bài giảng thuốc tiêu đạo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (292.37 KB, 46 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Thuốc tiêu đạo

ThS. Võ Thanh Phong

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Đại cương

3

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Faculty of Traditional Medicine

Tác dụng

•Tiêu thực đạo trệ

•Trị thương thực

4

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Faculty of Traditional Medicine

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

Faculty of Traditional Medicine

Chú ý

•Thuốc vị cay tính nóng, khơng nên dùng lâu

6

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Nguyên tắc lập phương

7

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Faculty of Traditional Medicine

Kê nội kim – Đan sâm

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Khử ứ sinh tân, tán kết hóa thạch, khai Vị

Chủ trị Viêm loét dạ dày tá tràngGan lách to

Chán ăn do Vị âm hư, Vị dương bất túc

Liều dùng Kê nội kim 6-10gĐan sâm 10-15g

Kinh nghiệm Kê nội kim dùng sinh tốt hơn dùng sao

8

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Faculty of Traditional Medicine

Kê nội kim – Mạch nha

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Sinh phát Vị khí, thư điều Can khí, kích thích ăn ngon

Chủ trị Tỳ Vị hư nhược không muốn ăn

Liều dùng Kê nội kim 6-10gMạch nha 10-15g

Kinh nghiệm Có thể thay Mạch nha bằng Cốc nha

9

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Faculty of Traditional Medicine

Ô mai – Mộc qua

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Sơ Can hịa Vị, dưỡng Vị âm, sinh tân

Chủ trị Ôn bệnh làm khí âm lưỡng hưVị âm hư

Viêm loét dạ dày tá tràngViêm dạ dày thiểu toan

Liều dùng Ô mai 6-10gMộc qua 6-10g

Kinh nghiệm Phối hợp Kê nội kim, Mạch nha/Cốc nha  tăng hiệu quả

10

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Faculty of Traditional Medicine

Bội lan – Thạch xương bồ

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Trừ thấp khai Vị

Chủ trị Thấp trệ Tỳ Vị gây vận hóa thất chức

Liều dùng Bội lan 6-10g

Thạch xương bồ 6-10g

Kinh nghiệm Dùng tươi tốt hơn, liều tươi cao 2 lần liều khô

Phối thêm Thương truật, Bạch đậu khấu, Hậu phác đều 10g

6-11

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Faculty of Traditional Medicine

Hậu phác hoa – Đại đại hoa

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Lý khí khoan hung, tỉnh Tỳ khai Vị

Chủ trị Can uất thừa Tỳ

Liều dùng Hậu phác hoa 3-6gĐại đại hoa 3-6g

Kinh nghiệm Cả hai cho vào sắc sau (hậu hạ), sắc khoảng 3 phút

12

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Faculty of Traditional Medicine

Mân côi hoa – Đại đại hoa

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Phương hương hóa trọc, tỉnh Tỳ khai Vị, lý khí chỉ thống

Chủ trị Can Vị bất hịa gây ăn uống kém, đau hơng sườnKinh nguyệt khơng đều, xích bạch đới

Liều dùng Mân côi hoa 3-6gĐại đại hoa 3-6g

Kinh nghiệm Cho vào sắc sau, sắc 3 phút

13

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Faculty of Traditional Medicine

Thương truật – Bạch truật

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Kiện Tỳ hóa thấp

Chủ trị Thấp trệ trung tiêu gây tiết tả, đầy bụng

Tỳ Vị thất kiện vận gây chán ăn, buồn nôn, nôn

Liều dùng Thương truật 6-10gBạch truật 10-15g

Kinh nghiệm Cả hai dùng dạng đã sao

14

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Faculty of Traditional Medicine

Bán hạ khúc – Kiện thần khúc

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Kiện Tỳ hịa Vị, hịa trung giáng nghịch, lý khí khoan cách, tiêu thực trừ mãn

Chủ trị Tỳ Vị hư thất kiện vận

Liều dùng Bán hạ khúc 6-10gKiện thần khúc 6-10g

Kinh nghiệm

15

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Faculty of Traditional Medicine

Bán hạ khúc – Trầm hương khúc

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Sơ Can hịa Vị, kiện Tỳ táo thấp, hành khí chỉ thống, hóa trệ tiêu chướng

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Faculty of Traditional Medicine

Bạch truật – Kê nội kim

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Bổ tiêu khiêm thi, kiện Tỳ khai Vị

Chủ trị Tỳ Vị hư thất kiện vận

Liều dùng Bạch truật 9-10gKê nội kim 6-10g

Kinh nghiệm

17

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Faculty of Traditional Medicine

Chỉ thực – Bạch truật

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Kiện Tỳ, tiêu thực hóa tích, tiêu bĩ trừ mãn

Chủ trị Tỳ Vị hư ăn uống kémGan lách to

Liều dùng Chỉ thực 5-10gBạch truật 10-15g

Kinh nghiệm Dùng dạng sao tăng cường hiệu quả

18

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Faculty of Traditional Medicine

Bạch truật – Phục linh

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Kiện Tỳ trừ thấp, tiêu thũng hóa ẩm

Chủ trị Tỳ hư thủy thấp nội đình

Chóng mặt do bệnh Meniere

Liều dùng Bạch truật 10-15gPhục linh 10-15g

Kinh nghiệm Dùng Linh quế truật cam thang điều trị bệnh Meniere

19

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Faculty of Traditional Medicine

Bán hạ - Trúc nhự

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Kiện Tỳ táo thấp, hịa Vị chỉ ẩu

Chủ trị Tỳ Vị bất hịa, Vị khí thượng nghịch gây nônĐàm trọc gây huyễn vựng, hư phiền

Thai nghén

Liều dùng Bán hạ 6-10gTrúc nhự 6-10g

Kinh nghiệm Cả hai dùng dạng chế gừng  tăng hiệu quả

20

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Faculty of Traditional Medicine

Chỉ thực – Trúc nhự

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Hịa Vị giáng nghịch, thanh nhiệt chỉ ẩu, tiêu tích hóa đàm, khoan trung lợi cách

Chủ trị Đàm nhiệt gây Vị khí nghịch

Liều dùng Chỉ thực 3-6gTrúc nhự 6-10g

Kinh nghiệm

21

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Faculty of Traditional Medicine

Ngõa lăng tử - Bán hạ khúc

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Hòa Vị chế toan, kiện Tỳ tán kết, tiêu chướng chỉ thống

Chủ trị Đàm thấp trở trệ trung tiêu gây Vị thất hòa giángLàm giảm acid dạ dày

Liều dùng Ngõa lăn tử 10-15gBán hạ khúc 6-10g

Kinh nghiệm

22

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Faculty of Traditional Medicine

Hồng liên – Ngơ thù du

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Thanh Can hịa Vị chế toan

Chủ trị Can uất hóa hỏa phạm VịViêm dạ dày cấp và mạn tínhThấp nhiệt lỵ

Liều dùng Hồng liên 1.5-5gNgơ thù du 1.5-5g

Kinh nghiệm Biện chứng hàn nhiệt nhiều hay ít mà chỉnh liều Hồng liên, Ngơ thù du phù hợp

23

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Faculty of Traditional Medicine

Tả kim hoàn – Huyết dư thán

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Sơ Can hịa Vị, tả hỏa chế toan, tán ứ chỉ huyết

Chủ trị Can uất hóa hỏa gây nơn chuaViêm ruột cấp và mạn tính

Liều dùng Tả kim hồn 6-10gHuyết dư than 6-10g

Kinh nghiệm

24

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

Faculty of Traditional Medicine

Can khương – Hoàng liên

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Tân khai khổ giáng, trừ hàn tích, thanh uất nhiệt, giáng nghịch chỉ ẩu, chế toan hịa Vị

Chủ trị Hàn nhiệt thác tạp, nơn chua, vị thốngTiết tả, lỵ tật

Liều dùng Can khương 1.5-10gHoàng liên 3-5g

Kinh nghiệm Biện chứng hàn nhiệt để chỉnh liều Can khương, Hoàng liên

25

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Faculty of Traditional Medicine

Đinh hương – Thị đế

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Thăng giáng phối hợp, ôn trung tán hàn, giáng nghịch chỉ ẩu

Chủ trị Ách nghịch hàn nhiệt thác tạpTỳ Vị hư hàn gây nôn

Liều dùng Đinh hương 1.5-6gThị đế 6-10g

Kinh nghiệm Nếu Tỳ khí hư rõ, gia Nhân sâm, Sinh khương  tăng hiệu quả

26

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

Faculty of Traditional Medicine

Quất bì – Trúc nhự

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Ơn thanh tương tế, hòa Vị giáng nghịch, trừ hàn nhiệt ở Vị

Chủ trị Tỳ Vị hư nhược, hàn nhiệt thác tạpThai nghén

Liều dùng Quất bì 6-10gTrúc nhự 6-10g

Kinh nghiệm

27

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Faculty of Traditional Medicine

Thương truật – Bạch chi ma

Đặc điểm Nội dung

Công dụng Nhuận táo giáng nghịch

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

Faculty of Traditional Medicine

Mã bảo – Trầm hương

Đặc điểm Nội dung

Cơng dụng Hịa Vị giáng nghịch

29

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Tiêu thực đạo trệ

30

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Faculty of Traditional Medicine

Bảo hịa hồn

Đan Khê tâm pháp

Chủ trị Thực trệ vị quản

Biện chứng Bụng đầy trướng, ợ hơi, chán ăn, rêu dày nhờn, mạch hoạt

Bệnh cơ Ẩm thực bất tiết, thực tích nội đình, Tỳ vị thăng giáng thất thường

Cơng dụng Tiêu thực hịa vị

Dược vị Sơn tra 240g, Thần khúc 80g, La bặc tử 40g, Bạch linh, Bán hạ 120g, Liên kiều, Trần bì 40g

Cách dùng Tán bột, trộn hồ làm hồn, uống 6-12g mỗi lần với nước sắc mạch nha sao

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

Faculty of Traditional

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Faculty of Traditional Medicine

Bảo hịa hồn

Gia giảm:

•Kèm tỳ hư: gia Bạch truật

•Kiện tỳ tiêu tích: gia Bạch truật, Hậu phác, Hương phụ, Chỉ thực, Hoàng cầm

33

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

Faculty of Traditional Medicine

Bảo hịa hồn

Ứng dụng lâm sàng:

•Trẻ em cam tích

•Rối loạn tiêu hóa

•Viêm phế quản trẻ em: gia Tơ diệp, Hạnh nhân, Tiền hồ, Tang bạch bì, Hồng cầm

•Viêm túi mật cấp

34

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Tiêu tích

35

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

Faculty of Traditional Medicine

Chỉ thực tiêu bĩ hồn

Lan thất bí tàng

Chủ trị Tỳ hư khí trệ, hàn nhiệt hỗ kết chứng

Biện chứng Vùng dưới tim đầy tức, an ít, mệt mỏi, rêu nhờn, hơi vàng

Bệnh cơ Tỳ vị tố hư, thăng giáng thất chức, hàn nhiệt hỗ kết, khí uẩn thấp tụ

Cơng dụng Tiêu bĩ trừ mãn, kiện tỳ hòa vị

Dược vị Bạch truật, Đảng sâm, Chích chỉ thực, Bạch linh, Hậu phác, Hoàng liên tẩm gừng 12g, Mạch nha khúc, Bán hạ khúc 8g, Can khương 4g, Chích thảo 8g

Cách dùng Tán bột làm hoàn, mỗi lần uống 8-12g

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Faculty of Traditional

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

Faculty of Traditional Medicine

Chỉ thực tiêu bĩ hồn

Gia giảm:

•Thiên hư hàn: bỏ Hồng liên, gia Ngơ thù du

•Chán ăn mệt mỏi, ho nhiều đàm: gia Trần bì, Sa nhân

•Đau hơng sườn: gia Xuyên luyện tử, Sài hồ, Nhân trần, Bạch mao căn

•Ngực đau: gia Đan sâm, Đào nhân, Hồng hoa, Hương phụ

38

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Faculty of Traditional Medicine

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

Faculty of Traditional Medicine

Cát hoa giải trình thang

Lan thất bí tàng

Chủ trị

Biện chứng Chóng mặt, nơn, ngực đầy tức, mệt mỏi, tiểu khơng thơng

Bệnh cơ Uống nhiều rượu, trung khí hư, thấp làm hại tỳ

Cơng dụng Phân hóa tửu thấp, ôn trung kiện tỳ

Dược vị Mộc hương, Nhân sâm, Trư linh, Bạch linh, Bạch truật, Can khương, Trạch tả, Thanh bì, Trần bì, Sa nhân, Bạch đậu khấu, Cát hoa 2g

Cách dùng Tán bột, uống 12g với nước ấm

</div>Trang 41<div class="page_container" data-page="41">

Faculty of Traditional

</div>Trang 42<div class="page_container" data-page="42">

Faculty of Traditional Medicine

Hạ khơ thảo cao

Cơng dụng Hoạt huyết hóa đàm, nhuyễn kiên tán kết

Dược vị Đương quy, Bạch thược, Huyền sâm, Bối mẫu, Cương tàm, Ô dược 20g, Cam thảo, Cát cánh, Hồng hoa, Trần bì, Cơn bố, Xun khung 12g, Hương phụ 40g, Hạ khô thảo 96g, Mật ong 320g

Cách dùng Luyện mật làm cao, mỗi lần uống 12-20g, ngày uống 2 lần lúc đói

</div>Trang 43<div class="page_container" data-page="43">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Tóm lược

43

</div>Trang 44<div class="page_container" data-page="44">

Faculty of Traditional Medicine

Tiêu đạo trừ thực tích

Bài thuốcGiống nhauKhác nhau

Bảo hịa hồnTiêu đạo hịa vịTrị thực tích, chậm tiêu, bệnh tiêu hóaChỉ thực đạo trệ hồnTrừ tích trệ,

thanh thấp nhiệt Trừ thấp mạnh, tiêu đạo trung bìnhMộc hương binh lang hồnHành khí mạnh, tiêu đạo mạnhChỉ truật hồnKiện Tỳ, trừ thực

tích Tiêu đạo trung bình, hành khí trung bìnhKiên tỳ hồnTiêu đạo mạnh, hồn Vị chỉ tả

44

</div>Trang 45<div class="page_container" data-page="45">

Faculty of Traditional Medicine

Tiêu đạo trừ bĩ

Bài thuốcGiống nhauKhác nhau

Chỉ thực tiêu bĩ hoànTiêu đạo hóa

tích Giảm đầy chướng bụng và thượng vị

45

</div>

bài giảng thuốc tiêu đạo

<b>Thuốc tiêu đạo</b>

ThS. Võ Thanh Phong

<b>Đại cương</b>

<b>Tác dụng</b>

•Tiêu thực đạo trệ

•Trị thương thực

<b>Chú ý</b>

•Thuốc vị cay tính nóng, khơng nên dùng lâu

<b>Nguyên tắc lập phương</b>

<b>Kê nội kim – Đan sâm</b>

<b>Kê nội kim – Mạch nha</b>

<b>Ô mai – Mộc qua</b>

<b>Bội lan – Thạch xương bồ</b>

<b>Hậu phác hoa – Đại đại hoa</b>

<b>Mân côi hoa – Đại đại hoa</b>

<b>Thương truật – Bạch truật</b>

<b>Bán hạ khúc – Kiện thần khúc</b>

<b>Bán hạ khúc – Trầm hương khúc</b>

<b>Bạch truật – Kê nội kim</b>

<b>Chỉ thực – Bạch truật</b>

<b>Bạch truật – Phục linh</b>

<b>Bán hạ - Trúc nhự</b>

<b>Chỉ thực – Trúc nhự</b>

<b>Ngõa lăng tử - Bán hạ khúc</b>

<b>Hồng liên – Ngơ thù du</b>

<b>Tả kim hoàn – Huyết dư thán</b>

<b>Can khương – Hoàng liên</b>

<b>Đinh hương – Thị đế</b>

<b>Quất bì – Trúc nhự</b>

<b>Thương truật – Bạch chi ma</b>

<b>Mã bảo – Trầm hương</b>

<b>Tiêu thực đạo trệ</b>

<b>Bảo hịa hồn</b>

<b>Bảo hịa hồn</b>

<b>Gia giảm:</b>

•Kèm tỳ hư: gia Bạch truật

•Kiện tỳ tiêu tích: gia Bạch truật, Hậu phác, Hương phụ, Chỉ thực, Hoàng cầm

<b>Bảo hịa hồn</b>

<b>Ứng dụng lâm sàng:</b>

•Trẻ em cam tích

•Rối loạn tiêu hóa

•Viêm phế quản trẻ em: gia Tơ diệp, Hạnh nhân, Tiền hồ, Tang bạch bì, Hồng cầm

•Viêm túi mật cấp

<b>Tiêu tích</b>

<b>Chỉ thực tiêu bĩ hồn</b>

<b>Chỉ thực tiêu bĩ hồn</b>

<b>Gia giảm:</b>

•Thiên hư hàn: bỏ Hồng liên, gia Ngơ thù du

•Chán ăn mệt mỏi, ho nhiều đàm: gia Trần bì, Sa nhân

•Đau hơng sườn: gia Xuyên luyện tử, Sài hồ, Nhân trần, Bạch mao căn

•Ngực đau: gia Đan sâm, Đào nhân, Hồng hoa, Hương phụ

<b>Cát hoa giải trình thang</b>

<b>Hạ khơ thảo cao</b>

<b>Tóm lược</b>

<b>Tiêu đạo trừ thực tích</b>

<b>Tiêu đạo trừ bĩ</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về