Y HÄC THÙC HΜNH (641 642) - SÈ 12009 3 T×NH TR¹NG SØC KHOÎ VΜ C¸C YÕU TÈ HΜNH VI LI£N QUAN CÑA C¤NG NH¢N NHΜ M¸Y BIA SΜI GSSN, N¡M 2008

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TìNH TRạNG SứC KHOẻ Và CáC yếu tố HàNH VI LIÊN QUANCủA CÔNG NHÂN NHà MáY BIA SàI GòN, NĂM 2008

<b>NGUYN DON THNH, Lấ HONG NINH, PHÙNG ĐỨC NHẬT,</b>

<i><b>Viện Vệ sinh - Y tế công cộng Tp. HCM</b></i>

<b>DƯƠNG TIỂU PHỤNG, PHAN GIA CƯỜNG</b>

<i><b>Công ty bia Sài Gịn</b></i>

<b>TĨM TẮT</b>

<i>Đặt vấn đề: Xác định tình trạng và các yếu tố hànhvi liên quan đến sức khỏe của người lao động đặc biệtlà các bệnh không lây nguy hiểm trong ngành sản xuấtbia ở Việt Nam là một nhu cầu bức thiết.</i>

<i>Mục tiêu nghiên cứu: Xác định tỉ lệ các bệnhkhông lây và tỉ lệ bệnh điếc nghề nghiệp tại nhà máyBia Sài Gòn (BSG) năm 2008 cũng như mối liên quancủa những bệnh lý này với thói quen hành vi (TQHV)của người lao động.</i>

<i>Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang. Thuthập dữ liệu về môi trường và sức khỏe người laođộng tại Nhà máy Bia Sài Gòn trong tháng 5/2008qua phiếu phỏng vấn điều tra theo mẫu của Trungtâm Kiểm soát Phòng ngừa bệnh Hoa Kỳ (CDC) cócải biên và từ thông tin trong phiếu khám sức khỏeđịnh kỳ của người lao động.</i>

<i>Kết quả nghiên cứu:- Tỷ lệ các bệnh không lây:thừa cân 29%; béo phì 27%; cholesterol máu cao27%; bệnh tăng huyết áp (THA) 16%; bệnh rối loạn cơxương 14% và đái tháo đường (ĐTĐ) 2%; Trong đó,rối loạn cơ xương là bệnh có tính chất nghề nghiệp.Bệnh điếc nghề nghiệp có tỷ lệ hiện mắc là 20%.</i>

<i>- Các TQHV có liên quan với Cholesterol máu caolà uống nước trái cây, ăn rau xanh, uống sữa nguồngốc động vật, uống sữa nguồn gốc thực vật, ăn thứcăn chế biến từ sữa, thói quen thể dục tập luyện, uốngrượu. Các TQHV có liên quan đến bệnh THA là thóiquen ăn trái cây, uống sữa nguồn gốc động vật.Nghiên cứu cho thấy phân bố cholesterol máu cao &bệnh THA tương tự như một số nghiên cứu trong vàngòai nước.</i>

<i>Kết luận: Nhà máy Bia Sài Gòn cần ưu tiên dựphòng một số bệnh: THA, béo phì, cholesterol máucao, điếc nghề nghiệp thông qua truyền thông giáodục phòng bệnh và đầu tư trang thiết bị an toàn vệsinh lao động để phòng chống ồn, chống ô nhiễmnhiệt, ứng dụng cơng nghệ sạch, ít ơ nhiễm hơn. Nênxây dựng tiêu chuẩn khám tuyển lao động và khámsức khoẻ định kỳ cho người lao động ngành sản xuấtbia Việt Nam, điển hình là người lao động ở nhà máyBia Sài Gũn.</i>

<i>Từ khóa: Yếu tố hành vi, sức khỏe, sản xuất bia.</i>

<small>HEALTH SITUATION AND BEHAVIOURAL FACTORSRELATED TO HEALTH OF SAIGON BREWERY WORKERS,IN 2008</small>

<i><b>Background: At present, there hasn’t had any</b></i>

<i>research on health and behavioural factors related tohealth of brewery workers in Vietnam yet, especially</i>

<i>severe noncommunicable diseases. It is necessary toconduct a study on this issue.</i>

<i>Objectives:Determine the proportion ofnoncommunicable diseases and occupationaldeafness of SaiGon brewery workers in 2008, and todefine some behavioural factors related to thesediseases of workers.</i>

<i>Method: A cross-sectional study was conducted.Data of environment and health of Sai Gon breweryworkers on May 2008 were collected by adaptedquestionnaire of CDC and informations fromperiodical medical records of workers.</i>

<i>Results: The proportion of overweight was 29%,obesity was 27%, high blood cholesterol was 27%,hypertension was 16%, musculoskeletal disorderswas 14%, and diabetes was 2%. Musculoskeletadisorders is occupational disease. The proportion ofoccupational deafness was 20%.</i>

<i>Behaviours related to high blood cholesterol weredrinking fruit, eating vegetable, drinking animals’ milkand plants’ milk, eating milk-based food, doingexercise and drinking. Behaviours related tohypertension were eating fruit, drinking animals’ milk.Distribution of high blood cholesterol andhypertension was similar to some national andinternational researches.</i>

<i>Conclusion: SaiGon brewery company shouldgive priority in preventing some diseases such ashypertension, high blood cholesterol, occupationaldeafness by educating how to prevent these diseasesand investing safety and hygiene labour equipment inorder to prevent noise, heat pollution, apply up-to-date and less pollution technology. Standards forperiodical check-up and recruitment check-up forVietNam brewery workers should be carried out,especially SaiGon brewery workers.</i>

<i>Keywords: health situation, behavioural factors,brewery workers.</i>

<b>ĐẶT VẤN ĐỀ</b>

Những gánh nặng bệnh tật mà đặc biệt là nhữngbệnh tật nguy hiểm do lối sống đem lại, đang là mộtvấn đề lớn cho mọi con người trên toàn Thế giới.Hàng năm, người ta tính rằng, có khỏang 524.000trường hợp tử vong do 9 bệnh mạn tính, mà các yếutố nguy cơ như khói thuốc lá, có thể can thiệp được[6]. Nghiên cứu về TQHV và bệnh tật người ta thấycó năm yếu tố nguy cơ chủ yếu [7] chiếm 90%, đượcxếp theo thứ tự giảm dần bao gồm: hút thuốc lá, Béophì (BP), ít luyện tập thường xuyên, tăng cholesterol

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

máu và THA. Sự tăng vọt của đái tháo đường (ĐTĐ)hiện nay được cho là do sự gia tăng của bệnh BP,kết quả của lối sống thụ động, ít vận động và thóiquen ăn uống khơng hợp lý. Chính vì vậy, cuộc sốnglành mạnh nhằm loại bỏ 5 yếu tố nguy cơ này sẽ làrất có ý nghĩa trong việc kéo dài tuổi thọ. Bệnh khônglây nhiễm và bệnh điếc nghề nghiệp [8] những bệnhcần được quan tâm đặc biệt hiện nay của nhà máybia Sài Gịn vì sự ổn định sức khỏe nguồn nhân lựccho sản xuất phát triển. Vì vậy, rất cần có những sốliệu khoa học chuyên ngành làm cơ sở khoa học đểdự phòng những căn bệnh này, đồng thời để xác địnhtình trạng và các yếu tố hành vi liên quan đến sứckhỏe của người lao động (NLĐ). Mặt khác, hiện nay ởViệt nam, chưa có một điều tra nghiên cứu nào trongngành sản xuất bia được thực hiện về chủ đề này.

<b>Mục tiêu nghiên cứu</b>

1. Xác định tỷ lệ một số bệnh không lây cần quantâm: như Đái tháo đường, Tăng huyết áp, Cholesterolmáu cao, Béo phì và bệnh Rối loạn cơ xương ởngười lao động. Xác định tỷ lệ bệnh điếc nghềnghiệp.

2. Xác định tỷ lệ TQHV có thể là nguy cơ với mộtsố bệnh thường gặp ở nhà máy.

3. Mơ tả tình trạng bệnh tật liên quan với TQHV vàphân bố của bệnh theo các đặc điểm dân số, xã hội.

<b>ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUĐối tượng nghiên cứu: người lao động hiện làm</b>

<small>Tuổi trung bìnhCó vợ/chồng7941 9 tuổiTrình độ học vấnGiới tính</small>

<small>Đại học12261 (68)122 (32)Nghề nghiệp</small>

<small>Nghề hóa thực phẩm29Nghề cơ khí26</small>

<i>Kết quả</i>

-Tỷ lệ phần trăm bệnh Thừa cân 29%; Béo phì là27%; Cholesterol máu cao là 27%; bệnh tăng huyếtáp là 16%; bệnh Rối loạn cơ xương 14% và Đái tháođường là 2%; Trong đó, RLCX là bệnh có tính chấtnghề nghiệp.

- Bệnh điếc nghề nghiệp có tỷ lệ hiện mắc là 20%,là tỷ lệ cao.

- Tỷ lệ TQHV có liên quan với Cholesterol máucao là uống nước trái cây, ăn rau xanh, uống sữanguồn gốc động vật, uống sữa nguồn gốc thực vật,ăn thức ăn chế biến từ sữa, thói quen thể dục tập

luyện, uống rượu (Bảng 2 và Bảng 3). Người khơngcó cholesterol máu cao có thói quen ăn rau, uốngsữa có nguồn gốc động vật và thực vật thường xuyênhơn nhóm có cholesterol máu cao. Người khơng cócholesterol máu cao có thói quen vận động thể lựcthuờng xuyên hơn và ít uống rượu bia hơn nhóm cócholesterol máu cao.

Bảng 2. Liên quan thói quen hành vi ăn uống vớitình trạng cholesterol máu cao

<small>Cholesterol máu caoĐặc tínhBệnh</small>

<small>n (%)</small>

<small>Khơngbệnhn (%)</small>

<small>Ăn rau xanhMỗi ngày84 (30)193 (70)Mỗi tuần14 (20)55 (80)Mỗi tháng1 (11)8 (89)Từ chối trả lời1 (6)16 (94)</small>

<small>8,14900,042Uống sữa có nguồn gốc động vật</small>

<small>Mỗi ngày29 (30)67 (70)Mỗi tuần34 (25)103 (75)Mỗi tháng19 (36)34 (64)Không bao giờ16 (30)37 (70)Từ chối trả lời2 (6)31 (94)</small>

<small>Uống sữa có nguồn gốc thực vậtMỗi ngày28 (32)59 (68)Mỗi tuần55 (31)120 (69)Mỗi tháng5 (12)37 (88)Không bao giờ6 (18)28 (82)Từ chối trả lời6 (18)28 (82)</small>

<small>Uống rượu 5 suấtCó24 (45)29 (55)</small>

<small>Khơng26 (28)67 (72)4,50060,034</small>- Tỷ lệ TQHV có mối liên quan đến bệnh THA làquen ăn trái cây, uống sữa nguồn gốc động vật

Bảng 4. Liên quan thói quen ăn uống với tìnhtrạng bệnh THA

<small>THAĐặc tínhBệnh</small>

<small>n (%)</small>

<small>Khôngbệnhn (%)</small>

<small>Ăn trái câyMỗi ngày32 (16) 164 (84)Mỗi tuần18 (14) 114 (86)Mỗi tháng8 (30)19 (70)Không bao giờ2 (50)2 (50)</small>

<small>Từ chối trả lời1 (4) 23 (96)</small>

<small>Uống sữa có nguồn gốc động vật</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<small>Mỗi ngày10 (10) 88 (90)Mỗi tuần20 (15) 117 (85)Mỗi tháng15 (28) 39 (72)Không bao giờ14 (23) 47 (77)Từ chối trả lời2 (6)31 (94)</small>

Nghiên cứu cho thấy phân bố bệnh Cholesterolmáu cao thường thấy ở Nam, trên 50 tuổi, có giađình, gặp ở người thừa cân, béo phì. Bệnh THA haygặp ở nam giới, người trên 50 tuổi, có gia đình. BệnhĐiếc nghề nghiệp gặp nhiều ở nam, càng lớn tuổi tỷlệ càng cao, gặp nhiều ở người lao động nghề cơkhí, ở người nhận thức dự phòng chưa đầy đủ, ởngười lao động quan tâm đến nút tai chống ồn và gặpở người nhận thấy tồn tại ô nhiễm chưa khắc phục làyếu tố vật lý, và yếu tố hỗn hợp.

<b>BÀN LUẬN</b>

Bệnh không lây nhiễm: Các kết quả nghiên cứucho thấy sự phù hợp về mối liên quan và phân bốcủa bệnh Cholesterol máu cao và bệnh tăng huyết áp(THA) với TQHV trong các cơng trình nghiên cứu củacác tác giả trong và ngòai nước Tình trạngcholesterol máu cao được xác định là 100 người(27%). Theo Patrick E. McBride và Gail Underbakker[5], rối loạn lipid máu là bệnh lý lâm sàng thườnggặp, với khoảng 25% người Mỹ trưởng thành cócholesterol cholesterol tổng số (CT)240 mg/dl vàgần 50% có CT >200mg/dl. Tỷ lệ hiện mắc của BSGở nghiên cứu này là 27% và là cao như trong cộngđồng ở Hoa Kỳ hiện nay. Tỷ lệ bệnh THA là 16%. Đốichiếu với điều tra y tế Quốc gia năm 2001-2002 [2],THA tại Việt Nam là 15,1%, như vậy, điều tra củachúng tơi, có tỷ lệ bệnh hơi cao. Theo nghiên cứucủa Phạm Hùng Lực [3], tỉ suất mắc THA là 14,9% và9,8% ở nhóm có nguy cơ cao (HA 130 – 139 mmHg)ở người 15 –75 tuổi tại Đồng Bằng Sông Cửu Long.Như vậy tỷ lệ mắc THA trong điều tra này của chúngtôi chỉ hơi cao hơn một chút so với tỷ lệ mắc chungcủa Phạm Hùng Lực. Về phân bố bệnh THA theo đặctính dân số giống như nghiên cứu của Phạm HùngLực: Tuổi càng cao tỷ lệ bệnh càng tăng, tỷ lệ ở namcao hơn ở nữ. Riêng về tình trạng hơn nhân củanghiên cứu này của chúng tơi lại có tỷ lệ cao ở ngườicó gia đình, trong khi nghiên cứu của Phạm HùngLực thì yếu tố khiếm khuyết trong đời sống hơn nhâncó tỷ lệ bệnh THA cao hơn những người đã có giađình. Về bệnh Điếc nghề nghiệp (ĐNN) có tỷ lệ hiệnmắc cao (20%), có thể do số bệnh mắc mới khôngtăng nhưng do giảm biên chế c ủa BSG năm 2007khiến số người lao động thay đổi và giảm ½ nên dẫnđến tỷ lệ hiện mắc (mắc tích lũy) cao tương đối sovới trước đây. Số liệu hồi cứu cho chúng ta thấy tỷ lệmắc ĐNN từ 1993 – 2007 là khoảng 10% trong khiđó, điều tra khai báo ở NLĐ thời điểm 2008 ta thấy tỷlệ hiện mắc ĐNN đã tăng lên rõ rệt 20%, cao gấp đôitỷ lệ hiện mắc thấy được năm 2007 và hơn tỷ lệ mắcchung [1] ở công nhân mà Nguyễn Thị Toán nêu năm1994 là 11% và cũng hơn tỷ lệ ĐNN mà Lê Trung vàNguyễn Thị Toán nêu trong công nhân dệt năm 1995

là 12%. Tuy nhiên, như đã nêu, đây chỉ là tỷ lệ mắctích lũy và phân bố của điếc nghề nghiệp theo đặctính dân số là phù hợp với nhiều nghiên cứu trướcđây của nhiều tác giả. Trong một khảo sát cắt ngangcủa Nguyễn Phương Toại [4] tại một xí nghiệp bao bìTp.Cần Thơ, tác giả cũng nhận thấy rằng giảm thínhlực có liên quan đến tuổi đời >30 tuổi (p=0,006),không sử dụng BHLĐ cho tai (p=0,011), giới tính chủyếu là nam giới (p=0,038). Như vậy, nghiên cứu củachúng tôi cũng thấy ĐNN có sự có sự phân bố tươngtự với kết quả của Nguyễn Phương Toại.

<b>KẾT LUẬN</b>

BSG cần ưu tiên dự phòng bệnh THA, BP,Cholesterol máu cao, ĐNN thông qua truyền thơnggiáo dục phịng bệnh và đầu tư trang thiết bị ATVSLĐđể phòng chống ồn, chống ô nhiễm nhiệt, ứng dụngcơng nghệ sạch, ít ơ nhiễm hơn. Việc điều chỉnhTQHV của người lao động để phòng ngừaCholesterol máu cao bằng cách tránh ăn các thựcphẩm có hàm lượng cholesterol cao và tránh cácTQHV có thể là nguyên nhân gây cholesterol máucao l à cần thiết. Các bệnh ĐTĐ, RLCX tuy chưathấy liên quan đến TQHV ở người lao động BSGnhưng những bệnh nhân này phải tuân thủ y lệnhđiều trị và phòng tai biến. Nên xây dựng tiêu chuẩnkhám tuyển lao động và khám SKĐK cho người laođộng ngành sản xuất bia Việt Nam, điển hình làngười lao động ở BSG.

<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO</b>

<i>1. Đặng Xuân Hùng, (1999) - Khảo sát ĐNN ở côngnhân một số nhà máy dệt Tp. HCM - đề xuất một số biệnpháp: Dụng cụ bảo vệ tai - Tỷ lệ bệnh ĐNN (116 -117) -</i>

Luận án tiến sĩ y học, TP.HCM

<i>2. Lê Hoàng Ninh – (2008) Tp Hồ Chí Minh, - Cácyếu tố nguy cơ của bệnh không lây (THA, đái tháođường týp 2) ở người lớn Tp HCM và tỉnh Bình Dương,năm 2006 - Bộ Y tế - Viện vệ sinh Y tế Công cộng Tp</i>

HCM – Đề tài cấp Bộ

<i>3. Phạm Hùng Lực, (2002) Tp Hồ Chí Minh - Bệnhtăng huyết áp và các yếu tố liên quan ở tuổi 15 – 75 tạiĐồng Bằng Sông Cửu Long - Bộ Y tế - Viện Vệ sinh Y tế</i>

Công cộng - Đại học Y Dược Tp Hồ Chí Minh – Báo cáoKhoa học

<i>4. Nguyễn Phương Toại – (2001) - Hà Nội - Khảosát tình trạng suy giảm thính lực trên cơng nhân xínghiệp bao bì Cần Thơ (175) Hội nghị khoa học YHLĐ</i>

tồn quốc lần thứ IV – BÁO CÁO TĨM TẮT

5. Robert B,Taylor, (2004) Hà Nội <i>- Rối lọan lipidmáu (1708) Bệnh ĐTĐ (1723) - Y học Gia đình – Các</i>

nguyên lý & thực hành - Nhà xuất bản y học

<i>6. Steffen R. Hepatitis A and hepatitis B: riskscompared with other vaccine preventable diseases andimmnization recommendatons. Vaccine 1993;11:518</i>

7. Hahn RA, Teutsch SM, Rothenbert RB, Marks JS.

<i>Excess deaths from nine chronic diseases in the UnitedStates, 1986. JAMA 1990; 264: 2654</i>

<i>8. Tomoda, S – 1993, Occupational Safety and heathin the food and drink industries – sectoral - No 1988 and</i>

1989.

</div>