bài giảng thuốc phương hương hóa thấp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.47 MB, 45 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

THUỐC PHƯƠNG HƯƠNG HÓA THẤP

ThS. Võ Thanh Phong

1

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Nội dung

1. Đại cương2. Dược vật

2

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Chương 1

Đại cương

3

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Hóa thấp tỉnh tỳ, kiện tỳ hóa thấp

Tỳ bị thấp khốn, vận hóa thất thường  đầy bụng, chướng bụng, buồn nơn, ợ chua, phân lỏng nát, ăn ít, miệng ngọt

Giải thử: thấp thử, thấp ôn

Chỉ định

Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học. 5

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

Tỳ hư: + bổ Tỳ khí

Bụng đầy chướng: + hành khíHàn thấp: + ơn lý

Thấp hóa nhiệt: + thanh nhiệt táo thấpVị cay tính ấm nóng  hao khí thương âmSắc thời gian nhắn vì đa phần có tinh dầu

Chú ý

Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học. 6

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 7

Tên latinTên VNMức độ

Agastachis herba Hoắc hương

Eupatorii herba Bội lan

Amomi xanthioidis fructus Sa nhân

Amomi fructus rotundus Bạch đậu khấu

Acori rhizoma Xương bồ

Perillae folium Tử tô diệp

Phương hương hóa thấp

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Chương 2

Dược vị

8

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Tên: Pogostemon cablin

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Hoắc hương

Agastachis herba

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

đầu, đầu nặng, đau thượng vị, chán ăn, nơn ói, nơn khan, rêu lưỡi trắng dày



</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Hoắc hương

Agastachis herba

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Tên: Alpinia katsumadai

Họ: Zingiberaceae

Thảo đậu khấu

Alpiniae katsumadai semen

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Thảo đậu khấu

Alpiniae katsumadai semen

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Thảo đậu khấu

Alpiniae katsumadai semen

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 15

Ôn lý Hàn ở trung tiêu: lạnh bụng, đau, buồn

nôn, nôn nước trong, chán ăn Táo thấp Buồn nôn, phân lỏng, rêu trắng dày, đầy

Hành khí Đau bụng trên, căng bụng, chán ăn 

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Thảo đậu khấu

Alpiniae katsumadai semen

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 3 -6 gThời gian sắc 3 phút

Độc tính Như Thủy xương bồChống chỉ định Âm hư, huyết hưThai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Tên: Amomum kravanh

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Bạch đậu khấu

Amomi fructus rotundus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Bạch đậu khấu

Amomi fructus rotundus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 19

Tác dụng YHCTMức độ

Hóa thấpNgực bụng đầy chướng, rêu trắng dính nhớt, chán ăn, nơn nước trong, tiêu chảyHành khíNgực và thượng vị đầy tức, bụng trên đầy,

chán ăn, đau bụngGiáng khíBuồn nơn và nơn do Tỳ Vị hư hàn, kích thích

Ơn trungVị hàn: buồn nơn, nơn ói, Hóa trọcBuồn nơn, nôn, cảm giác căng tức thượng vị

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Bạch đậu khấu

Amomi fructus rotundus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Tên: Amomum xanthioides, A. villosum

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Sa nhân

Amomi xanthioidis fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Sa nhân

Amomi xanthioidis fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 23

Điều bổ Tỳ Trung tiêu khí kết: đau bụng, tiêu

chảy, buồn nơn, chán ăn Hóa thấp Nơn khan, chán ăn, khó chịu thượng

vị, nơn, tiêu chảy, chóng mặt, mệt mỏi, sợ mùi thức ăn

Hành khí Chán ăn, đau thượng vị và bụng,

căng chướng bụng, tiêu chảy Bổ Tỳ khí Chán ăn, tiêu chảy, mệt mỏi 

An thai Nơn khan, mệt mỏi sáng sớm, nơn,

chóng mặt, đau đầu, co thắt sớm 

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Sa nhân

Amomi xanthioidis fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 1.5-6 g

Thời gian sắc 3 phút, cho vào sau

Độc tính Dị ứng; liều cao gây kích ứng dạ dày và đường tiểu

Chống chỉ định Âm hư hỏa vượngThai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

Tên: Atractylodis lancea, A. chinensis

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Thương truật

Atractylodis rhizoma

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

Thương truật

Atractylodis rhizoma

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 27

Táo thấp Chán ăn, buồn nôn, nôn, đau

thượng vị, rêu trắng dày, đới hạ Bổ khí Chán ăn, tiêu chảy Trừ phong thấp Đau khớp và tay chân do chứng tý Trừ thấp Đau khớp, sưng tay chân, yếu, thấp

ở hạ tiêu, đới hạ Giải biểu Đau đầu, đau khớp, không mồ hôi

do ngoại cảm phong hàn hoặc thấp Minh mục Phong đàm: đục thủy tinh thể, quáng

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Thương truật

Atractylodis rhizoma

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 3-10 gThời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Âm hư, ra mồ hơi nhiều do khí hư, dùng thận trọng trên BN tiêu chảy

Thai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

Tên: Eupatorium fortunei

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Bội lan

Eupatorii herba

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Bổ Tỳ Vị Cảm giác đầy chướng, buồn nôn,

nôn, viêm dạ dày cấp, viêm gan Thanh thử nhiệt Sốt ra mồ hôi, ớn lạnh, nặng ngực,

thực tích, buồn nơn, nơn Hoạt huyết Chán ăn, phân lỏng, thực tích, nội

Hành khí Buồn nơn, nơn, viêm dạ dày, đau hạ sườn, miệng có vị ngọt 

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

Bội lan

Eupatorii herba

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 5-10 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Có chứa chất độc pyrrolizidine alkaloid. Cần kiểm nghiệm độc chất trong dược liệu. Dùng dài ngày gây ung thư ganChống chỉ định Âm hư

Thai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Tên: Alpinia galanga

Họ: Zingiberaceae

Hồng đậu khấuGalangae fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

Hồng đậu khấuGalangae fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

Hồng đậu khấuGalangae fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 35

Ôn lý Đau và lạnh ở bụng và thượng vị Bổ Tỳ Nôn khan, buồn nôn, ợ hơi, tiêu

Táo thấp Đầy chướng bụng, nôn khan, buồn

Chỉ tả Lạnh và căng chướng bụng Trừ thực tích Thực tích, buồn nơn, ợ hơi, chán ăn Hành khí Thực tích, chán ăn, lạnh và đau

thượng vị và bụng 

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

Hồng đậu khấuGalangae fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 3-6 gThời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Âm hư hỏa vượngThai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Tên: Magnolia officinalis

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

Hậu phác

Magnoliae cortex

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Tán kết Thực tích, đàm kết, căng ngực

bụng, chán ăn, nôn khan, nôn, tiêu chảy

Hành khí Thực tích, chán ăn, nơn khan, đau

bụng trên, nặng ngực, táo bón Giáng khí Đàm tắc trở ở ngực: ho, khị khè,

Hóa hàn đàm Đàm trệ ngực, đàm, căng thượng vị, chán ăn, buồn nôn, rêu dày dính 

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

Hậu phác

Magnoliae cortex

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 3-10 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Tác dụng kháng Ach

Chống chỉ định Âm hư hỏa vượng, Tỳ hư tiêu chảyThai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 41<div class="page_container" data-page="41">

Tên: Amomum tsao-ko

</div>Trang 42<div class="page_container" data-page="42">

Thảo quả

Tsaoko fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 43<div class="page_container" data-page="43">

Hóa thấp Nơn và tiêu chảy, đàm trệ Hóa hàn đàm Đàm trệ, uất, ngực bụng đau, ợ hơi,

Tán kết Rối loạn tiêu hóa, rối loạn dạ dày

ruột, buồn nơn, nơn Hành khí Căng bụng trên, buồn nôn và nôn,

</div>Trang 44<div class="page_container" data-page="44">

Thảo quả

Tsaoko fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 1-5 g

Thời gian sắc 3 phút, cho vào sau

Độc tính Quá liều gây nơn ói. Chứa cineol, q liều gây nguy hiểm tính mạng bao gồm suy hơ hấp, hạ huyết áp, suy tuần hồn

Chống chỉ định Khí hư, huyết hư, âm hưThai kỳ Có thể dùng

</div>Trang 45<div class="page_container" data-page="45">

CÁM ƠN ĐÃ LẮNG NGHE

45

</div>

bài giảng thuốc phương hương hóa thấp

<b>THUỐC PHƯƠNG HƯƠNG HÓA THẤP</b>

ThS. Võ Thanh Phong

<b>Nội dung</b>

<b>1. Đại cương2. Dược vật</b>

<b>Chương 1</b>

<b>Đại cương</b>

<b>Chỉ định</b>

<b>Chú ý</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>Chương 2</b>

<b>Dược vị</b>

<b>Hoắc hương</b>

<b>Agastachis herba</b>

<b>Hoắc hương</b>

<b>Agastachis herba</b>

<b>Thảo đậu khấu</b>

<b>Alpiniae katsumadai semen</b>

<b>Thảo đậu khấu</b>

<b>Alpiniae katsumadai semen</b>

<b>Thảo đậu khấu</b>

<b>Alpiniae katsumadai semen</b>

<b>Thảo đậu khấu</b>

<b>Alpiniae katsumadai semen</b>

<b>Bạch đậu khấu</b>

<b>Amomi fructus rotundus</b>

<b>Bạch đậu khấu</b>

<b>Amomi fructus rotundus</b>

<b>Bạch đậu khấu</b>

<b>Amomi fructus rotundus</b>

<b>Sa nhân</b>

<b>Amomi xanthioidis fructus</b>

<b>Sa nhân</b>

<b>Amomi xanthioidis fructus</b>

<b>Sa nhân</b>

<b>Amomi xanthioidis fructus</b>

<b>Thương truật</b>

<b>Atractylodis rhizoma</b>

<b>Thương truật</b>

<b>Atractylodis rhizoma</b>

<b>Thương truật</b>

<b>Atractylodis rhizoma</b>

<b>Bội lan</b>

<b>Eupatorii herba</b>

<b>Bội lan</b>

<b>Eupatorii herba</b>

<b>Hồng đậu khấuGalangae fructus</b>

<b>Hồng đậu khấuGalangae fructus</b>

<b>Hồng đậu khấuGalangae fructus</b>

<b>Hồng đậu khấuGalangae fructus</b>

<b>Hậu phác</b>

<b>Magnoliae cortex</b>

<b>Hậu phác</b>

<b>Magnoliae cortex</b>

<b>Thảo quả</b>

<b>Tsaoko fructus</b>

<b>Thảo quả</b>

<b>Tsaoko fructus</b>

<b>CÁM ƠN ĐÃ LẮNG NGHE</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về