Vận Dụng Lý Thuyết Lượng Cầu Tài Sản Để Lý Giải Thích Hành Vi Các Cá Nhân Và Doanh Nghiệp Ở Việt Nam Mua Vàng Nhiều Trong năm 2023.Pdf

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (484.18 KB, 11 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINHTRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - LUẬT

BÁO CÁO NHĨMHọc kì I: 2023-2024

MƠN LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH TIỀN TỆ

Đề tài: Vận dụng lý thuyết lượng cầu tài sản để lý giải thích hành

vi các cá nhân và doanh nghiệp ở Việt Nam mua vàng nhiều trongnăm 2023

Giảng viên: TS. Nguyễn Hải Yến

Mã lớp học phần: 231TC1027 THÀNH VIÊN NHÓM 1ST

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 17 tháng 12 năm 2023

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

MỤC LỤC

DANH MỤC HÌNH ẢNH...2

I, Sự suy giảm tỷ suất sinh lời dự tính của các loại tài sản khác so với vàng...3

1, Lãi suất ngân hàng giảm mạnh...3

2, Thị trường trái phiếu...4

Trái phiếu chính phủ...4

Trái phiếu doanh nghiệp...5

3, Thị trường chứng khoán( giai đoạn từ tháng 9 )...5

4, Thị trường bất động sản...6

5, Sự sụt giảm lợi nhuận của các ngành nghề kinh doanh...6

6, Lợi suất dự kiến của vàng tăng...7

II, Mức độ rủi ro của vàng so với các tài sản khác...7

1, Rủi ro của thị trường trái phiếu và bất động sản gia tăng...7

III, Tính thanh khoản của Vàng so với tính thanh khoản của các tài sản khác...8

1. Bất động sản...8

2. Thị trường cổ phiếu...8

3. Trái phiếu...8

4, Thị trường chứng khoán phái sinh...9

IV, Tác động của sự gia tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2023...9

V, KẾT LUẬN...9

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1. Bảng thống kê lãi suất huy động công bố ngày 30/11/20234Hình 2. Biểu đồ thể hiện lãi suất phát hành qua các kỳ hạn.5Hình 3. Biểu đồ thể hiện kỳ hạn và lãi suất bình quân trong quý 2 theo nhóm

Hình 4. Biểu đồ thể hiện kỳ hạn và lãi suất bình qn trong q 3 theo nhóm

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

MỞ ĐẦU

Nếu là người quan tâm tới tình hình kinh tế - xã hội chắc hẳn ai cũng nhận ra có mộtnghịch lý đang tồn tại trong nền kinh tế nước ta trong thời gian qua. Đó là tình trạnggiá vàng tăng cao nhưng nhu cầu về vàng chẳng những khơng có dấu hiệu “hạ nhiệt”mà vẫn đang có xu hướng tăng qua theo thời gian. Vậy vì sao chúng được coi lànghịch lý? Bởi vì theo định luật cung cầu trong bộ mơn kinh tế vi mơ khi giá cả củamột hàng hóa càng cao thì nhu cầu về hàng hóa đó sẽ giảm xuống. Chắc hẳn chúng tasẽ thắc mắc vì sao nghịch lí ấy lại diễn ra? Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề,chúng ta sẽ cùng đi tìm câu trả lời thơng qua việc áp dụng những lý thuyết về lượngcầu tài sản của bộ môn lý thuyết tài chính - tiền tệ vào tình hình thực tế hiện nay, vớichủ thể được nhắc tới ở đây chính là vàng. Qua đó giúp chúng ta có cái nhìn tổngquan nhất về vấn đề này.

I. Sự suy giảm tỷ suất sinh lời dự tính của các loại tài sản khác so với vàng1. Lãi suất ngân hàng giảm mạnh

Theo thống kê, tăng trưởng GDP của Việt Nam trong nửa đầu năm 2023 chỉ đạt 3,7% so với cùng kỳ, mức tăng trưởng được cho là thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2022với 6,4%. Thực hiện điều chỉnh nhằm cải thiện tình hình phát triển, ngân hàng nhà nước đã thực hiện việc cắt giảm lãi suất và các biện pháp khác nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cụ thể là 4 lần giảm lãi suất từ tháng 3 đến tháng 6 với mức giảm 0,5-2% / năm. Theo đó đến ngày 30/11/2023 thì lãi suất huy động các ngân hàng lớn ở kỳ hạn 12 tháng ở các ngân hàng thuộc big 4 chỉ giao động từ 4,8-5,3%, đã giảm rất nhiều so với 11/1/2023 là 7,4%. Ở các kỳ hạn khác cũng chứng kiến sự suy giảm , ở kỳ hạn 1 tháng từ 4,9% đã xuống 2,4% ở ngân hàng Vietcombank và 3,2% ở các ngânhàng như Vietinbank, BIDV, Agribank. Sự sụt giảm của lãi suất tại các ngân hàng lớn nhỏ làm cho chi phí cơ hội của việc gửi tiền tại các ngân hàng gia tăng, lợi suất dự tính giảm đi và người dân có xu hướng chuyển qua các kênh đầu tư khác có lợi suất cao hơn. Trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn, các thị trường như trái phiếu, bấtđộng sản hay cổ phiếu bấp bênh thì vàng được coi là một trong những kênh đầu tư khảdĩ nhất. (Nguyễn, 2023)

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Hình 1. Bảng thống kê lãi suất huy động công bố ngày 30/11/2023

2. Thị trường trái phiếu

Trái phiếu chính phủ

- Giai đoạn đầu năm 2023 đã có sự sụt giảm của lãi suất phát hành bình quân ở các kỳhạn.Lợi suất phát hành Trái phiếu chính phủ duy trì xu hướng giảm trong Q2/23 ở hầuhết các kỳ hạn. Điển hình, lợi suất trái phiếu trúng thầu kỳ hạn 10 năm đã giảm vềmức 2,6%; giảm 85 điểm cơ bản so với cuối Q1/23 và giảm 205 điểm cơ bản so vớicuối năm 2022. Kỳ hạn 15 năm đã giảm về mức 2,85%; giảm 75 điểm cơ bản so vớicuối Q1/23 và giảm 195 điểm cơ bản so với cuối năm 2022. Sang đến quý 3/2023 duytrì đà giảm kể từ đầu năm tại tất cả các kỳ hạn, xuống còn 1.79% tại kỳ hạn 5 năm ( đãgiảm 53 điểm với quý 2) và 2.39% tại kỳ hạn 10 năm (giảm 60 điểm), các kỳ hạn cònlại đều chứng kiến mức giảm từ 40 đến 50 điểm cơ bản. Đây quả thật là một tin khôngvui đối với nhà đầu tư, khiến nhà đầu tư phải cân nhắc khi đầu tư dài hạn vào cơng cụnày. Ngồi ra trái phiếu chính phủ có một số rào cản nhất định khi mua đi bán lạitrước hạn. Trước kia nhà đầu tư đầu tư vào kênh này vì nhìn chung lãi suất ổn định,rủi ro thấp. Sự sụt giảm của lợi suất dự kiến khiến cho sức hút của kênh đầu tư nàygiảm xuống, họ sẽ có xu hướng đi tìm kênh đầu tư khác với mức lợi suất cao hơn .(VNDIRECT, 2023)

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Hình 2. Biểu đồ thể hiện lãi suất phát hành qua các kỳ hạn. (VBMA, 2023)

Trái phiếu doanh nghiệp

- Sau đợt tăng nhẹ ở Quý 1/2023 thì đến Quý 2/2023 lãi suất phát hành đối với tráiphiếu doanh nghiệp đã có dấu hiệu giảm nhẹ , cụ thể là từ 10.55%/năm xuống10.04%/năm trong đó có trên 80% trái phiếu có kỳ hạn từ 5 năm trở xuống.

Hình 3. Biểu đồ thể hiện kỳ hạn và lãi suất bình quân trong quý 2 theo nhóm ngành

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

- Sang đến quý 3/2023 lãi suất tiếp tục giảm khi từ 10.04%/năm xuống còn9.06%/năm trong đó 48% trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý 3 có kỳ hạn từ5 năm trở xuống. Sự sụt giảm này được cho là do mặt bằng lãi suất thấp trên các thịtrường khác. (Diệp, 2023) (VnDirect, 2023)

Hình 4. Biểu đồ thể hiện kỳ hạn và lãi suất bình qn trong q 3 theo nhóm ngành

3. Thị trường chứng khoán

Nếu như trong những năm 2020-2021 thời điểm dịch Covid 19 diễn ra căng thẳng đây là thời điểm thị trường bất động sản, chứng khoán diễn ra rất sơi động. Người ta có thểmua đi bán lại một mảnh đất có giá trị ban đầu từ 500 triệu sau nhiều lần sang tay có thể lên tới 5 tỷ. Thị trường mua bán cổ phiếu giai đoạn này cũng có tỷ suất sinh lời lênđến 10% trong một tháng nếu bạn là một người chơi thông minh, tỉnh táo. Nhưng đến năm 2023 qua thật là một năm cực kì tồi tệ của những thị trường kể trên. Thị trường chứng khoán cuối tháng 9 năm 2023 giảm 103,19 điểm còn VN-Index giảm 1200 điểm. (Lâm, 2023)

4. Thị trường bất động sản

Cũng trong năm 2023 nhiều bất động sản có tỷ suất sinh lời giảm rõ rệt. Bằng chứngrõ ràng là bất động sản đã bị “đóng băng” bởi các quy định mới của nhà nước sau khicác nhà đầu tư thay nhau đẩy giá bất động sản lên cao. Khi đó, rất nhiều nhà đầu tư cónguy cơ mất trắng khi tình hình bn bán trên thị trường này không khả quan, rấtnhiều người đã phải điêu đứng, thậm chí khơng thu lại được vốn mà cịn có nguy cơphá sản khi khơng thể trả lãi suất vay mượn để mua bất động sản. (LAN, 2023)

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

5. Sự sụt giảm lợi nhuận của các ngành nghề kinh doanh.

Nếu như năm 2022 được xem là một năm khởi sắc của kinh tế Việt Nam sau sau đạidịch với sự tăng trưởng kỉ lục 8,02%. Bước sang năm 2023 là một năm đáng buồn khichúng ta chỉ đạt 4,24% tốc độ tăng trưởng trong 9 tháng. Đã có 509.903 người laođộng bị ảnh hưởng việc làm như mất việc, thôi việc, giảm giờ làm, tạm hỗn hợp đồnglao động hoặc nghỉ khơng lương tính đến ngày 31-5 [7] ảnh hưởng không nhỏ đến cácngành nghề kinh doanh. Số liệu từ Batdongsan.com.vn cho thấy, nhu cầu tìm th mặtbằng tại Tp.HCM có xu hướng giảm từ quý 1/2023, đặc biệt là ở các khu vực trungtâm. Theo đó, lượt khách tìm th nhà phố tại quận 1 giảm 40%, quận 3 giảm 45%,các quận ngoài trung tâm khác là quận 7 giảm 52%, quận 10 giảm 48% và Phú Nhuậngiảm 50% so với nhu cầu thuê thời điểm quý 4/2022 [8]. Trong bối cảnh thị trường cónhiều biến động, các ngành sản xuất kinh doanh như nhà hàng, quán bar, kinh doanhthời trang gặp nhiều khó khăn, nhiều nhà mở ra hầu như khơng có khách, sức mua vàdoanh thu giảm mà giá mặt bằng lại quá cao, đặt ra nhiều thách thức cho các ngànhnghề kinh doanh, không còn mặn mà đầu tư vào ngành nghề kinh doanh, thôngthường nhà đầu tư sẽ chuyển sang các phương án đầu tư khác. Như đã phân tích vềmức độ rủi ro, tỷ suất sinh lời của các kênh đầu tư, trong bối cảnh hiện tại nhà đầu tưcó xu hướng tìm về các kênh đầu tư như vàng hoặc một số kênh khác. Vì vàng nhìnchung đáp ứng đầy đủ các yêu cầu mà nhà đầu tư đưa ra. (Uyên, 2023)

6. Lợi suất dự kiến của vàng tăng

Sự sụt giảm của đồng USD và những xung đột chính trị, kinh tế trên thế giới đã tácđộng không nhỏ đến gia tăng của giá vàng. Khi giá vàng tăng thì theo suy nghĩ củamọi người giá vàng vẫn và sẽ tiếp tục tăng, khiến cho tỷ suất sinh lời dự kiến của vàngtăng, do vậy dẫn đến nhu cầu về vàng cũng tăng theo. Đặc biệt là về lâu dài vàngthường sẽ có xu hướng tăng giá, theo đó giá vàng tính từ đầu năm 2020 đến đầu năm2023 đã tăng khoảng 70%, đến ngày 15/12/2023 đã tăng thêm khoảng 10% và đạt mốchơn 73 triệu đồng, đây là mức giá vàng cao nhất từ trước đến nay tại Việt Nam, nhữngnhà đầu tư đang dự đoán rằng giá vàng sẽ tiếp tục lập kỷ lục mới và chưa có dấu hiệudừng lại.

II. Mức độ rủi ro của vàng so với các tài sản khác

1. Rủi ro của thị trường trái phiếu và bất động sản gia tăng.

Trong năm qua có thể nói là một năm cực kì khó khăn đối với các doanh nghiệp cũngnhư người dân. Các kênh đầu tư như trái phiếu, cổ phiếu, các quỹ tiền gửi…trở nênkém hấp dẫn. Điều đó có thể thấy rõ qua các con số biết nói.Theo MBS Research

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

trong quý II/2023 số doanh nghiệp chậm trả lãi, gốc trái phiếu với giá trị lưu hành hơn24.000 tỷ. Trên 80 doanh nghiệp thông báo chậm/hỗn thanh tốn gốc, lãi trái phiếuước tính tổng giá trị của trái phiếu chậm trả là 180.000 tỷ đồng. Nhóm ngành bất độngsản chiếm gần ¾ trong số ấy.

Trước đây trái phiếu của các doanh nghiệp uy tín, chứng chỉ quỹ, tiền gửi ngân hàngđược xem là những kênh đầu tư khá an tồn có độ tin cậy cao. Nhưng những con sốbiết nói trong thời gian qua khiến nhà đầu tư có tâm lý e dè lo sợ nhất là sau nhữnglùm xùm liên quan đến SCB và bà Trương Mỹ Lan.

Thị trường bất động sản cũng có dấu hiệu đóng băng sau chuỗi thời gian tăng trưởng,nhất là sau vụ trái phiếu của NOVALAND cùng với sự kiện nhiều chủ tịch tập đoàncủa các cơng ty bất động sản vướng vịng lao lý, việc nắm giữ một tài sản lớn, tínhthanh khoản càng ngày càng bị sụt giảm khiến cho độ rủi ro của việc nắm giữ bấtđộng sản cũng tăng lên .

Trong bối cảnh bức tranh đầu tư u tối ấy nổi bật lên một ngơi sao sáng đó là “vàng”.Vì khi rủi ro của các kênh đầu tư khác tăng lên người ta sẽ có xu hướng đầu tư vàovàng. Điều đó khiến cho người dân có xu hướng đầu tư vàng nhiều hơn là khơng có gìlạ.

III. Tính thanh khoản của Vàng so với tính thanh khoản của các tài sản khác1. Bất động sản

Như đã đề cập ở trên thì năm 2023 thật sự là một năm “ác mộng” đối với các doanh

nghiệp bất động sản khi theo thống kê của VARs, tính từ đầu năm 2023 đến nay, tổng

lượng giao dịch 3 quý đạt chỉ khoảng 10.000 sản phẩm từ các dự án ở thị trường sơcấp, chưa được 10% so với cùng thời điểm 2018, 2019 và trước đại dịch Covid-19.Cụ thể là trong quý I/2023, giao dịch rất thấp chỉ khoảng 3.000 sản phẩm, sang quýII/2023 đã lên 4.000 sản phẩm. 2 tháng đầu của quý III/2023 đã có khoảng 200 - 300dự án quay trở lại chào bán với gần 5.000 sản phẩm được giao dịch thành công.

2. Thị trường cổ phiếu.

Thị trường cổ phiếu cũng chứng kiến sự sụt giảm khi quý I cũng là quý thứ 5 liêntiếp ghi nhận sự sụt giảm của thanh khoản (kể từ quý I/2022). Giá trị giao dịch bìnhquân trong quý I/2023 chỉ đạt hơn 11.100 tỷ đồng, tức đã giảm tới gần 45% so vớimức bình quân của năm 2022 và giảm tới 58,2% so với mức của năm 2021. Hơn nữa,giá trị giao dịch có xu hướng giảm theo các tháng trong quý, từ mức gần 12.000 tỷtrong tháng 1, xuống còn khoảng 11.300 trong tháng 2 và chỉ còn 10.400 trong tháng

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

chỉ đạt 0,44 tỷ cổ phiếu giao dịch/phiên, mức giảm so với cùng kỳ năm 2022 là54,27%. [4]

3. Trái phiếu

Sau hàng loạt các biến cố trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp cùng với nhiềudoanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và dịng tiền, dẫnđến vấn đề chậm thanh tốn các khoản nợ trái phiếu, thị trường trái phiếu đã rơi vàotình trạng trầm lắng, cụ thể là trên thị trường trái phiếu, giá trị giao dịch bình quântrong tháng 9/2023 chỉ đạt 5.537 tỷ đồng/phiên, giảm 5% so với bình qn thángtrước; tính chung 9 tháng, giá trị giao dịch bình quân đạt 5.770 tỷ đồng/phiên, giảm24,9% so với bình qn năm trong 2022.

4. Thị trường chứng khốn phái sinh

Trên thị trường chứng khốn phái sinh, khối lượng giao dịch bình qn sản phẩmhợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 trong tháng 9/2022 đạt 226.029 hợp đồng/phiên,giảm 1% so với tháng trước; tính chung 9 tháng, khối lượng giao dịch bình quân đạt225.613 hợp đồng/phiên, giảm 17% so với bình quân năm 2022.

IV. Tác động của sự gia tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2023

Năm qua là một năm đầy khó khăn và thách thức đối với kinh tế Việt Nam nóiriêng cũng như nền kinh tế thế giới nói chung. Mặc dù đối diện với nhiều thách thứckhó khăn nhưng kinh tế nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn khi GDP trong 9tháng đầu năm năm 2023 tăng 4,24% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 9 thángnăm 2023, cả nước có 116,3 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 3,1% sovới cùng kỳ năm trước[1]. Điều đó cho thấy có sự gia tăng về đáng kể về mặt của cảivật chất của xã hội. Đồng nghĩa với việc người dân có thêm khoản thu nhập để dànhcho việc tiết kiệm. Trong khi các loại tài sản khác như chứng khoán, bất động sản…có tính thanh khoản giảm và rủi ro của chúng lại gia tăng. Hiển nhiên tích trữ vàng làmột phương án khơng thể bỏ qua. Bởi nếu giải thích theo cả mặt lý thuyết lẫn tâm lýcủa người dân thì vàng luôn là kênh đầu tư, dự trữ đáng tin cậy. Nhất là sau nhữnglùm xùm về vụ SCB của bà Trương Mỹ Lan khiến cho niềm tin của người dân vàokênh đầu tư truyền thống như tiền gửi ngân hàng bị giảm sút. Ở Việt Nam, người dânvà doanh nghiệp thường có tâm lí rằng giá trị của vàng luôn tăng lũy tiến theo thờigian, cũng không thể phủ nhận điều này khi ở nước ta trong 20 năm qua giá vàng đãtăng hơn 1400%, nhất là trong thời điểm giá vàng tăng liên tục như hiện nay. Ngoài ravàng cũng được coi là một trong những tài sản có tính thanh khoản cao nhất. Đó lànhững nguyên nhân cơ bản khiến người ta tìm đến vàng để đầu tư. (KÊ, 2023) (Lợi,2023)

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

V. KẾT LUẬN

Qua những nội dung vừa nêu ra chúng ta dễ dàng thấy được tình hình kinh tế củanước ta trong năm 2023 gặp đầy bất cập, đặt ra nhiều thử thách lớn cho nhiều thịtrường đầu tư khi rất có thể gặp phải tình trạng phá sản nếu thiếu sáng suốt. Trong tìnhhình đó thì vàng vẫn giữ được vị thế là nguồn đầu tư mang tính an tồn và ổn địnhcao. Chắc hẳn sau khi xem qua phần trình bày được đúc kết từ những tình hình thực tếđược áp dụng trên lý thuyết lượng cầu tài sản, chúng ta đã phần nào hiểu được về xuhướng tích trữ vàng của người dân, doanh nghiệp Việt Nam trong năm qua. Mặc dùvấn đề này đi ngược lại là một nghịch lý so với lý thuyết nhưng có thể nhận thấy rằngxu hướng tích trữ trên là phù hợp với bối cảnh hiện tại và thuyết lượng cầu tài sản.Một nhà đầu tư thông minh ắt hẳn sẽ nhận ra và sẽ nắm bắt thời cơ qua các dấu hiệuđược phân tích ở trên, điều đó giúp họ nắm giữ được phần lợi thế từ rất sớm và có khảnăng đưa ra quyết định hợp lý. Hy vọng với những thơng tin mà nhóm mang lại,người đọc có thể trở thành một nhà đầu tư sáng suốt hơn trong việc đưa ra quyết địnhđầu tư.