(Luận án tiến sĩ) Nghiên Cứu Thu Hút Khu Vực Tư Nhân Đầu Tư Phát Triển Kết Cấu Hạ Tầng Giao Thông Theo Phương Thức Đối Tác Công Tư Trên Địa Bàn Tỉnh Quảng Ninh

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>TR¯£NG ĐcI HoC Mà - ĐèA CHÂT </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>TR¯£NG ĐcI HoC Mà - ĐèA CHÂT </b>

<b>LÊ QUANG TÙNG </b>

<b>NGHIÊN CĄU THU HÚT KHU VĂC T¯ NHÂN ĐÄU T¯ K¾T CÂU Hc TÄNG GIAO THƠNG </b>

<b>TRÊN ĐèA BÀN TỉNH QNG NINH </b>

<b>Ngành: Qn lý kinh t¿ </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>L£I CAM ĐOAN </b>

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cąu khoa học đác lÁp căa riêng tôi, các sá liãu, kÁt quÁ nghiên cąu trong luÁn án là trung thăc và ch°a từng đ°ÿc công bá trong bÃt kỳ công trình nghiên cąu nào khác tr°ßc đây.

<b>Tác giÁ lu¿n án </b>

<b>Lê Quang Tùng </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

1.1. Tång quan tình hình nghiên cąu ... 9

1.1.1. Các cơng trình nghiên cąu ngồi n°ßc liên quan đÁn ln án .... 9

1.1.2. Các cơng trình nghiên cąu trong n°ßc ... 29

1.2. KÁt quÁ, bài học kinh nghiãm rút ra từ các cơng trình nghiên cąu và vÃn đß cÅn tiÁp tāc nghiên cąu ... 31

1.2.1. KÁt quÁ và bài học kinh nghiãm rút ra từ các nghiên cąu ... 31

1.2.2. Nhāng vÃn đß cÅn tiÁp tāc nghiên cąu ... 33

CH¯¡NG 2. C¡ Sâ LÝ LUÀN VÀ THĂC TIàN VË THU HÚT KHU VĂC

T¯ NHÂN ĐÄU T¯ KÀT CÂU H¾ TÄNG GIAO THÔNG THEO

PH¯¡NG THĄC ĐàI TÁC CÔNG T¯ ... 35

2.1. Các khái niãm c¢ bÁn liên quan đÁn đß tài luÁn án ... 35

2.1.1. Khái niãm vß kÁt cÃu h¿ tÅng ... 35

2.1.2. Khái niãm và đặc đißm đÅu t° vß kÁt cÃu h¿ tÅng giao thơng .. 36

2.1.3. ỗnh ngha vò PPP ... 44

2.1.4. Cỏc loi hỡnh PPP... 47

2.2. c iòm v vai trũ phÂng thc ỏi tỏc cụng t ... 48

2.2.1. c iòm phÂng thc ỏi tác công t° ... 48

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

2.2.2. Vai trị căa ph°¢ng thąc đái tác cơng t° ... 49

2.2.3. Lÿi ích và trã ng¿i căa PPP ... 50

2.3. Tiêu chí đánh giá thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t°. ... 52

2.4. Nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° ... 53

2.4.1 u tá thc vß nhà n°ßc ... 54

2.4.2. YÁu tá thuác vß khu văc t° nhân ... 55

2.4.3. YÁu tá thuác vß bên thā h°ãng sÁn phẩm căa dă án ... 57

2.4.4. YÁu tá thuác vß tå chąc tín dāng ... 58

2.5. Kinh nghiãm qc tÁ vß thu hút khu văc t° nhân đÅu t° phỏt triòn kt cu h tng giao thụng theo phÂng thąc đái tác công t°. ... 58

2.5.1. Kinh nghiãm căa các n°ßc... 58

2.5.2. Bài học rút ra cho Viãt Nam ... 63

CH¯¡NG 3. THĂC TR¾NG THU HÚT KHU VĂC T¯ NHÂN THAM GIAĐÄU T¯ KÀT CÂU H¾ TÄNG GIAO THƠNG THEO PH¯¡NG THĄC ĐàI TÁC CÔNG T¯ CĂA TäNH QUÀNG NINH ... 65

3.1. Tình hình kinh tÁ xã hái tånh QuÁng Ninh ... 65

3.1.1. Đißu kiãn kinh tÁ xã hái ... 65

3.1.2. Tác đá tng tr°ãng kinh tÁ ... 68

3.1.3. Vn hóa - xã hái ... 70

3.2. Thăc tr¿ng KCHT giao thụng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh ... 70

3.2.1. Thăc tr¿ng kÁt cÃu h¿ tÅng giao thông đ°áng bá ... 70

3.2.2. Thăc tr¿ng kÁt cÃu h¿ tÅng giao thông đ°áng sÃt ... 72

3.2.3. Thăc tr¿ng kÁt cÃu h¿ tÅng giao thông đ°áng thăy ... 72

3.2.4. Thăc tr¿ng kÁt cÃu h¿ tÅng giao thơng đ°áng bißn ... 73

3.2.5. Thăc tr¿ng kÁt cÃu h¿ tÅng giao thông đ°áng hàng không ... 73

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

3.3. Thăc tr¿ng thu hút khu vc t nhõn u t KCHT giao thụng trờn ỗa bàn tånh QuÁng Ninh. ... 74

3.3.1. KÁt quÁ thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thông trên ỗa bn tồnh Qung Ninh. ... 743.3.2. Qui trỡnh thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thông trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh. ... 783.4. ỏnh giỏ thành công, h¿n chÁ và nguyên nhân h¿n chÁ trong thu hút khu văc t° nhân đÅu t° phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác công t° căa tånh QuÁng Ninh. ... 89

3.4.1. Thành công ... 893.4.2. H¿n chÁ và nguyên nhân ... 101CH¯¡NG 4. ĐIËU TRA ĐÁNH GIÁ NHÂN Tà ÀNH H¯âNG ĐÀN THU HÚT KHU VĂC T¯ NHÂN ĐÄU T¯ KÀT CÂU H¾ TÄNG GIAO THƠNG THEO PH¯¡NG THĄC ĐàI TÁC CÔNG T¯ TRÊN ĐæA BÀN TäNH QUÀNG NINH ... 104

4.1. Tång hÿp các nhân tá quan trọng tác đáng đÁn thu hút thành công khu văc t° nhân kÁt cÃu h¿ tng giao thụng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh. . 1044.2 ThiÁt kÁ khÁo sát nghiên cąu ... 1054.2.1. KhÁo sát lăa chọn nhân tá Ánh h°ãng ... 1054.2.2. KhÁo sát đánh giá mąc đá Ánh h°ãng căa các nhân tá ... 1084.3. XÁp h¿ng tÅm quan trọng căa các nhân tá thu hút khu văc t° nhân cho các dă án PPP ... 1104.5. Phân tích nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° ... 1154.6. KÁt luÁn ... 121CH¯¡NG 5. GIÀI PHÁP TNG C¯àNG KHÀ NNG THU HÚT KHU VĂC T¯ NHÂN ĐÄU T¯ KÀT CÂU H¾ TÄNG GIAO THÔNG THEO

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

PH¯¡NG THĄC ĐàI TÁC CƠNG T¯ TRÊN ĐỉA BÀN TäNH QNG

NINH ... 122

5.1. Quan iòm, mc tiờu, ỗnh hòng thu hỳt khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh. ... 122

5.2.1. To lp mụi trỏng chớnh trỗ v c¢ chÁ chính sách hÃp d¿n khu văc t° nhân ... 130

5.2.2. Tng c°áng nng lăc quÁn lý căa khu văc Nhà n°ßc đái vßi dă án phát trißn KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° trên ỗa bn tồnh Qung Ninh ... 136

5.2.3. Nõng cao nng lăc qn lý phát trißn Dă án KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° t¿i tånh Qng Ninh ... 139

5.2.4. Hß trÿ tài chính căa chính qun tånh QuÁng Ninh cho các dă án PPP ... 143

KÀT LN VÀ KHUN NGHỉ ... 146

CÁC CƠNG TRÌNH CƠNG Bà LIÊN QUAN ĐÀN LUÀN ÁN ... 149

TÀI LIâU THAM KHÀO ... 150

PHĀ LĀC ... 161

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>DANH MĀC CÁC CHĀ VI¾T TÀT Chā vi¿t tÁt Chā vi¿t đÅy đă </b>

ADB : Asian Development Bank (Ngân hàng Phát trißn ChâuÁ) BOO : Build - Own - Operate

(Xây dăng - Sã hāu - Kinh doanh) BOOT : Build - Own - Operate - Transfer

(Xây dăng - Sã hāu - Kinh doanh - Chuyßn giao) BOT : Build - Operate - Transfer

(Xây dăng - Kinh doanh - Chuyßn giao) CSF : Critical Success Factors

(Các nhân tá thành cơng quan trọng) CSHT : C¢ sã h¿ tÅng

DBFO : Design - Build - Finance - Operate

(ThiÁt kÁ - Xây dăng - Tài trÿ - Kinh doanh) DBO : Design - Build - Operate

(ThiÁt kÁ - Xây dăng - Kinh doanh) KCHT : KÁt cÃu h¿ tÅng

NPV : Net Present Value

<i>(Giỏ trỗ hión ti thuÅn) </i>

OM : Operation - Maintenance (Kinh doanh - BÁo trì) PFI : Private Finance Initiative

(Sáng kiÁn tài chính t° nhân) PPP : Public Private Partnerships

(Quan hã đái tác công t°) UBND : Ăy ban nhân dân

WTO : World Trade Organization (Tå chąc th°¢ng m¿i thÁ gißi)

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>DANH MĀC CÁC BÀNG </b>

BÁng 1.1: Tång hÿp các tài liãu nghiên cąu vß nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút

đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° ... 10

BÁng 1.2: Tång hÿp các tài liãu nghiên cąu vß vai trị và trách nhiãm căa Chính phă đái vßi các dă án PPP ... 13

BÁng 1.3: Tång hÿp các nghiên cąu vß lăa chọn đái tác nh°ÿng quyßn cho dă án PPP ... 16

BÁng 1.4: Tiêu chí đánh giá quan trọng trong đÃu thÅu các dă án PPP ... 20

BÁng 1.5: Tång hÿp các nghiên cąu chính vß răi ro căa PPP... 21

BÁng 1.6: Danh sách các răi ro liên quan đÁn các dă án PPP... 22

BÁng 1.7: Tång hÿp các nghiên cąu chính vß tài chính cho dă án PPP ... 25

BÁng 1.8: ChiÁn l°ÿc tài chính cho dă án PPP đ°ÿc đß xuÃt theo các đißu kiãn răi ro khác nhau ... 26

BÁng 1.9: Nhāng phát hiãn chính từ các nghiên cąu và bài học kinh nghiãm 31BÁng 2.1. Cỏc ỗnh ngha vò PPP ... 46

Bng 2.2: Mỏt sá lo¿i hình PPP ... 48

BÁng 2.3: Lÿi ích và trã ng¿i căa PPP ... 50

BÁng 3.1: Diãn tích và dân sá thành phá, Huyãn QuÁng Ninh ... 66

BÁng 3.2: Tình hình dân sá và lao đáng tånh QuÁng Ninh trong giai đo¿n 2016 - 2020 ... 68

BÁng 3.3: Tình hình thăc hiãn dă án đÅu t° KCHT giao thơng theo phÂng thc PPP giai on 2009-2021 trờn ỗa bn tånh QuÁng Ninh ... 76

BÁng 3.4: XÁp h¿ng chå sá nng lăc c¿nh tranh cÃp tånh (PCI) căa QuÁng Ninh ... 91

BÁng 4.1: Tång hÿp các nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút căa dă án PPP ... 104

BÁng 4.2: Vai trị căa ng°ái trÁ lái khÁo sát vß nhân tá Ánh h°ãng ... 106

BÁng 4.3: Kinh nghiãm căa ng°ái trÁ lái phßng vÃn ... 106

BÁng 4.5: Vai trị căa ng°ái trÁ lái khÁo sát trong các dă án PPP ... 109

BÁng 4.6: Kinh nghiãm căa ng°ái trÁ lái khÁo sát ... 109

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

BÁng 4.7: TÅm quan trọng căa các nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thông theo ph°¢ng thąc PPP ... 110BÁng 4.8: Phân tích ph°¢ng sai các nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° KCHT giao thông theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° . 116BÁng 4.9: Ma trÁn xoay các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° KCHT GT theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° ... 117BÁng 5.1: Danh māc dă án KCHT Giao thông °u tiên thăc hiãn theo quy ho¿ch xây dăng vùng tånh QuÁng Ninh đÁn nm 2030, tÅm nhìn đÁn nm 2050 ... 126BÁng 5.2: C cu nguón vỏn u t phỏt triòn giao thông vÁn tÁi đÁn nm 2025, 2030 ... 127BÁng 5.3: Hß trÿ tài chính căa chính phă cho các dă án PPP ... 143

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>DANH MĀC CÁC HÌNH </b>

Hình 1: Quy trình nghiên cąu căa ln án ... 7

Hình 1.1: Các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° ... 10

Hình 2.1: Hã tháng kÁt cÃu h¿ tÅng giao thơng ... 37

Hình 2.2: Tính liên tāc căa các lo¿i hình PPP [7]; [8] ... 47

Hình 2.3: CÃu trúc đái tác cơng t° ... 58

Hình 3.1: Hiãn tr¿ng kinh tÁ - xã hái tånh QuÁng Ninh ... 65

Hình 3.2: Tng tr°ãng GRDP 9 tháng căa QuÁng Ninh qua các nm. ... 69

Hình 3.3: Dă án PPP đã ký hÿp đãng phân chia theo lĩnh văc [6] ... 74

Hình 3.4: ĐÅu t° KCHT lĩnh văc giao thơng theo ph°¢ng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh 2009-2021 ... 77

Hình 3.5: ĐÅu t° KCHT lĩnh văc giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° trên ỗa bn tồnh Qung Ninh 2009-2021 ... 77

Hỡnh 3.6: Th h¿ng PCI QuÁng Ninh giai đo¿n 2016-2021 ... 92

Hình 3.7: PCI nm 2021 căa tånh QuÁng Ninh ... 93

Hình 3.8: Mąc đá đáp ąng so vßi kỳ vọng căa nhà đÅu t° ... 95

Hình 3.9: Nhân tá Ánh h°ãng đÁn vióc ra quyt ỗnh u t ... 96

Hỡnh 3.10: T lã đánh giá hài lịng căa tå chąc đái vßi s phc v c quan hnh chớnh nh nòc nm 2021 căa các khái trong tånh ... 97

Hình 3.11: KÁt quÁ chå sá cÁi cách hành chính căa các sã, ban, ngành nm 2021 . 98Hình 5.1: Khung khå thß chÁ cho PPP căa tånh Qng Ninh ... 133

Hình 5.2: Qui trình căa dă án PPP căa tånh QuÁng Ninh ... 140

Hình 5.3: Lăa chọn dă án dă án đÅu t° theo ph°¢ng thąc PPP tånh QuÁng Ninh ... 142

Hình 5.4: Ngn hình thành quỹ phát trißn dă án PDF ... 144

Hình 5.5: Hiãu ąng xúc tiÁn đÅu t° căa VGF ... 144

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>Mà ĐÄU 1. Lý do lăa chßn đß tài, l*nh văc nghiên cąu </b>

Đái tác công t° (PPP) là công cā hāu hiãu đß thu hút ván từ khu văc t° nhân, giÁm gánh nặng cho ngân sách, góp phÅn nâng cao hiãu qu u t, nõng cao cht lng dỗch v cụng, thúc đẩy phát trißn bßn vāng, nâng cao khÁ nng cnh tranh cho

<b>Viót Nam núi chung v cỏc ỗa phÂng núi riờng, ỏi tỏc cụng t ỏi vòi phỏt trißn h¿ tÅng giao thơng là mát trong nhāng ngn vỏn quan trng ỏi vòi phỏt triòn c só </b>

h tÅng (CSHT) đặc biãt CSHT giao thơng cùng vßi ván ngân sách và vay n°ßc ngồi; ván tín dāng; ván thỗ trỏng chng khúan (bao góm c cồ phiu, trỏi phiÁu) và là cơng cā hāu hiãu đß thu hút ván từ khu văc t° nhân, giÁm gánh nặng cho ngân sách, góp phÅn nâng cao hiãu quÁ đÅu t°, nõng cao cht lng dỗch v cụng, thỳc y phỏt trißn bßn vāng, nâng cao khÁ nng c¿nh tranh cho Viãt Nam. Áp dāng ph°¢ng thąc

<b>PPP cũng là t¿o áp lăc tng cÁi cách (nhÃt là thß chÁ) đái vßi qc gia. </b>

Viãc huy đáng ngn lăc ngồi ngân sách cho phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng nói chung và h¿ tÅng giao thơng nói riêng đã đ°ÿc khẳng ỗnh trong cỏc ch trÂng ca ng (Chin lc phỏt trißn kinh tÁ - xã hái 10 nm 2021 - 2030 đã đ°ÿc Đ¿i hái XIII căa ĐÁng thông qua), Quỏc hỏi (Nghỗ quyt sỏ 16/2021/QH15 ngy 27 thỏng 7 nm 2021 căa Quác hái vß KÁ ho¿ch phát trißn kinh tÁ - xã hái 5 nm 2021 - 2025). Đây cũng là mát xu thÁ tÃt yÁu trong bái cÁnh căa nßn kinh tÁ n°ßc ta. Đây cũng là mát cơng cā đß nâng cao chÃt l°ÿng, hiãu q cung cp dỗch v cụng; gim gỏnh nng ngõn sỏch cho Chính phă, góp phÅn tái c¢ cÃu đÅu t° và giÁm bái chi ngân sách. Công cā này càng cú ý ngha hÂn ỏi vòi nhng nòc cú nguón ngân sách h¿n chÁ, ã các n°ßc có tỷ lã nÿ cơng ã mąc t°¢ng đái cao nh° chúng ta. Bên c¿nh đó, thơng qua hÿp tác cơng t°, chÃt l°ÿng nguãn nhân lăc căa khu văc công cũng đ°ÿc ci thión, gim chi phớ v ồn ỗnh c vióc cung cp dỗch v; nõng cao tớnh cnh tranh trong thỗ trỏng, cng nh xúa bò dn ch ỏ ỏc qun, bao cÃp, bÁo há căa nhà n°ßc. Q trình đÅu t° phát trißn mát dă án h¿ tÅng giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° là mát quỏ trỡnh phc tp hÂn rt nhiòu phÂng phỏp u t° cơng trun

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

tháng. Đißu này địi hßi phÁi bÁo đÁm hài hịa lÿi ích căa Nhà n°ßc - Nhà đÅu t° - Ng°ái sÿ dāng.

Trong nhāng nm qua, tånh QuÁng Ninh đã tÁp trung nguãn lăc cho đÅu t° phát trißn hã tháng kÁt cÃu h¿ tÅng kinh tÁ, xã hái. Nhá đó, hã tháng kÁt cÃu h¿ tÅng có b°ßc phát trißn, từng b°ßc đáp ąng yêu cÅu xây dăng và bÁo vã đÃt n°ßc, góp phÅn bÁo đÁm tng tr°ãng kinh tÁ nhanh, phát trißn các lĩnh văc vn hóa, xã hái, giÁm nhẹ thiên tai, bÁo đÁm quác phòng, an ninh, nâng cao đái sáng nhân dân, xóa đói, giÁm nghèo, rút ngÃn khoÁng cách giāa các vùng, mißn và từng b°ßc đáp ąng u cÅu cơng nghiãp hóa, hiãn đ¿i hóa. Ngồi ngn lăc căa Nhà n°ßc, đã và đang mã ráng să tham gia căa toàn xã hái, nhÃt là đÅu t° căa các doanh nghiãp vào các dă án giao thơng và đóng góp tă ngun căa nhân dân vào phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng nơng thơn. Ph°¢ng thąc đÅu t°, xây dăng, quÁn lý, vÁn hành, kinh doanh đ°ÿc đa d¿ng hóa, mã ráng.

Thăc hión Nghỗ ỗnh sỏ 15/2015/N-CP vò u t PPP, ò khuyn khớch u t, HND tồnh ó ban hnh Nghỗ quyt sỏ 208/2015/NQ-HND quy ỗnh mỏt sỏ u ói v hß trÿ đÅu t° thăc hiãn dă án mßi, dă án mã ráng trong lĩnh văc xã hái hóa t¿i cỏc Ân vỗ vựng khú khn; Quyt ỗnh sỏ 3456/2015/Q-UBND quy ỗnh chi tit vò trỡnh t, th tc thc hiãn, quÁn lý dă án đÅu t° bằng nguãn ván ngồi ngân sách nhà n°ßc và dă án đÅu t° theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn Tånh; Nhằm đẩy m¿nh xã hái hóa huy đáng mọi nguón lc thc hión cỏc nhióm v chớnh trỗ ca Tånh, đß thăc hiãn có hiãu q 3 đát phá chiÁn l°ÿc gÃn vßi đåi mßi mơ hình tng tr°ãng, tỏi c cu nòn kinh t, chuyòn ồi nhanh phÂng thąc phát trißn từ "nâu" sang "xanh" theo h°ßng nâng cao hiãu quÁ và sąc c¿nh tranh căa nßn kinh tÁ; ngày 5/12/2013, Ban ChÃp hành ĐÁng bá Tånh đã ban hnh Nghỗ quyt sỏ 10-NQ/TU chồ o cỏc cp ăy lãnh đ¿o thí đißm áp dāng hình thąc đÅu t° cơng t° vßi các mơ hình "lãnh đ¿o cơng - qun trỗ t", "u t cụng - qun lý t°" và "đÅu t° t° - sÿ dāng cơng". Đißm nåi bÁt và khác biãt căa QuÁng Ninh là thay đåi cn bÁn cách làm và đã huy đáng đ°ÿc nguãn lăc xã hái cho đÅu t° phát trißn; m¿nh dn ỏp dng u t theo phÂng thc PPP vòi a phÂng phỏp, a hỡnh thc ò la chn hỡnh thąc đÅu t° cho phù hÿp

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

vßi đặc đißm, tính chÃt căa từng dă án đß chọn hình thąc hÿp đãng cho phù hÿp vßi thăc tián và phát huy đ°ÿc hiãu quÁ sau đÅu t°; từ đó đã xóa bß t° duy đÅu t° dàn trÁi, manh mún thay bằng đÅu t° có trọng tâm, trọng đißm và dąt đißm; °u tiên đÅu t° các dă án có tính đáng lăc cao và phÁi khẳng ỗnh Qung ninh l tồnh i u c nòc trong triòn khai thc hión phÂng thc hp tỏc <Cụng T=.

Tuy nhiên bên c¿nh nhāng hiãu quÁ đ¿t đ°ÿc thi viãc trißn khai thu hút ván đÅu t° thơng qua ph°¢ng thąc hÿp tác cơng c° v¿n cịn mát sá khó khn v°ßng mÃc nh°: Mát sá dă án đÅu t ti cỏc ỗa phÂng cú iòu kión kinh t xã hái khó khn do khÁ nng sinh lái cịn h¿n chÁ nên kÁt quÁ thu hút dă án đÅu t° theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° rÃt thÃp hoặc khơng có dă án đÅu t°, Giāa lÿi ích căa nhà n°ßc và lÿi ích căa các nhà đÅu t° cịn mâu thu¿n. Các dă án PPP đßu là nhāng dă án đÅu t°, trong đó các nhà đÅu t° t° nhân tìm kiÁm lÿi nhuÁn, do vÁy lÿi nhn phÁi đă lßn đß ít nhÃt nhà đÅu t° có thß thu hãi ván nh° trong các đißu kiãn kinh doanh thông th°áng khác. Trong giai đo¿n vừa qua, t¿i QuÁng Ninh nói riêng và Viãt Nam nói chung, do tớnh cht mòi ca phÂng thc u t ny, có thß nói hÅu hÁt các chă thß tham gia đßu ch°a sẵn có kinh nghiãm; thß chÁ đißu chånh ph°¢ng thąc đÅu t° PPP ch°a hồn chånh nên đặc biãt hã tháng vn bÁn pháp quy h°ßng d¿n trißn khai thăc hiãn luÁt PPP t¿i các tånh và ngành cho các lĩnh văc, nên viãc trißn khai xã hái hóa đÅu t° trong thăc tián v¿n bác lá mát sá bÃt cÁp, tãn t¿i nh°: Hành lang pháp lý trißn khai thăc hiãn luÁt PPP trong lĩnh văc phát trißn KCHT giao thơng cịn nhißu đißm ch°a tháng nhÃt, đãng bá, Các nhà đÅu t° và các ngân hàng cung cÃp tín dāng cũng chå chă yÁu là tå chąc, doanh nghiãp trong n°ßc, ch°a kêu gọi đ°ÿc nhà đÅu t° n°ßc ngồi Chính sách phí ch°a nhÁn đ°ÿc să đãng thuÁn căa xã hái, viãc quÁn lý nguãn thu phí cÅn chặt ch¿ và minh b¿ch h¢n; ChÃt l°ÿng xây dăng và bÁo trì mát sá dă án ch°a đ¿t yêu cÅu và nhißu dă án PPP khơng đ°ÿc trißn khai hoặc chÃm dąt thăc hiãn do: khoÁng cách ráng giāa kỳ vọng căa khu văc công và t° nhân; thiÁu māc tiêu và cam kÁt rừ rng ca chớnh ph; quỏ trỡnh ra quyt ỗnh phc tp; chớnh sỏch ngnh c xỏc ỗnh kộm; khuụn khồ phỏp lý quy ỗnh khụng y ; qun lý răi ro kém; đá tin cÁy thÃp căa các chính sỏch ca chớnh ph; thỗ trỏng vỏn trong nòc khụng y ;

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

thiu c ch ò thu hút tài chính dài h¿n từ các nguãn t° nhân vßi mąc giá phÁi chng; minh b¿ch kém; và thiÁu c¿nh tranh.

XuÃt phát từ lý do này, cáng vßi yêu cÅu bąc thiÁt căa thăc tián phÁi phát trißn nhanh chóng nh° cÁi thiãn chå sá c¿nh tranh căa tånh QuÁng Ninh phát trißn bßn vāng, tác giÁ chọn đß tài <Nghiên cąu thu hút khu văc t° nhân đÅu t° phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng giao thụng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bàn tånh QuÁng Ninh= làm nái dung nghiên cąu trong luÁn án tiÁn sĩ căa mình.

2. Māc tiêu nghiên cu

<b>2.1 Mc tiờu tỗng quỏt </b>

Lun ỏn xõy dăng mơ hình nghiên cąu và đánh giá thăc tr¿ng tác đáng nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân đÅu t° phát trißn KCHT giao thơng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

<b>2.2. Mc tiờu c thá </b>

Trên c¢ sã nghiên cąu kinh nghiãm các n°ßc trên thÁ gißi và thăc tr¿ng đÅu t° và thăc tr¿ng nhân tá Ánh h°ãng đÁn đÅu t° KCHT giao thụng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh. Lun ỏn, đß xt mơ hình, giÁi pháp nâng cao khÁ nng thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° phù hÿp đißu kiãn tånh QuÁng Ninh.

<b>3. Nhiåm vā cÅn giÁi quy¿t </b>

- Tång quan vß cơng trình nghiên cąu trong và ngồi n°ßc, nhằm rút ra nhāng bài học kinh nghiãm và khoÁng tráng nghiên cąu luÁn án.

- Hó thỏng c só lý lun vò u t và nhân tá tác đáng đÁn thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t°.

- Phân tích lăa chọn và đánh giá tác đáng nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° căa tånh Qng Ninh.

- Đß xt giÁi pháp tng c°áng khÁ nng thu hút khu văc t° nhân trong đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc ỏi tỏc cụng t ca chớnh quyòn ỗa phÂng tồnh QuÁng Ninh đÁn 2030.

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>4. Tính mãi và nhāng đóng góp căa đß tài </b>

- Ln án có ý nghĩa khoa học và thăc tián, vß mặt khoa học ln án hã tháng hóa c¢ sã lý lun vò phÂng thc PPP, xỏc ỗnh s cn thiÁt, vai trò, māc tiêu và nái dung và tiêu chí đánh giá thu hút đÅu t° KCHT giao thơng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn Tồnh.

- Lun ỏn xỏc ỗnh c cỏc nhõn tỏ và mąc tác đáng căa từng nhân tá đÁn thu hút khu văc t° nhân trong đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° căa chính quyòn ỗa phÂng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

- Lun ỏn ò xut quan iòm, ỗnh hòng v gii pháp căa tånh QuÁng Ninh nhằm tng c°áng khÁ nng thu hút khu văc t° nhân trong đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° căa chớnh quyòn ỗa phÂng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh đÁn 2030.

<b>5. Đãi t°ÿng và ph¿m vi nghiên cąu </b>

<i><b>5.1. Đối t°ợng nghiên cứu </b></i>

LuÁn án tÁp trung nghiên cąu thăc tián vai trị chính qun tånh Qng Ninh trong viãc thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thụng trờn ỗa bn Tồnh theo phÂng thc hp tỏc cụng t, ò xut quan iòm, ỗnh hòng và giÁi pháp căa tånh QuÁng Ninh nhằm tng c°áng khÁ nng thu hút khu văc t° nhân trong đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh n 2030

<i><b>5.2. Phạm vi nghiên cứu </b></i>

- Ph¿m vi khơng gian: Đß tài s¿ tiÁn hành nghiên cąu nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t phỏt triòn KCHT giao thụng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

- Ph¿m vi thái gian: Thu thÁp tài liãu, sá liãu nghiên cąu từ nm 2015 đÁn nay.

<b>6. Ph°¢ng pháp nghiên cąu </b>

<i><b>6.1. Các ph°¡ng pháp nghiên cứu chủ yếu đ°ợc sử dụng trong luận án </b></i>

- Ph°¢ng pháp phân tích, so sánh, tång hÿp. Ln án vÁn dāng ph°¢ng phỏp lun duy vt bión chng v duy vt lỗch sÿ, kÁt hÿp viãc khÁo sát, lăa chọn, so sánh, đái chiÁu, phân tích, đánh giá, xÿ lý khoa học và dă báo tình huáng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

- Ph°¢ng pháp tháng kê kinh tÁ, kÁt hÿp nghiên cąu ỗnh lng vòi nghiờn cu ỗnh tớnh.

<i><b>6.2. PhĂng phỏp thu thập số liệu liên quan đến đề tài luận án </b></i>

- Ph°¢ng pháp thu thÁp các thơng tin đã qua xÿ lý: ThuthÁp các tài liãu đÅu t° phát triòn KCHT theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

- PhÂng phỏp iòu tra thc ỗa: Kho sỏt cỏc ò ỏn, d ỏn phỏt triòn KCHT giao thụng ó triòn khai theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh ò thu thp thụng tin, d lióu.

- PhÂng phỏp lÃy m¿u và phân tích m¿u: LÃy m¿u đißu tra vß thăc tr¿ng nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thông t¿i Qng Ninh theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t°.

- Ph°¢ng pháp so sánh. Đái chiÁu các kÁt quÁ phân tích m¿u đißu tra vßi chå sá trung bình căa các tånh trong cÁ n°ßc đß đánh giá thăc tr¿ng, vỗ trớ ca Qung Ninh so vòi cỏc tồnh, thnh phá khác.

- Ph°¢ng pháp chuyên gia: Tham vÃn các chuyên gia ho¿t đáng trong lĩnh văc quÁn lý, đÅu t°, t° vÃn liên quan đÅu t° KCHT theo ph°¢ng thąc đái tác công t°, đặc biãt liên quan đÅu t KCHT giao thụng trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

<b>7. Khung nghiờn cu </b>

<i>Bc 1. Nghiờn cu ỗnh tớnh trên c¢ sã tång quan các tài liãu, tình hng </i>

nghiên cąu có liên quan đÁn đß tài ln án ò khỏm phỏ kin thc, tỡm hiòu c só lý ln và xây dăng mơ hình nghiên cąu s¢ bá. óng thỏi kt hp vòi phÂng phỏp tồng hp, phõn tích, so sánh nhằm đánh giá thăc tr¿ng thu hút t° nhân tham gia đÅu t° KCHT giao thông theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

<i>Bc 2. Nghiờn cu ỗnh tớnh s dng phÂng phỏp phòng vn d kin 30 </i>

chuyờn gia (n =30) nhm xỏc ỗnh vai trũ v danh mc cỏc nhân tá tác đáng đÁn khÁ nng thu hút t° nhân tham gia đÅu t° phát trißn KCHT giao thơng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tånh QuÁng Ninh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Hknh 1: Quy trknh nghiên cąu căa lu¿n án </b>

<i>Bước 3. Nghiên cu ỗnh lng xỏc ỗnh nhõn tỏ v o lỏng mąc đá các nhân </i>

tá tác đáng đÁn thu hút khu văc t° nhân đÅu t° KCHT giao thông theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh QuÁng Ninh.

<small>Các nhân tá tác đáng thu hút t° nhân tham gia đÅu t° </small>

<small>KCHT giao thông theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t</small>

<small>(3) Nghiờn cu ỗnh lng </small>

<i><b><small>(Đánh giá tác động nhân tố) n = 100</small></b></i>

<small>Xỏc ỗnh thc trng thu hỳt, v nhõn tỏ nh h°ãng đÁn thu hút t° nhân đÅu t° KCHT giao </small>

<small>thụng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bàn tånh </small>

<small>QuÁng Ninh </small>

<small>Hã sá tin cÁy, EFA,Xác sut </small>

<small>thỏng kờ </small>

<small>(4) Nghiờn cu ỗnh lng </small>

<i><b><small>(Xỏc nh nguyên nhân tác động) n = 100 </small></b></i>

<small>Thăc tr¿ng h¿n chÁ và nguyên nhân h¿n chÁ thu hút </small>

<small>t° nhõn u t KCHT GT trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh </small>

<small>theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° </small>

<small>Cronbach Alpha, EFA, Thỏng kờ </small>

<small>ò xut quan iòm, gii phỏp, ỗnh h°ßng cho tånh QuÁng Ninh nâng khÁ nng thu hút t° nhân t° nhân đÅu t° KCHT GT theo ph°¢ng </small>

<small>thąc đái tác cơng t°(5) Đß xt từ kÁt q </small>

<small>nghiên cąu </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<i>Bước 4. Nghiên cąu ỗnh lng xỏc ỗnh vai trũ, trỏch nhióm ca chớnh quyòn </i>

ỗa phÂng Tồnh tỏc ỏng n thu hỳt t nhân tham gia đÅu t° phát trißn KCHT giao thơng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tånh QuÁng Ninh.

<i>Bước 5. Đß xuÃt giÁi pháp liên quan đÁn chính qun Tånh nhằm nâng cao khÁ </i>

nng thu hút khu văc t° nhân tham gia u t phỏt triòn KCHT giao thụng theo phÂng thc ỏi tỏc cụng t trờn ỗa bn tồnh Qung Ninh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>CH¯¡NG 1. </b>

<b>T¯ NHÂN ĐÄU T¯ K¾T CÂU Hc TÄNG GIAO THƠNG THEO PHĂNG THC õI TC CễNG T </b>

<b>1.1. Tỗng quan tknh hknh nghiên cąu </b>

<i><b>1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ngồi n°ớc liên quan đến luận án </b></i>

Nhißu thÁp kỷ qua, PPP đã trã thành cách thąc chính đß cung cp dỗch v cụng ó c cỏc nòc phỏt trißn và đang phát trißn. Từ nm 1985 đÁn 2004, có tång sá 2096 dă án PPP trên tồn thÁ giòi vòi tồng giỏ trỗ vỏn gn 887 t USD (AECOM Consult, 2005). Các qc gia trên tồn thÁ gißi có kinh nghiãm vß PPP bao gãm Úc, Đąc, Hungary, Ý, NhÁt BÁn, Hàn Quác, Tây Ban Nha, Hoa Kỳ và V°¢ng qc Anh (J.A. Gómez-Ibáđez and J.R. Meyer, 1993). Trong sá các quác gia này, V°¢ng quác Anh đ°ÿc xem là mát trong nhāng quác gia có kinh nghiãm vß PPP nhÃt. Ví dā, trong nm 2003 và 2004, V°¢ng qc Anh là qc gia có các khn đÅu t PPP lòn nht (OECD, 2006). Mc dự cỏc phÂng thąc PPP đã đ°ÿc trißn khai ã nhißu quác gia, nh°ng chúng không đ°ÿc áp dāng nh° nhau cho tÃt cÁ các lĩnh văc c¢ sã h¿ tÅng. â hÅu hÁt các quác gia, các dă án PPP tÁp trung vào các dă án giao thông nh° đ°áng bá, cÅu, đ°áng hÅm, đ°áng sÃt và sân bay. Tuy nhiên, viãc sÿ dāng PPP đã đ°ÿc mã ráng trên nhißu lĩnh văc khác nhau trong nhāng nm gÅn đây. Ví dā, ã Hàn Quác, PPP đ°ÿc sÿ dāng trong viãc phát trißn tr°áng học, bãnh viãn và nhà ã cơng cáng (H. Park, 2006); ã Mỹ, PPP còn đ°ÿc áp dāng

<i>trong các lĩnh văc nh° nhà tù, cung cÃp n°ßc và xÿ lý n°ßc thÁi (A.R. Vining, 2005). </i>

Să phąc t¿p trong mái quan hã hÿp đãng theo ph°¢ng thąc PPP cú s khỏc biót so vòi phÂng thc u t phỏt triòn c só h tng truyòn thỏng ó chß: có nhißu răi ro liên quan đÁn PPP; đái tỏc nhng quyòn nhn nhiòu trỏch nhióm hÂn v ri ro lòn hÂn v nhiòu hÂn so vòi mỏt nh thÅu trun tháng; các vÃn đß tài chính trong mát d ỏn PPP phc tp hÂn nhiòu; v vióc phõn bå răi ro và lÿi ích giāa nhāng ng°ái tham gia là khó khn h¢n. (Zhang, 2004; Akintoye, 2003; Merna, 1998; J. Delmon, 2000).

Nhāng đặc đißm này đã khiÁn các nhà nghiên cąu đißu tra nm khía c¿nh chính căa PPP: vai trị và trách nhiãm căa chính phă; lăa chọn đái tác nh°ÿng quyßn; răi ro căa PPP; tài chính cho PPP; và các yÁu tá Ánh h°ãng thu hút các dă án PPP (Hình 1.1).

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>Hknh 1.1: Các y¿u tã Ánh h°áng đ¿n thu hút khu văc t° nhân theo ph°¢ng thąc đãi tác công t° </b>

Viãc nghiên cąu các nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° giúp xỏc ỗnh c cỏc yu tỏ quan trng cn tp trung đß đÁm bÁo să thành cơng căa mát dă án, đ°ÿc xem là b°ßc đÅu tiên đß nâng cao khÁ nng thu hút khu văc t° nhân đÅu t° phỏt triòn KCHT theo phÂng thc PPP. Nhiòu nh nghiờn cąu đã đß xuÃt danh sách các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn khÁ nng thu hút khu văc t° nhân đÅu t° theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° (BÁng 1.1).

<b>Bng 1.1: Tỗng hp cỏc ti liồu nghiờn cu vß nhân tã Ánh h°áng đ¿n thu hút đÅu t° KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đãi tác cơng t° </b>

<b>T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

1 Akintoye et al. (2003) [55]

PFI V°¢ng quác Anh

- Cỏc yu tỏ gúp phn t c giỏ trỗ tát nhÃt trong các dă án PFI là phân tích răi ro chi tiÁt và phân bå răi ro phù hÿp, thúc đẩy hồn thành dă án nhanh h¢n, cÃt giÁm chi phí dă án, khun khích đåi mßi trong phát trißn dă án và chi phí bÁo trì đ°ÿc h¿ch toán đÅy đă.

- Các yÁu tá cÁn trã vióc t c giỏ trỗ tỏt nht trong cỏc d án PFI là: chi phí cao căa q trình đÅu t° PFI, đàm phán dài và phąc t¿p, khó khn trong vióc xỏc ỗnh cht lng dỗch v, ỗnh giỏ dỗch v qun lý c só, xung ỏt li ớch giāa các

<b><small>Vai trò và trách nhiåm căa chính phă </small></b>

<b><small>Lựa chọn đối tác nhượng quyền </small></b>

<small>- Qui trình đÃu thÅu - Ph°¢ng pháp và tiêu chí lăa </small>

<small>chọn nh°ÿng quyßn </small>

<b><small>Các y¿u tã Ánh h°áng thu hút </small></b>

<b><small>PPP Ri ro PPP </small></b>

<small>- Xỏc ỗnh ri ro - Phân bå răi ro </small>

<b><small>Tài chính cho PPP </small></b>

<small>- ChiÁn l°ÿc tài chính - Hß trÿ căa chính phă </small>

<b><small>Nghiên cąu vß PPP </small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

bên tham gia đÅu t° và các khách hàng căa khu văc cơng khơng có khÁ nng quÁn lý t° vÃn. 2 Jefferies et

al. (2002) [109]

BOOT Úc Các nhân tá c xỏc ỗnh t nghiờn cu ca mỏt d ỏn sân vÁn đáng thß thao căa Úc, bao gãm: tÁp đồn t° nhân m¿nh vßi nhißu chun mơn, kinh nghiãm; uy tín, mát quy trình phê dut hiãu q trong mát khung thái gian rÃt chặt ch¿ và đåi mßi trong các ph°¢ng án tài chính căa tÁp đồn. 3 Li et al.

(2005) [118]

PFI V°¢ng quác Anh

- Các quan trọng nhÃt, theo thą tă quan trọng giÁm dÅn, là: mát tÁp đoàn t° nhân m¿nh, phõn bồ ri ro phự hp, thỗ trỏng ti chớnh sẵn có, cam kÁt/trách nhiãm căa khu văc cơng/t°, đánh giá chi phí/lÿi ích kỹ l°ỡng và thăc tÁ, khÁ thi vò mt k thut, cỏc c quan khu vc cụng c tồ chc tỏt, v qun trỗ tỏt.

- Nhân tá Ánh h°ãng đ°ÿc phân thành nm nhóm yÁu tá chính: hiãu quÁ đÅu t°, khÁ nng thăc hiãn dă án, bÁo lãnh chính phă, đißu kiãn kinh tÁ thuÁn li v thỗ trỏng ti chớnh sn cú.

4 Qiao et al. (2001)

[95]

BOT Trung Quác Tám nhân tá đác lÁp bao gãm: nhÁn dng d ỏn phự hp, tỡnh hỡnh chớnh trỗ v kinh tÁ, gói tài chính hÃp d¿n, mąc thu phí/th quan chÃp nhÁn và phân bå răi ro hÿp lý, lăa chọn nhà thÅu phā phù hÿp, kißm sốt qn lý và chun giao cơng nghã. 5 Zhang

(2005) [105]

PPP International Nm khía c¿nh chính căa nhõn tỏ c xỏc ỗnh: kh nng kinh t, phõn bå răi ro phù hÿp thơng qua các thßa thn hÿp đãng đáng tin cÁy, gói tài chính hÿp lý, tÁp đồn nh°ÿng qun đáng tin cÁy vßi sąc m¿nh kỹ thuÁt m¿nh m¿ và môi tr°áng đÅu t° thuÁn lÿi.

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ </i>

Danh sách nhân tá Ánh h°ãng đÁn thu hút khu văc t° nhân tham gia u t phỏt triòn KCHT theo phÂng thc đái tác cơng t°, cũng có thß đ°ÿc tìm thÃy trong các tài liãu khác (Eaton et al., 2006; Grant, 1996; Tiong, 1996; Zhang, 2001). Tranfied et al. (2005) nhÃn m¿nh thêm tÅm quan trọng căa să phái hÿp giāa các dă án, giāa các chąc

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

nng và giāa các tå chąc. Reijniers (1994) cho rằng nguyờn nhõn ca cỏc vn ò ca PPP chỗu nh h°ãng lßn liên quan đÁn cơng tác tå chąc và qun lý, góm: hỡnh thnh ngỏi ra quyt ỗnh mỏt phÅn căa nhóm dă án ngay từ khi bÃt đÅu dă án; kÁt q phÁi đ°ÿc đo l°áng đß có thß theo dõi tiÁn đá căa dă án; dă án nờn c ỗnh hòng mc tiờu v tp trung vo kt qu; cn cú giỏm sỏt tin ỏ ỗnh k trong q trình thăc hiãn; cÅn có mát nhóm dă án đác lÁp và mát ng°ái lãnh đ¿o dă án đác lÁp, ng°ái này s¿ báo cáo cho mát ban chå đ¿o bao gãm các đ¿i diãn hàng đÅu từ cÁ khu văc cơng và t° nhân; răi ro chính trỗ v kinh t nờn c xem xột ó giai on u; cn cú cỏc phÂng phỏp v thòa thun đÅy đă và rõ ràng và cÅn có să tin tóng ln nhau.

Vòi Zhang (2005)\, ó xỏc ỗnh sỏu lo¿i rào cÁn đái vßi thu hút các dă án PPP, góm: ri ro xó hỏi, chớnh trỗ v phỏp lý; iòu kión kinh t v thÂng mi khụng thun lÿi; khung mua sÃm công không hiãu quÁ; thiÁu kỹ tht tài chính tr°ãng thành; các vÃn đß liên quan đÁn khu văc cơng; và các vÃn đß liên quan đÁn khu văc t° nhân ( Nng lăc tå chąc, kinh nghiãm và quan hã). Ngoài ra, Klijn và Teisman (2003) cho rằng thu hút khu văc t° nhân u t phỏt triòn KCHT theo phÂng thc PPP cn kÁt hÿp tát ba yÁu tá: să phąc t¿p căa thành phÅn đái tác, yÁu tá thß chÁ và lăa chọn chiÁn l°ÿc căa các tác nhân công và t°. Mặc dù danh sách các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn thu hút các dă án PPP có să khác biãt nht ỗnh gia cỏc nghiờn cu, tuy nhiờn cỏc nghiờn cąu đßu cho thÃy thu hút khu văc t° nhân tham gia đÅu t° phát trißn KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° phā thc vào: thẩm qun căa chính phă; viãc lăa chọn mát đái tác nh°ÿng qun thích hÿp; phân bå răi ro thích hÿp giāa khu văc cơng và t° nhân; và mát gói tài chính hÿp lý. HÅu hÁt các nghiên cąu liên quan đÁn PPP tÁp trung vào bán khía c¿nh này (Hình 1.1).

1.1.1.1. Vai trị và trách nhiãm căa chính phă

Chính phă đóng mát vai trị quan trọng trong viãc quÁn lý và phát trißn mát dă án PPP d¿n đÁn thành công hay thÃt b¿i căa dă án. Ví dā nh° : Dă án Hã tháng Giao thơng trên cao căa Bangkok - Bangkok Elevated Transport System (BETS) - ã Thái Lan. BETS là mát dă án PPP kißu BOT, đ°ÿc lên kÁ ho¿ch đß xây dăng mát hã tháng đ°áng sÃt và đ°áng trên cao dài 60 km qua trung tâm căa thă đô. Hopewell, đái tác đ°ÿc nh°ÿng qun, đã đ°ÿc cÃp qun thu phí trong 30 nm và phát trißn

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

900.000 m2 đÃt dọc theo tuyÁn đ°áng đ°ÿc đß xuÃt (Zhang, 2001). D ỏn ny cuỏi cựng ó bỗ Chớnh ph Thái Lan chÃm dąt. Să thay đåi đát ngát yêu cÅu căa chính phă và viãc thiÁu să hß trÿ căa chính phă trong viãc giÁi quyÁt nhāng mâu thu¿n vßi mát sá tun đ°áng thu phí c¿nh tranh lân cn ó c xỏc ỗnh l nguyờn nhõn dn n

<i>thÃt b¿i dă án. </i>

Các nhà nghiên cąu đã làm rõ vai trị căa chính phă trong viãc hß trÿ các dă án PPP (BÁng 1.2). Nm vai trị chính căa chính phă có thß kÁt ln nh° sau: t¿o ra môi tr°áng đÅu t° thuÁn lÿi, thiÁt lÁp khung phỏp lý/quy ỗnh y , thit lp c quan iòu phái và hß trÿ, lăa chọn mát đái tác nh°ÿng qun phù hÿp và phÁi tích căc tham gia trong suỏt vũng ỏi d ỏn.

<b>Bng 1.2: Tỗng hp cỏc tài liåu nghiên cąu vß vai trị và trách nhiåm căa Chính phă đãi vãi các dă án PPP </b>

<b>T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

1 Abdel Aziz (2007) [44]

PPP V°¢ng quác Anh và Canada

Các nguyên tÃc cÅn đ°ÿc giÁi quyÁt đß đÁm bÁo trißn khai thành cơng dă án PPP bao gãm: hißu các māc tiêu căa viãc sÿ dāng tài chính t° nhân khi lăa chọn mát thßa thuÁn PPP, phân bå răi ro cho khu văc t° nhân, thiÁt lÁp mát khung pháp lý vß PPP đÅy đă và ton dión, ỏnh giỏ giỏ trỗ óng tiòn khi la chn hó thỏng phõn phỏi, thit lp Ân vỗ PPP đß phát trißn và/hoặc thăc thi chính sách, duy trì tính minh b¿ch trong quy trình lăa chọn đái tác, chuẩn hóa các quy trình và hÿp đãng, và sÿ dāng thông sá hiãu suÃt kỹ thuÁt.

2 Durchslag et al. (1994)

[76]

PPP Khơng cā thß Mát lo¿t các đißu kiãn phÁi đ°ÿc đáp ąng đß PPP thành cơng trong dài h¿n: đÁm bÁo rằng các c¢ quan chính phă cao nhÃt đ°a ra cam kt v hò tr y ò thỳc y chÂng trình PPP càng nhanh càng tát; tái đa hóa tính minh b¿ch và

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<b>T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

tái thißu hóa ph¿m vi cho vióc ra quyt ỗnh ò m bo tớnh ton vn căa quy trình; giÁm thißu viãc cung cÃp bÁo lãnh, °u đãi và tín dāng căa chính phă; trao qun cho mát ăy ban nhß gãm các cá nhân đ°ÿc lăa chọn cẩn thÁn đß giám sát q trình t° nhân hóa trên tÃt cÁ các lĩnh văc; xây dăng và ban hành khung phỏp lý v quy ỗnh cho ngnh tròc khi tin hành bÃt kỳ q trình cå phÅn hóa hoặc t° nhân hóa thăc tÁ nào; đÁm bÁo tính tồn vẹn căa q trình tái cÃu trúc; và tái đa hóa să c¿nh tranh thông qua viãc sÿ dāng đÃu thÅu công khai. 3 Koch and

Buser (2006)

[114]

PPP Đan M¿ch Vai trị căa chính phă Đan M¿ch trong viãc quÁn lý các dă án PPP bao góm: thnh lp mỏt Ân vỗ t vn trung tõm; phát trißn mát bá h°ßng d¿n, cơng cā và hÿp đãng tiêu chuẩn; chọn mát tÁp hÿp các dă án thí đißm; trÿ cÃp cho các nghiên cąu khÁ thi; và đißu tra các lĩnh văc tißm nng cho PPP.

4 Kumaraswamyand Zhang (2001)

[113]

BOT Khơng cā thß Các vÃn đß mà chính phă cÅn giÁi qut đß hình thąc BOT ho¿t đáng tr¢n tru bao gãm: thiÁt lÁp khung pháp lý v quy ỗnh y , mụi trỏng chớnh trỗ ồn ỗnh, phỏt triòn thỗ trỏng vỏn trong n°ßc, đÁm bÁo đÃu thÅu cơng bằng và c¿nh tranh, cung cÃp hß trÿ và bÁo lãnh chính phă đÅy đă, thăc hiãn nghiên cąu khÁ thi dă án, lăa chọn đái tác nh°ÿng quyßn phù hÿp nhÃt, liên tāc đánh giá tiÁn đá và hiãu suÃt dă án.

5 Pongsiri (2002) [84]

PPP Khơng cā thß Tác giÁ nhÃn m¿nh să cÅn thiÁt căa viãc thit lp mỏt khung phỏp lý c xỏc ỗnh rừ ràng, nh°ng không quá tÁp trung.

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<b>* T¿o mơi tr°ßng đÅu t° thu¿n lÿi </b>

Các nhà đÅu t° t° nhân tham gia vào các dă án KCHT giao thông theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° phā thc rÃt lßn vào mơi tr°áng mà các dă án đ°ÿc vÁn hành. Do đó chính phă cÅn t¿o ra mát mơi tr°áng đÅu t° thuÁn lÿi vßi các đißu kiãn xã hỏi, phỏp lý, kinh t v ti chớnh ồn ỗnh. Ngồi ra, đß tng khÁ nng thu hút khu văc t° nhân đÅu t° phát trißn KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° và chính phă cÅn cung cÃp các hß trÿ và/hoặc bÁo đÁm dành riêng cho dă án, chẳng h¿n nh° doanh thu tái thißu đ°ÿc đÁm bÁo và giÁm thuÁ trong mát khoÁng thái gian nht ỗnh.

<b>* Thit lp khung phỏp lý/quy ộnh phù hÿp </b>

Pongsiri (2002) đã nhÃn m¿nh rằng viãc thiÁt lÁp khung pháp lý phù hÿp là đißu kiãn tiên quyÁt cho PPP. Khung pháp lý không chå tng să sẵn sàng căa khu văc t° nhân tham gia u t phỏt triòn KCHT giao thụng theo phÂng thc đái tác cơng t°, mà cịn tng lÿi ích cho chính phă bằng cách đÁm bÁo các dă án ho¿t đáng hiãu quÁ (M. Zouggari, 2003). Mát khung nh° vÁy phÁi đÁm bÁo phân bå răi ro hÿp lý và tránh tham nhũng tißm ẩn trong q trình thăc hiãn PPP (Kumaraswamy and Zhang, 2001). Tuy nhiên, nên tránh viãc đißu tiÁt q mąc vì có thß là gánh nặng và làm nÁn lòng các nhà đÅu t°.

<b>* Thi¿t lp mỏt CÂ quan iòu phói v hò tr </b>

Vòi mát dă án PPP, các māc tiêu có thß khác nhau gia chớnh quyòn trung Âng v ỗa phÂng hoc giāa các c¢ quan chính phă khác nhau. Do đó, nên thành lÁp mát c¢ quan trung °¢ng (ví dā, C¢ quan chuyên trách Kho b¿c V°¢ng quác Anh hay Trung tâm BOT Philippines) có thß đißu phái và hịa giÁi các xung đát giāa các c¢ quan hoặc bá phÁn này (Abdel Aziz, 2007). C¢ quan này cũng có thò l nÂi lu tr v chia s kinh nghióm các dă án kÁt cÃu h¿ tÅng theo PPP thuác lĩnh văc khác nhau, chuyên môn và kỹ nng cÅn thiÁt đß trißn khai PPP (The World Bank, 2007). Ví dā, ngồi viãc ăng há các chính sách BOT, Trung tõm BOT Philippines cung cp dỗch v to c só dā liãu dă án BOT, cung cÃp hß trÿ kỹ tht và các khóa đào t¿o vß PPP (Briones, 1997). õ mỏt sỏ nòc ang phỏt triòn, mỏt c quan quyòn lc trung Âng cng úng vai trũ l cu nái đß liên kÁt các nhà đÅu t° n°ßc ngồi vòi cỏc c quan chớnh quyòn ỗa phÂng (Kumaraswamy and Zhang, 2001).

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<b>* Tích căc tham gia vào các giai đo¿n căa vịng đßi dă án </b>

Chính phă cÅn tích căc tham gia trong các giai đo¿n căa vịng đái dă án đß đÁm bÁo dă án đáp ąng chÃt l°ÿng và tiÁn đá đß ra. Să tham gia này có thß thơng qua viãc thành lÁp mát nhóm liên ngành liên tāc theo dõi tiÁn đá dă án, đánh giá và cÁi thiãn các vÃn đß phát sinh, và duy trì kÁt nái thơng tin v tho lun kỗp thỏi v hióu qu vò các biãn pháp kißm sốt và đÁm bÁo chÃt l°ÿng dă án (Kelley, 1998).

<b>1.1.1.2.Lăa chßn mát đãi tác nh°ÿng quyßn phù hÿp </b>

Viãc lăa chọn mát đái tác nh°ÿng quyßn phù hÿp cũng rÃt quan trọng đái vßi să thành cơng căa dă án PPP. Đß đÁm bÁo đái tác t° nhân đ°ÿc chọn đă đißu kiãn, chính phă nên thiÁt lÁp mát khung đÃu thÅu khÁ thi. Miller (2000) cho rằng nên xây dăng mát khung đÃu thÅu dăa trên các yÁu tá c¢ bÁn, bao gãm phm vi do nh nòc xỏc ỗnh, cnh tranh trc tiÁp, đái xÿ cơng bằng vßi các đái thă thăc tÁ, minh b¿ch, mát să c¿nh tranh mã ra să thay đåi cơng nghã và phân tích tài chính hÿp lý đái vßi vịng đái dă án. Ngồi ra, cũng nờn xỏc ỗnh mỏt phÂng phỏp ỏnh giỏ u thu thích hÿp và mát bá tiêu chí đánh giá phÁn ánh các māc tiêu căa chính phă. Vì tÅm quan trọng căa nó, nhißu să quan tâm đã đ°ÿc dành cho viãc cÁi thiãn quy trình đÃu thÅu và phát trißn các kỹ tht và tiêu chí đß lăa chọn mát đái tác nh°ÿng quyßn phù hÿp.

Đái tác nh°ÿng qun là doanh nghiãp đ°ÿc hình thành cho dă án PPP, vßi trách nhiãm bao gãm tài chính, thiÁt kÁ, xây dăng, vÁn hành và bÁo trì KCHT và chun giao cỏc c só cho nh nòc trong iòu kión vÁn hành vào ci giai đo¿n nh°ÿng qun. Thành cơng căa dă án PPP phā thuác phÅn lßn vào viãc lăa chọn đái tác t° nhân phù hÿp nhÃt, đißu đó địi hßi mát quy trình đÃu thÅu có cÃu trỳc tỏt, phÂng phỏp ỏnh giỏ ỏi tỏc nhng quyòn phù hÿp và mát bá tiêu chí đánh giá hồn chånh (Zhang, 2004), kÁt quÁ nghiên cąu tóm tÃt (BÁng 1.3).

<b>Bng 1.3: Tỗng hp cỏc nghiờn cu vò la chßn đãi tác nh°ÿng quyßn cho dă án PPP </b>

<b>T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

1 HM Treasury (1999), Ahadzi and Bowles (2001) [86]

PFI V°¢ng quác Anh

Quá trình đÃu thÅu dă án PFI căa V°¢ng quác Anh đ°ÿc thÁo luÁn

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<b>T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

2 Kumaraswamy and Zhang (2001) [113]

BOT Hong Kong Khung quÁn lý nm dă án BOT đ°áng hÅm căa Hong Kong đ°ÿc gißi thiãu. 3 Zhang (October

2004) [63]

PPP International Đß xt mát hình thąc lăa chọn đái tác nh°ÿng quyßn cát lõi kÁt hÿp các nguyên tÃc đÅu t° công, phÂng phỏp la chn giỏ trỗ tỏt nht, quy trỡnh lăa chọn c¿nh tranh và đánh giá đÃu thÅu đa tiêu chí

4 Zhang (April 2004) và Zhang (2005)

[63]

PPP International ã Xỏc ỗnh và so sánh mát sá ph°¢ng pháp đánh giá đÃu thÅu bao gãm: ph°¢ng pháp cho iòm Ân gin, phÂng phỏp NPV, phõn tích đa thuác tính, kỹ thuÁt phân tớch quyt ỗnh Kepner-Tregoe, phÂng pháp <hai phong bì=, ph°¢ng pháp NPV kÁt hp vòi phÂng phỏp tớnh iòm v phÂng phỏp nhỗ phõn kt hp vòi phÂng phỏp NPV.

ã Tồng qt hóa bán gói tiêu chí đánh giá đÃu thÅu bao gãm: tài chính; kỹ tht; sąc khße, an tồn và mơi tr°áng; và qn lý.

• Phân tích tÅm quan trọng t°¢ng đái căa các gói đánh giá này và tÅm quan trọng t°¢ng đái căa các tiêu chí trong mßi gói.

5 Zhang et al. (2002)

[85]

BOT Hong Kong Giòi thióu phÂng phỏp đánh giá đÃu thÅu, kỹ thuÁt phõn tớch quyt ỗnh Kepner-Tregoe v các tiêu chí đánh giá đ°ÿc sÿ dāng đß lăa chọn đái tác nh°ÿng quyßn cho các dă án BOT đ°áng hÅm.

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<i>+ Quy trình đÁu thầu </i>

Các quy trình đÃu thÅu căa PPP phąc t¿p hÂn v tỏn kộm hÂn so vòi cỏc phÂng phỏp tiÁp cÁn phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng truyßn tháng. Ví dā, Birnie (1997) thÃy rằng chi phí đÃu thÅu cho các dă án PFI ã Anh dao đáng từ 0,48-0,62 % tồng chi phớ d ỏn, cao hÂn nhiòu so vßi chi phí cho các dă án thiÁt kÁ - xây dăng (0,18-0,32 %) và các dă án thiÁt kÁ - dă thÅu - xây dăng truyßn tháng (0,04-0,15%). Vì vÁy cÅn phÁi có mát quy trình đÃu thÅu có cÃu trúc tát đß có thß giÁm thißu chi phí đÃu thÅu và khun khích c¿nh tranh. Nhißu chính phă đã áp dāng quy trình đÃu thÅu bao gãm các giai đo¿n nh° mái bißu hiãn să quan tâm từ khu văc t° nhân đÁn dă án, đÃu thÅu s tuyòn, ỏnh giỏ u thu v m phỏn vòi (cỏc) Ân vỗ u thu u tiờn ò la chn đái tác nh°ÿng qun phù hÿp nhÃt.

Chính phă cũng s¿ xây dăng các bÁn h°ßng d¿n cā thß, chuẩn hóa các tài liãu và hÿp đãng đÃu thÅu đß t¿o thuÁn lÿi cho quá trình đÃu thÅu (HM Treasury Taskforce, 1999).

- Mái bißu hiãn să quan tâm: Đây là giai đo¿n chính phă quÁng cáo dă án cho các nhà đÅu t° t° nhân tißm nng. QuÁng cáo nh° vÁy th°áng đ°ÿc đng trong mát công báo và trên các trang web căa chính phă. Chẳng h¿n, các thơng báo vß các dă án PPP phÁi đ°ÿc cơng bá trên T¿p chí Chính thąc căa Cáng đãng Châu Âu (OJEC) ã Anh và trong cơng báo căa chính ph ó Hóng Kụng.

- u thu s tuyòn: Mc ớch ca giai on s tuyòn ny l ò gim sá l°ÿng nhà đÅu t° quan tâm nhằm có mát danh sách rút gọn chå bao gãm các nhà đÅu t° có uy tín và có kinh nghiãm. Q trình này đÁm bÁo rằng các nhà thÅu khơng đă đißu kión khụng bỗ phỏt sinh chi phớ u thu khụng cÅn thiÁt.

- Đánh giá đÃu thÅu: Các nhà thÅu trong danh sách rút gọn đ°ÿc mái gÿi đß xuÃt chi tiÁt sau đó đ°ÿc đánh giá theo các tiêu chớ c xỏc ỗnh tròc. Vióc ỏnh giỏ trong giai đo¿n này tÁp trung vào tính khÁ thi vß tài chính và kỹ tht căa các đß xt.

- Đàm phán vßi nhà thÅu °u tiên: Chính phă có thß chọn mát hoặc mát vài nhà thÅu phù hÿp đß đàm phán. Trong giai đo¿n đàm phán, các đißu khoÁn trong các thßa thuÁn đ°ÿc xem xét cẩn thÁn. Sau khi thßa thn đ°ÿc ký, mát thơng báo vß hÿp đãng s¿ đ°ÿc công bá và hÿp đãng đ°ÿc thăc hiãn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<i>+ Phương thức và tiêu chí lựa chọn đối tác nhượng quyền </i>

Theo HM Treasury (1999), đái tác nh°ÿng quyßn chå nên chọn trong sá các nhà thÅu °u tiên và sau đó đ°ÿc trao hÿp đãng khi đáp ąng các tiêu chí gãm: đáp ng cỏc thụng sỏ k thut u ra, giỏ trỗ trọn đái căa đãng tißn, chÃp nhÁn các đißu khoÁn hÿp đãng chính vß răi ro, xác nhÁn qun truy cÁp tài chính, phí đ¢n nhÃt phÁi chng cho đái tác cơng và là mát tÁp đồn gÃn kÁt.

* <b>Ph°¢ng pháp đánh giá </b>

Mát sá ph°¢ng pháp đánh giá đÃu thÅu hiãn đang đ°ÿc sÿ dāng bao góm: phÂng phỏp cho iòm Ân gin, phÂng phỏp NPV, phân tích đa thuác tính, kỹ thuÁt phân tích quyÁt ỗnh Kepner-Tregoe, phÂng phỏp <hai phong bỡ=, phÂng phỏp NPV kt hp vòi phÂng phỏp tớnh iòm v phÂng phỏp nhỗ phõn kt hp phÂng phỏp NPV. Cú thò tỡm thÃy các mô tÁ và so sánh chi tiÁt căa các ph°¢ng pháp này trong nghiên cąu căa Zhang (2004). Núi mỏt cỏch Ân gin, phÂng phỏp nhỗ phõn, phÂng phỏp cho iòm Ân gin v phÂng phỏp <hai phong bỡ= cú thò phự hp hÂn cho cỏc d ỏn PPP nhò v Ân gin; phÂng phỏp NPV cú thò phù hÿp h¢n cho các dă án khơng có vÃn đß kỹ tht; và phân tích đa thc tính và k thut phõn tớch quyt ỗnh Kepner-Tregoe cú thò phự hp hÂn cho cỏc d ỏn PPP phc tp. Mòi chớnh ph cú thò s dng cỏc phÂng phỏp khỏc nhau hoc kt hp nhiòu phÂng phỏp ò ỏnh giỏ đÃu thÅu. Chẳng h¿n, chính phă Hãng Kơng sÿ dāng k thut phõn tớch quyt ỗnh Kepner-Tregoe ò la chn đái tác nh°ÿng quyßn cho các dă án BOT căa mình; Chính phă Anh sÿ dāng cÁ ph°¢ng pháp NPV và phân tích đa thc tính đß đánh giá đÃu thÅu cho các dă án PFI. Mặc dù các ph°¢ng thąc khác nhau có nhāng °u đißm và nh°ÿc đißm, tuy nhiên trong sá các ph°¢ng pháp này, ph°¢ng pháp NPV và phân tích đa thc tính là hai ph°¢ng thąc đ°ÿc sÿ dāng phå biÁn nhÃt. Chúng cũng là hai ph°¢ng pháp đ°ÿc các chun gia có kinh nghiãm khuyên dùng nhÃt.

- <b>Tiêu chí đánh giá </b>

Mát lo¿t các tiêu chí đánh giá đÃu thÅu cho các dă án PPP đã đ°ÿc các nhà nghiên cąu khám phá tr°ßc đây (Tiong, 1997; Zhang, 2002; Zhang, 2004). Các tiêu chí đánh giá này đ°ÿc phân thành bán nhóm: tài chính; kỹ tht; an tồn, sąc khße và mơi tr°áng; và quÁn lý. Mát bá tiêu chí đánh giá thớch hp cn c xỏc ỗnh da

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

trên các māc tiêu căa đái tác công, đặc đißm căa dă án và tính đác đáo căa dă án PPP cā thß (Zhang, 2005).

<b>BÁng 1.4: Tiêu chí đánh giá quan trßng trong đÃu thÅu các dă án PPP TT Nhóm tiêu chí Tiêu chí quan trßng hàng đÅu </b>

1 Tiêu chí tài chính • Phân tớch ti chớnh hp lý ã Giỏ trỗ hión ti rũng

ã CÂ ch iòu chồnh v thit lÁp th và phí

• KhÁ nng giÁi qut răi ro th°¢ng m¿i (ví dā: răi ro cung và cu) ã Ri ro ti chớnh tỏi thiòu cho khách hàng

• Tỷ st hồn ván nái bá

• Sąc m¿nh tài chính căa đái tác tham gia doanh nghiãp dă án • Tång tiÁn đá u t

ã Thỏi gian nhng quyòn

ã Cam kÁt tài chính m¿nh m¿ từ các cå đơng

2 Tiêu chí kỹ tht • Trình đá và kinh nghiãm căa nhân viên thiÁt kÁ và xây dng chớnh ã Phự hp vòi yờu cu ca khách hàng

• Nng lăc căa nhà thiÁt kÁ/nhà thiÁt kÁ phā; nhà thÅu/nhà thÅu phā • Tuân th cỏc yờu cu thit k

ã Cỏc chÂng trình và khÁ nng xây dăng đß đáp ąng cho khỏch hng ã Thit k v kiòm soỏt cht lng xây dăng

• KhÁ nng bÁo trì • Tuåi thọ thiÁt kÁ • Tiêu chuẩn thiÁt kÁ

• Hã tháng quÁn lý và đÁm bÁo chÃt l°ÿng 3 Tiêu chí an tồn,

sc khòe v mụi trỏng

ã Tuõn th lut phỏp v cỏc quy ỗnh ã Kiòm soỏt ụ nhiỏm khụng khớ v nòc ã Hot đáng mơi tr°áng trong q khą • BÁo vã các h¿ng māc vn hóa/khÁo cå học • Trách nhiãm qn lý an tồn

4 Tiêu chí quÁn lý • Kỹ nng quÁn lý dă án

ã CÂ cu cỏc nh qun lý, trỡnh ỏ v kinh nghióm ca h ã Hó thỏng iòu phái trong tÁp đồn

• Lãnh đ¿o và phân bå trách nhiãm trong tÁp đồn • Mái quan hã làm viãc giāa nhāng ng°ái tham gia

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ 1.1.1.3. Rủi ro của PPP </i>

Mát đặc đißm nåi bÁt căa dă án phát trißn KCHT giao thơng theo ph°¢ng thąc đái tác cơng t° là mąc đá răi ro cao, chă yÁu là do thái gian nh°ÿng quyßn dài và să đa d¿ng căa nhāng bên tham gia vào quan hã đái tác (BÁng 1.5).

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<b>Bng 1.5: Tỗng hp cỏc nghiên cąu chính vß răi ro căa PPP T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian </b>

<b>nghiên cąu ^Các^{phát hiån chính}</b>

1 Charoenpornpattana and Minato (1999) [61]

PPP Thái Lan Đß xuÃt chiÁn l°ÿc phân bå răi ro cho nm lo¿i răi ro: ri ro chớnh trỗ, kinh t, phỏp lý, giao dỗch và vÁn hành.

2 Grimsey and Lewis (2002) [93]

PPP Scotland ã Trỡnh by mỏt khung ò đißu tra và thăc hiãn phân tích các răi ro.

• Rà sốt mát cách có hã tháng răi ro d ỏn t quan iòm ca Ân vỗ u t°, nhà tài trÿ dă án và bên cho vay cao cÃp. 3 Li et al. (2005)

[119]; [120]

PFI VÂng quỏc Anh

ã Xỏc ỗnh ba cp đá răi ro: cÃp đá vĩ mô, trung mô và vi mơ.

• Khám phá °u tiên trong phân bå răi ro: răi ro vĩ mô và vi mô chă yÁu nên đ°ÿc giā l¿i trong khu văc công hoặc chia sẻ vßi khu văc t° nhân; trong khi phÅn lßn răi ro trung mơ nên đ°ÿc phân bå cho khu văc t° nhân.

• Có mát vài răi ro trong đó phân bå đ¢n ph°¢ng khơng phÁi lúc nào cũng rõ ràng. 4 Nisar (2007)

[59]

PFI VÂng quỏc Anh

ã Tho lun vò hai chiÁn l°ÿc chuyßn giao răi ro, chuyßn giao răi ro tißm ẩn và rõ ràng, vß thiÁt kÁ, xây dăng và phát trißn, hiãu suÃt, chi phí vÁn hành, să thay đåi và kÁt thúc căa doanh thu, và các răi ro dă án khác.

5 Thomas et al. (2003)

[118]; [121]

BOT n ỏ ã Xỏc ỗnh tám lo¿i răi ro: răi ro doanh thu giao thông, chÁm thu hãi đÃt, răi ro cÅu, chÁm qut tốn, răi ro hồn thành, răi ro v°ÿt chi phí, răi ro nghĩa vā trÁ n v ri ro chớnh trỗ trc tip. ã ThÁo luÁn vß nhÁn thąc răi ro căa các bên liên quan căa dă án và các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn chÃp nhÁn răi ro. 6 Wang et al. (2000),

Xenidisand Angelides (2005) [45]

BOT Nhiòu quỏc gia khỏc nhau

ã ThÁo luÁn vß các yÁu tá răi ro trong các danh mc ri ro chớnh trỗ, ngoi hỏi v doanh thu, tài chính và pháp lý.

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<i>+ Xác định và phõn loi ri ro </i>

Vióc xỏc ỗnh ri ro l b°ßc đÅu tiên đß quÁn lý chúng mát cách phù hÿp (Berkeley, 1991). Vì vÁy, các nhà nghiên cąu đã xỏc ỗnh cỏc ri ro tiòm n liờn quan n d ỏn PPP v ò xut mỏt sỏ phÂng phỏp phân lo¿i đß cÃu trúc các răi ro đa d¿ng này. Merna và Smith (1996) đã phân lo¿i răi ro căa các dă án PPP thành hai lo¿i chính: răi ro bao trùm và răi ro c¢ sã. Các yÁu tá răi ro trong nhóm đÅu tiên nói chung là nhāng u tá nằm ngồi să kißm sốt căa nhāng ng°ái tham gia dă án, bao gãm các yÁu tá chớnh trỗ, phỏp lý, thÂng mi v mụi trỏng. Nhúm sau này chąa hÅu hÁt các răi ro cÃp dă án, chẳng h¿n nh° răi ro xây dăng, thiÁt kÁ, vÁn hành, tài chính và doanh thu. Li et al. (2005) đß xuÃt mát cách tiÁp cÁn phân lo¿i ba cÃp đá đß phân lo¿i răi ro dă án PPP. Cách tiÁp cÁn này phân lo¿i răi ro PPP thành ba cÃp đá: vĩ mô, trung mô và vi mô. Răi ro ã cÃp đá vĩ mô là nhāng răi ro bên ngồi đái vßi chính dă án; các răi ro cÃp đá trung mô là răi ro liên quan đÁn dă án; trong khi răi ro vi mô là răi ro liên quan đÁn từng bên tham gia dă án. Mát cách tiÁp cÁn đ°ÿc sÿ dāng ráng rãi là phân lo¿i răi ro theo các lĩnh văc cā thß căa dă án mà chúng có liên quan, chẳng hn nh ri ro chớnh trỗ, xõy dng, vn hnh v bo trỡ, phỏp lý, thỗ trỏng v ti chớnh. Trên c¢ sã ph°¢ng pháp phân lo¿i này, BÁng cung cÃp danh sách răi ro liên quan đÁn dă án PPP đ°ÿc tång hÿp từ nhißu nghiên cąu khác nhau đ°ÿc liãt kê trong BÁng 1.7. Do đó, mát sá yÁu tá răi ro cā thß căa dă án và/hoặc khu văc đ°ÿc lo¿i trừ khßi BÁng 1.6. Vì khơng có danh sách răi ro nào có thß áp dāng cho tÃt cÁ các dă án PPP và cũng không có ph°¢ng pháp phân lo¿i răi ro nào là tát nhÃt vì phā thc vào quy mơ căa dă án, qc gia n¢i dă án đ°ÿc đặt và lo¿i hình thăc hiãn PPP (BÁng 1.6).

<b>BÁng 1.6: Danh sách các răi ro liên quan đ¿n các dă án PPP </b>

1 Ri ro chớnh trỗ ã ỏ tin cy và uy tín căa chính phă

• Thay đåi lt pháp và chính sách căa chính phă • ỏi lp chớnh trỗ

ã Tham nhng

ã Trì hỗn phê dut dă án

• Các să kiãn chớnh trỗ bt kh khỏng 2 Ri ro ti chớnh ã Nòn kinh t khụng thun li ó nòc só ti

ã T sut li nhun h¿n chÁ

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>TT Lo¿i răi ro Các y¿u tã răi ro </b>

• ThiÁu uy tín tín dāng

• Khơng có khÁ nng trÁ nÿ dỗch v ã Phỏ sn

ã Cu trỳc tài chính phąc t¿p căa các dă án PPP • ThiÁu bÁo lãnh

• Răi ro huy đáng ván • KhÁ nng cho vay

• BiÁn đáng tỷ lã l¿m phát, lãi suÃt, tỷ giá hái đoái • Kinh tÁ qc tÁ khơng thn lÿi

3 Răi ro xây dăng • Thu hãi và bãi th°áng đÃt • Chi phí xây dăng v°ÿt mąc • Trì hỗn thái gian xây dăng • Sẵn có vÁt liãu/lao đáng • Đißu kiãn cơng tr°áng • ThÃt b¿i căa nhà thÅu • Các să kiãn bÃt khÁ kháng 4 Răi ro vÁn hành

tr°áng và doanh thu

• Doanh thu khơng đă

• Chính phă h¿n chÁ lÿi nhun v thu quan ã òc tớnh giỏ v nhu cÅu khơng chính xác • Nhu cÅu giÁm

• Răi ro c¿nh tranh

• Các să kiãn bÃt khÁ kháng

6 Răi ro pháp lý ã ỗnh kin v khụng cụng bng trong vióc trao d ỏn

ã S can thióp ca nòc chă nhà trong viãc lăa chọn nhà thÅu phā • Să kißm sốt/giám sát q mąc căa chính phă nòc ch nh ã Khụng chp thun bo lónh căa chính phă

• Thay đåi chÁ đá tài chớnh ca nòc ch nh

ã Thay ồi s xem xét căa n°ßc chă nhà vß ph¿m vi dă ỏn ã S bt hp tỏc gia cỏc c quan nh nòc

ã Hnh ỏng hoc thiu sút ca cỏc c quan cụng quyòn ngn cn d ỏn hon thnh

ã Khung phỏp lý v cỏc quy ỗnh khụng ồn ỗnh ã S ban hnh phỏp lut yÁu kém

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<b>TT Lo¿i răi ro Các y¿u tã răi ro </b>

• Khơng thăc thi phỏp lut

ã Thiu thòa thun ò d ỏn ồn ỗnh

ã MÂ hó v khụng nht quỏn các đißu khn và thơng sá kỹ tht và phân kỳ khơng chính xác

• Khơng phù hÿp giāa tÃt cÁ các hÿp đãng trong khung BOT • Rào cÁn ngơn ngā cho hÿp đãng

• Vi phm cỏc iòu khon hp óng ã Sa ồi cỏc iòu khon hp óng

ã Thay ồi bt thỏng vò k hoch nhng quyòn ã Thiu bo mt v tin tóng vo cụng ty nhng quyòn ã Ri ro kt thỳc sòm

ã Cỏc s kión bt khÁ kháng

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ + Phân bổ rủi ro </i>

Ward và cáng să (1991), Edwards (1995), Flanagan và Norman (1993) chå ra rằng các bên tham gia tròc tiờn cn xỏc ỗnh v hiòu tt cÁ các răi ro tißm ẩn liên quan đÁn dă án đß đÁm bÁo răi ro đ°ÿc phân bå hÿp lý. Răi ro nên đ°ÿc phân bå cho mát bên có tài chính tát nhÃt và khÁ nng kỹ tht đß qn lý chúng, và bên đó phÁi sẵn sàng chÃp nhÁn răi ro. Trên c¢ sã các nguyên tÃc này, các nhà nghiên cąu đã khám phá các chiÁn l°ÿc phân bå răi ro trong các dă án PPP. Charoenyhpattana v Minato (1999) ó xỏc ỗnh ri ro liờn quan đÁn các dă án giao thông PPP ã Thái Lan và đß xuÃt chiÁn l°ÿc phân bå răi ro. Hu ht cỏc yu tỏ ri ro chớnh trỗ (vớ dā, să khơng chÃc chÃn căa chính sách căa chính phă và să bÃt ån căa chính phă), răi ro tài chính (ví dā: răi ro l¿m phát và răi ro lói sut), v cỏc quy ỗnh phỏp lý (vớ d: thay ồi vò lut phỏp, quy ỗnh v quy trình pháp lý khơng hiãu q) nên đ°ÿc chính phă đÁm nhÁn. HÅu hÁt các răi ro liên quan đÁn vÁn hành nên đ°ÿc giā l¿i cho khu văc t° nhân (ví dā, răi ro kỹ thuÁt và quÁn lý) hoặc đ°ÿc chia sẻ cho cÁ hai bên (ví dā, răi ro cung và cÅu).

Nhißu nghiên cąu liên quan đÁn nhÁn d¿ng và phân bå răi ro trong các dă án PPP cũng có thß đ°ÿc tìm thÃy ã Arndt và Maguire (1999) và Abednego và Ogunlana (2006). Mặc dù các chiÁn l°ÿc phân bå răi ro trong thăc tÁ có thß khác nhau tùy theo dă án và từ quác gia này sang quác gia khác, nh°ng nói chung, răi ro có liên quan

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

đÁn môi tr°áng mà dă án đ°ÿc thăc hiãn nên đ°ÿc chính phă giā l¿i, trong khi các răi ro liên quan trăc tiÁp đÁn dă án hÅu hÁt đ°ÿc phân bå cho khu văc t° nhân. Mát sá răi ro nằm ngồi tÅm kißm sốt căa cÁ khu văc công và t° nhân nên đ°ÿc chia sẻ bãi cÁ hai bên. Tuy nhiên, viãc thăc hiãn các nguyên tÃc này trong thăc tÁ là rÃt khó khn. Froud (2003), A. Ng và M. Loosemore (2007) đã đ°a ra nhāng bằng chąng đáng kß chå ra rằng răi ro ch°a đ°ÿc quÁn lý và/hoặc chiÁn l°ÿc phân bå răi ro ch°a đ°ÿc thăc thi đúng cách.

<i>1.1.1.4. Tài chính cho PPP</i>

Mát kÁ ho¿ch tài chính hÿp lý là rÃt quan trọng đái vßi să thành cơng căa dă án PPP. TÅm quan trọng này đ°ÿc phÁn ánh trong trọng sá cao h¢n đ°ÿc gán cho các tiêu chí tài chính trong viãc đánh giá các đß xt PPP.

<b>Bng 1.7: Tỗng hp cỏc nghiờn cu chớnh vò ti chính cho dă án PPP T </b>

<b>T Tác giÁ ^Lo¿ihình PPP </b>

<b>Ph¿m vi khơng gian nghiên </b>

<b>cąu ^{Các phát hiån chính}</b>

1 Merna andDubey (1998)

[60]

PPP Khụng xỏc ỗnh ã Tho lun vò khỏi nióm kỹ tht tài chính và cách nó có thß đ°ÿc sÿ dāng đß cÃu trúc các gói tài chính cho các dă án c¢ sã h¿ tÅng. 2 Levy (1996)

[117] ^BOT ^{International} • Cung cÃp mát cuác kißm tra tồn diãn vß các kỹ nng kỹ tht, xây dăng và tài chính cÅn thiÁt đß thăc hiãn dă án BOT.

3 Schaufelberger and Wipadapisutand (2003) [85]

BOT International ã ò xut cỏc chin lc ti chớnh thay thÁ xem xét răi ro dă án, đißu kiãn dă án và khÁ nng tài chính. 4 Ye and Tiong

(2000) [74]

BOT Trung Quác • ThÁo ln vß vai trị hß trÿ căa chính phă trong dă án BOT. 5 Zhang (2005)

[119]; [120]

PPP Khụng xỏc ỗnh ã Phỏt triòn phÂng phỏp tỏi u húa cÃu trúc ván và phân tích khÁ nng tài chính.

6 Devapriya (2006)

[78] ^PPP ^{International} • Xem xét bÁn chÃt, hình thąc và các vÃn ò qun trỗ ỏc ỏo trong cỏc thòa thun vò nÿ và ván chă sã hāu trong cỏc tồ chc PPP c quy ỗnh.

<i>Nguồn: Tổng hợp từ tác gi¿ </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

Các trọng sá đ°ÿc phân bå cho ba bá tiêu chí này lÅn l°ÿt vào khoÁng 65%, 20% và 15% Zhang (2001). Zhang (2005) thÃy rằng khÁ nng tài chính căa đái tác nh°ÿng qun có thß đ°ÿc đo l°áng bằng bán khía c¿nh: kỹ thuÁt tài chính m¿nh m¿; nguón ti chớnh thun li v chi phớ dỗch v thÃp; c¢ cÃu ván hÿp lý và u cÅu hồn ván cÃp thÃp cho các khoÁn đÅu t°; và khÁ nng quÁn lý răi ro m¿nh m¿. Các nghiên cąu đ°ÿc lăa chọn vß vÃn đß tài chính cho các dă án PPP đ°ÿc tóm tÃt trong BÁng 1.7.

<i>+ Kỹ thuật, cơng cụ và chiến lược tài chính </i>

Đß tài trÿ cho các dă án PPP, th°áng có đặc đißm là các dă án lßn, phąc t¿p và sÿ dāng nhißu ván địi hßi kỹ tht tài chính sáng t¿o. Tài chính dă án là mát trong nhāng kỹ thuÁt nh° vÁy. Trong tài chính dă án, mát dă án đ°ÿc coi là mát thăc thß pháp lý riêng biãt và tài chính căa dă án đ°ÿc hồn trÁ từ dịng tißn do dă án t¿o ra (Merna and Dubey, 1998). Các dă án PPP nói chung đ°ÿc tài trÿ bằng cÁ ván chă sã hāu (ví dā: cå phiÁu phå thơng) và nÿ (ví dā: cho vay), vßi nguãn ván chă sã hāu chiÁm 10-30% tång chi phí dă án và tài trÿ nÿ chiÁm 70-90% còn l¿i (Levy, 1996).

Đißu kiãn dă án và nguãn tài chính cÅn đ°ÿc tính đÁn khi lăa chọn chiÁn l°ÿc tài chính phù hÿp cho dă án PPP. Schaufelberger và Wipadapisut (2003) khuyn nghỗ cỏc chin lc ti chớnh cho các dă án PPP theo bán đißu kiãn răi ro (BÁng 1.8).

<b>BÁng 1.8: Chi¿n l°ÿc tài chính cho dă án PPP đ°ÿc đß xuÃt theo các đißu kiån răi ro khác nhau </b>

<b>T T </b>

<b>Các đißu </b>

1 Răi ro thÃp • Sÿ dāng tỷ lã nÿ trên ván chă sã hāu cao cho đòn bẩy tái đa và lÿi nhuÁn tái đa trên ván chă sã hāu u t.

ã Thit lp cỏc c só tớn dāng dă phịng tái thißu đß giÁm thißu chi phí ti chớnh.

ã S dng thỗ trỏng vỏn ò mua n ò gim chi phớ lói vay. ã Mua tài chính dài h¿n sßm đß giÁm chi phí ti chớnh. 2 Ri ro chớnh

trỗ cao ^{• Thu hút các cơng ty hoặc tå chąc qc t to ra ũn by vòi chớnh}quyòn ỗa phÂng. • Tìm kiÁm să trÿ giúp từ các cá nhân hoặc tå chąc có Ánh h°ãng có mái quan hó vòi chớnh quyòn ỗa phÂng.

ã Tỡm kim s hò tr v bo lónh ca chớnh quyòn ỗa phÂng. ã Mua bo hiòm t cỏc tồ chc chính phă nh° Tång cơng ty ĐÅu t° n°ßc ngồi.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>T T </b>

<b>Cỏc iòu </b>

ã Thit lp cỏc c só tớn dng d phũng ò trang trÁi chi phí khơng l°áng tr°ßc đ°ÿc.

3 Răi ro tài chính cao

• Có đ°ÿc các khn vay từ các tå chąc cho vay quác tÁ. • Sÿ dāng tài trÿ nÿ có lãi suÃt cá ỗnh hoc lói sut chun. ã Mónh giỏ bng tiòn ỗa phÂng.

ã CÂ cu ti tr n bằng các lo¿i tißn tã giáng nh° doanh thu dă kin. ã CÂ cu doanh thu bng c nỏi tó v ngoi tó.

ã Tỡm kim s hò trÿ và bÁo lãnh căa chính phă. • Chèn đißu khoÁn leo thang doanh thu vào hÿp đãng.

ã Thnh lp mỏt c só tớn dng d phũng đß trang trÁi chi phí khơng l°áng tr°ßc đ°ÿc.

4 Ri ro thỗ trỏng cao

ã Ti tr giai đo¿n đÅu vßi ván chă sã hāu và các khoÁn vay và tái cÃp ván t¿m thái trong giai đo¿n hot ỏng vòi n di hn chi phớ thp hÂn. ã Cu trỳc hn tr n thỏi iòm bt đÅu thÃp và tng dÅn trong nhāng nm đÅu ho¿t ỏng.

ã m phỏn cỏc iòu khon hp óng cho phép tng phí ng°ái dùng. • ThiÁt lÁp mỏt c só tớn dng d phũng ò bự p nhāng thiÁu hāt doanh thu khơng l°áng tr°ßc đ°ÿc.

ã Tỏi c cu n, nu cn thit, ò gii qut các vÃn đß vß dịng tißn trong giai đo¿n nh°ÿng quyßn.

<i>Nguồn: theo Schaufelberger và Wipadapisut, 2003. </i>

+ Các hß trÿ khác căa chính phă bao gãm đÁm bÁo tỷ giá hái đối và th°ãng hồn thành sßm dă án. Mát mąc hß trÿ chính phă phù hÿp có thß cÁi thiãn khÁ nng tài chính và tng c°áng tính hÃp d¿n căa dă án PPP. Tuy nhiên, quá nhißu să hß trÿ căa chính phă có thß làm dÃy lên mái lo ng¿i rằng khu văc t° nhân s¿ kiÁm đ°ÿc q nhißu lÿi nhn vßi chi phí giáng đÅu t° cơng. Đß tránh lo ng¿i nh° vÁy, chính phă nên đißu chånh mąc đá hß trÿ và chọn các lo¿i hß trÿ phù hÿp theo khÁ nng sinh lÿi căa dă án PPP.

* <b>Doanh thu đ°ÿc đÁm bÁo tãi thiáu </b>

Doanh thu đ°ÿc đÁm bÁo tái thißu từ chính phă là cách đß khu văc t nhõn gim thiòu ri ro nhu cu thỗ trỏng. Hß trÿ căa chính phă nh° vÁy có thß ã dng mua dỗch v tỏi thiòu c m bo. Vớ dā, trong dă án điãn Shajiao B ã Trung Quác,

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

chính phă cung cÃp khoÁn mua tái thißu đ°ÿc bÁo đÁm là 3697,2 triãu kWh (khoÁng 60% cơng st lÃp đặt).

* <b>Tính linh ho¿t trong cÃu trúc thu¿ quan </b>

CÃu trúc thuÁ quan và să đißu chånh căa nó có tác đáng đáng kß đÁn dịng tißn căa dă án. Do đó, mát sá linh ho¿t trong cÃu trúc th quan có thß đ°ÿc u cÅu đß tng c°áng khÁ nng tài chính căa dă án PPP. LÃy dă án điãn Shajiao B đã nói ã trên làm ví dā. Đái vßi sá l°ÿng ión tỏi thiòu c m bo, mc thu cỏ ỗnh là 0,114 RMB/kWh (RMB: đãng nhân dân tã); trong khi đái vßi sá l°ÿng v°ÿt quá sá l°ÿng tái thißu, mąc thuÁ là 0,0748 RMB/kWh. Trong mát sá tr°áng hÿp, c ch iòu chồnh thu quan s c xỏc ỗnh tr°ßc, theo đó, bên nh°ÿng qun s¿ đ°ÿc phép tng thuÁ trong mát sá tr°áng hÿp.

* <b>Hß trÿ tài chính </b>

Đái vßi các lo¿i hß trÿ tài chính khác nhau, cÁ trăc tiÁp và gián tiÁp, có thß đ°ÿc sÿ dāng đß tng thu nhÁp tài chính căa dă án, từ đó nâng cao tính hÃp d¿n căa dă án PPP. Hß trÿ tài chính trăc tiÁp có thß bao gãm đÅu t° ván (ví dā: tài trÿ hoc cho vay), s dng miỏn phớ cỏc ỗa iòm xây dăng và c¢ sã dă án, và °u đãi th. Ví dā, cơng ty nh°ÿng qun căa dă án điãn Laibin B ã Trung Quác đã đ°ÿc cÃp quyßn s dng t c giao cho ỗa iòm ny miỏn phí. Hß trÿ tài chính gián tiÁp th°áng liên quan đÁn viãc cung cÃp hß trÿ cho khu văc t° nhân trong quy trình tài chính. Mát cách là cung cÃp mát bÁo đÁm tißn vay cho ng°ái nh°ÿng quyßn dă án, đÁm bÁo cho ng°ái cho vay rằng khoÁn nÿ s¿ đ°ÿc chính phă hồn trÁ hoặc trÁ mát phÅn nÁu dă án thÃt b¿i.

* <b>BÁo vå bÃt khÁ kháng </b>

Các să kiãn bÃt khÁ kháng có thß có tác đáng tiêu căc đáng kß đÁn hiãu suÃt dă án, chẳng h¿n nh° gây chÁm trá trong viãc hoàn thành hoặc chÃm dąt dă án. Kéo dài thái gian nh°ÿng quyßn hoặc bãi th°áng cho mát sá să kiãn bÃt khÁ kháng là hai hß trÿ căa chính phă có thß bÁo vã bên đ°ÿc nh°ÿng qun khßi tån thÃt do các să kiãn đó gây ra. Ví dā, trong dă án điãn Shajiao B ã Trung Quác, chính phă đãng ý kéo dài thái gian xây dăng và vÁn hành nÁu să chÁm trá là do các să kiãn bÃt khÁ kháng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<i><b>1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong n°ớc </b></i>

â Viãt Nam, mơ hình đái tác cơng t° đ°ÿc áp dāng trong lĩnh văc xây dăng kÁt cÃu h¿ tÅng từ nm 1994 (Bá Giao thông VÁn tÁi - Hiãp hái Phát trißn Quác tÁ, 2009). Nhà n°ßc Viãt Nam đã b°ßc đÅu t¿o khn khå chính sách và pháp lý cho áp dāng PPP vào đÅu t° phát trißn kÁt cÃu h¿ tÅng giao thơng nói chung, kÁt cÃu h¿ tng giao thụng ỏng bỏ núi riờng nh: Quyt ỗnh sá 356/QĐ-TTg ngày 25/02/2013 căa Thă t°ßng Chính phă vß viãc phê duyãt đißu chånh quy ho¿ch phát trißn giao thụng vn ti ỏng bỏ n nm 2020 v ỗnh hòng n nm 2030, Nghỗ ỗnh sỏ 63/2018/N-CP ca Chớnh ph ngy 04/05/2018 vò u t theo phÂng thc ỏi tác cơng t°. [3]

Tuy nhiên các cơng trình nghiên cąu học thuÁt vß PPP ã Viãt Nam ch°a nhißu mà chă yÁu là nhāng nghiên cąu t° vÃn chính sách và các bài viÁt nghiên cąu đ¢n lẻ, ch°a đi vào giÁi quyÁt vÃn đß PPP nh° là mát hã tháng các vÃn đß nghiên cąu liên quan chặt ch¿ vßi nhau. Đißu này khơng có nghĩa là các nghiên cąu lßn vß PPP ã Viãt Nam khơng đ°ÿc trißn khai mà thăc să đã có mát sá nghiên cąu chính và đß cÁp đ°ÿc nhāng khía c¿nh nhÃt ỗnh ca PPP.

Bỏ Giao thụng vn ti (2007-2008) vòi să tài trÿ căa Hiãp hái Phát trißn Quác tÁ (IDA) đã tiÁn hành nghiên cąu <Hÿp tác Nhà n°ßc - T° nhân trong ngành Đ°áng bá=. Nghiên cąu đã đánh giá thăc tr¿ng các dă án PBP (đái tác Nhà n°ßc - Doanh nghiãp) đ°áng bá ã Viãt Nam, nghiên cąu đã đ°a ra đß xt khn khå chính sách, pháp luÁt và thß chÁ cho PPP ã Viãt Nam. H¿n chÁ căa nghiên cąu là đ°a ra các đß xuÃt dăa trên các đißu tra vß các hÿp đãng PBP, trong đó phÅn lßn nhà đÅu t° là DNNN hoặc mát cơng ty cå phÅn vßi DNNN chiÁm đa sá cå phÅn; các đß xt chính sách cịn mang tớnh ỗnh hòng; cha quan tõm n vióc nghiờn cąu PPP từ giác đá căa khu văc t° nhân.

Nguyán Hãng Thái (2007) chå ra trong bái cÁnh hái nhÁp WTO, chính phă Viãt Nam cÅn coi đÅu t° theo PPP là mơ hình tái °u hóa hiãu q u t v cung cp dỗch v cụng cht lng cao. Theo quan đißm căa tác giÁ, thu hút thành cơng căa ph°¢ng thąc đái tác cơng t° tùy thc vào: (i) viãc lăa chọn dă án, (ii) tính minh b¿ch nhÃt quán trong quy ho¿ch và đÅu t°, (iii) mąc đá tham gia căa Nhà n°ßc. Nguyán Hãng Thái (2008) ó xỏc ỗnh mụ hỡnh c cu tồ chc đißn hình căa Ban qn lý đ°áng cao tác tånh v a ra mỏt sỏ kin nghỗ: (i) vò to lÁp khuôn khå pháp lý và

</div>