Sốc phản vệ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (9.43 MB, 124 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

World Allergy Week 2024

When allergies can be severe and fatal

Are you ready for anaphylaxis?

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

•Hypersensitivity

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Phân loại quá mẫn

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

QUÁ MẪN týp I

(còn gọi là quá mẫn tức khắc)

• Thí nghiệm của Richet và Portie (1901)

– Lấy độc tố hải quỳ (sứa biển) dưới liều gây độc tiêm cho chó với mục đích tạo ra phản ứng bảo vệ để nếu chó có bị sứa biển cắn khi bơi ở biển thì khơng bị chết.

– 10 ngày sau, tiêm nhắc lại độc tố trên (vẫn dưới liều gây độc) thì chó lên cơn khó thở, nơn mửa, vật vã và chết.

– Kết quả thí nghiệm này trái với ý định tạo ra phản ứng bảo vệ (prophylaxis), nên được đặt tên là phản vệ

(anaphylaxis).

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

PHẢN VỆ LÀ GÌ (Anaphylaxis)

• Là phản ứng dị ứng hệ thống loại I (Typ I)

• Hậu quả của một tình trạng tái tiếp xúc với dị nguyên gây một đáp ứng qua trung gian IgE

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

Á PHẢN VỆ LÀ GÌ

(Anaphylactoid reactions)

• Là PƯ có hậu quả tương tự PƯ Phản vệ (qua đáp ứng MD) nhưng khác cơ chế: Qua giải phóng các mediators

• Các mediators giải phóng trực tiếp (thuốc cản quang, NSAIDS, một số thức ăn…)

• Non-immune Anaphylaxis được WAO khuyến cáo dùng thay cho danh pháp cũ là: Anaphylactoid hay Pseudoanaphylaxis

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ

(Anaphylactic Shock)

• Ủy Ban Danh Pháp Hiệp Hội Dị Ứng Và Miễn

Dịch Lâm Sàng Châu Âu (2004):

Shock PV (Anaphylaxis) là một phản ứng quá mẫn toàn thân hoặc hệ thống nặng, đe dọa tính mạng. Nó được đặc trưng bởi các vấn đề của tuần hồn và/hoặc hơ hấp và/hoặc đường thở đe dọa tính mạng tiến triển một cách nhanh chóng thường kết hợp với biểu hiện da và niêm mạc.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ

(Anaphylatic Shock)

• Định nghĩa kinh điển:

một phản ứng dị ứng cấp, tình trạng tăng quá mẫn

một người đã được mẫn cảm, hậu quả gây giải phóng ồ ạt các chất TGHH ảnh hưởng tới nhiều cơ quan đích.

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ

(Anaphylatic Shock)

• BỘ Y TẾ (2017):

Là mức độ nặng nhất của PV do đột ngột giãn toàn bộ hệ thống mạch và co thắt PQ có thể gây tử vong trong một vài phút .

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

PHẢN VỆ: PHÂN LOẠI THEO CƠ CHẾ

•Bở thể/hoạt hóa phức hợp miễn dịch

•Giải phóng histamin trực tiếp

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

CÁC MỨC ĐỘ CỦA PHẢN VỆ

(Grade of anaphylaxis)

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

CÁC MỨC ĐỘ CỦA PHẢN VỆ

(Grade of anaphylaxis)

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ

(Anaphylactic Shock)

• Được định nghĩa là Phản vệ (Anaphylaxis) có kèm theo tình trạng tụt huyết áp. (Limsuwan & Demoly- 2010).

• Như vậy Shock PV (Anaphylactic Shock) tương đương với mức độ 3 theo phân loại mức độ nặng của PƯPV: Khi có tụt HA

Med Clin N Am 94 (2010) 691-710

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

DANH PHÁP SỬA ĐỔI VÀ PHÂN LOẠI

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

SINH LÝ BỆNH

KINH ĐIỂN: Shock PV tiến triển theo 2 thì

• Giai đoạn mẫn cảm ban đầu với một kháng ngun nhưng khơng có triệu chứng LS

(Gđ này rất thay đổi: 7,10 ngày – nhiều năm)

• Khi tái tiếp xúc với dị nguyên gây nên các PƯ dữ dội



Shock PV

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

SINH LÝ BỆNH – DỊ NGUYÊN

DỊ NGUYÊN: Có 2 loại dị nguyên trên LS

• DN hồn chỉnh: b/c là Protein có TLPT cao

• Haptene: Không phải protein Khi kết hợp với Protein vận chuyển (Alb): Phức hợp

Haptene-Protein v/c

Mang đủ t/c của DNHC

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

SINH LÝ BỆNH – DỊ NGUYÊN

• Đường vào DN:

- Tiêm (bắp,TM), tiêm trong da và đường tiêu hóa là 3 con đường hay gặp nhất.

- Khác: Da, niêm mạc, tiêm trong khớp hay các khoang kín…

• Liều: Người hay có PƯPV thường có biểu hiện ít nặng hơn so với các lần PƯ đầu nếu liên tục được tiếp xúc lại với DN (cơ sở cho giải mẫn cảm)

• Cơ địa: TS tiếp xúc DN có thể rõ hoặc không

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

SINH LÝ BỆNH – HCTG

• HCTG là các chất hoạt mạch, khi được giải phóng ồ ạt chúng sẽ tác

động lên cơ quan đích:

- Tăng tính thấm thành mạch.

- Co thắt cơ trơn: mạch máu, PQ, ruột- Phù nề, xuất tiết da-niêm mạc

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Các bọng chứa histamin bên trong tế bào mast (Nguồn Photo Researchers, Inc.)

Abbas A. K and Lichtman A. H

Basic Immunology 2nd Ed © Saunders 2004

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

SINH LÝ BỆNH – hoạt động HISTAMIN

• Dãn mạch ngoại biên

• Tăng tính thấm mạch máu

• Thay đổi tính dẫn truyền cơ tim

• Co thắt cơ trơn phế quản/dạ dày – ruột

• Kích thích thần kinh- ngứa/đau ngồi da

• Tăng tiết các tuyến nhầy.

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Tác dụng của các chất trung gian hoá học tạo ra trong phản ứng quá mẫn tức khắc

Abbas A. K and Lichtman A. H Mol. And Cell Immunology

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

NGUYÊN NHÂN

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Anaphylaxis mechanisms and triggers

Simons FER et al. World Allergy Organization Journal 2011; 4:13–37

class="text_page_counter">Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

• Hồn cảnh xuất hiện:

- Thường xảy ra trong vài phút – nửa giờ sau khi tiếp xúc với DN (Sau tiêm thuốc, cơn trùng đốt)

• Triệu chứng báo hiệu: hay gặp trong 1h

- Lo sợ, hốt hoảng, cảm giác rét run, nhức đầu, đỏ mắt với cảm giác sốt

- Có thể thấy trống ngực, tê bì, ù tai, ho, hắt hơi, khó thở.

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

• Vasodilation – ban đỏ, nghẹt mũi, tụt HA

 Shock PV

• Increased vascular permeability – mày đay , tụt HA Shock PV

dày-ruột, ỉa chảy  shock PV.

• Nerve stimulation - Ngứa, hắt hơi

TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

• Các Thể nặng:

- Thể suy tuần hoàn: Shock PV- Thể biểu hiện hơ hấp nổi bật:

• Co thắt ThQ và phù nề ThQ gây tiếng rít, ngạt thở cấp và xanh

tím (hay gặp ở BN có phù Quincke)  Tử vong rất nhanh

</div>Trang 44<div class="page_container" data-page="44">

CÁC THĂM DỊ INVIVO

Hóa chất trung

gian tế bào mast

Nước tiểu 24h Nhạy và đặc hiệu hơn histamine

Tryptase (G5 & B12) Huyết thanh Có chế phẩm thương mại cho định lượng toàn phần

9 ,11ß-PGF2Nước tiểu 24h Đã có

</div>Trang 45<div class="page_container" data-page="45">

CẬN LÂM SÀNG

</div>Trang 46<div class="page_container" data-page="46">

CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH

</div>Trang 47<div class="page_container" data-page="47">

CHẨN ĐỐN XÁC ĐỊNH

• Hồn cảnh xuất hiện:

- Thường xảy ra trong vài phút – nửa giờ sau khi tiếp xúc với DN (Sau tiêm thuốc, cơn trùng đốt)

• Triệu chứng báo hiệu: hay gặp trong 1h

- Lo sợ, hốt hoảng, cảm giác rét run, nhức đầu, đỏ mắt với cảm giác sốt

- Có thể thấy trống ngực, tê bì, ù tai, ho, hắt hơi, khó thở.

</div>Trang 48<div class="page_container" data-page="48">

CHẨN ĐỐN XÁC ĐỊNH

• Tiền sử tiếp xúc trước đó với chất nghi ngờ gây

vài phút:

• Các biểu hiện LS gợi ý: 3 Thể chính

- Thể tối nguy kịch: Phù nề và co thắt thanh quản- Thể nặng: Với suy tuần hoàn cấp

- Thể co thắt PQ kiểu hen

</div>Trang 49<div class="page_container" data-page="49">

CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH

1.Biểu hiện bệnh nhanh (vài phút đến vài giờ) với biểu hiện da/niêm mạc (ban mày đay, ngứa và ban đỏ giãn mạch và ít nhất một tiêu chuẩn dưới đây:

 Biểu hiện đường hô hấp (khó thở, khò khòe, co thắt phế quản, stidor, giảm PEF và giảm oxy máu)

 Giảm huyết áp hoặc triệu chứng ngất (syncope)

2.Hai hoặc nhiều hơn các triệu chứng sau đây xảy ra nhanh chóng sau khi tiếp xúc với dị nguyên. (vài phút- vài giờ).

 Da/niêm mạc

 Biểu hiện hô hấp

 Giảm huyết áp

 Triệu chứng dạ dày ruột

3.Tụt huyết áp ở bệnh nhân sau khi tiếp xúc với dị nguyên đã biết (vài phút – vài giờ): >30% HATĐ ở trẻ em theo tuổi hoặc >30% HATĐ/thấp hơn 90 mmHg ở người lớn

Simons, FE; World Allergy, Organization (May 2010). " Annals of Allergy, Asthma & Immunology 104 (5): 405–12.

</div>Trang 50<div class="page_container" data-page="50">

Anaphylaxis được chẩn đoán khi đáp ứng 1/3 tiêu chuẩn sau:

1. Khởi phát cấp tính tổn thương da và/hoặc niêm mạc (nổi mề đay, ngứa hoặc hồng ban, phù nề môi, lưỡi, lưỡi gà)

VÀ ÍT NHẤT 1 TRONG CÁC TRIỆU CHỨNG SAU:

A. Các vấn đề về hơ hấp (Khó thở, rít, co thắt phế quản, giảm PEF, giảm oxy máu)

B. Giảm HA (HATT<90mmHg) hoặc phối hợp các triệu chứng của rối loạn chức năng các cơ quan(Giảm trương lực, xẹp mạch, ngất, tiểu không tự chủ)

CHẨN ĐỐN XÁC ĐỊNH

</div>Trang 51<div class="page_container" data-page="51">

Anaphylaxis được chẩn đốn khi đáp ứng 1/3 tiêu chuẩn sau:

2. Có ít nhất 2 dấu hiệu sau khi phơi nhiễm với một chất có khả năng gây dị ứng.

A. Khởi phát cấp tính tổn thương da và/hoặc niêm mạc (nổi mề đay, ngứa hoặc hồng ban, phù nề môi, lưỡi, lưỡi gà)

B. Các vấn đề về hơ hấp (Khó thở, rít, co thắt phế quản, giảm PEF, giảm oxy máu)

C. Giảm HA (HATT<90mmHg) hoặc phối hợp các triệu chứng của rối loạn chức năng các cơ quan(Giảm trương lực, xẹp mạch, ngất, tiểu không tự chủ)

D. Các triệu chứng tiêu hóa (đau bụng, nơn mửa…)

CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH

</div>Trang 52<div class="page_container" data-page="52">

Anaphylaxis được chẩn đoán khi đáp ứng 1/3 tiêu chuẩn sau:

3. Tụt HA sau khi phơi nhiễm với những DN đã biết:A.Với TE: Giảm HATT khi

</div>Trang 53<div class="page_container" data-page="53">

DIỄN BIẾN LÂM SÀNG

</div>Trang 57<div class="page_container" data-page="57">

DIỄN BIẾN LÂM SÀNG

Thể tối cấp:

 Có thể tử vong ngay do NTH hay ngạt thở cấp

• Nếu được phát hiện sớm, điều trị sớm và đúng.

Hồi phục hồn tồn và khơng để lại di chứng

• Nếu phát hiện muộn hoặc điều trị khơng đúng

Shock không hồi phục: tử vong sau đó

HC Suy đa phủ tạng.

 Biến chứng và di chứng nặng nề

</div>Trang 58<div class="page_container" data-page="58">

DIỄN BIẾN LÂM SÀNG: TỬ VONG

• Tiên lượng với Shock PV nói chung là tốt: Qua hầu hết các

nghiên cứu dựa trên cộng đồng, tỷ lệ tử vong < 1%

- Anh: Chỉ có 20 ca TV/năm do Shock PV

- Châu Âu: tỷ lệ TV do Shock PV là 0,65 – 2% (1-3/1 tr. ng)

Moneret-Vautrin, 2005-Allergy

- Mỹ: 20/1tr ca TV do Shock PV

Neugut, 2001-Arch Int Med

- Một NC khác: 4/20181 ca TV do Shock PV tại khoa CC

</div>Trang 59<div class="page_container" data-page="59">

DIỄN BIẾN LÂM SÀNG:

NGUYÊN NHÂN TỬ VONG ???

• Tắc nghẽn đường thở trên và/hoặc dưới: 70%• Rối loạn chức năng tim: 24%.

</div>Trang 60<div class="page_container" data-page="60">

DIỄN BIẾN LÂM SÀNG: TỬ VONG

• Nguy cơ tử vong tăng ở các đối tương:

- Có bệnh HPQ trước đó (HPQ chưa kiểm sốt)- Điều tri adrenalin muộn

- Đang dùng thuốc: UCMC chẹn beta…

- Các bệnh Tim Phổi ≠- DN đưa vào đường TM

90% BN TV có khó thở trước khi NTH.

</div>Trang 61<div class="page_container" data-page="61">

CÁC ĐIỂM CHÍNH TRONG XỬ TRÍ

• Dựa trên nguyên lý HSTP chung: ABCD

- Gọi hỗ trợ sớm

- Xử trí ưu tiên những nguy cơ đe dọa tính mạng

• Cần điều trị ngay, khơng trì hỗn khi nghi vấn Shock PV.

(Dù chưa có HSBA hay chẩn đốn chắc chắn)

• Hai mục tiêu quan trọng:

 Duy trì HATT > 90mmHg

 Oxy máu tốt: PaO2 > 90mmHg

</div>Trang 62<div class="page_container" data-page="62">

ĐIỀU TRỊ

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ THEO HƯỚNG DẪN CỦA BỘ Y TẾ THƠNG TƯ 08/1999

• TẠI CHỖ:

- Ngừng ngay tiếp xúc với DN

(thuốc tiêm, uống, bôi, nhỏ mắt-mũi…)

- Đặt BN nằm tại chỗ, đầu thấp, chân cao, T/d HA 10-15ph/l

- Tư thế nằm nghiêng nếu có nơn

</div>Trang 63<div class="page_container" data-page="63">

ĐIỀU TRỊ

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ THEO HƯỚNG DẪN CỦA BỘ Y TẾ THƠNG TƯ 08/1999

• TỒN THÂN: Adrenalin (thuốc cơ bản chống Shock PV)

- Adrenalin 1/1000 (ống 1ml = 1mg):

TDD, TB ngay với liều:

 Người lớn: 0.5 – 1 ống

 TE: Cần pha loãng (với 9 ml dd NaCl 0.9% để được dd 1/10.000)

Sau đó tiêm 0.1 mg/kg (không quá 0.3 mg)

- Tiêm Adrenalin nhắc lại liều như trên mỗi 10 – 15 ph

- Nếu Shock nặng, đe dọa TV: Có thể truyền adrenalin TM pha lỗng 1/10.000 với liều 0.05 µg/kg/ph và tăng liều mỗi 15ph (0.05 µg/kg/ph) khi HATT < 90mmHg (Hoặc bơm qua NKQ/màng nhẫn giáp)

</div>Trang 64<div class="page_container" data-page="64">

ĐIỀU TRỊ

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ THEO HƯỚNG DẪN CỦA BỘ Y TẾ THƠNG TƯ 08/1999

• TỒN THÂN: Thuốc khác

- Kháng Histamin: medrol

- Corticosteroid: Methylprednisolon

- Thuốc hỗ trợ khác…

</div>Trang 66<div class="page_container" data-page="66">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

</div>Trang 67<div class="page_container" data-page="67">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

• Điều trị Shock PV phụ thuộc vào:

- Hoàn cảnh xảy ra trong hay ngoài BV

- Kỹ năng và người cứu hộ có được huấn luyện hay không

- Số người cứu hộ

- Trang thiết bị và thuốc cấp cứu sẵn có

</div>Trang 68<div class="page_container" data-page="68">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

1. Hoàn cảnh xảy ra trong hay ngồi BV.

- Xử trí BN ngồi cộng đồng khơng hồn tồn giống với xử trí trong BV

- Ngoài BV nên nhớ: Gọi 115 sớm  chuyển VV

2. Đào tạo kỹ năng người CC.

- Tất cả các NVYT phải có khả năng tham gia CC và biết cách CC ban đầu cho NB Shock PV

- NVYT sử dụng thuốc cho BN theo đường tiêm phải là người được đào tạo qua khóa huấn luyện cơ bản về phát hiện và xử trí Shock PV. Kiến thức này phải được cập nhật đều đặn.

</div>Trang 69<div class="page_container" data-page="69">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

3. Số người tham gia CC (đã được huấn luyện).

- Khi chỉ có 1 người CC: Cần ln ý thức gọi người hỗ trợ

- Nếu có nhiều NVYT có kinh nghiệm: Một số thao tác cấp cứu có thể tiến hành đồng thời.

4. Trang thiết bị và thuốc CC.

</div>Trang 70<div class="page_container" data-page="70">

- NB mất ý thức: Đặt tư thế nghiêng an toàn

</div>Trang 71<div class="page_container" data-page="71">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ: LOẠI BỎ YTKP

• Loại bỏ YTKP PƯPV: khơng phải lúc nào cũng được.

- Dừng bất cứ loại thuốc nào nghi ngờ gây PƯPV (dừng truyền TM kháng sinh hay DD keo)

- Loại bỏ ngòi sau khi ong đốt: Rất quan trọng.

- Sau khi PV do thực phẩm: Không khuyến cáo gây nơn

- Khơng trì hỗn xử trí CC nếu việc loại bỏ YTKP không khả thi

</div>Trang 72<div class="page_container" data-page="72">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

</div>Trang 73<div class="page_container" data-page="73">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

</div>Trang 74<div class="page_container" data-page="74">

Adrenalin (Epinephrin)

• Adrenalin là thuốc quan trọng nhất trong Shock PV

• Adrenalin phát huy tác dụng tốt nhất nếu được cho sớm sau khi xuất hiện PƯPV.

• Nhưng, điều trị bằng Adrenalin khơng phải là khơng có nguy cơ cho BN, nhất là dùng đường TM

• Tác dụng phụ cực kỳ hiếm gặp nếu thuốc được dùng đúng liều theo đường T.Bắp

Adrenaline (epinephrine) for the treatment of anaphylaxis with and without shock (Review)Sheikh A, Shehata YA, Brown SGA, Simons FER

This is a reprint of a Cochrane review, prepared and maintained by The CochraneCollaboraton and published in The Cochrane Library 2010, Issue 10

</div>Trang 75<div class="page_container" data-page="75">

- Nếu khơng có dấu hiệu nặng nhưng có các PƯDƯ hệ thống

BN cần được theo dõi cẩn thận và được điều trị triệu chứng bằng cách sử dụng quy trình tiếp cận ABCD

- Phải ln có sẵn Adrenalin để sử dụng ở tất cả các cơ sở y tế

(ln có nguy cơ PƯPV)

</div>Trang 76<div class="page_container" data-page="76">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

Adrenalin (Epinephrin)

• DÙNG ĐƯỜNG TIÊM BẮP:

PV cần được dùng Adrenalin. Ưu điểm:

• Mức độ an tồn rộng hơn

• Khơng cần phải lấy đường truyền TM• Dễ dàng hơn trong huấn luyện NVYT

- Vị trí tiêm tốt nhất là 1/3 gữa trước bên ngoài đùi

- Kim tiêm sử dụng phải đủ dài để đảm bảo thuốc được tiêm vào trong cơ.

</div>Trang 77<div class="page_container" data-page="77">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊAdrenalin (Epinephrin)

Simons FER et al. J Allergy Clin Immunol 1998;101:33-7

.

</div>Trang 78<div class="page_container" data-page="78">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊAdrenalin (Epinephrin)

Simons FER et al. J Allergy Clin Immunol 1998;101:33-7

.

</div>Trang 79<div class="page_container" data-page="79">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊAdrenalin (Epinephrin)

• Tiêm nhắc lại liều

Jasmeet S. Resuscitation 2008;77:157-169

</div>Trang 80<div class="page_container" data-page="80">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

Adrenalin (Epinephrin)

• Quan điểm sử dụng Adrenalin đường hít và đường DD vì chúng có hiệu quả ???

trị Adrenalin đường hít có nồng độ Adrenalin trong máu khơng cao hơn nhóm chứng được điều trị bằng thuốc giả dược.

Adrenaline có thể sử dụng theo đường hít để thay thế được cho đường tiêm ở trẻ em có nguy cơ phản vệ hệ thống được khơng?

Simons FE, Gu X, Johnston LM, Simons KJ. Pediatrics. 2000 Nov;106(5):1040-4

</div>Trang 81<div class="page_container" data-page="81">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

Adrenalin (Epinephrin)

• Adrenalin đường TM chỉ dùng cho BSCK

-

Adrenalin đường TM được khuyến cáo chỉ nên áp dụng tại CSYT có chuyên khoa kinh nghiệm về thuốc vận mạch (HSTC, CC, GMHS, TM)

- Gặp nguy cơ lớn hơn nhiều khi gặp tác dụng phụ nguy hiểm do dùng Adrenalin sai liều/chẩn đoán sai Shock PV mà lại dùng đường TM

- BN có T.Hồn tự nhiên mà dùng Adrenalin TM có thể gây THA nguy hiểm, RLNT, TMCT… (do Adrenalin được tiêm q nhanh/khơng được pha lỗng/q liều)

(Fischer, 1995; Pumphrey, 2000; Brown, 2001; Montanaro and Bardana, 2002)

</div>Trang 82<div class="page_container" data-page="82">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

Adrenalin (Epinephrin)

• Adrenalin đường TM chỉ dùng cho BSCK

-

Để hạn chế tác dụng phụ của Adrenalin, chỉ sử dụng với Adrenalin pha loãng 1/10.000

(Project Team of the Resuscitation council, UK, 2005).

- Nhiều BS hiện tại ủng hộ quan điểm chỉ dùng Adrenalin cho BN Shock PV có NTH theo phác đồ của HSTP

</div>Trang 83<div class="page_container" data-page="83">

ã Nu cn duy trỡ liờn tc: BT 1-4 àg/ph

Jasmeet S. Resuscitation 2008;77:157-169

</div>Trang 84<div class="page_container" data-page="84">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

CÁC BIỆN PHÁP HS KHÁC

• Cung cấp O2 càng sớm càng tốt.

thể bằng cách dùng Mask túi (Oxygen reservoir)

- Đảm bảo dòng O2 cao (>10l/ph): dự phòng túi bị xẹp trong thì hít vào

- Nếu NB được đặt NKQ: TK với nồng độ O2 cao điều chỉnh theo đáp ứng LS

</div>Trang 85<div class="page_container" data-page="85">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

CÁC BIỆN PHÁP HS KHÁC

</div>Trang 86<div class="page_container" data-page="86">

CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ

CÁC BIỆN PHÁP HS KHÁC

• Dịch truyền (càng sớm càng tốt).

dịch tinh thể trong bệnh cảnh này

- Nếu việc đặt đường truyền TM chậm trễ/khơng thể thì

 đường truyền nội xương có thể được dùng để truyền dịch hoặc dùng thuốc trong HS ở cả TE/NL.

(Khơng trì hỗn dùng Adrenalin tiêm

bắp khi đang cố gắng đặt đường truyền nội xương)

</div>

Sốc phản vệ

<b>World Allergy Week 202<sub>4</sub></b>

<b>When allergies can be severe and fatal</b>

•Hypersensitivity

<b>Phân loại quá mẫn</b>

<b>QUÁ MẪN týp I </b>

<b>(còn gọi là quá mẫn tức khắc)</b>

<b>PHẢN VỆ LÀ GÌ (Anaphylaxis) </b>

<b>Á PHẢN VỆ LÀ GÌ </b>

<b>SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ </b>

<b>• Ủy Ban Danh Pháp Hiệp Hội Dị Ứng Và Miễn </b>

<b>Dịch Lâm Sàng Châu Âu (2004):</b>

<b> </b>

<b>SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ </b>

<b>• Định nghĩa kinh điển:</b>

<b>SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ </b>

<b>• BỘ Y TẾ (2017):</b>

<b> </b>

<b>PHẢN VỆ: PHÂN LOẠI THEO CƠ CHẾ</b>

•<b>Bở thể/hoạt hóa phức hợp miễn dịch</b>

•<b>Giải phóng histamin trực tiếp</b>

<b>CÁC MỨC ĐỘ CỦA PHẢN VỆ</b>

<b>CÁC MỨC ĐỘ CỦA PHẢN VỆ</b>

<b>SHOCK PHẢN VỆ LÀ GÌ </b>

<b>DANH PHÁP SỬA ĐỔI VÀ PHÂN LOẠI</b>

<b>SINH LÝ BỆNH</b>

<b>Shock PV</b>

<b>SINH LÝ BỆNH – DỊ NGUYÊN</b>

<b>SINH LÝ BỆNH – DỊ NGUYÊN</b>

<b>SINH LÝ BỆNH – HCTG</b>

<b>SINH LÝ BỆNH – hoạt động HISTAMIN</b>

<i><b>• Dãn mạch ngoại biên</b></i>

<i><b>• Tăng tính thấm mạch máu</b></i>

<i><b>• Thay đổi tính dẫn truyền cơ tim</b></i>

<i><b>• Co thắt cơ trơn phế quản/dạ dày – ruột</b></i>

<i><b>• Kích thích thần kinh- ngứa/đau ngồi da</b></i>

<i><b>• Tăng tiết các tuyến nhầy.</b></i>

<b>NGUYÊN NHÂN</b>

<b>TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG</b>

<i><b>• Vasodilation – ban đỏ, nghẹt mũi, tụt HA </b></i>

<i><b> </b></i><i><b> Shock PV</b></i>

<i><b>• Increased vascular permeability – mày đay , tụt HA </b></i><i><b>Shock PV</b></i>

<i><b>dày-ruột, ỉa chảy </b></i><i><b> shock PV.</b></i>

<i><b>• Nerve stimulation - Ngứa, hắt hơi</b></i>

<b>TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG</b>

<b>TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG</b>

<b>• Các Thể nặng:</b>

<b>CÁC THĂM DỊ INVIVO</b>

<b>CẬN LÂM SÀNG</b>

<b>CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH</b>

<b>CHẨN ĐỐN XÁC ĐỊNH</b>

<b>CHẨN ĐỐN XÁC ĐỊNH</b>

<b>CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH</b>

<b>Anaphylaxis được chẩn đoán khi đáp ứng 1/3 tiêu chuẩn sau:</b>

<b>CHẨN ĐỐN XÁC ĐỊNH</b>

<b>Anaphylaxis được chẩn đốn khi đáp ứng 1/3 tiêu chuẩn sau:</b>

<b>CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH</b>

<b>Anaphylaxis được chẩn đoán khi đáp ứng 1/3 tiêu chuẩn sau:</b>

<b>DIỄN BIẾN LÂM SÀNG</b>

<b>DIỄN BIẾN LÂM SÀNG</b>

<i><b>Thể tối cấp:</b></i>

<b>DIỄN BIẾN LÂM SÀNG: TỬ VONG</b>

<b>DIỄN BIẾN LÂM SÀNG: </b>

<b>NGUYÊN NHÂN TỬ VONG ???</b>

<b>DIỄN BIẾN LÂM SÀNG: TỬ VONG </b>

<b>CÁC ĐIỂM CHÍNH TRONG XỬ TRÍ</b>

<b>ĐIỀU TRỊ</b>

<b>ĐIỀU TRỊ</b>

<b>ĐIỀU TRỊ</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>• Điều trị Shock PV phụ thuộc vào:</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ: LOẠI BỎ YTKP</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>Adrenalin (Epinephrin)</b>

<b>CẬP NHẬT ĐIỀU TRỊ</b>

<b>Adrenalin (Epinephrin)</b>