QUÂN TRỊ - QUẢN LÝ MỘT SÔ GIẢI PHÁP NHẰM HOÃN HIỆN PHƯƠNG THỨC CHI TRẢ DỊCH VỤ KHÁM CHỮA BỆNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.04 MB, 9 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

Phương thức chi trảdịch vụ khám chữabệnh (KCB) đóng vaitrị quan trọngđảm bảo cho người

có nhu cầusửdụng dịch vụ y tế có thể tiếp cận, sử dụng dịch vụy tế chấtlượng, công bằng, hiệuquả.Hiệnnay, Việt Nam mới chỉáp dụng chủyếu một phương thứcchi trả dịchvụ KCB vàcũngchưathực sự quan tâm nghiên cứutổng thể để có hệ thốngcác phương thức chi trảkhoa họchiệu quả áp dụng phùhợp với cácđiều kiệnkinhtê - xã hộimới. Bài viếtphân tích cácphương thức dịch vụ KCB cần có những thayđổinhằm hồn thiện hơn trong giai đoạn hiệnnay.

Từ khóa: khám chữa bệnh, chi trả dịch vụ, dịch vụ khám bệnh,ytế, dịch vụ y tế.

1. Tổng quan phươngthức chitrả dịchvụkhám chữa bệnhhiện nay

Phương thứcchitrả dịchvụKCB là cơng cụ điều

hành chính sáchytế quan trọng trong cảicách hệ

thông ytốnhàm nâng cao hiệuquả, tính cơng bằng

trong cảitổ hệthốngytế quốc gia để đạt các mục tiêu về chăm sóc sức khỏe, sự hài lịng của người dân và bảo vệrủi rotàichính cho người dân khi sửdụng các dịch vụ y tế. Vớinhiều năm theo chi trả

theophươngthức phí dịch vụ vàsaunhiều năm thử

nghiệmchi trảtheo phươngthứckhốnđịnhsuấtvà

mới đây là thử nghiệm thanh tốn theonhóm bệnh

(DRG) tại một số bệnh viện, Bộ Ytế đã ghinhận được những điểm lợi và bất lợi củamỗiphương thức

và đang trênlộ trình hồnthiện. Cụ thể, việc thựchiệncácphương thứcchi trảdịchvụ KCB thờigian

qua mang lại những ưu điểm nhưng bên cạnh đó vẫn cókhơngít bấtcập, vướng mắc hạn chế.

Phương thức chi trả theo giá dịch vụ vớigiádịchvụ KCB dựatrên khung giádịch vụ KCB do Bộ Y

tế quyđịnhcó ưu điểm là dễ thực hiện,rõrànggiữacác bên liên quan, tăng tínhtự chủ cho cơ sỡ y tế;

các cơ sở KCB luôn cố gắng tăng cường cung cấpcác dịch vụ y tế để tạo thêm nguồnthu tạo công

suất làm việchiệuquả. Người bệnhthì thây có sự cơng bằng trongkhi sử dụng dịch vụ. Tuy nhiên,

phương thức nàytạo ra cơ chế khuyến khích cơsở

cung ứng q mứccầnthiết dịch vụ y tế; khó kiểmsốt chi phí, mất cân đối thu chi của cơ quan bảo hiểm y tế (BHYT).Khảnăng rủi ro tài chính cho

người dân rấtcao, tỷ lệ trả tiền túi trực tiếp chocác

dịch vụ kỹ thuậtkhó kiểm sốt, nguy cơnghèo hóa

SỐ18-Tháng 7/2022 231

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

dân sô' cao. Bằng chứng ở nhiều nước khác nhau

cho thấy phương thức thanh tốn theo phí dịch vụđã khuyến khíchcơ sở y tếcung cấp dịch vụ quámức cần thiết. Hiện tượng được biết đếnnhư là tình

trạngsử dụng dịch vụ quá mức để đáp ứng“yêucầusử dụng thiết bị đượctạo nên bởi phía cung cấp”

vàthường trầm trọng hơn khiphí dịch vụ được chi

trả bởi bên thứ ba BHYT.Sự lạm dụng chủ yếu

nhằm vào những dịch vụ có mứcphí chưa được xác

lập chính thức, nhất là dịch vụ ứng dụng kỹthuật

cao. Chi phí hành chính cho hệ thơng thanh tốn

theo phí dịch vụ trực tiếp là rất cao. Chi trả cácdịchvụ y tế đượcthực hiện thông quahệ thống chi trả theo giá dịch vụ. Thựctế không thể điều tiếtđược

cáccơ sở y tếđểtránh lạm dụngKCB, vì ngân sáchcho giai đoạn tớiđượcxácđịnh theo thực chi. Ngồira, chưa có hình thức xửphạt nào đối vớiviệclạm

dụng điều trị/hoặc động viên đối với những cơsở

thực hiện các dịch vụ hiệu quả. hiện nay, chi phí

KCB ngày một tăng do sự biến động về giá đầu vào, về nhân cơng và cácchi phí khácngày một đè nặng lênhệ thống ngân sách cấp cho ngành Y tế

vốn đã ngày càng hạn hẹp. Giá dịch vụlại khơngthể tăng kịp với chi phí và việc tăng giá dịch vụthường dẫn đến phản ứng không tốt trong dư luận xã hội. Giá dịch vụ hiện nay khi đưa ra áp dụng

thường bị cho là không minh bạch, thiếu tínhkhoa

học do chưa có thể tính được mộtcách chính xác

các cấu phần và khơng xác định đượchồn tồntỷ

trọng đầu tư cơngtrong giá dịch vụ.

Phươngthứcchi trảtheo định suất được thí điểm đầu tiên tại Việt Nam trong khn khổDựánNângcấp Dịch vụ Y tế Cộng đồng tỉnh (2005 - 2010) tại

tỉnhHịa Bình. Dựán được tài trợbởiCơ quanPhát triển Bỉ, có mục tiêucảithiệntiếp cậncác dịch vụ điều trị ban đầu có chất lượng, đặc biệt chongười

nghèo tại vùng sâu vùng xa chịu nhiều thiệtthịi.

Lộ trình bắt đầu mở rộng việcchi trảtheo địnhsuấtcăn cứ quy định tại Thông tư số 09/2009/TTLT-

BYT-BTC hướng dẫn thực hiện BHYT. Việc thíđiểm mơ hình định suất đãđược tiếp tụcnhờ hỗ trợsong phương từ Liên minhChâu Âu qua Dự án HỗtrợNâng cao Năng lực ngành Ytế (2010-2014).

Những ưu điểmcủachitrảtheođịnh suấtcó thể

nhận thấy qua việc thí điểm phương thức này, đó là:

Kiểm sốtchi phí; cungứng dịch vụ dự phịng; Chi

phí cóthểtiênliệuđối với đơn vị giữ quỹ;Nhà cung

cấp dịch vụ được đãi ngộ dựa trên hiệu suất hoạt động; Loại bỏ được các nhu cầu lệ thuộcvào nhà cung cấp dịch vụ; Giảm bớt chi phí hành chính.

Trong triển khaichi trả theo định suất sửađổi cũngđang tồn tạinhiềuvướng mắc, khó khăn, vẫncịn

nhiều điểm bất cập về cả thiết kế hệ thông cũng

như tổchức triển khai thực hiện. Pháthiệnthấycáctác động của phương thức nàytới hệ thống chi trả,

chất lượng dịch vụ vànhất là khơngkiểmsốtđượcchi phí. Chưa có cơ chế hiệu quả giám sát chất

lượng dịchvụ KCB BHYT khi áp dụng chi trảtheo định suất. Trong khi đó, hoạt động giám sát chất lượng KCBchi trả theođịnhsuất đượcđặc biệt chú

ý trong các hệ thống BHYT trên thế giới. Trongquá trình triển khai thựchiện cho thấy còn bộc lộ

một số hạn chế về năng lực tổ chức thực hiệncủacảhaiphía làcơ quanbảo hiểm xã hội và cơ sở cungứngdịch vụ ytế. Quan hệ giữa cơquan bảo hiểm xã hội và các cơ sở cung ứng dịch vụ y tế trong quá

trình thựchiệnchi trảtheo địnhsuấtnảysinh những bất đồng, mâu thuẫn nhất định. Phương thứcthanh toán theo địnhsuất hiện đang áp dụng tại Việt Nam đangcòn nhiều điểm bất cập về cả thiết kế cũngnhư triển khai thực hiệnvà tác động. Thiết kêthanh tốn địnhsuấtcủa Việt Namcó nhiều điểm không

phù hợp với nguyêntắc củathiết kế định suất nói

chung cũng như thực tiễn triển khai định suấtthành

côngtrên thê' giới. Kết quảmực hiện định suất, với

thiết kếvà thực hiện như hiện nay, phương thứcthanh toán theo định suất chưa mang lại đượckết quả nhưmong đợi, thậm chí còn tạo racác kết quả

ngược lại sovớimong đợi.

Phương thức chitrả theo nhóm bệnh DRG sẽ hỗ trợ tính đúng,tính đủ chi phídịch vụ y tế theo tồn

bộ 7 yếu tơ' chi phí, từ đó sẽ phản ánh đúng thực trạng chi phícủa từng nhóm bệnh, đảm bảo KCBcơng bằng, tăng tính minh bạch và khuyến khích được các đơn vị cung cấp dịch vụ y tế thực hiện tốt

nhiệm vụ của mình. Phương thức này mang lạinhiều ưuđiểm: giúp tăng quyền lợi củabệnhnhân,

tăngcường chấtlượngdịch vụ, giúp choviệc thanh

232 SỐ 18-Tháng 7/2022

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

QUẢN TRỊ-QUẢN LÝ

toán giữabệnh nhân và cơsở KCB, giữa cơ quan

BHYT với cơ sở KCB nhanh chóng và giải quyết

những bất đồnggiữa cơ quan bảo hiểm xã hội và cơ

sở KCB; giúp giảm quá tải tuyến trên; điềuchỉnh

giá dịch vụ KCB. Nhưng đây là phương thức có

nguy cơcắt giảm quyền lợi người bệnh, cắt giảm

dịch vụ,giảmthời gian điềutrịkhônghợp lý; không

muốn tiếp nhận các bệnh nhân nặng,chi phí cao,có

xu hướng giữ lại các trường hợp cần phải chuyển tuyến. Trong bôi cảnh, điều kiện về chính sách,

chất lượngcủa cơsở dữ liệu, cơng nghệ thơng tin vàchất lượng mã hóa để đề xuất thí điểm cơ chếchitrả theo phươngthức DRGcho thấy Việt Namcịnrất nhiều hạn chế, như: khó khănvề điều kiện kỹ

thuật để thực hiện mơ hình DRG, về mơ hình tổ chức theo kinhnghiệmquốc tế,về nguồnnhân lực;

yêu cầu chuẩn về dữ liệu để phục vụ đánh giá,

phân tích; khó khăn về nguồn kinh phí; khó khăn

trongucầucầncó sự cam kếtvà quyết tâm chính

trị rất lớn trong bốicảnhđổi mới gắn minh bạch,tác

hiện kết hợpnhiều phương thức chi trả khác nhau

phù hợp với các loại hình chăm sóc sức khỏecủa

mỗicơsở ytế, nhât làcácbệnhviệnở nhiều cấpđộkhác nhau và nhu cầu KCB của người dân. Bởi

khơng có mộtphương thức chi trả nào là tối ưuhoàn

toàn. Tất cảcác phương thức chi trả đều có cácmặt

thuận lợi cũng như bất lợi và cần CĨ phương pháp

tiếp cận cụthể,cânnhắc bốì cảnh kinh tế, xã hộivàthể chế của một quốc gia. Sự kếthợp các phươngthứcchi trả phảiphùhợpvớibốicảnhquốcgia, bao

gồm khung pháp lý, năng lực lãnh đạo, tổ chức

ngành y tế, khung quản lý tài chính công và hệ thống thông tin được áp dụng. Sự cạnh tranh giữacác nhà cung câp dịch vụ là một yếu tô quan trọng

trong đổi mới phương thức chi trả nếu cơ chế đãi ngộ

thay đổi nhằmmục đíchgia tăng hiệu suấtvà chất

lượng. Nhìn chung, các phương thức chi trả hỗn hợp

có thể mang lại kết quả tốt hơn nhiều thay vì lệ

thuộc vào mộtphương thức chi trả duy nhất.

Chủ trương của ngành Y tế khuyếnkhíchviệc thực hiệnthí điểm nhanh chóng,rútkinh nghiệm để

áp dụng phương pháp thanh toángiữa cơ quan bảo

hiểm và bệnh việncho phù hợpvà hiệu quả. Với sự hỗ trợ của các đối tác phát triển, Bộ Y tế đang nỗ lựcxây dựngcơchếchitrả hỗn hợp bao gồmcả chitrả theo giá dịch vụ, chi trảtheo định suất và chitrảtheo nhóm bệnh. Do vậy, việc kết hợp 3 phương thức xác định trêncơ sởđịnhhướng là tăng các ưu

điểmvà hạn chế các nhược điểmcủa mỗi phương

pháp chi trả. Mỗi phương thức chi trả sẽ áp dụng

choloại dịch vụ KCB nào nộitrú hay ngoạitrú hay

những cơ sởKCB nào phù hợp.

2.Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiệnphươngthức chitrả dịchvụkhám chữabệnhtheo giá dịchvụ

Xâydựngphương pháp định giá riêng cho dịch vụ KCB làrất cần thiết để khắc phục các bất cập,

bảo đảmmứcgiá xácđịnh tiệm cậnvốichiphí thực

hiện dịchvụthực tế tại mỗi đơn vị, côngbằng chobên cung ứngvà sử dụng dịch vụ.

Các yêu cầu xây dựng giá dịch vụ KCB: Tuân thủ, thống nhất với pháp luật hiện hành, phù hợp

với chủ trương, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước. Kịp

thời điềuchỉnhgiá khi xuất hiện yếu tố chi phí được

tính vào giá theo lộ trình, yếu tốchi phí trong giá

thay đổi. Tính đúng, tính đủ chi phí, hướng tới mứcgiá tiệm cậnvớichiphíthực tếtại đơn vị. Kích thích

đổi mơiquảntrị,hoạtđộng,tăng năngsuất, hạ giá

thành sảnphẩm,... đồng thời hạn chế những khuyếttật, tác độngbấtlợicủaviệctănggiánhưlạm dụng kỹ thuật, chỉđịnh dịch vụ khôngcần thiết,cắt giảm

vật tư, thuốc, nguồn lực vậtchấtkhác ảnh hưởngđến chất lượng dịch vụ và quyền lợi của người bệnh. Mức giá đưa ra phù hợp với khả năngchi trả

của người dân, quỹ BHYT. Qua chính sách giá, Nhànước điềutiết được thu nhập củacác cơ sở y tế

công lập tại các vùng,miền, tuyến cho phù hợp với

định hướng,mụctiêuquản lý hoạt động, phát triểncủacác cơ sở y tế công lập.

Các nguyên tắc xây dựnggiá dịch vụ KCB: Bảođảm bù đắpchiphíthực tế hợp lý giá thành toàn bộ của dịch vụ và chính sách của Nhànước, có tích lũy theo quy địnhcủaphápluật.Phùhợp với mặt bằng

SÔ'18-Tháng 7/2022 233

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

giá thị trường và lộ trình điều chỉnh giá dịch vụdo

cấpcó thẩm quyền quy định, quan hệ cung cầu, giáthị trường trong nước, khả năng thanh toán củangười bệnh. Đối với giá dịchvụ khám bệnh, chữabệnh bảo hiểmy tế, phảiphùhợp với khả năngchi

trảcủa quỹ bảohiểm y tế theo nguyên tắc quỹ bảo

hiểmytếbảođảmchiphíkhámbệnh, chữa bệnhởmứccơbản, phần cịn lại do người bệnh chitrả. Chiphí thực tếhợp lý bao gồm các chi phí được tính

theo quy định pháp luật về thuế và các văn bảnpháp luật liên quan để thực hiện dịchvụtheo quy trình chun mơn, đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩnvàđịnh mứctiêu hao tối thiểu do Bộ Ytế ban hành

để đáp ứng chấtlượng dịch vụ. Khuyến khích cácđơn vị cung ứng dịch vụ nâng cao chấtlượng dịchvụ và phấn đấu giảm chi phí. Giá dịch vụ khámbệnh, chữa bệnh xác định trên cơ sở chi phí bình

qn giữa các trườnghợp theo nhóm dịch vụ trong phạm vi mẫu do cấp có thẩm quyền quyết định. Giá

dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theoyêucầu được

tính đầy đủ chi phí để cung ứng dịch vụ đa dạng đáp ứngnhu cầucủa xã hội. Mức tích lũycộng vào giá

khơng q 10% tổng chi phí thực hiện, cung ứng dịch vụ.Kịp thời điều chỉnhgiá khi các yếu tố hình

thành giáthay đổi.

3.Đề xuấtcácbước để định giá dịch vụ khámchữabệnh hiện nay

Phương pháp so sánh xác địnhgiátrêncơ sởgiá

thị trường là mức giá đã tính đủ chi phí và có tích

lũy. Giai đoạn hiên nay, giá dịch vụ KCB được tính

theo lộ trình. Vì vậy về cơ bản các đơn vị, địa

phương vẫn phải thực hiện việc quy địnhgiá dịchvụKCBbằng phương pháp chi phí, gồm các bước sau:

Thứ nhất,rà soát và lựa chọn danh mục dịch vụ

đề nghị xây dựng giá. Thường xun rà sốt hồnthiện, xây dựng và ban hành định mức kinh tế kỹ

thuậtcủamột sốdịch vụkỹ thuậtytếchưa có định

mứchoặc định mức chưaphù hợp. Tuynhiên,việc xây dựng định mức của dịchvụ y tếhết sức phức

tạp, mất nhiều thờigian. Căncứ vàotình hìnhthực tế trong việc triển khai các kỹ thuật của đơn vị và danhmục kỹthuậtquy định tại Thông tư số 43 để đề xuất danhmục các dịch vụ. cần phải xây dựnggiá theo các tiêu chí sau: Dịch vụ kỹ thuật thường

xun thực hiện, có tần suất sử dụng lớn; Khơng

nằm trong quytrình kỹ thuật để thựchiện các dịch

vụ khác.

Thứ hai, xây dựng chi phí của các yếu tố cấu

thành giácủa cácdịch vụ kỹ thuật như: Các yếu tố

chi phí trực tiếp (CP1), Chi phí tiền lương (CP2),

Chi phí quản lý gián tiếp (CP3), Chi phí khấu hao tài sảncốđịnh (CP4). Đề xuất phương pháp kết cấu

tiếp 2 nội dung chi phí của giá theo lộ trình là chi

phí quản lý và chiphí khấu hao.

Chi phítrực tiếp(CP1): Tiền thuốc, hóa chất, vật tư tiêu hao, vật tư thay thế để thực hiện dịch vụ(bao gồm cả chi phí bảo quản, hao hụt theo quyđịnh); Tiền điện, nước, nhiên liệu, xử lý chất thải,vệ sinh mơi trường, kiểm sốt nhiễm khuẩn trựctiếp để thựchiện dịch vụ; Duy tu, bảo dưỡngthiết

bị, mua thay thế côngcụ, dụng cụ trựctiếp sử dụng để thực hiện dịch vụ; Chi phí trực tiếp khác, như:

chi phí về ứng dụng cơng nghệ thơng tin, chi phí kiểm chuẩn, kiểm định, hiệu chỉnh các trang thiếtbị, dụng cụ trực tiếp và cácchi phí trực tiếp khác để thực hiện dịch vụ. Các chi phí trên được xác định

trên cơ sỡ số liệutập hợptừcácchứng từ, hóa đơn thực tế, Báo cáo tài chính đã được cấp có thẩm

quyền quyết tốn, kiểm tốn. Trường hợp chi phí liên quan đến nhiều dịch vụ mà không thể tách riêng ra được phânbổtheo tiêuthức phù hợp (theosố lượng, thời gian, hệsố tiêuhao,doanhthu,...).

Chi phí tiền lương (CP2): Tiền lương, phụ cấp,các chi trả, đóng gópcủa người lao động theo chế độ cơngchức, viên chức, ngườilaođộng(của cẳbộ phận trực tiếp, gián tiếp, quản lý, phục vụ) theo quy định củaBộ luật Lao động và văn bản pháp luậtcóliên quan. Chi phí nhân cơng th ngồi (nếu có). Chi phí đặc thùtối đa khơng quá 50% chi phí tiềnlươngcủa dịch vụ đểchi trảthù lao, khuyến khích,

thu hútcácchuyên gia,thầy thuốc giỏi làmviệctạiđơn vị. Các chi phí trên đượcxác định trên cơ sở sốliệu tập hợp từ các tài liệu sau: Bảng thanh toántiền lương; Bảngthanh toán phụ cấp; Hợp đồng lao

động, hợp đồng thuê nhân công, Biênbảnthanh lý

hợp đồng lao động, hợpđồng thuê nhâncông; Báocáo tài chính đã được cấp có thẩm quyền quyết

tốn, kiểm toán.

234 Số 18 - Tháng 7/2022

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

QUẢN TRỊ-QUẢN LÝ

Chi phíquảnlý, gián tiếp (CP3): Cơng cụ, dụng

cụ,vật tư vănphịng; Chi phí điện, nước, xử lýchất

thải, nhiên liệu; Cước phí internet, thơng tin, liênlạc, tin học, hệ thống mạng, theo dõi an ninh, antoàn người bệnh; Chi phí vệ sinh, mơi trường;

Đồng phục, trangphục,bảo hộ lao động cácchi phímua ngồikhác; Trang thiết bị, cơng cụ, dụng cụ,vật tư, phương tiện; Chi phí duy tu, bảo dưỡng, thay

thế, cải tạo trang thiết bị,phương tiện, tàisản phục

vụ cho bộ phận quản lý, gián tiếp và hoạt động

chung của đơn vị; Cơng tác phí, hộinghị, hội thảo

theo chếđộ chính sách hiện hành;th phiên dịch,

biêndịch;Chimua, in ấn,phơ tơ tài liệu,ấnphẩmdùngcho chun mơn ngành... vậnhành,bảo đảm hoạt động bình thường của cơ sởkhám bệnh, chữa

bệnh.Các chi phí trên được xác địnhtrêncơ sở số

liệu tậphợp từcác chứng từ,hóa đơn thựctế, Báo

cáo tài chính đã được cấp có thẩm quyền quyết tốn, kiểm tốn.

Chi phí khấu hao tài sản cố định (CP4): Chi phí khấu hao tài sản cố định thực hiện theo quy địnhcủa Bộ Tài chính về chế độ quản lý, tính hao mịn

tài sản cố định trong đơn vị sự nghiệp công lập.Trường hợp đơn vịđủ điều kiện và được hạch toán theo chế độkế toán doanh nghiệpthì xác địnhchi

phí khấuhao tài sảncốđịnh theo quyđịnh của Bộ

Tài chính về chê độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định ápdụng đơi vớidoanh nghiệp.

Do giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh bảo

hiểm y tế phải thống nhất giữa các hạng bệnhviện trong toàn quốc nên phải có một định mứcchung để xây dựngvà ban hành giá phù hợpcho đại đa số bệnh viện. Khi thực hiện dịch vụ sẽ cóbệnh viện có chi phí cao hơn định mức, nhưng

cũng có bệnh viện có chi phíthấp hơn định mức.

Khơng thể có1 địnhmứckinh tế - kỹ thuật để thực hiện một dịch vụ mà tất cả các bệnh viện đều thực

hiện như nhau. Có sự khác nhau này là do số

lượng ngườibệnhcó nhu cầuthực hiệndịchvụ tại

mỗi cơ sỏ y tếlà khácnhau; trình độchuyên môn,

kinh nghiệm, taynghề của nhân viên y tế thamgia

triển khai các dịch vụ,kỹ thuật làkhácnhau; tình trạng bệnh khác nhau mặc dù cùng phải thực hiện

một dịch vụ kỹ thuật; cùng một bệnh, cùng một

dịch vụ kỹ thuậtnhưng thuốc, vật tư, hóa chất sử

dụng cho người bệnh này có thể khác với ngườibệnh khác do đặc thù “chữa người bệnh” chứ

khơng phải là “chữabệnh”.Ví dụ như đốì với các dịch vụ thựchiện tại cả3 tuyến(TW,tỉnh, huyện

xã)sẽ lấy tuyến huyện để làm cơ sở xây dựng giá

và tính hệ số cho bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến

trung ương.Đốì vớidịch vụ chỉthựchiện tại tuyến

tỉnh, TW thì lấy tuyếntỉnhlà cơ sở xây dựng giá;các dịch vụ chỉ thực hiện ởtuyến TW thìlấy tuyến TW làm cơ sở xây dựng giá.Đồng thờicó thểxây dựng quy định mức giá thanh toán gắn với chấtlượng bệnh viện theo xếp hạng tiêu chuẩn có những hệ số thanhtoán phù hợp. Như Bệnh viện đạt tiêu chuẩn: giá bằng 1,1; Bệnh viện đạttừ 4

điểmtrởlên: giá bằng 1,05; Bệnh viện đạt từ 3,5 dưới 4 điểm: giá bằng 1,0; Bệnh viện đạt dưới 3,5 điểm: giá bằng 0,9. Đồng thời, để kịp thời điều

-chỉnh giá khi yếu tố hình thành giá thay đổi nên

xây dựnggiá theo nhómdịch vụ, mỗi nhóm lấy 1 dịch vụ làm gốc; các dịch vụ khác theo hệ số, khi

điều chỉnh chỉcần điều chỉnh giácủa dịch vụ gốc,

chí cịn tạo ra các kết quả ngược lại so với mong

đợi. Thứ nhấtvề phương diện cơng bằngtrong phân

bổnguồn lực, cách tính quỹ định suất theo suất phí bình qn6 nhóm theotỉnh đang tạo ra sự mất cơng

bằng giữa cáctỉnh,nhấtlàtỉnhmiềnnúi có mứcchi

phí bình qn thâp so với các thànhphơ' có mức chiphíbình quân caogấpnhiều lần.Kết dư của các cơ

sở KCB cònđang rất thiếu thốn nguồnlực tại cáctỉnhmiềnnúiđang được dùng để chi trả phần vượt

quỹđịnhsuất củacáccơ sở y tế hiện đại. Thứ hai về vấn đề bộichi quỹ địnhsuất,cụ thể làtìnhtrạng bội

chiquỹ định suất vàáp lực quản lý quỹ khiếnnhiều

cơ sở KCB khơng muốntham gia khốn định suất.

Cáckhoản thanh tốn định suất được phânbổ cho

bệnh viện huyện đểchitrả dịch vụngoại trú vànộitrú cho bệnhnhân bảohiểm đãđăng ký, cũng như

SỐ 18-Tháng 7/2022 235

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

chi phí chuyển tuyến và trái tuyến lên tuyến cao hơn.Mơ hình địnhsuất này có nhiều thách thức và

khó khăn, bao gồm bất bình đẳng giữa các nhóm tham gia BHYT và rủi ro tài chính cao đốivới cácbệnhviện huyện. Khoản thanh tốn địnhsuất được

chi khác nhau đối với các nhóm tham gia BHYTkhác nhau và giữa các tỉnh. Thực tế bội chi quỹ,

nhiềubệnh viện lâm vào cảnh nợ tiền thuốc trầmtrọng, ảnh hưởng tới tình hình tài chính và hoạt động chun mơn của bệnh viện. Tại nhiều địa

phương, việcbấtđồngtrong xửlýbội chiquỹ KCBđịnh suất giữa cơ quan bảo hiểm xã hội và cơ sởKCBdiễnra khá phổbiến.

Sửa đổi phương thức thanh toán định suất liên

quan đến thiết kếphươngthức thanh toán baogồm

phạm vi áp dụng, phương thứckhốnquỹ, cách tínhquỹ định suất. Các điều chỉnh thiết kế này sẽ cónhững ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động KCB

BHYT cũng như Quỹ KCB BHYT liên quan đến

phân bổ kinh phí và cân đối Quỹ. Thực hiện xây dựng mơ hình định suấttheo hướng tính quỹ định

suất dựatrênkhảnăng cung ứng dịch vụ vànhu cầu về chi phí KCBđơivới mỗi người tham gia BHYT

thơng qua việc tính gói định st ngoại trú và điềuchỉnh theo hệ số chi phí của nhóm tuổi.Gói dịchvụđịnh st bao gồm danh mụccác dịch vụ ngoại trúsẽ được chi trả bằng quỹ định suất và các đơn vịthực hiện theophương thứcđịnhsuất phải đáp ứngcác yêu cầu/tiêu chuẩn tối thiểu vềnhân sự, cơ sở

vật chất và hệ thống công nghệ thông tin để các

đơnvị nhận định suất chủ động với kinh phí được giao, nâng cao chátlượng KCB và kiểm soát việc

chuyển tuyến. Đơn vị cungcấpdịch vụ y tế sẽ đượcchi trả định kỳ (theo quý hoặc năm) một số tiền cốđịnhcho mỗi người tham gia BHYT đểchi trả cho

các chi phícủa mộtgói dịch vụ ngoại trú đã được

xác định trước. Đơn vị nhận định suất được chủđộng sử dụngtoàn bộ số kết dư và tựcân đôi nếu

bộichi trừ trường hợp do nguyên nhân khách quan,

bất khả kháng. Xây dựng một mơ hình định suất có

trọng số dựatrênnhóm tuổi và áp dụng mộtphương

pháp mới đơngiản để tính tổng quỹ địnhsuất, suất phí cơ bản và ngân sách định suất (quỹ định suất

phân bổ): chỉ dùng định suất để chi trả dịch vụ

ngoại trú, áp dụngmơ hìnhđịnhsuấtcó trọng số và

bắtbuộc áp dụng định suất.

Tuy nhiên, đô'ivới phương thứcchitrả theo địnhsuất, chỉ nên ápdụng với các bệnh thông thường,các bệnh nặngcần loại rakhỏi định suất. Như vậy,cơ sở y tế chỉ phải giải quyết các bệnh thơngthường, nên có thể giao cùng một suất phí được. Nhóm điều chỉnh thẻ theo nhómtuổi sẽ phù hợp

hơn với mơ hình bệnh tật theo nhóm tuổi, khơngtạora cơ chế lựa chọnthẻ trong nhóm đối tượng có lợi

và chỉ tính tuyếnhuyện trởxng - là cùng tuyến

kỹthuật. Hệsố điềuchỉnh nhóm thẻ bao gồmcảchi

phí mà cịn theotần suất. Vì quy vềmột nhóm thẻchuẩn nên ưu thế về thẻkhơng cịnnữa. Thựchiệncơ chếthích nghi dần, đểcáccơ sở y tế có thờigian

điều chỉnh và nâng cao năng lực về một mức tương đương nhau. Nênsử dụng mộtsuất phí chung tồn

quốc và có điềuchỉnh sự chênh lệch bằng hệ số K (để điều chỉnh sự chênh lệch suấtphíban đầu giữ

cáctĩnh,cáccơ sở y tế trong tỉnh vềsuất phíchungtồn quốc). St phí chung tồn quốc sẽ tạo nêncông bằng giữa các cơ sở y tế và công bằng chongười tham giaBHYT. Hệ sốK tỉnh: chophép giao quỹ phù hợpcho từng tỉnh trong từngnăm.Hệ sốKcơ sở: cho phép giao quỹ phù hợp cho từng cơ sở y

tế trong từng năm.

về phạm vi áp dụng của phương thức thì ở

Thơng tư 09 và 41 xác định là cả nội ngoại trú, cảđa tuyến đi, điều này thực tế thực hiện đã là mộtvấn đề khó khăn mà các cơ sở KCB phải đối mặt,như: kỹ thuậtmới,chi phí cao thương đượcáp dụng ở điều trị nội trú, vì thế sự chênh lệch năng lực cung

cấp dịch vụthường xảy ratrongđiềutrịnội trú. Nơi

nào càng đầu tư trang thiết bị và trình độ thìcàng bị

thiếthụt do mức trần nội trú quy định trước khi giao

quỹ. Việc này sẽ cản trởđưa kỹ thuậtmới, trang bị

mới vào trong công tác điều trị, cùng với đó là đơn vị có đa tuyến đi cao (bệnh nhân tựđi, thông tuyến)

bị giảmtrừsốtiền đa tuyến đi này. Tuynhiên, việc thông tuyến và tự đilên tuyến trên cơ sở ytế không thểtác độngtrựctiếp được. Nhiều cơsở y tế cósố

giảmtrừ đa tuyến đilớn hơn hẳn chi tại chỗ. Vậy,

với phương thức chi trả theo định suất, nên chi áp dụng với KCB ngoại trú.

23Ó SỐ 18-Tháng 7/2022

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

QUẢN TRỊ - QUẢN LÝ

Như vậy, việc giao Quỹ dựa trên chi KCB BHYT ngoại trú trongphạm vi định suất của nămliền kề (với Tổng quỹ KCB BHYT năm trước và

ướctính năm sau). Việc kết dưquỹ được sử dụng,

bộichi tự cân đối. Trường hợp chi phí KCB thay đổi cơ cấu giá dịch vụ KCB, ứng dụng dịch vụ mới,

thuốc mới và cácyếu tố liên quan khác thì được tính tốnđưavào điều chỉnh quỹ định suất. Các dịchvụ kỹ thuật mới sẽ đượctính ra ngồi quỹ định suất tốithiểu là 12tháng sau khi áp dụng mớiđưa vàotính

tốn như bìnhthường chonăm sau. Hịa chung quỹ tồn quốc (tính tổng quỹ tồn quốc), sau đó phân bổ lại cho các tỉnh sẽ tạo ra sự chia sẻ giữa các tỉnh. Các tỉnhdựavào quỹđượcphân bổ, phân bổ lại chocác cơ sở y tế trong tỉnh, sử dụng suất phí cơ bản chung tồn quốc, tạo ra sự công bằng cho người bệnh giữa các cơ sởy tế.

5.Thí điểm vàhồnthiện cơ chế chi trảdịch vụkhám chữa bệnhtheonhóm chẩn đốn

Địnhhướng áp dụng DRG vào hệ thống chi trả

chi phí KCB BHYT tại Việt Nam dựa trên thực tế

cho thấy phương thức chi trả theo DRG là một lựa chọn thích hợp. DRGthể hiện tính khoahọcvàưu việt của phương thức chitrả,sẽ khắc phục được hầu hết các hạnchếcủa các phươngthức chi trả trướcđây như phí theo dịch vụ, định st và ca bệnh.Hiện nay, việctính tốn chi phí KCB BHYT thực tế tại ViệtNam chưatínhđúng, tính đủ chiphí cho 1

lần khám hoặc điều trị bệnh. Việcáp dụng PTCT

củachi phí dịch vụ trong giá dịchvụ. Mục tiêu của

hệthống chi trả nàyở Việt Nam là dầnchuyểnđổi từ cách tiếp cận giai đoạn ban đầu là phân bổ nguồn lực chuyển sang việc đưa giá dịch vụ tiếpcận với

chi phídịch vụ (hiện nay, giá dịch vụtrêntổng thể

vẫn nhỏhơn chiphídịch vụ), tăng cường chấtlượng

dịch vụ, giảmtải cho các tuyến và tăng cơ hội tái

đầu tư chocác đơn vị chăm sóc sức khỏenhân dân ở

giai đoạn sau. Việc áp dụngphươngthứcchi trả nàylàrấtkhả quanvới hệthống chi trảdịch vụ y tếtạicácbệnhviện. Bởi vì phương thứcchi trả theoDRGcó nhiều ưu điểm như tăng cường giám sát chất

lượng dịchvụ, kiểm soát chi phí, tăng cườngquản lý hoạt động hiệu quả, giảm quá tải bệnh viện tuyến trên, chitrảBHYTđược thuận lợi, kiểm soát

quỹBHYT,... Tuy nhiên, cũng như các phương thức khác, bản thân phương thức DRG cũng có tồn tại

một số điểm yếu, phần lớn cácđiểmyếunàycó thể

đượcxửlý bằng chínhsách để hạn chế điểmyếuvàtăngcườngđiểmmạnhcủaphươngthức.

Có thể áp dụng phương thức chi trả theoDRG

cùngvới phươngthức chi trả theotrường hợp bệnh vàđã triểnkhai thí điểm có thể kỳvọng làm giảm

chi phítừquỹ BHYT. Tuy nhiên, bàihọc rút ra từ

triển khai thí điểmcho thấy sựsẵn có và tính chínhxác của sốliệu là rất quan trọng để xây dựng và

quản lý phương thức DRG một cách hiệu quả. Tuy nhiên, cần phải quan tâm tới tầm quan trọng của

quản lý số liệu dường như chưa được nhận thức

đúng đắn từ tuyến cơ sở cho tới tuyến trungương.

Do đó, có thể phải cầnthêm thời gian cũng như nỗ lực để cải thiện việc quản lý sốliệu một cách hiệu

quả để xây dựng phương thứcDRG. Vì vậy, để xây dựng một hệ thơng DRGtương tự hồn chỉnh tại

Việt Nam, địihỏi có sự hỗ trợ đặc biệt,có cơ chế chính sách thốngnhất, phù hợp và có sẵncácnguồn

lựcvề nhân lựcvàtài chính. Khi triển khai phương thức chi trả theo DRGtại ViệtNam, Việt Nam sẽphảiđối mặt với mộtsố thách thức như chi phíviện

phí chưa được tính đúng, tính đủ, do đó việc thực

hiện DRG sẽ phải qua nhiều giai đoạn mới điều

chỉnh mới có thể đạtđược kết quả tốt nhất.

Thái Lan phải mất gần 20 năm mới thực hiện triển khai áp dụngDRG trên diệnrộng.Do đó, Việt

Nam đi sau, học hỏi kinh phí và tránh cácrủiro khi ápdụng DRG vàohệ thơng thanh tốn theo DRG và cầnítnhấtlà 5 năm làmthí điểm tại một số bệnh

việnsau đó điều chỉnh, từng bước tiến tớithựchiện

trên tồnquốc. Thí điểm sẽ không đặt vấn đề kết

dưquỹ BHYT làm trọng tâm, vì bản chất của quỹ BHYT là quỹ phúc lợi tồn dân, năm nào nên sử

dụng hết năm đó nhằm tăng cường tốiđa quyềnlợi

SÔ'18-Tháng 7/2022 237

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

của người tham giaBHYT. Vì vậy, sẽ xây dựng lộtrình và kế hoạch triểnkhai thíđiểm. Để thực hiện

được điềuđó, bài toán của DRGmà ViệtNam xác

định là bài toán phân bổ nguồn lực trong tổngnguồnquỹ KCB hạn hẹp, nhưng có tính đến yếu tố

đúng, đủ củachi phí tronggiá dịch vụ. Mục tiêu củahệ thơng thanh tốn này ở Việt Nam là dần chuyển đổi từ cáchtiếp cận giai đoạnbanđầu là phân bổ

nguồn lực chuyển sang việc đưa giá dịch vụ tiếpcận với chi phí dịchvụ (hiện nay giá dịch vụ trêntổng thể vẫn nhỏhơn chi phí dịch vụ), tăng cườngchất lượng dịch vụ, giảm tải cho các tuyếnvà tăng

cơ hội tái đầu tư chocác cơ sởKCB.

Việt Namphảitự lựa chọn cách tính tốn theođiều kiện thực tế và nên chọn các bệnh viện nào phù hợp cho việc tính tốn chi phí. Ngồi ra, đổi

mới phươngthứcchi trảtheo DRGlà vân đề mớivàkhónhưng chưa được bố trí riêng ngân sách cho đầu tư, nghiêncứu và đưa vào áp dụng. Nguồn lực hỗ

trợ cho việc nghiên cứu và triển khai thử nghiệm

(bao gồm cả chuyên gia kỹ thuật, tài chính, hệ thống cơng nghệ thơng tin) cịnthiếu, chưa đủ và

cịnbị phân tánnên việc triển khai không đồngbộ và bị động. Trongq trình triểnkhai thựchiện thí

điểm có nhiều vướng mắc phát sinh về kỹ thuật tính

tốnvà rủi ro về kinhtế đối với các đơn vị thực hiện

thíđiểm,nhưng khơngcó nguồn lực để hỗ trợ, nên

khơngkhuyếnkhíchđượccác đơn vị thamgia. Hệ

thống công nghệ thông tingiữa các đơn vị, các tỉnh

chưa đượcđồng bộ và chuẩn hóa nên việcthu thậpSố liệuchotínhtốn khơng đầy đủ và chính xác.

Các yêu cầu và điều kiện cần thiết để triển

khai DRGs như sau: Phải xác định được vai trò

quan trọng của phương thức chi trả dịch vụ KCB

trongmuadịch vụ ytếmang tính chiến lược ở Việt

Nam, hướng tới lộ trình bao phủ chăm sóc sức

khỏe toàn dân. Việc xác định phươngthức chi trả

theo nhóm các trường hợp bệnh ở ViệtNam nênđược thiết kế như thế nào và sẽ chọn mơ hìnhthanh tốnnào cho phù hợpvới Việt Nam sau khi

học tập kinh nghiệm các nước. Hiểu đượcnguyên

tắc vàcác bước phân nhómDRG;mã hóa bệnh tật

theo ICD 10; ICD 9CM;cáchtính tốn các chỉ số; mức phí cơ bản (BR); trọng số tương đơi (RW);

RW điều chỉnh; cách tính tốn chi phídịch vụ y tế theo cách tiếp cận chi phí đơn vị để tính tốnDRG; tTầm quan trong của hệ thơng tin/dữ liệu cơ

bản; thư viện thông tin; luồng dữ liệu để phục vụ

cho tính tốn DRG. Ngồi ra là cách tính tốnphân bổ nguồn lực, luồng tiền chuyển chocác cơ

sởy tế; hệ thống kiểm tra, kiểm tốn; hệ thơng

đào tạo nguồn nhân lực cho triển khai thựchiện DRG; đưa ra lộ trình phù hợp chốpdụng thí điểm

phương thức chi trả theo nhóm các trường hợp bệnh ở Việt Nam cũngnhư việc điều chỉnh DRGphiênbản5củaTháiLan làm sao phù hợp với bốicảnh kinh tế, chính trị, xã hội của Việt Nam.

6. Kết luận

Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta xácđịnh

sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con người và

củatoàn xã hội; dịch vụy tếcơng là dịch vụxã hộiđặcbiệt, khơng vìmục tiêu lợi nhuận;đầu tư cho y

tếlà đầu tư phát triển, thể hiện bản chất tốt đẹp

của xã hội. Cần phải đổi mới và hoàn thiện hệ

thống ytế Việt Nam theohướng Công bằng -Hiệu

quả - Phát triển. Mở rộngcác phươngthức chi trảdịch vụ KCB và chia sẻ rủi ro trong khám bệnh,

chữa bệnh thông qua phát triển BHYT tồn dân;cải cáchvà đơngiảnhóa thủ tục mua, thanh tốn

bảo hiểm y tế, tạo thuận lợi chongười có bảohiểmy tế trong khám bệnh, chữa bệnh. Từng bướcđổi mới phươngthức chi trả dịch vụ y tế, kết hợp cácphương thức chi trả để phát huy cácưu điểm, hạn chế các nhược điểm của mỗi phương thức. Từngbước chuyển đổi phương thức phí theo dịch vụ sang nhữngcơ chếchi trả dịch vụ y tế tiên tiến,

phù hợp như phương thức chi trả theo định suất,

phương thức chi trả trọn gói theonhóm chẩn đoán.Phương thức chi trả dịch vụ KCB trong cáccơ sở KCB cơng lập có thể trở thành cơng cụ mạnh mẽđể thúc đẩy sự phát triển của hệ thốngytế vàđạt

đượccácmục tiêu của chính sách y tế. Các phương

thức chi trả phải hỗ trợ để đạt được mụctiêu của chính sách y tế thơng qua việc khuyếnkhích khả năng tiếp cận với các dịch vụ y tế cần thiết của bệnh nhân, đạt chât lượng chăm sóc và cải thiệnsự

công bằng, đồngthời thúc đẩy sử dụngcác nguồn

lực một cách hiệu quảvànăng suất■

238 SỐ18-Tháng 7/2022

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

QUẢN TRỊ - QUẢN LÝ

TÀILIỆUTHAM KHẢO:

1. Bộ Y tế (2011). Chiến lược Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011 - 2020, tầm nhìn đến 2030.

2. Bộ Y tế (2005). Đề án phát triển xã hội hóa bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.3. Bộ Y tế (2005). Tổng quan về hệ thống bệnh viện Việt Nam. Nhà xuất bản Yhọc.

4. Bộ Y tế (2007). Phí dịch vụ bệnh viện, phương thức thanh tốn trọn gói theo trường hợp bệnh.5. Bộ Y tế (2011). Báo cáo kết quả nghiên cứu khả năng thực hiện bảo hiểm y tê'toàn dân.6. Bộ Y tế (2013). Quyết định Phê duyệt Đề án bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2013 - 2020.

7. Đàm Viết Cương (2009). Tổng quan các phương thức thanh tốn chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và kinh nghiệm các nước.

Họcviện Hànhchính Quốc gia

SOME SOLUTIONS TO IMPROVE

THE PAYMENT METHOD FOR HEALTH SERVICESIN THE CURRENT PERIOD

•LE THANH CONG

National Academy of Public Administration

Thepayment method for medical examinationand treatment services plays animportantrole

in ensuring that people in needof medical services can access and use quality, equitable and

effective health services.Vietnam has mainly used one paymentmethod for health services and

has notreally paid much attention to find an effectivescientific payment system that meets new

socio-economic conditions. This paper analyzes methods of health services that need to be

changed to be more effective inthecurrentperiod.

Keywords:medical examinationand treatment, payment for services, medical examination

and treatment services, medical care, healthservices.

SỐ18-Tháng 7/2022 239

</div>

QUÂN TRỊ - QUẢN LÝ MỘT SÔ GIẢI PHÁP NHẰM HOÃN HIỆN PHƯƠNG THỨC CHI TRẢ DỊCH VỤ KHÁM CHỮA BỆNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

<b>QUẢN TRỊ-QUẢN LÝ</b>

<b>QUẢN TRỊ-QUẢN LÝ</b>

<b>QUẢN TRỊ - QUẢN LÝ</b>

<b>QUẢN TRỊ - QUẢN LÝ</b>

<b>SOME SOLUTIONS TO IMPROVE</b>

<b>THE PAYMENT METHOD FOR HEALTH SERVICESIN THE CURRENT PERIOD</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về