐNG PHUN XĂNG ĐIỆN TỬ
CƠ BẢN
Một số hệ thống phun xăng điện tử gồm có ba phần cơ bản:phần tín hiệu , phần
điều khiển, phần hoạt động.
• phần tín hiệu: các cảm biến tín hiệu đầu vào (vị trí cốt máy, áp suất khí
nạp nhiệt độ động cơ, vị trí bướm ga)
• phần điều khiển: ECU.
• Phần hoạy động; các bộ phận
chấp hành (kim phun, bô bin
sườn, bơm xăng, đèn kiểm tra,
van ISC, AISV).
2.1 PHẦN TÍN HIỆU:
Bao gồm các cảm biến làm nhiệm vụ
truyền tín hiệu cho bộ điều khiển trung
tâm ECU để ECU căn cứ vào đó mà điều
khiển cho hệ thống làm việc:
2.1.1cảm biến vị trí cốt máy CPS Hình1.2: cảm biến vị trí cốt máy CPS
Công dụng:
CPS gửi tín hiệu dạng điện áp về cho ECU, ECU dựa vào tín hiệu duyệt áp này
để xác định điểm chết trên của pistôn động cơ.
Cấu tạo:

CPS có cấu tạo gồm một cuộn dây và một nam châm vĩnh cữu lắp trên một
khung tử và một rotor.( trong tường hợp này rotor chính là vô lăng lửa)
Nguyên lý làm việc:
Khi vô lăng quay, các chốt cựa
trên vô lăng chuyển động quét qua
cảm biến CPS sẽ tạo cho từ thông đi
qua cuộn dây của cảm biến thay
đổi.sự thay đổi từ thông này sẽ tạo
ra một suất điện động dạng xung
xoay xhiều trong cuộn dây, tín hiệu
này được gửi về ECU, ECU sẽ nhận
biết được điểm chết trên thông qua
vị trí chốt cựa dài trên vô lăng để
điều khiển thời điểm dánh lửa hộp
lý.
2.1.2 cảm biến áp suất khí nạp-
MAP :
Công dụng:
Đo áp suất, lưu lượng không khí trong
đường ống nạp.
Phản hồi tín hiệu về cho ECU để kiểm
sót điều khiển hoạt dộng của động cơ.
Cấu tạo:
Cảm biến gồm màng silicon, một
buồn chân không và một IC. Một mặt của
màng silicon đặt tiếp xúc với độ chân không trông đường ống
nạp, một mặt tiếp xúc với đường chân không được duy trì với
một áp thấp cố địnhtrước trong cảm biến
Cảm biến MAP có ba chân là: nguồn Vc (5V), chân mass
cảm biến và chân tín hiệu PIM.

Nguyên lý hoạt động:
Khi áp suất trong đường ống nạp thay đổi làm cho
silicon biến dạng,điện trở của nó se thay đổi, vì vậy
điện áp mà IC gửi về ECU sẽ thay đổi theo áp suất trong
dương ống nạp.
Áp suất trong dương ống nạp càng cao thì điện áp tín
hiệu gửi vè ECU càng cao và ngược lại.
2.1.3 cảm biến bớm ga- TPS
Công dụng:
Cảm biến bướm ga được bố trí ở chân bướm ga và
được điều khiển bởi bướm ga. Cảm biến
chuyền gốc mổ bướm ga thành tín hiệu điện
và gửi tín hiệu này đến ECU, ECU đưa vào tín hiệu đẻ nhạn biêt
tải động cơ,từ đó diều chỉnh lưu lượng phun , thời điểm dánh lửa
và tốc độ càm chừng .
Cấu tạo:
Cảm biến TPS cấu tạo là mọt biến trở con trược. con trược
thay đỏi điện trở được điều khiển bởi bướm ga.
Cảm biến còn có ba cực gồm: nguồn Vc, chân tín hiệu VTA,
chân mass cảm biến E2.
Nguyên lý hoạt động:
khi gốc mở bướm gat hay đổi, trục bướm ga sẽ làm cho vị trí con trược trong
bướm ga sẽ thay đổi theo. Điện trở cảm biến thay đổi làm cho tín hiệu gửi về ECU
cũng thay đổi. ECU dựa vào sự thay đổi của tín hiệu điện áp để xác định vị trí hiện
tại của bướm ga
2.1.4 cảm biến nhiệt độ động cơ –ETS;
Công dụng:
Cảm biến cung cấp tín hiệu nhiệt độ dưới dạng điện áp
về cho ECU để ECU điều khiển lượng phun nhiên liệu vào
thời điểm dánh lửa của động cơ

Cấu tạo:
Cảm biến có cấu tạo là một điện trở âm được gắn vào
thành của động cơ để đo nhiệt độ của động cơ và gửi về ECU
dưới dạng điện ấp. đối với những xe làm mát động cơ băng
dung dịch thì cảm biết nhiệt độ động cơ là cảm biến nhiệt độ nước làm mát dược bố
trí ở đường nước ra khổi động cơ.
Cảm biến đưa về ECU hai chân : một chân tín hiệu và một chân mass cảm
biến.
Nguyên lý hoạt động:
khi tín hiệu độ động cơ thay đổi tì giá cảm biến điện trở cũng thay đổi theo
( nếu nhiệt độ tăng thì điện trở cảm biến giảm và ngược lai nếu nhiệt độ giảm thì
điện trở cảm biến sẽ tăng lên). Sự thay đổi cảu điẹn trở sẻ làm cho tín hiếu điênnj áp
gửi về a ECU thay đổi. ECU dựa vào sự thay đổi điện áp để nhận biết nhiệt độ của
động cơ,
2.1.5 cảm biến oxy:
Công dụng
Cảm biến oxy được gắn ở cổ bô để nhận biết nồng
độ ôxy có trong khí thải. cảm biến oxy giúp ECU
nhạn biết tỷ lệ hòa khí đậm hay nhạt để từ đó có sự
điều chỉnh lượng phun nhiên liệu cho hợp lý.
Cấu tạo
Cảm biến oxy có cấu tạo gồm hợp chất zirconia.
Điện cực platin và bộ cảm biến.
Một mặt cảm biến tiếp xúc với khí thải, một mặt
tiếp xúc với khí trời, cảm biến oxy có bốn chân : một
chân nguồn cho bộ xông cảm biến , một chân HT điều khiện xông cảm biến, một
chân mass cảm biến và một chân tín hiệu.
Nguyên lý hoạt động:
Cảm biến oxy hoạt động được ở nhiệt độ tối thiểu là 400 độ C, vì vậy cảm biến
cần có bộ phận xông nóng khi động cơ mới khởi động.

Khi cảm biến oxy hoạt động, nếu lượngb oxy trong khí thải nhiều điện áp tạitại
hai điên cực platin thấp , nếu lượng oxy trong túi khí thải ít, cảm biến oxy sẽ phát ra
tín hiệu điên áp cao, sự chênh lệch giữa oxy trong khí thải và nồng độ oxy trong
không khí càng lớn thì tín hiệu điên áp do cảm biến phát ra càng cao. Từ lượng oxy
trong khí thải mà ECU xác định được nhờ cảm biến oxy để điều
chỉnh tỉ lệ hổn hợp trong buồn đốt phù hợp với chế độ làm việc
của động cơ.
2.1.6 cảm biến nhiệt độ khí nạp :IAT
Công dụng:
Cảm biến nhiệt độ khí nạp ECU xác định được nhiệt độ
không khí trong đường ống nạp
Cấu tạo:
Cảm biến gồm một nhiệt điên trở lắp trong bộ đo gió hoạt trên đường ống nạp.
Nguyên lý hoạt động:
Khi có sự thay đổi không khí bên đường ống nạp, cảm
biến sẽ nhân được sự thay đổi và sẽ gửi về cho ECU. ECU
căn cứ vào tín hiệu gửi về để điều chỉnh lượng phun nhiên
liệu cho phù hợp.
2.1.7 cảm biến nghiêng xe:
Công dụng
Cảm biên nghiêng xe có công dụng giúp nhận biết gốc nghiêng
của xe để giúp ECU tiến hành ngắt động cơ khi xe nghiêng quá giới
hạng cho phép( 65 độ).
Cấu tạo
Cảm biến nghiêng xe có cấu tạo gồm một mạch điện và con lắc
có gắn phần tử hall.
Mạch điên gắn cố định với than xe, con lắc có mang phần tử hall
thì được treo tự do.
Nguyên lý hoạt động;
Khi xe nghiêng thì con lắc mang phần tử hall sẽ có gốc nghiêng tương đối với

phần điện tử
Mạch điện tử của cảm biến sẽ xác định gốc lệch so với phần
tử hall và gửi tín hiệu về ECU , ECU căn cứ vào tín hiệu để nhận
biết độ nghiêng của xe.
Nếu xe bị nghiêng một gốc lớn hơn 65 độ thì ECU sẽ điều
khiển ngắt động cơ để đảm bảo sự an to
2.2PHẦN ĐIỀU KHIỂN:
Phần điều khiển hệ thống là bộ sử lí trung tâm ECU
Công dụng:
ECU có vai trò là bộ phận trung tâm điều khiển taonf bộ hoạt
động của động cơ ,ECU nhận tín hiệu từ các cảm biến đưa về để
tính toán và nhận biết các số liệu liên quan đến động cơ tín hiệu
của các cảm biến, từ đó ECU sẽ gửi tín hiệu điều khiển đến các bộ
phận hoạt động để điều khiển động cơ hoạt độngvới chế độ tối ưu
nhất.
ECU còn cung cấp nguồn 5V cho một số cảm biến làm
việc.
Cấu tao:
ECU là bộ phận có cấu tạo phức tạp nhất trong hệ thống
phun xăng điên tử, nó như là một máy tính với một bộ vi sử lý
gắn trên một hệ thống vi mạch điện tử rất phức tạp
Một ECU thường có rất nhiều chân, tuy nhiên số chân
của ECU trên mổi hãng xe mổi dòng xe khác nhau thì lại
giống nhau.
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Hình2.15: giắc ECU của xe Atila 36 chân
Nguyên lý hoạt động:
ECU điều khiển mội hoạt động cảu hệ thống phun xăng điện tử khi động cơ
hoạt động.

Khi động cơ làm việc. ECU sẽ cấp nguồn cho cảm biến làm việc và điều khiển
các hoạt động bơm xăng , phun xăng , bobin dánh lửa.
ECU sẽ nhận được tín hiệu do cảm biến gửi để tính toán chế độ lam việc hiện
tại của động cơ và sự điều khiển hợp lí cho các bộ phận hoạt động của động của
động cơ làm việc với hiệu suất tối ưu nhất, tiết kiệm nhiên liệu và giảm thiểu ô
nhiểm môi trường nhất.
2.3 PHẦN HOẠT ĐỘNG:
Phần hoạt dộnggồm một số bộ phận chấp hành hoạt động dưới sự điều khiển
của ECU như.
2.3.1 kim phun.
Công dụng:
Kim phun có công dụng phun nhiên liệu vào buồn đốt của động cơ
hoạt phun vào đường ống nạp để hình thành hổn hợp khí sẽ được đốt
cháy trong xylanh động cơ để tạo công suất cho động cơ hoạt động.
Cấu tạo:
Kim phun thực chất là van điện khi có dòng điện qua cuộn dây kim
phun thì van kim được nhất lên và nhiên liệu được phun vào buồng nạp.
lổ tia kim được thiết kế đặc biệt để đảm bảo phun sương ở số vòng quay thấp.
Nguyên lý hoạt động:
Air lnjection
solenoid
valve
Power relay
ở kỳ nạp của động cơ, khi đến thời điẻm phun nhiên liệu thì ECU sẽ điều khiển
nối mass cho cuộn dây của kim phun. Lúc đó sẽ có dòng điện đi qua cuộn dây và
hình thành nên một lực từ nhất kim phun lên và xăng được đưa vào buồn đốt qua lổ
tia của kim phun.
Lượng nhiên liệu phun sẽ được điều khiển thông qua việc điều khiển thời gian
nhất kim của ECU.
2.3.2 bơm nhiên liệu:

Công dụng:
Bơm nhiên liệu có công dụng đưa
nhiên liệu từ bình chứa đến kim phun để
cho kim phun nhiên liệu vào buồn nạp của
dộng cơ khi cần thiết .
Cấu tạo:
Bơm nhiên liệu là bơm cách gạt được
điều khiển bởi một động cơ điện một chiều
do ECU điều khiển,
Nguyên lý hoạt động:
Khi mới bật công tắc máy, chưa khởi động động cơ, ECU sẽ điều chỉnh cho
bơm nhiên liệu hoạt động trong vòng 3 giây để đưa nhiên liệu lên chờ sẵn ở kim
phun chuẩn bị trong quá trình khởi động .
Trong quá trình hoạt đọng của động cơ, bơm nhiên liệu được cấp điện để hoạt
động liên tục và đưa nhiên liệu đến chờ sẵn ở kim phun,
Áp suất làm việc của bơm nhiên liệu vào khoảng 3 kf/cm2.
2.3.3 Van cấp khí lần hai AISV (Air Injection Solenoid Valve).
Công dụng :
Van AISV có công dụng cung cấp không khí vào đường ống thải để đốt khí
xả
Có chứa xăng dư trước khi thải ra môi trường.
Cấu tạo:
Van AISV có cấu tạo là một van điện có tác
dụng đóng/mơ đường khí vào đường ống thải dưới
sự điều khiển của EUC.
Nguyên lý hoạt động:
Hình 2.19 mạch điện van AISV.
Khi lượng nguyên liệu dư có trong khí thải vược quá giới hạn cho phép, EUC
sẽ cấp điện cho van AISV mở đường không khí vào ống xả. lượng khí xả có chứa
xăng dư ở nhiệt độ cao gập không khí đưa vào sẽ tự bốc cháy giúp khí xả thải ra

môi trường sạch hơn.
2.3.4 Van điều khiển tốc độ cầm chừng ISC (Idle Speed Control
Valve).
Công dụng:
Van ISC điều khiển lượng không khí theo đường bypass vào đường ống nạp
bằng cách vận hành van trược theo tín hiệu đầu vào nhận được từ ECU để duy trì
tốc độ cầm chừng.
Cấu tạo:
Van ISC có cấu tạo gồm : moto bước, van trược và mạnh phụ.
Nguyên lý hoạt động:
Khi động cơ hoạt động ở tốc độ cầm chừng, ECU căn cứ vào tín hiẹu tải và
nhiệt độ động cơ để cấp điện cho moto bước điều khiển van bước để them hay giảm
lượng không khí đưa vào ống nạp qua đường bypass để điều khiển tốc độ cầm
chừng cho hợp lý.
Chương 3
Hệ Thống Phun Xăng Điện Tử
Trên Một Số Dòng Xe Lắp Ráp
Tại Việt Nam
3.1 SYM Atila Elizabeth.
3.1.1 Giới thiệu về xe Atila Elizabeth.
SYM Việt Nam đã làm nên thương hiệu của mình với các dòng xe sản phẩm
Atila Victoria, Atila Elizabeth…. Với xu hướng tiết kiệm nhiên liệu và tiện nghi cho
người sử dụng, tháng 6/2010 Công ty VMEP đã cho ra đời sản phẩm Atila Elizabeth
EFL.
Thông số ky thuật:
Trọng lượng: 113kg.
Dài rộng cao: 1.795x668x1.100mm.
Khoảng cách trục và bánh xe: 1.260 mm.
Mức tiêu hao nhiên liệu: 2.3lít/100km.
Dung tích xy lanh: 111.1cc.

Dung tích bình xăng: 5 lít.
Động cơ: xăng 4 kỳ , 1xy lanh, cam đơn .
Tỷ số nén: 10.5:1.
Công suất tối đa: 6.25 kw/7500vòng/phút.
Mômen cực đại: 8n.m/6000vòng/phút.
Đường kính và hành trình piston; 52,4mm x 51,5mm.
3.1.2 Vị trí các bộ phận của hệ thống .
Hình3.2: vi trí các bộ phận của hệ
thống EFI
Hình:3.3 bố trí các cảm biến của hệ
thống EFI trên xe
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
3.1.3 Sơ đồ hệ thống dây.
role chính
(R)
IGN SW
20A
10A
20A
B? s?c
BÌNH ÐI? N
(R)
(R/Y)
(R/Y)
ROLE
BOM
(O/W)
Van AISV
Bom xang
Kim phun

(BI/G)
Bôbin
(BI/Y)
(R/Y)
HEGO
SENSOR
HEGO
HEATER
(R/Y)
C?m bi?n ôxy
gi?c
ch?n
doán
CD
B? NG
TAY
W/G
P/W
G
BATT19
IGP1
FLPR11
SOL12
INJ16
IG18
HEGO A/D
17
HEGO HT7
K-LINE 10
TSSM 20

LG 8
36 PG2
35 PG1
21 MIL
32 RO
22 TW
6 PM
24 SG
5 TH
13 VCC
9 CRK-M
3 CRK-P
c?m bi?n c?t máy
TPS
MAP
ET
CQMR
BI? N V?
TRÍ
BU? M
GA
C? M
BI? N
MAP
C? M
BI? T
NHI? T
Ð?
C? M
BI? N

NGHIÊNG
XE
ÐÈN BÁO
L? I
(G/W)
BI/Y
Y/BI
W/Br
G/R
BI/R
R/Gr
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 16
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Hình:3.5 sơ đồ dây hệ thống EFI trên xe Elizabeth.
3.1.4 Nguyên lý hoạt động.
Không bật công tắt máy, động cơ không hoạt động.
Bật công tắt máy sẽ có dòng điện I đến công tắt IGSW đến, dòng diện
qua cuộn dây rờ le chính về mass làm cho tiếp điển rờ le chính đống lại. khi tiếp
điểm rờ le chính đống lai se cấp nguồn đến nhưng vị trí:
• Cực BATT 19 cấp nguồn cho ECU.
• Cuộn dây rờ le bơm xăng đến chân FLPR 11 của ECU.
• Cực IGP 1 trên ECU.
• Van AISV đến cực SOL 12 trên ECU.
• Kim phun đến INJ 16 trên ECU.
• Bộ bin đến chân IG 18.
• Cuộn dây cảm biến OXY đến cực HEGO HT17 trên ECU.
• Giặc chẩn đoán và giắc chẩn đoán.
Khi các tin hiệu gửi đến ECU không có gi bất ổn , ECU sẽ nối mass cho
rờ le bơm, rờ le bơm sẽ điều chỉnh cho bơm hoat động để cung cấp
nguyên liệu có áp suất đến kim phun.

Khi động cơ làm việc, lúc này các cảm biến như: cảm biến bơm ga, cảm
biến áp suất trên đường ống nạp, cảm biến vị trí trục khuỷu, cảm biến
nhiệt độ khí nạp, cảm biến nhiệt độ động cơ, cảm biến ôxy,… đưa tín
hiệu dươi dạng điên áp về ECU. ECU tiếp nhận các tín hiệu từ các cảm
biến ,sử lý tin hiệu và đưa các tín hiệu điều khiển các cơ cấu chấp hành
bao gồm: bơm xăng, kim phun, bôbin đánh lửa, van điều khiển cầm
chừng,… cho phù hợp với trình trạng tạm thời của động cơ. quan trọng
nhất la thời điểm phun, lưu lượng phun, thời điểm đánh lửa … theo từng
chế độ hoạt động.
Khi động cơ hoạt động, ECU sẽ điều khiển:
• Kim phun bằng cách đóng/ngắt mass cuộn dây kim phun thong qua
chân INJ 16
• Bộ bin đánh lửa bằng cách đóng/ngắt mass cho cuộn sơ cấp của bộ
bin qua chân IG18.
• Cuộn dây xông cảm biến Oxy qua chân HEGO HT17 .
Trong lúc động cơ đang hoạt động, nếu có hệ thống xãy ra thì ECU sẽ
điều khiển đèn check engine sáng lên để báo cho lái xe biết nếu cần thiết ECU
sẽ ngắt xăng và đánh lửa trong những trường hợp hư hỏng nhất định để đảm bảo
an toàn.
3.2 yamaha Cuxi:
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 17
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
3.2.1 Gới thiệu:
Tháng 8/2010 công ty TNHH Yamaha motỏ Việt Nam đã chính thức ra
mắt sản phẩm xe số tự động hoàn toàn với Yamaha Cuxi nhằm phục vụ cho đại
đa số khách hang nữ trẻ tuổi.
Yamaha Cuxi cũng là sản phẩm đầu tiên của Yamaha trên thi trường Việt
Nam được trang bị hệ thống phun xăng điện tử giúp tiết kiệm nhiên liệu và dể
dàng điều khiển.
Thông số khỉ thuật ;

 Chiều dài; 1.700mm.
 Chiều rộng: 635mm.
 Chiều cao: 1.055mm.
 Độ cao yên; 740mm.
 Khoảng cách giưa hai trục bánh xe: 1.190mm.
 Khoảng cách gần với mặt đất; 88mm.
 Động cơ: SOHC xy lanh đơn, 2
van 4 thì có dung
tích 102cc, làm mát bằng không khí
 Công suất cực đại :
5.4kw/8.500vòng/phút .
 Trọng lượng: 89kg.
 Dung tích bình xăng: 4lit.
3.2.2 vị trí bộ phận phun xăng điện tử trên xe Yamaha
cuxi.
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 18
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
công t?c
role chính
kim phun
bôbin
bom xang
dèn báo l?i
gi?c
ki?m tra
van
ISC
PGND 3
ISC4 23
ISC3 21

ISC2 6
ISC1 4
SS 27
LAN 11
SP 9
FP 24
IG
IJ
VB
10 BATT
33 LA
14 VCC
16 TP
34 PB
32 AT
12 SGND
17 ET
28 CRK
15 O2
18 OH
BL/G
BR/G
c?m bi?n ôxy
c?m bi?n
c?c máy
c?m bi?n t?
d?ng co
d? c?m
bi?n
c?m bi?n

g?c
nghuyên
15A
R
BU/B1
W
Lg
BU/Y
P
G/Y
3.2.3 sơ đồ bố trí hệ thống dây:
3.2.4 nguyên lý hoạt động:
 Không bật công tắc động cơ không hoạt động.
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 19
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
 Bật công tắc, xuất hiện dòng điện I từ (+) ắcquy công tắc máy chia
thành nhiều nhánh đi.
o Cực VB cấp nguồn cho ECU.
o Kim phun  cực IJ của ECU.
o Bộ bin đánh lửa  cực IG của ECU.
o Bơm xăng  cực FP của ECU.
o Đèn báo lổi động cơ  cực SP của ECU.
o Cuộn dây xông cảm biến ôxy cực OH của ECU.
 Khi tín hiệu đưa đến ECU tốt thì ECU sẽ nối mát trực tiếp với bơm hoạt
động cung cấp nhiên liệu có áp suất cao đến kim phun,
 Trong quá trình động cơ hoạt động, ECU sẽ điều khiển:
o Kim phun bằng cách nối(ngắc) mát của cuộn dây sơ cấp thông qua
cự IJ.

o Bộ bin đánh lửa bằng cách nối(ngắc) mát của cuộn dây sơ cấp
thông qua cực IG.
o Nếu có sự cố lien quan đến hệ thống phun xăng thì ECU sẽ phát
hiện và báo cho người lái bằng đèn báo lỗi.
 Khi động cơ mới khởi động, cảm biến ôxy không thể hoạt động ngay lậy
tức, nó phải cần có dòng điện đi qua cuộn dây bên trong cảm biến để đốt
nóng đến một nhiệt độ nhất định. Do vậy ECU sẽ cấp dòng cho cuộn dây
cảm biến thông qua cực OH để làm nhiệm vụ nung nóng.
 Khi công tắc máy bật ON, lúc này các cảm biến như: cảm biến bướm ga,
cảm biến áp suất của đường ống nạp, cảm biến vị trí trục khủy, cảm biến
nhiệt độ khí nạp,cảm biến nhiệt độ động cơ, cảm biến ôxy… dưa tín hiệu
dưới dạng điện áp về ECU. ECU tiếp nhận các tín hiệu từ các cảm biến,
xử lý tín hiệu và đưa ra các tín hiệu điều khiển các cơ cấu chấp hành bao
gồm:bơm xăng, kim phun, bobbin đánh lửa, van điều khiển cầm
chừng… cho phù hợp với tình trạng hoạt động của động cơ, quan trọng
nhất là thời điểm phun, lưu lượng phun, và thời điểm đánh lửa theo từng
chế độ hoạt động của động cơ.
3.3 Honda PCX:
3.3.1 Giới thiệu:
Tháng 9/2011 honda đã chính thức giới thiệu PCX 125 mẩu xe tay ga thứ
4 của mình tại thị trường Việt Nam. PCX 125 được trang bị nhiều tính năng lần
đầu có mặt trên thị trường.
Xe sử dụng động cơ 125cc, làm mát bằng dung dịch và hệ thống phun
xăng điện tử PGM-FI. Đặc biệt, xe được trang bị hệ thống ngắt động cơ tạm
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 20
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
thời giúp tiết kiệm nhiên liệu, lần đầu tiên xuất hiện trên các dòng xe máy của
Honda.
Thông số kỹ thuật:
 Trọng lượng bản thân: 25kg.

 Dài x rộng x cao: 1.920x730x1.090mm.
 Khoảng cách trục bánh xe: 1.305
mm.
 Độ cao yên; 761 mm.
 Khoảng cách gầm so với mặt đất: 135 mm.
 Dung tích bình xăng: 6.2 lit.
 Dung tích nhớt máy: 0.9lit khi rã máy/0.8
lít khi
thay nhớt.
 Loai động cơ: PGM-FI,
xăng, 4kỳ 1xilanh, làm
mát băng
dung dich.
 Dung tích xi lanh: 124.9 cm3.
 Dường kính và hành trình píttông: 52.4mm
x 57.9 mm.
 Tỷ số nén: 11:1.
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 21
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
 Công suất tối đa/ vòng quay: 8.59kw/8500vg/ph.
 Mômen cực đại: 11.7N.m/6000vg/ph.
3.3.2 Vị trí các bộ phận hệ thống PGM-FI.
3.3.3 Sơ đồ hệ thống dây.
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 22
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
công t?c
kh?i d?ng
công tác hàm
công t?c ch?ng nghuyên
công t?c m? yên xe

công t?c d?ng c?m ch?ng
d?u n?i
SCS
DLC
c?m bi?n
o2
c?m bi?n vs
c?m bi?n ECT
c?m bi?n
IAT
c?m bi?n TP
c?m bi?n MAP
C? M BI? N
CKP
BÌNH ÐI?N
C? U CHÌ CHÍNH
(10A)
CÔNG T? C
MÁY
ROLE CHÍNH
ROLE KH? I
Ð? NG/SAC
C? U CHÌ (10A)
M
BOM XANG
CU? N ÐÁNH
L? A
KIM
PHUN
LACV

Ð? NG H? T? C Ð?
CÔNG T? C ÐÈN
PHA C? T
T? I ÐÈN SAU
ÐÈN PHA
MÁY PHÁT Ð? NG CO
AI ST-SV
A15 SSTAND-5W
A18 SE-SW
A3 ID5W
A14 LG
A20 SCS
A6 K-LINE
A5 02
A7 SG
A19 TW
A17 SP-SE
A17 SP-SE
A12 TA
A4 THR
A11 PB
A21 VCC15VI
A8 THW
A16 THV
A10 IHU
B21 P-GND
B15 VDUT
A2 PCB
C4 N(-)
S/RELAY B16

P(+) C5
BATI B16
F-PUMP B5
IGNI B7
IM B14
IACV1A B17
IACV1B B3
IACV2A B10
IACV2B B11
ENG CHECK B20
WT-IND B13
SB-IND B19
M/L C3
M/L FND C2
UPHASE D1
V-PHASE D2
W-PHASE C3
(1) MIL
(2) Ð? NG H? NHI? T Ð? DUNG D?CH LÀM MÁT
(3) ÐÈN CH? TH? STANDBY H? TH? NG D? NG
Hình3.12 sơ đồ day hệ thống PGM- FI.
3.3.4 Nguyên lý hoạt động:
 Khi công tắc ở vị trí OFF  động cơ không hoạt động.
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 23
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
 Khi công tắc ở vi trí ON sẽ có dòng điện từ cực dương(+) ắcquy cầu chì
10A công tắc máy  rẽ nhánh và đi đến:
 Cuộn dây rơle chính  mát. Làm cho tiếp điểm rơle chính đóng lại.
 Cuộn dây rơle khởi động/sạc cực S/RELAY của ECM.
 Cực BATT của ECM.

 Bơm xăng  cực F-PUMP của ECM.
 Kim phun  cực INJ của ECM.
 Cấp điện 12v cho cảm biến tốc độ xe (cảm biến VS).
 Khi tiếp điểm rơle chính đóng lại, điện áp 12V sẽ được cung cấp tới tiếp điểm
của rơle khởi động/sạc, đồng thời sẽ có dòng điện đi qua:
 Cầu chì 10A  đồng hồ tóc độ ba cực ENG CHECK, WT-IND, SB-IND của
ECM.
 Cầu chì 10A  công tắc đèn  công tắc pha, cốt đèn dầu  cực H/L của
ECM.
 Cầu chì 10A công tắc phanh  công tắc khởi động  cực ST-SW của ECM.
Honda PCX được trang bị hệ thống khởi động và hệ thống sạc thích hợp. dể làm
đồng thời hai nhiệm vụ khởi động và cung cấp điện cho hệ thống, ECM sẽ điều
khiển rơle khởi động xạc một cách hợp lý thông qua các cực S/RELAY và P(+).
Các cảm biến như: cảm biến bướm ga cảm biến áp suất trên đường ống nạp,
cảm biến vi trí trục khủy, cảm biến nhiệt độ khí nạp, cảm biến nhiệt độ động cơ,
cảm biến ôxy… đưa tín hiệu duói dạng điện áp về ECU. ECU tiếp nhận các tín
hiệu từ các cảm biến xử lý tín hiệu điều khiển các cơ cấu chấp hành bao gồm:
bơm xăng, kim phun, bobbin đánh lửa, van điều khiển càm chừng…. cho phù
hợp với tình trạng hoạt động của động cơ, quan trọng nhất là thời điểm phun và
lưu lượng phun, thời điểm đánh lửa… theo từng chế độ hoạt động của động cơ.
Ngoài chức năng thông thường như điều khiển bơm xăng, kim phun, bobbin
đánh lửa, van cầm chừng IACV, đèn báo lổi…ECM của Honda PCX còn điều
khiển chế độ hoạt động và sạc của bộ phận tích hợp hai chức năng này một cách
hợp lý, điều khiển đèn dầu thông qua cực H/L, điều khiển cực khởi động thông
qua cực ST-SW
Ngoài hệ thống phun xăng điện tử PGM-FI, Honda PCX còn nhiều hệ thống
thông minh khác dược kiểm soát bởi ECM như hệ thống dừng cầm chừng, hệ
thống cảnh báo chống trộm
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 24
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

Chương 4: So Sánh Hệ
Thống Phun Xăng Điện Tử
SYM Attila, Yamaha Cuxi,
Honda PCX
4.1 Nhận xét chung:
• SYM Attila, Yamaha Cuxi, Honda PCX điều thể hiện được những ưu
điểm của hệ thống phun xăng điện tử:
 Tối ưu hóa lượng xăng bơm vào để tạo hào khí có tỷ lệ tốt nhất.
 Giúp động cơ làm việc ổn định.
 Tăng công suất động cơ.
 Giảm mức tiêu hao nhiên liệu.
 Khí thải sạch, gảm ô nhiểm môi trường,
 Khả năng khởi động, vận hành tốt trong các điều kiện lái xe khác
nhau
 Những sự cố liên quang đến hệ thống được phát hiên bằng máy
chẩn đoán giúp khắc phục sự cố một cách dể dàng nhanh chống.
• Bên cạnh những ưu điểm thì SYW Attila, Yamaha Cuxi, Honda PCX vẩn
tồn tại đôi điều dáng quan tâm:
 Do hệ thống còn quá nhiều thông số để tối ưu hóa quá trình phun
xăng nhiên liệu nên hệ thống này trở nên phức tạp và dể gập sự cố.
 Giá thành cao.
4.2 Khác biệt về hệ thống phun xăng điện tử của xe SYM Attila,
Yamaha Cuxi, Honda PCX:
4.2.1 SYM Attila:
• So với Yamaha Cuxi, Honda PCX hệ thống phun xăng điện tử của SYM
Attila tương đối đơn giản:
 Không có cảm biến nhiệt độ khí nạp (cảm biến IAT).
 Không có van cầm chừng ISC.
Phun xăng điên tử SYM Atila, Yamaha Cuxi, Honda PCX Page 25