phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (13.06 MB, 329 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH </b>

<b>NGUYỄN TRUNG HIẾU </b>

<b>PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM </b>

<b>LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG </b>

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamPhat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet Nam

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH </b>

<b>NGUYỄN TRUNG HIẾU </b>

<b>PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM </b>

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Luận án này chưa từng được trình nộp để lấy học vị Tiến sĩ tại bất cứ một cơ sở đào tạo nào. Luận án này là cơng trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó khơng có các nội dung đã được cơng bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận án.

TP. Hồ Chí Minh, ngày …… tháng….. năm……. Người cam đoan

Nguyễn Trung Hiếu

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Lời cảm ơn đầu tiên, tôi muốn gửi đến PGS.TS. Hạ Thị Thiều Dao, người hướng dẫn khoa học đã tận tình định hướng nghiên cứu, chỉnh sửa luận án. Cô đã động viên tơi nỗ lực trong những lúc khó khăn trong cơng việc và cuộc sống để có thể hồn thành luận án này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô trong trường Đại học Ngân hàng TP.HCM đã tận tình trang bị cho tơi nhiều kiến thức mới và các Thầy, Cô trong Ban Giám hiệu, Khoa Sau đại học, Khoa Ngân hàng đã tạo điều kiện cho tơi hồn thành tốt cơng việc nghiên cứu trong thời gian học tập tại trường.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các tổ chức, cá nhân đã hỗ trợ tơi trong việc hồn chỉnh dữ liệu và thơng tin trong luận án. Ngồi ra, tơi cũng xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô trong Hội đồng các cấp, các phản biện độc lập đã cho tôi nhiều ý kiến góp ý khoa học, có tính xây dựng cao để tơi có thể học tập, tiếp thu và chỉnh sửa nghiên cứu.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, các đồng nghiệp đã động

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Luận án đưa ra mục tiêu nghiên cứu vận dụng các lý thuyết liên quan trong việc đánh giá hành vi dự định của nhà đầu tư cá nhân, doanh nghiệp niêm yết đối với việc sử dụng dịch vụ XHTNDN tại Việt Nam để có thể đưa ra các khuyến nghị để phát triển thị trường XHTNDN tại Việt Nam. Luận án đã phân tích bối cảnh thực trạng hoạt động của thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại Việt Nam và so sánh với các quốc gia Châu Á khác. Luận án cũng thực hiện khảo sát ý kiến của các cá nhân, từ đó đưa ra mơ hình phương trình cấu trúc về hành vi dự định chấp nhận sử dụng xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp của các cá nhân tại Việt Nam. Đồng thời, luận án cũng ghi nhận ý kiến của các doanh nghiệp tại Việt Nam về đánh giá của họ đối với danh tiếng các tổ chức xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam và dự định sử dụng dịch vụ xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp của các tổ chức này. Kết quả nghiên cứu cho thấy thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp Việt Nam mới chỉ đang trong giai đoạn khởi đầu, cịn nhiều khó khăn. So với các quốc gia Châu Á, Việt Nam đã “xuất phát sau” và còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng dịch vụ xếp hạng tín nhiệm của các cá nhân là khá rõ rệt và có xu hướng tăng lên theo thời gian. Đồng thời với đó, đánh giá của các doanh nghiệp về danh tiếng của tổ chức xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam dù chưa thực sự cao nhưng các ý kiến về triển vọng tương lai lại được đánh giá tốt và mức độ sẵn lịng trả phí dịch vụ cũng đưa ra một kết quả đáng ghi nhận về thực trạng thị trường. Từ kết quả nghiên cứu về mơ hình SEM đối với hành vi dự định của cá nhân và doanh nghiệp trên thị trường, luận án đã đưa ra các khuyến nghị để phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại Việt Nam bao gồm các hoàn thiện quy định pháp luật, thúc đẩy sự tham gia của các bên liên quan, gia tăng chất lượng thông tin và giáo dục đào tạo. Tiếp đó là các khuyến nghị đối với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại Việt Nam như về phương pháp, phát triển sản phẩm dịch vụ, cải tiến công nghệ, chuẩn mực đạo đức, nhân lực chất lượng cao, gia tăng liên kết hợp tác… Luận án cũng đưa ra một số khuyến nghị đối với bản thân các doanh nghiệp, nhà đầu tư trên thị trường để có thể phát triển thị trường từ nhiều phía của các bên tham gia, nhằm giúp cho thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp có

<b>thể phát triển, ổn định trong tương lai. </b>

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT </b>

<b>DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Từ viết </b>

ACRAA

Association of Credit Rating Agencies in Asia

Hiệp hội các Tổ chức Xếp hạng tín nhiệm Châu Á

CRV

Credit Rating Vietnam Joint Stock Company

Cơng ty cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Doanh nghiệp Việt Nam

nước

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

FR Fitch Ratings, Inc Cơng ty xếp hạng tín nhiệm Fitch

Global

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

1 CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ... 1

1.1. LÝ DO NGHIÊN CỨU ... 1

1.2. MỤC TIÊU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ... 5

1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ... 6

1.4. PHƯƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ... 6

1.5. ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU ... 7

1.6. CẤU TRÚC CỦA NGHIÊN CỨU ... 8

2 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP ... 9

2.1. TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP ... 9

2.2. XHTN doanh nghiệp và phát triển thị trường XHTN doanh nghiệp ... 9

2.2.1.1. XHTN doanh nghiệp và thị trường XHTN doanh nghiệp ... 9

2.2.1.2. Phát triển thị trường XHTNDN ... 10

2.2.2. Các chủ thể trong thị trường XHTN doanh nghiệp ... 13

2.2.2.1. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ... 13

2.2.2.2. Doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm ... 14

2.2.2.3. Các chủ thể sử dụng kết quả xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ... 15

2.2.2.4. Cơ quan quản lý nhà nước ... 17

2.2.3. Phát triển của các dịch vụ trên thị trường XHTNDN ... 18

2.2.3.1. Xếp hạng doanh nghiệp phát hành (Issuer Credit Rating) ... 18

2.2.3.2. Xếp hạng nghĩa vụ nợ cụ thể (Issue Credit Rating) ... 19

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

2.2.3.3. Các dịch vụ khác liên quan đến xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ... 20

2.2.4. Phát triển của các mơ hình kinh doanh trên thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp 232.2.4.1. Mơ hình nhà đầu tư trả phí dịch vụ (Investor-pay model) ... 23

2.2.4.2. Mơ hình nhà phát hành trả phí dịch vụ (Issuer-pay model) ... 25

2.2.4.3. Mơ hình đăng ký (Subscription model) ... 26

2.3. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP ... 26

2.3.1. Lý thuyết bất cân xứng thơng tin và phát tín hiệu ... 26

2.3.2. Lý thuyết đại diện, chi phí giao dịch và trung gian thông tin... 29

2.3.3. Lý thuyết về danh tiếng của tổ chức ... 30

2.5. KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU ... 48

3 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 53

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ NGHỊ ... 53

3.2. MƠ HÌNH NGHIÊN CỨU ... 54

3.2.1. Mơ hình nghiên cứu đối với hành vi dự định sử dụng XHTNDN của các nhà cá nhân tại Việt Nam ... 54

3.2.1.1. Đo lường trực tiếp các biến trong mơ hình hành vi dự định sử dụng XHTN doanh nghiệp của các nhà cá nhân tại Việt Nam ... 56

3.2.1.2. Đo lường gián tiếp các biến trong mơ hình hành vi dự định sử dụng XHTN doanh nghiệp của các nhà cá nhân tại Việt Nam ... 58

3.2.2. Mơ hình nghiên cứu đối với đánh giá danh tiếng CRA và hành vi dự định sử dụng XHTN doanh nghiệp có trả phí của các doanh nghiệp Việt Nam ... 61

3.2.2.1. Danh tiếng của tổ chức CRA doanh nghiệp ... 61

3.2.2.2. Các yếu tố tác động đến danh tiếng của tổ chức CRA doanh nghiệp ... 63

3.2.2.3. Mối quan hệ của danh tiếng của CRA và việc doanh nghiệp dự định chấp nhận sử dụng dịch vụ có trả phí trong XHTN doanh nghiệp ... 70

3.3. SỐ LIỆU VÀ MẪU NGHIÊN CỨU... 76

3.3.1. Xác định tổng thể nghiên cứu và mẫu nghiên cứu ... 76

3.3.2. Thu thập số liệu và đặc điểm mẫu nghiên cứu ... 78

3.4. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DỮ LIỆU ... 78

3.4.1. Kiểm tra mức độ tin cậy của thang đo ... 78

3.4.2. Phân tích nhân tố khám phá ... 79

3.4.3. Phân tích nhân tố khẳng định và mơ hình cấu trúc ML-SEM ... 80

3.4.4. Phân tích mơ hình cấu trúc ước lượng Bayes ... 81

3.4.4.1. B-SEM và một số ưu điểm bổ trợ cho ML-SEM ... 81

3.4.4.2. Phân tích và các kiểm định trong mơ hình B-SEM ... 84

4 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ... 89

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

4.1. BỐI CẢNH THỊ TRƯỜNG XHTNDN TẠI VIỆT NAM ... 89

4.1.1. Quy định pháp luật và chính sách liên quan đến phát triển thị trường XHTNDN của cơ quan quản lý tại Việt Nam ... 89

4.1.2. Hoạt động của các CRA tại thị trường XHTNDN Việt Nam ... 96

4.1.2.1. Hoạt động của các DCRA tại thị trường XHTNDN Việt Nam ... 96

4.1.2.2. Hoạt động của các GCRA tại thị trường XHTNDN Việt Nam ... 104

4.1.3. Bối cảnh kinh tế vĩ mơ tại Việt Nam ... 107

4.2. MƠ HÌNH HÀNH VI DỰ ĐỊNH SỬ DỤNG XHTNDN CỦA CÁC CÁ NHÂN TẠI VIỆT NAM ... 109

4.3. MƠ HÌNH ĐÁNH GIÁ DANH TIẾNG CỦA CRA VÀ HÀNH VI DỰ ĐỊNH SỬ DỤNG DỊCH VỤ XHTNDN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM ... 117

4.4. THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ... 126

4.4.1. Kết quả hành vi dự định sử dụng XHTNDN của các cá nhân và các nhân tố tác động trong mơ hình ... 126

4.4.2. Kết quả đánh giá danh tiếng, hành vi dự định sử dụng của các doanh nghiệp đối với CRA tại Việt Nam và các nhân tố tác động trong mơ hình ... 132

5 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM ... 141

5.1. KẾT LUẬN ... 141

5.2. KHUYẾN NGHỊ ĐỂ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP VIỆT NAM... 143

5.2.1. Hoàn thiện các quy định pháp lý về thị trường XHTNDN Việt Nam ... 143

5.2.1.1. Hoàn thiện quy định pháp lý cho việc tiến đến bắt buộc XHTN khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp ... 143

5.2.1.2. Hoàn thiện quy định pháp luật về hoạt động của tổ chức CRA doanh nghiệp ... 146

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

5.2.1.3. Hoàn thiện quy định pháp lý để thu hút sự quan tâm của các tổ chức trong và ngoài nước để thành lập thêm CRA tại Việt Nam. ... 1475.2.2. Thực hiện các chính sách thúc đẩy các bên liên quan tham gia thị trường xếp hạng ... 1485.2.3. Gia tăng chất lượng thông tin và giáo dục đào tạo liên quan về xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ... 1495.2.4. Khuyến nghị đối với các CRA doanh nghiệp ... 1525.2.4.1. Hoàn thiện phương pháp xếp hạng doanh nghiệp ... 1525.2.4.2. Phát triển sản phẩm dịch vụ xếp hạng tiến tới tạo ra nguồn thu ổn định và minh bạch ... 1585.2.4.3. Áp dụng các cải tiến công nghệ để hỗ trợ phát triển phương pháp trong hoạt động xếp hạng doanh nghiệp ... 1635.2.4.4. Đảm bảo các nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức trong xếp hạng doanh nghiệp ... 1675.2.4.5. Hình thành nguồn nhân sự chất lượng và đảm bảo chất lượng quản trị, lãnh đạo trong CRA ... 1695.2.4.6. Liên kết các CRA với GCRA, RCRA và gia tăng hội nhập quốc tế, khu vực ... 1705.2.5. Khuyến nghị đối với các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp phát hành nói riêng trên thị trường XHTNDN Việt Nam ... 1715.2.6. Khuyến nghị đối với các nhà đầu tư trên thị trường XHTNDN Việt Nam ... 1725.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ... 174

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

Bảng 4.1. Quy định của các quốc gia Châu Á về yêu cầu sử dụng XHTNDN ... 95Bảng 4.2. Số lượng chủ thể được XHTNDN của các CRA tại Châu Á ... 103Bảng 4.3. Kết quả ML-SEM mơ hình về hành vi dự định sử dụng XHTNDN của các cá nhân tại Việt Nam ... 110Bảng 4.4. Giá trị PPP, DIC của mơ hình B-SEM hành vi dự định sử dụng XHTNDN của các cá nhân tại Việt Nam... 114Bảng 4.5. Mức độ thay đổi giá trị ước lượng các tham số khi thay đổi phân phối tiền nghiệm ... 115Bảng 4.6. Kết quả mơ hình B-SEM hành vi dự định sử dụng XHTNDN của các cá nhân tại Việt Nam ... 116Bảng 4.7. Kết quả ML-SEM về danh tiếng và dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN của các doanh nghiệp đối với CRA tại Việt Nam ... 118Bảng 4.8. Giá trị PPP, DIC của mơ hình B-SEM đối với khách hàng doanh nghiệp tại Việt Nam ... 122Bảng 4.9. Mức độ thay đổi giá trị ước lượng các tham số khi thay đổi phân phối tiền nghiệm ... 124Bảng 4.10. Kết quả mơ hình B-SEM danh tiếng và dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN của các doanh nghiệp đối với CRA tại Việt Nam ... 125

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Hình 2.1. Mối quan hệ giữa doanh nghiệp phát hành, CRA và các nhà đầu tư trên thị trường

XHTN ... 16

Hình 2.2. Sơ đồ mơ hình TPB ... 34

Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu đề nghị ... 53

Hình 3.2. Đo lường trực tiếp và gián tiếp trong mơ hình TPB ... 55

Hình 3.3. Mơ hình và các giả thuyết nghiên cứu đối với hành vị dự định sử dụng XHTN doanh nghiệp của các cá nhân tại Việt Nam ... 61

Hình 3.4. Mơ hình và các giả thuyết nghiên cứu đối với đánh giá danh tiếng CRA và hành vi dự định sử dụng XHTNDN có trả phí của các doanh nghiệp Việt Nam ... 76

Hình 4.1. Quy mơ thị trường trái phiếu doanh nghiệp so với GDP và các thị trường trái phiếu khác trong nước ... 108

Hình 4.2. Mơ hình cấu trúc tuyến tính ML-SEM các nhân tố tác động đến nhu cầu hành vi dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN tại Việt Nam ... 111

Hình 4.3. Biểu đồ trace plots của các chuỗi Makov đại diện cho giá trị trung bình của hệ số hồi quy trong mỗi phân phối hậu nghiệm với ước tính Bayes cho 100.000 lặp lại ... 113

Hình 4.4. Biểu đồ tự tương quan trong mơ hình B-SEM hành vi dự định sử dụng XHTNDN của các cá nhân tại Việt Nam ... 115

Hình 4.5. Mơ hình cấu trúc ML-SEM danh tiếng và dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN của các doanh nghiệp đối với CRA tại Việt Nam ... 119

Hình 4.6. Biểu đồ trace plots của các chuỗi Makov đại diện cho giá trị trung bình của hệ số hồi quy trong mỗi phân phối hậu nghiệm với ước tính Bayes cho 100.000 lần lặp ... 121

Hình 4.7. Biểu đồ tự tương quan trong mơ hình B-SEM danh tiếng và dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN của các doanh nghiệp đối với CRA tại Việt Nam ... 124

Hình 4.8. Giá trị điểm trung bình của biến quan sát hành vi dự định ... 126

Hình 4.9. Giá trị điểm trung bình của biến quan sát ATT, SN và PBC... 128

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Hình 4.10. Mức độ đánh giá của các cá nhân về yếu tố liên quan đến phương pháp xếp hạng của CRA ... 131Hình 4.11. Mức độ đánh giá của các doanh nghiệp đối với hành vi dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN tại Việt Nam ... 133Hình 4.12. Mức độ đánh giá của các doanh nghiệp đối với danh tiếng của CRA ... 134Hình 4.13. Mức độ đánh giá của các doanh nghiệp đối với các nhân tố tác động đến danh tiếng của CRA ... 137Hình 5.1. Phương pháp đề nghị để xếp hạng tập đoàn, tổng cơng ty ... 160Hình 5.2. Tiến trình và hệ thống chấm điểm xếp hạng doanh nghiệp mới thành lập, đang trong giai đoạn đầu tư ... 161

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>1 CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU 1.1. LÝ DO NGHIÊN CỨU </b>

Được ra đời từ giữa thế kỷ thứ 19 khi Henry Varnum Poor đưa ra các báo cáo xếp hạng đầu tiên năm 1860, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm đã chứng tỏ vai trị quan trọng của nó trên thị trường tài chính thế giới. Các tổ chức này đưa ra ý kiến đánh giá của họ về rủi ro, khả năng tài chính của các người vay nợ, phát hành chứng khốn… Dựa trên các thông tin đánh giá khách quan, độc lập của tổ chức xếp hạng mà các nhà đầu tư sẽ tối ưu hóa danh mục đầu tư của mình cho phù hợp với từng thời điểm. Với sự phát triển của thị trường tài chính tồn cầu, khối lượng và mức độ phức tạp của các sản phẩm tài chính càng làm cho nhu cầu đối với hoạt động xếp hạng tăng lên rất nhanh (Cantor, 2004). White (2013) thấy rằng các nghiên cứu đối với thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp và các CRA càng lúc càng nhiều hơn và hoạt động xếp hạng tín nhiệm đã thể hiện vai trị quan trọng trong quá trình phát triển của các thị trường tài chính trên tồn thế giới. Graham và Harvey (2001) đã khảo sát các giám đốc tài chính, điều hành của các doanh nghiệp về thái độ đối với xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp và kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng các công ty phát hành rất quan tâm đến kết quả xếp hạng mà họ nhận được. Campbell và Taksler (2003) đã cung cấp bằng chứng về ảnh hưởng lớn của mức xếp hạng tín nhiệm đối với giá trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên thị trường.

Tuy nhiên, sau cuộc khủng hoảng tài chính trên tồn thế giới trong giai đoạn 2007 – 2008, nhiều tác giả đã lập luận rằng các kết quả xếp hạng cao nhưng không chắc chắn đối với các sản phẩm tài chính hiện đại đã góp phần lớn vào tình trạng hỗn loạn của nền kinh tế thế giới (Hunt, 2009). Các nhà đầu tư mua các cơng cụ tài chính hiện đại mà chính bản thân họ không thực sự hiểu rõ mức độ rủi ro, vì thế họ phụ thuộc rất nhiều vào các tổ chức xếp hạng và kết quả đánh giá trong từng giai đoạn của các tổ chức đó. Khi cuộc khủng hoảng xảy ra và khoản đầu tư không thể thu hồi, các nhà đầu tư mất niềm tin vào thị trường các cơng cụ tài chính đó và mất niềm tin vào uy tín và danh tiếng của CRA cũng như các kết quả xếp hạng của tổ chức đó, dẫn

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

đến các nghi ngại cho việc phát triển thị trường XHTN doanh nghiệp (Becker & Milbourn, 2008; Dimitrov, Palia, & Tang, 2015).

Theo Cantor (2004), các nghiên cứu liên quan đến hoạt động XHTNDN thường tập trung giải quyết một vấn đề đặt ra trong thực tế và có thể chia thành ba vấn đề cơ bản: (i) các nghiên cứu xem xét đánh giá thị trường XHTNDN nhằm giải thích tình trạng độc quyền trên thị trường hay cung cấp ra các lập luận để thay đổi, điều tiết từ cơ quan quản lý; (ii) nghiên cứu xoay quanh việc đánh giá vai trò, hiệu quả của các tổ chức XHTNDN trên thị trường; (iii) tập trung xem xét đến hành vi của các CRA trên thị trường, rủi ro đạo đức. Tuy nhiên, các nghiên cứu liên quan đến thị trường XHTN mới bắt đầu như Việt Nam là chưa cụ thể, các nghiên cứu chưa chứng minh được nhu cầu đối với hoạt động XHTN có thực sự cần thiết trong các điều kiện thông tin hạn chế hay khơng.

Tại Việt Nam, Vương Qn Hồng và Trần Trí Dũng (2009) đã chỉ ra thực trạng đến trước năm 2000 thì Việt Nam vẫn chưa có thị trường trái phiếu thứ cấp, mặc dù đã có phát hành trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp. Sau khi Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP.HCM ra đời vào giữa năm 2000 và việc niêm yết các trái phiếu chính phủ trên sàn giao dịch mới mở ra sự phát triển cho thị trường trái phiếu Việt Nam. Tuy nhiên, sau gần 20 năm hoạt động cơ cấu trên thị trường trái phiếu vẫn đa số là trái phiếu chính phủ như trái phiếu Kho bạc Nhà nước, tín phiếu Kho bạc Nhà nước, trái phiếu Ngân hàng Phát triển Việt Nam, trái phiếu Ngân hàng Chính sách Xã hội… các trái phiếu doanh nghiệp chưa thực sự phát triển (VCBS, 2016). Để có thể tái cấu trúc hệ thống ngân hàng nói riêng và thúc đẩy kinh tế nói chung thì cần hình thành các kênh trung gian tài chính đầy đủ để giảm bớt gánh nặng cho hệ thống ngân hàng (CIEM, 2012). Trong đó vai trị của thị trường trái phiếu, các công cụ nợ của doanh nghiệp là không thể không nhấn mạnh. Mặc dù vậy, thị trường phát hành chưa gắn với hệ thống XHTN (HNX, 2016) vì thế thị trường trái phiếu vẫn mang bản chất thị trường tín dụng hơn là thị trường đầu tư công cụ nợ như các quốc gia trên thế giới, kéo theo nhu cầu bức thiết với việc đáp ứng nhu cầu XHTNDN tại Việt Nam.

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

Nghị định 163/2018/NĐ-CP của chính phủ đã tạo hành lang pháp lý thơng thống hơn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Đồng thời với đó là các chính sách từ Ngân hàng Nhà nước như giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, điều chỉnh hệ số rủi ro với cho vay bất động sản… đã tạo ra sự dịch chuyển của các doanh nghiệp từ kênh huy động tín dụng ngân hàng sang kênh phát hành trái phiếu. Bên cạnh đó, việc thông tin phát hành trái phiếu minh bạch hơn và sự tham gia tích cực của các trung gian phân phối là các ngân hàng, cơng ty chứng khốn đã gia tăng mức độ tin tưởng của nhà đầu tư và doanh nghiệp phát hành. Tuy nhiên, nhiều tác giả đã đặt ra sự nghi ngại lớn với các trường hợp doanh nghiệp có kết quả tài chính khơng quá nổi bật nhưng lại có thể huy động thành công số lượng lớn trái phiếu trong đợt phát hành lên đến hàng chục, hàng trăm tỷ trên thị trường Việt Nam như Công ty TNHH Thương mại Dịch Vụ Xích lơ đỏ, hay có mức trả lãi trái phiếu rất cao như Cơng ty Cổ phần Tập đồn Apec Group (15%/năm (nhận lãi định kỳ 6 tháng/lần) hoặc 18%/năm (nhận lãi cuối kỳ))… dẫn đến Bộ Tài chính đã phải đưa ra một số khuyến nghị lưu ý hết sức thận trọng khi đầu tư (Bộ Tài chính, 2020). Điều này đặt ra yêu cầu về minh bạch hơn nữa trên thị trường để có thể đẩy mạnh đà tăng trưởng và một trong những yếu tố quan trọng cần quan tâm chính là Việt Nam cần sớm có các CRA hoạt động hiệu quả (Nguyễn Việt Cường, 2019).

Quy mô phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam có sự tăng trưởng mạnh kể từ năm 2016, đạt mức gần 130.000 tỷ đồng (tăng 203% so với năm 2015) và năm 2018 ghi nhận con số đạt mức kỷ lục là 224.000 tỷ đồng phát hành TPDN riêng lẻ, tăng 94,5% so với năm trước đó (Nguyễn Thị Minh Huệ và Nguyễn Thị Thanh Hương, 2020). Trong 9 tháng đầu năm 2019, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ khoảng 164.414 tỷ đồng, quy mô thị trường đạt 10,22% GDP năm 2019, tăng 32,5% so với cuối năm 2018 và trong 6 tháng đầu năm 2019 khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng, khoảng 1.000 tỷ đồng (Bộ Tài chính, 2020). Các số liệu này chứng tỏ tiềm năng phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam là rất lớn, nhưng với nhiều lý do mà thị trường này vẫn chưa phát triển như kỳ vọng, trong đó có lý do chính là sự vắng mặt của các

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

CRA doanh nghiệp và các hoạt động XHTN trên thị trường Việt Nam (Nguyễn Thị Minh Huệ và Nguyễn Thị Thanh Hương, 2020).

Lê Quang Cường (2007) đưa ra quan điểm rằng thị trường Việt Nam cần phải xây dựng tổ chức XHTN nhưng vẫn có nhiều tranh cãi như HNX (2016) cho rằng cần cân nhắc sử dụng XHTNDN với thị trường mới nổi như Việt Nam, hay tại các quốc gia như Malaysia đang cân nhắc loại bỏ XHTN đối với thị trường trái phiếu. Mặc dù vậy, không thể phủ nhận hiện tượng bất cân xứng thông tin trên thị trường tài chính nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng làm cho việc thúc đẩy phát triển thị trường này vẫn cịn nhiều khó khăn. Các nhà đầu tư khơng có đủ thơng tin để ra quyết định phù hợp, chi phí giao dịch cao từ đó khơng hình thành động lực đủ mạnh để tham gia thị trường, điều này cuối cùng dẫn đến khó khăn cho các doanh nghiệp khi cần huy động vốn (Nguyễn Ngọc Kỳ, 2016).

Thị trường XHTNDN Việt Nam trong một thời gian dài chỉ có một số ít CRA được thành lập. Các CRA trước năm 2014 chỉ là các tổ chức có quy mơ nhỏ, số lượng chun gia ít, khơng có các chun gia đủ uy tín trong đánh giá, hoạt động trong một thời gian rồi đều không tạo lập được niềm tin trên thị trường. Đồng thời, thị trường do thiếu các quy định định hướng và hoạt động thiếu hiệu quả của các tổ chức nêu trên nên dẫn đến tình trạng hồi nghi, khơng tin tưởng thậm chí là phản đối hoạt động của các tổ chức đó. Từ năm 2014 đến năm 2017 gần như khơng có DCRA nào hoạt động trên thị trường Việt Nam cho đến khi PTR được cấp phép thành lập vào tháng 07/2017. Tuy nhiên DCRA hợp pháp duy nhất tại Việt Nam này chỉ đưa ra số lượng báo cáo xếp hạng rất hạn chế sau hơn hai năm thành lập càng chứng tỏ sự khó khăn trong phát triển thị trường. Không chỉ vậy, thị trường XHTNDN tại Việt Nam cũng chưa đủ thu hút quan tâm của các GCRA với số lượng doanh nghiệp được GCRA xếp hạng là rất ít. Do đó, bối cảnh thực trạng đạt ra nhiều thách thức cho việc phát triển thị trường XHTN Việt Nam (PTR, 2019; Nguyễn Thị Kim Thanh, 2011).

Từ các nghiên cứu nói trên cho thấy thấy những vấn đề lớn đã được quan tâm và tìm hướng giải quyết. Tuy nhiên, các nghiên cứu liên quan đến thị trường XHTN mới bắt đầu như Việt Nam là chưa cụ thể, các nghiên cứu chưa chứng minh được nhu cầu đối với hoạt động XHTN có thực sự cần thiết trong các điều kiện thông tin hạn

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

chế hay không. Đồng thời với đó, các nghiên cứu cũng chưa chứng minh thị trường XHTN tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam đang tồn tại nhiều vấn đề cần hoàn thiện như thế nào để thúc đẩy việc sử dụng kết quả XHTN sao cho hiệu quả nhất. Các số liệu về xếp hạng trong quá khứ trên thị trường Việt Nam gần như khơng có và việc cho đến hiện nay các DCRA có rất ít hoạt động trên thị trường càng làm cho việc đánh giá hoạt động của thị trường này một khó khăn rất lớn. Vì vậy nghiên cứu xem xét cụ thể về thị trường XHTNDN ở Việt Nam và phát triển thị trường là một điều cần thiết.

<b>1.2. MỤC TIÊU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU </b>

Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu này nhằm vận dụng các lý thuyết liên quan trong việc đánh giá hành vi dự định của nhà đầu tư cá nhân, doanh nghiệp niêm yết đối với việc sử dụng dịch vụ XHTNDN tại Việt Nam để có thể đưa ra các khuyến nghị để phát triển thị trường XHTNDN tại Việt Nam. Hướng tiếp cận của nghiên cứu là theo định hướng cung cấp các giải thích về tác động của các nhân tố phát triển thị trường XHTNDN trong bối cảnh thị trường mới hình thành và chưa có các hoạt động tiêu biểu cũng như số liệu cụ thể tại Việt Nam.

Để thực hiện được mục tiêu tổng quát, luận án thực hiện các mục tiêu nghiên cứu cụ thể bao gồm: (i) phân tích bối cảnh thị trường XHTNDN Việt Nam; (ii) xác định các yếu tố tác động và mức độ hành vi dự định sử dụng dịch vụ của các doanh nghiệp, cá nhân trên thị trường XHTNDN Việt Nam; (iii) đề xuất các khuyến nghị có thể đưa ra từ kết quả nghiên cứu để phát triển thị trường XHTNDN Việt Nam. Tương ứng với các mục tiêu này, câu hỏi nghiên cứu được xem xét lần lượt là:

Bối cảnh quy định pháp luật và hoạt động của các CRA doanh nghiệp trên thị trường XHTNDN Việt Nam như thế nào?

Các cá nhân và doanh nghiệp tại Việt Nam có hành vi dự định sử dụng dịch vụ XHTNDN hay không?

Các yếu tố nào tác động đến hành vi dự định của họ để có thể xem xét phát triển thị trường XHTNDN?

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

Các khuyến nghị nào có thể được đề xuất từ kết quả nghiên cứu để phát triển thị trường XHTNDN Việt Nam?

<b>1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU </b>

Đối tượng nghiên cứu là hành vi dự định của cá nhân, doanh nghiệp đối với việc sử dụng dịch vụ XHTNDN có thể xem xét tác động đến sự phát triển của thị trường XHTNDN Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu với các yếu tố thuộc về chủ thể tham gia được thu thập thông tin trong giai đoạn 2014 – 2020.

Đối với số liệu sơ cấp, nghiên cứu thực hiện thu thập từ bản câu hỏi trả lời từ mẫu nghiên cứu. Với mẫu nghiên cứu là các chủ thể tham gia trên thị trường XHTN là nhà đầu tư và các doanh nghiệp niêm yết thì việc ghi nhận ý kiến sẽ khó khăn hơn nhưng chắc chắn sẽ thu được các kết quả phù hợp với bối cảnh thị trường. Với các cá nhân, nghiên cứu thực hiện khảo sát tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng và Cần Thơ vì sự đồng nhất của các thành phố này. Đó đều là các thành phố lớn, có nền kinh tế phát triển, là khu vực quan trọng không chỉ trong khu vực mà cả nền kinh tế, tại đây tập trung các nhà đầu tư, nghiên cứu có trình độ cao. Mẫu nghiên cứu này là các cá nhân sử dụng kết quả XHTN, không bao gồm các doanh nghiệp và tổ chức vì sự khác biệt trong hành vi cá nhân so với hành vi của tổ chức. Đối với các doanh nghiệp, số liệu sử dụng từ khảo sát doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, để đảm bảo số lượng mẫu quan sát trong bối cảnh khó khăn trong việc tiếp cận đối tượng khảo sát thì phương pháp khảo sát nhiều lần được thực hiện.

Đối với các số liệu thứ cấp và các yếu tố về quy định pháp luật, thị trường và vĩ mô, do giới hạn về tiếp cận thơng tin nên được phân tích tập trung trong giai đoạn 2014 – 2020 để có thể phân tích thực trạng và sự phát triển của thị trường XHTNDN Việt Nam. Số liệu và thông tin chủ yếu được thu thập từ các nguồn của Chính phủ Việt Nam, ADB, WB, IMF, ACRAA.

<b>1.4. PHƯƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU </b>

Do bối cảnh thị trường XHTNDN Việt Nam chỉ mới có các hoạt động sơ khởi, các phương pháp như phân tích hồi quy đánh giá chất lượng và tác động của kết quả xếp hạng trong quá khứ (An & Chan (2008); Becker & Milbourn (2011)…) hay mô

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

hình trò chơi giải quyết mâu thuẫn trên thị trường xếp hạng (Skreta and Veldkamp (2009), Freixas & Shapiro (2009)…) gần như rất khó để có thể áp dụng. Rào cản về việc này là do thị trường khơng có số liệu thực tế xếp hạng doanh nghiệp trong quá khứ hoặc phương pháp phù hợp với việc phát triển cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu hơn là áp dụng nghiên cứu thực nghiệm.

Nghiên cứu này sử dụng kết hợp các phương pháp phân tích để có thể có góc nhìn đa chiều từ các bên tham gia thị trường cũng như các yếu tố tác động đến sự phát triển của thị trường XHTNDN tại Việt Nam. Thống kê mơ tả được sử dụng để trình bày về bối cảnh thị trường XHTNDN tại Việt Nam. Nghiên cứu này sẽ thực hiện theo cách tiếp cận thực chứng trong đó dữ liệu được thu thập thơng qua phương pháp khảo sát để kiểm tra tác động giữa các biến độc lập và phụ thuộc, phương pháp thử nghiệm giả thuyết sẽ là phù hợp với dạng nghiên cứu này (Sekaran, 2000). Vì vậy phương pháp mơ hình cấu trúc (SEM) được sử dụng để phân tích số liệu thống kê nhằm xác nhận sự phù hợp của mơ hình và kiểm tra các mối quan hệ giả định được đưa ra trong nghiên cứu. Để gia tăng mức độ tin cậy của kết quả nghiên cứu với quy mô mẫu nhỏ, phương pháp ước lượng B-SEM được sử dụng đối chiếu với ML – SEM.

<b>1.5. ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU </b>

Về mặt thực tiễn, nghiên cứu hướng đến việc đóng góp bằng chứng thực nghiệm đối với mức độ đánh giá từ các doanh nghiệp, nhà đầu tư trên thị trường đối với hoạt động XHTNDN tại Việt Nam. Cụ thể, luận án cung cấp các đánh giá về hoạt động của các CRA trên thị trường XHTNDN Việt Nam, dự định sử dụng XHTN của các nhà đầu tư, doanh nghiệp tại thị trường Việt Nam, đánh giá danh tiếng của CRA. Nghiên cứu xem xét triển vọng phát triển của thị trường XHTNDN tại Việt Nam qua các giai đoạn. Từ đó, xem xét các yếu tố tác động làm cơ sở để đưa ra các khuyến nghị có thể áp dụng để phát triển thị trường XHTNDN Việt Nam.

Về mặt lý luận, nghiên cứu thực hiện khái quát hóa các lý thuyết liên quan đến thị trường và phát triển thị trường XHTNDN. Nghiên cứu bổ sung các điểm mới về hướng tiếp cận phản hồi ý kiến từ các chủ thể tham gia thị trường là các cá nhân và

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

doanh nghiệp đối với CRA nói riêng và thị trường XHTNDN nói chung. Với các kết quả đạt được từ mơ hình khảo sát ý kiến của các cá nhân và doanh nghiệp tại Việt Nam, nghiên cứu cũng bổ sung thêm về cơ sở lý luận đối với các dạng nghiên cứu này đối với thị trường XHTNDN.

<b>1.6. CẤU TRÚC CỦA NGHIÊN CỨU </b>

Để trả lời được cho các câu hỏi nghiên cứu và giải quyết mục tiêu nghiên cứu đã đặt ra thì cách tiếp cận trong bài viết được thực hiện như sau:

Chương 1 thực hiện giới thiệu các vấn đề cơ bản liên quan đến nghiên cứu như vấn đề, mục tiêu, câu hỏi, đối tượng, phạm vi và đóng góp của nghiên cứu

Chương 2 xem xét tổng quan về thị trường XHTNDN và trình bày các nội dung về cơ sở lý thuyết, các nghiên cứu liên quan về phát triển thị trường XHTNDN Chương 3 đưa ra mơ hình nghiên cứu đề xuất, thu thập số liệu và kỹ thuật phân tích dữ liệu để phù hợp với khung lý thuyết được thiết lập trong chương 2.

Chương 4 trình bày phân tích về đánh giá thực nghiệm của các vấn đề liên quan đến phát triển thị trường từ đánh giá của các cá nhân và doanh nghiệp tại Việt Nam. Đồng thời trình bày tổng hợp và thảo luận về những phát hiện thu được giúp gắn liền với câu hỏi nghiên cứu và hợp lý hóa các mục tiêu đề xuất trong nghiên cứu này.

Chương 5 kết luận những phát hiện chính của nghiên cứu về các đóng góp, hạn chế cũng như định hướng nghiên cứu tiếp theo. Chương này đưa ra các khuyến nghị đối với các bên liên quan cho việc phát triển thị trường XHTNDN tại Việt Nam.

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>2 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP </b>

Trong phần này, nghiên cứu xem xét giới thiệu tổng quan về phát triển thị trường XHTNDN. Tiếp sau, nghiên cứu thực hiện giới thiệu về các lý thuyết và các nghiên cứu liên quan đến phát triển thị trường XHTNDN.

<b>2.1. TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP </b>

<b>2.2. XHTN doanh nghiệp và phát triển thị trường XHTN doanh nghiệp </b>

<i><b>2.2.1.1. XHTN doanh nghiệp và thị trường XHTN doanh nghiệp </b></i>

XHTNDN là một tiến trình đánh giá và phân loại mức độ tín nhiệm tương ứng với các cấp độ rủi ro khác nhau, mỗi kết quả xếp hạng là một sự phản ánh rõ ràng về khả năng thanh toán nợ của doanh nghiệp được xếp hạng, đồng thời XHTN cịn là q trình sử dụng các thông tin đã biết và thông tin hiện thời để dự báo kết quả tương lai (Ong, 2003).

Khi một nhà đầu tư cung cấp một khoản tài chính cho nhà phát hành chứng khốn nợ, nhà đầu tư thường khơng biết về khả năng được hồn trả (lựa chọn bất lợi) hoặc liệu nhà phát hành sẽ sử dụng số tiền đã nhận được một cách hiệu quả đúng như đã thoả thuận trong hợp đồng gốc (rủi ro đạo đức). Nhà đầu tư có thể thực hiện lựa chọn các nhà phát hành bằng cách sàng lọc thơng qua nhiều cơ chế và có thể tham gia vào các quá trình giám sát để đảm bảo rằng con nợ đưa các khoản tiền nhận để sử dụng hiệu quả theo thỏa thuận. Tuy nhiên, những nỗ lực sàng lọc và giám sát có thể rất tốn kém cho một nhà đầu tư và không hiệu quả như các nhà đầu tư lớn. Khơng có cơ chế để khắc phục sự lựa chọn bất lợi và rủi ro đạo đức được mô tả ở trên, các nhà đầu tư sẽ rất khó đưa ra quyết định tham gia vào thị trường, hoặc phải phụ thuộc vào các trung gian đầu tư lớn, các khoản đầu tư sau đó cũng kém thanh khoản bởi vì người tham gia thị trường bị thiếu hụt thông tin và những lo lắng lựa chọn bất lợi khi mua một khoản nợ thứ cấp trên thị trường. Từ đó, thúc đẩy việc sử dụng các dịch vụ chuyên nghiệp bên ngoài để kiểm tra và giám sát như XHTN là một phương pháp tương đối tiết kiệm, chính xác để khắc phục sự lựa chọn bất lợi và rủi ro đạo đức. Có

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

thể thấy, thị trường XHTNDN là một thị trường được hình thành bởi sự tham gia của các nhà đầu tư, doanh nghiệp phát hành, tổ chức XHTN và các bên liên quan khác để cung cấp các dịch vụ XHTNDN và thực hiện vai trị của thị trường trung gian thơng tin trong nền kinh tế (European Union, 2016).

<i><b>2.2.1.2. Phát triển thị trường XHTNDN </b></i>

Theo Ponce (2012), thị trường XHTNDN có CRA đóng vai trị trung gian thơng tin trong thị trường phục vụ cả hai bên (two-sided market) gồm nhà phát hành và nhà đầu tư. Do đó, phát triển thị trường XHTNDN được xem xét trên các góc độ đánh giá hoạt động từ phía nhà phát hành, nhà đầu tư về bản thân các CRA với mơ hình kinh doanh hợp lý trên thị trường XHTNDN. White (2013) cho rằng phát triển thị trường XHTN là gia tăng thu hút sự tham gia đầy đủ của các chủ thể trong thị trường cả về phía cung (CRA) và phía cầu (doanh nghiệp được xếp hạng, chủ thể sử dụng thông tin). Phát triển thị trường XHTNDN khi các dịch vụ XHTNDN phải hình thành mơ hình tạo lợi nhuận cho CRA và các ý kiến đưa ra của CRA được thị trường đánh giá là có hiệu quả thông qua phản ứng của thị trường với kết quả xếp hạng.

Theo European Union (2016), tại Châu Âu, khi thị trường CRA doanh nghiệp đã có lịch sử lâu đời và hoạt động ở mức cao thì việc phát triển thị trường XHTNDN được nhấn mạnh đến tiếp tục duy trì tầm quan trọng về chun mơn và danh tiếng của CRA và thông qua các biện pháp hiệu quả để thúc đẩy cạnh tranh. Các biện pháp khuyến khích và tạo điều kiện phát triển những thế mạnh của các CRA sẵn có, đồng thời tạo điều kiện để đẩy nhanh quá trình CRA mới thành lập tạo được uy tín trên thị trường. Với các quốc gia đang phát triển mới hình thành sơ khai thị trường XHTNDN, Todhanakasem (2001) cho rằng phát triển của thị trường XHTN được thể hiện qua sự hình thành và mở rộng hoạt động của các CRA có đủ danh tiếng trên thị trường đó.

Trong nghiên cứu này, quan điểm của White (2013) kết hợp với Todhanakasem (2001) được sử dụng để làm rõ về phát triển thị trường XHTNDN tại Việt Nam thông qua việc đánh giá mức độ thu hút tham gia đầy đủ của các chủ thể

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

trong thị trường cả về phía cung và phía cầu, tạo nên phản ứng tích cực về hiệu quả của hoạt động XHTN và mở rộng hoạt động của các CRA trên thị trường.

Ashcraft, Schuermann (2008), White (2002), White (2013) đã khẳng định việc phát triển thị trường XHTNDN nói chung và các CRA nói riêng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hiện nay. Cụ thể là thị trường XHTNDN sẽ thực hiện hiệu quả vai trị chức năng chính là cung cấp dịch vụ thông tin (information services) và cung cấp dịch vụ giám sát (monitoring services) trên thị trường tài chính và nền kinh tế. Trong đó chức năng cung cấp dịch vụ thông tin là chức năng cơ bản, đầu tiên và quan trọng.

Chức năng cung cấp dịch vụ thông tin được CRA thực hiện thông qua việc đưa ra các đánh giá độc lập về khả năng thanh toán nghĩa vụ tài chính của các chủ thể, từ đó giảm chi phí thơng tin, thúc đẩy các thị trường tài chính, gia tăng tính thanh khoản cho thị trường. CRA với vai trị cung cấp thơng tin sẽ thúc đẩy minh bạch thông tin thị trường, bằng cách đánh giá chất lượng tín dụng xếp hạng đại diện cho việc phổ biến thông tin cho những người tham gia thị trường về mức độ rủi ro của các nhà phát hành, khoản nghĩa vụ tài chính được phát hành. Các tổ chức XHTN đóng vai trị quan trọng trong thị trường tài chính, các nhà đầu tư sử dụng kết quả xếp hạng để đánh giá rủi ro tài chính của các cơng cụ tài chính. Việc tự đưa ra các phân tích, đánh giá địi hỏi nhà đầu tư phải có nhiều thơng tin, kiến thức, chi phí và rất nhiều thời gian để có được kết quả. Đối với các nhà đầu tư cá nhân thì điều này càng trở nên khó khăn hơn, do đó việc họ dựa vào kết quả đánh giá của tổ chức xếp hạng sẽ giúp giải quyết các khó khăn này. Với việc đánh giá rủi ro tài chính, các tổ chức xếp hạng có một tác động rất quan trọng đến mức lãi suất mà các chủ thể vay nợ phải thanh toán cho nhà đầu tư. Nhà đầu tư căn cứ trên kết quả xếp hạng để quyết định mức lãi suất phù hợp cho việc đầu tư của họ. Việc giảm hạng tín nhiệm có thể dẫn đến việc tăng lãi suất, thậm chí việc giảm hạng xuống dưới mức đầu tư có thể dẫn đến tăng biến động trên thị trường, tâm lý hành động bầy đàn, hình thành vịng xốy giảm giá của các cơng cụ tài chính (European Commission (2010b)). Do đó, các hành động của tổ chức xếp hạng việc phát ra thông tin ảnh hưởng rất nhiều đến thanh khoản và ổn định của thị trường. XHTN cũng đóng một vai trị quan trọng trong các việc

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

hình thành hợp đồng đầu tư của các tổ chức và quy định của cơ quan quản lý. Đánh giá dựa trên quy định thường xuất hiện trong khoản vay thỏa thuận, giao ước trái phiếu và các quy tắc đầu tư nội bộ. Chẳng hạn, Quy tắc 2a-7 theo Đạo luật Công ty Đầu tư (1940) của Hoa Kỳ quy định giới hạn các quỹ thị trường tiền tệ chỉ được đầu tư vào các cơng cụ ngắn hạn có chất lượng cao, trong đó các tiêu chuẩn đầu tư chất lượng tối thiểu được dựa trên xếp hạng được công bố bởi CRA (Beaver, Shakespeare & Soliman, 2006).

Chức năng giám sát của thị trường XHTNDN được Ashcraft, Schuermann (2008), White (2002), White (2013) xem xét vai trò quan trọng như chức năng cung cấp thông tin. Chức năng này của CRA thông qua việc tác động liên tục đến các chủ thể được xếp hạng khiến cho các chủ thể này cần có các hành động khắc phục vấn đề một các liên tục trong quá trình giám sát để tránh bị giảm hạng tín nhiệm. Boot, Milbourn & Schmeits (2005) cho rằng vai trò giám sát liên tục của CRA thông qua các thủ tục theo dõi tín dụng của họ thường bị bỏ qua trong một số các nghiên cứu trước đây và đó là một điều sai lầm. Tác giả chứng minh rằng công việc của CRA không chỉ là phổ biến thông tin ban đầu, mà là phát huy vai trò rất lớn trong khía cạnh giám sát liên tục thơng qua các thủ tục theo dõi tín dụng. Cụ thể, CRA sẽ tương tác với cơng ty mà nó đánh giá một cách liên tục. Đó là một điều kiện ràng buộc bắt buộc trong hợp đồng khi họ cung cấp dịch vụ xếp hạng cũng như các quy định về xếp hạng của CRA đó cơng bố ra bên ngồi. Các CRA sẽ xem xét các nguy cơ thay đổi về đặc điểm của cơng ty và/hoặc tình hình thị trường đe dọa ảnh hưởng đến XHTN của nó. Việc thực hiện chức năng giám sát giúp cho CRA có thể thực hiện các hành động cụ thể để giảm thiểu sự suy giảm khả năng của tình trạng rủi ro tín dụng thơng qua các kết quả xếp hạng của họ, từ đó giúp cho các nhà đầu tư trên thị trường có thể đưa ra các quyết định của mình một cách chính xác hơn. Lập luận về vai trò giám sát này của CRA được ủng hộ bởi nhiều nghiên cứu khác như An & Chan (2008), Bannier & Hirsch (2010<small>). </small>Tại các thị trường phát triển, việc chức năng giám sát liên tục của CRA có tác động rất lớn đến phản ứng của các bên trên thị trường khi có sự thay đổi kết quả xếp hạng như thay đổi mức đầu tư, lãi suất của trái phiếu hay giá cổ phiếu doanh nghiệp được xếp hạng.

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

Ngồi hai vai trị nêu trên được nhiều nghiên cứu chứng minh thì Frost (2007) và Hand, Holthausen & Leftwich (1992) khẳng định thêm một vai trò quan trọng của các CRA là thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng và thị trường trái phiếu nói chung. Sự hiện diện của các CRA có uy tín được cơng nhận là một yếu tố quan trọng trong sự thành công của một thị trường trái phiếu với những lợi ích chính bao gồm đưa ra chuẩn mực đo lường nhất quán về rủi ro tương đối của các trái phiếu, khuyến nghị đối với phát hành trái phiếu của tổ chức để cải thiện tình hình tài chính của họ, nâng cao chất lượng thơng tin và số lượng phát hành của doanh nghiệp. Mckague & ctg (2011), ADB (2013) cho rằng mục đích chính của XHTN là cung cấp cho các nhà đầu tư ý kiến khách quan và độc lập về rủi ro tín dụng tương đối của trái phiếu. Từ đó hình thành nên một chức năng rất hữu ích của CRA là làm tăng khả năng chuyển nhượng của trái phiếu doanh nghiệp trong thị trường thứ cấp và giúp thúc đẩy tăng trưởng về chiều sâu và thanh khoản trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

<b>2.2.2. Các chủ thể trong thị trường XHTN doanh nghiệp </b>

<i><b>2.2.2.1. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp </b></i>

Theo SEC (2009), CRA doanh nghiệp là một tổ chức cung cấp ý kiến về uy tín tín dụng của một doanh nghiệp và nghĩa vụ tài chính do chủ thể đó phát hành ra thị trường (chẳng hạn như trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi và thương phiếu của doanh nghiệp đó). Rom (2009) cho rằng CRA doanh nghiệp là một công ty thực hiện đánh giá các doanh nghiệp và các công cụ nợ được phát hành bởi danh nghiệp, gắn cho đánh giá đó một kết quả xếp hạng dựa trên hệ thống của CRA tương ứng với khả năng khoản nợ sẽ được trả.

S&P (2016) tự định nghĩa về họ là một tổ chức thực hiện cung cấp các sản phẩm, dịch vụ XHTN mà ở đó họ thể hiện ý kiến về khả năng và và sự sẵn sàng của tổ chức phát hành (một công ty, tổng công ty) để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính đầy đủ và đúng hạn. XHTN cũng có thể đề cập tới chất lượng tín dụng của một khoản nợ riêng lẻ như trái phiếu cơng ty và nguy cơ liên quan có thể dẫn đến bị tổn thất.

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

Theo White (2010), tổ chức CRA doanh nghiệp là tổ chức xây dựng, phổ biến các ý kiến xếp hạng cho các nhà đầu tư và những người tham gia thị trường khác để họ có thể sử dụng xem xét mức độ rủi ro khi đầu tư, quyết định kinh doanh. Tất cả các tổ chức XHTN lớn đều sử dụng hệ thống ký hiệu Alphabet như hệ thống thang ký hiệu đánh giá thể hiện mức tín nhiệm. Các CRA không liên quan trực tiếp trong các giao dịch trên thị trường vốn, họ được cả hai phía - nhà đầu tư và các tổ chức phát hành – xem xét với tư cách là nhà cung cấp độc lập các đánh giá về rủi ro tín dụng (White, 2013). Như vậy, CRA doanh nghiệp là một tổ chức cung cấp dịch vụ XHTN của tổ chức phát hành là doanh nghiệp và các khoản nghĩa vụ tài chính riêng lẻ của doanh nghiệp đó, từ đó phổ biến các ý kiến XHTN ra thị trường để cho các chủ thể như nhà đầu tư và những người tham gia thị trường khác có thể sử dụng cho các mục đích đầu tư của chủ thể đó.

<i><b>2.2.2.2. Doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm </b></i>

XHTN có thể đóng một vai trị hữu ích trong việc cho phép các doanh nghiệp huy động vốn trên thị trường. Thay vì vay tiền từ một ngân hàng, những doanh nghiệp này huy động vốn trực tiếp từ các nhà đầu tư bằng cách phát hành trái phiếu, các chứng khoán nợ. Các nhà đầu tư mua chứng khoán nợ và kỳ vọng sẽ nhận được tiền lãi cộng với gốc của họ khi chứng khoán đáo hạn hoặc thanh toán định kỳ (Adelson, 2012).

Các doanh nghiệp thơng thường ít khi trở thành doanh nghiệp được xếp hạng, chỉ khi họ tham gia vào các hoạt động trên thị trường trái phiếu và các chứng khốn nợ khác thì nhu cầu với dịch vụ xếp hạng mới thực sự trở nên rõ ràng. Do đó, về cơ bản các doanh nghiệp được XHTN thường là các doanh nghiệp niêm yết, doanh nghiệp có phát hành chứng khốn nợ và có tham gia tích cực trên thị trường chứng khoán nợ (White, 2010). Khi các các nhà đầu tư chưa có sự tin tưởng, các doanh nghiệp phát hành chứng khoán nợ cần tìm kiếm những giải pháp để có thể phát ra tín hiệu về mức độ an tồn của khoản thương phiếu, trái phiếu mà họ phát hành ra. Biện pháp để xóa bỏ sự nghi ngờ, trấn an các nhà đầu tư được các doanh nghiệp thực hiện thông qua sử dụng kết quả xếp hạng của các CRA danh tiếng trên thị trường.

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

White (2010) chứng minh rằng qua quá trình xếp hạng, doanh nghiệp sẽ được CRA đánh giá bằng phương pháp công bằng, khách quan và nhanh chóng. Từ đó, họ có thể tiếp cận được nhà đầu tư phù hợp, được định giá lãi suất phù hợp với mức tín nhiệm của mình để có thể xác định mức chi phí huy động vốn hợp lý, tiết kiệm được chi phí vay, gia tăng thuận tiện trong giao dịch. Đồng thời, với các kết quả phân tích chi tiết trong báo cáo xếp hạng, doanh nghiệp sẽ nắm rõ hơn tình trạng hoạt động kinh doanh thực tế của họ. Từ đó phân tích được những điểm mạnh, điểm yếu, triển vọng phát triển trong tương lai cũng như những rủi ro khách hàng có thể gặp phải. Điều này, tạo cơ sở cho việc điều chỉnh chiến lược hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, khả năng cạnh tranh, năng lực tài chính

<i><b>2.2.2.3. Các chủ thể sử dụng kết quả xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp </b></i>

Theo Ashcraft, Schuermann (2008), các nhà đầu tư thường sử dụng XHTN để giúp đánh giá rủi ro tín dụng, để so sánh các tổ chức phát hành và các vấn đề nợ khác nhau khi đầu tư quyết định cũng như quản lý danh mục đầu tư của họ. Bằng cách phát hành XHTN, CRA làm giảm sự bất đối xứng thông tin giữa các nhà đầu tư và tổ chức phát hành các sản phẩm tài chính khác nhau.

Nhà đầu tư cá nhân có thể sử dụng XHTN để đánh giá việc mua trái phiếu doanh nghiệp từ góc độ chấp nhận rủi ro. Đồng thời các nhà đầu tư dựa vào XHTN để định giá các chứng khoán khác nhau (Goh và Ederington (1993)). Nhà đầu tư căn cứ trên kết quả xếp hạng để quyết định mức lãi suất phù hợp cho việc đầu tư của họ. Việc giảm hạng tín nhiệm có thể dẫn đến việc tăng lãi suất, thậm chí việc giảm hạng xuống dưới mức đầu tư có thể dẫn đến tăng biến động trên thị trường, tâm lý hành động bầy đàn, hình thành vịng xốy giảm giá của các cơng cụ tài chính (European Commission, 2010b).

Theo Kisgen (2009) và Hovakimian, Kayhan & Titman (2009) các nhà đầu tư tổ chức trên thị trường như doanh nghiệp, quỹ tương hỗ, quỹ hưu trí, ngân hàng và các công ty bảo hiểm… thường sử dụng XHTN để bổ sung thông tin cho các phân tích của chính họ về doanh nghiệp phát hành hoặc phân tích các nghĩa vụ nợ cụ thể.

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

Ngoài các tác dụng như với nhà đầu tư cá nhân đã nói ở trên, các nhà đầu tư tổ chức có thể sử dụng XHTN để thiết lập ngưỡng an tồn cho rủi ro tín dụng, đưa ra hướng dẫn đầu tư và ảnh hưởng đến các quyết định tài chính của cơng ty, chẳng hạn như cơ cấu vốn hoặc chi trả cổ tức.

Theo Beaver, Shakespeare & Soliman (2006), đối với một số các nhà đầu tư đặc biệt như quỹ hưu trí, quỹ bảo hiểm… thì việc thực hiện đầu tư của họ được quy định chỉ được đầu tư vào các cơng cụ ngắn hạn có chất lượng cao, trong đó các tiêu chuẩn đầu tư chất lượng tối thiểu được dựa trên xếp hạng được cơng bố bởi CRA, ví dụ như Quy tắc 2a-7 theo Đạo luật Công ty Đầu tư (1940) của Hoa Kỳ. Do đó, họ sử dụng kết quả xếp hạng một cách thường xuyên và bắt buộc.

Nhìn chung, XHTNDN có thể được sử dụng như một chỉ dẫn về chất lượng tín dụng cùng một số các yếu tố khác bao gồm phân tích riêng của người sử dụng.

Doanh nghiệp (phát

Thơng tin, trả phí dịch vụ

Xếp hạng, danh tiếng

Cơng cụ nợ (được bảo đảm bởi danh tiếng và chứng nhận từ CRA)

Đầu tư (tin tưởng vào XHTN)

Kết quả xếp hạng và giám sát

<i>Nguồn: Dittrich (2007) </i>

<b>Hình 2.1. Mối quan hệ giữa doanh nghiệp phát hành, CRA và các nhà đầu tư </b>

<i><b>trên thị trường XHTN </b></i>

<i><b>- Các ngân hàng đầu tư, cơng ty chứng khốn </b></i>

Theo Sylla (2001) nhân viên môi giới, tư vấn của các ngân hàng đầu tư, cơng ty chứng khốn là những người có tác động rõ rệt đến các chủ thể tham gia thị trường, giúp tạo điều kiện cho dòng vốn từ nhà đầu tư đến tổ chức phát hành. Họ sẽ sử dụng kết quả XHTN để đánh giá rủi ro tín dụng của các doanh nghiệp và chứng khoán nợ,

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

cũng như để định giá cơ bản cho các nhà đầu tư về danh mục đầu tư của họ và giúp xác định lãi suất sẽ nhận được khi thực hiện việc đầu tư trên thị trường như thế nào.

Các nhân viên này có thể sử dụng các kết quả xếp hạng để tìm kiếm các khoản đầu tư theo tính chất rủi ro để tính tốn, phân tích về các nhận định thị trường cũng như đưa ra khuyến nghị cho khách hàng của mình. Họ cũng có thể xem các kết quả xếp hạng để phục vụ cho việc thu xếp nguồn tài chính đối với doanh nghiệp. họ có thể tư vấn cho nhà phát hành về các vấn đề cần thiết theo định hướng rủi ro đầu tư trên thị trường hoặc phức tạp hơn là tư vấn về thiết lập danh mục chứng khốn hoặc các cơng cụ tài chính có cấu trúc để rồi sau đó họ tiếp thị cho các nhà đầu tư trên thị trường một cách hiệu quả nhất có thể.

<i><b>- Doanh nghiệp và tổ chức tài chính thực hiện hoạt động cho vay </b></i>

Các doanh nghiệp và tổ chức tài chính, đặc biệt là ngân hàng, có thể sử dụng XHTN để đánh giá nguy cơ rủi ro tiềm tàng của các khách hàng vay vốn có thể khơng thực hiện được nghĩa vụ tài chính. Việc xem xét rủi ro tài chính của các đối tác là quan trọng trong việc quyết định có nên cho doanh nghiệp đối tác đó vay vốn hay khơng hoặc xem xét phân tích, đánh giá và ra quyết định trong việc lựa chọn đầu tư vào doanh nghiệp nào sẽ đảm bảo hoàn trả khoản nợ, chứng khoán nợ. Các ý kiến của CRA về mức độ rủi ro của các chủ thể này có thể giúp đỡ các doanh nghiệp và tổ chức tài chính phân tích một cách rõ ràng hơn, từ đó đưa ra các điều kiện và thỏa thuận chi tiết trong quan hệ với đối tác. Các phân tích của CRA có giá trị khơng phải chỉ trong việc ra quyết định đối với quan hệ tín dụng mà cịn tác động đến sự tồn tại của quan hệ tiềm năng trong kinh doanh, hợp tác và các mối quan hệ kinh doanh khác (Sylla (2001), White (2010)).

Các cơ quan quản lý thị trường chứng khoán sử dụng các CRA như một “người gác cổng” (Partnoy, 2006). Trong đó, cơ quan quản lý thường công nhận các CRA đạt điều kiện do họ ban hành để cấp chứng nhận (như chứng nhận NRSRO của SEC). và sau đó dựa trên các CRA được công nhận, cơ quan quản lý thị trường sẽ đưa ra các điều kiện về phát hành chứng khoán, quy mô phát hành, lượng giao dịch được

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

thực hiện, cảnh báo an toàn, giới hạn loại hình nhà đầu tư tham gia đầu tư… căn cứ kết quả XHTNDN và chứng khoán nợ của CRA. Đồng thời với đó, cơ quan quản lý thị trường chứng khoán cũng xem xét danh sách doanh nghiệp được xếp hạng của tất cả các CRA, mức độ rủi ro và sự thay đổi trong các ma trận chuyển vị về rủi ro của từng hạng tín nhiệm. Từ đây, họ sẽ có cơ sở để đánh giá chung về hiệu quả thị trường, thực hiện ban hành các quy định mới hoặc điều chỉnh chính sách, quy định nhằm đảm bảo ổn định và phát triển bền vững cho thị trường một cách hiệu quả (Partnoy, 2006). Các cơ quan giám sát của hệ thống ngân hàng, tổ chức tín dụng cũng có thể căn cứ trên của hoạt động XHTNDN để thực hiện các phân tích thị trường, đánh giá đối với các doanh nghiệp lớn có ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường nói chung và các ngân hàng nói riêng… Từ đó, họ điều chỉnh chính sách nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động tín dụng trong hệ thống, hướng dẫn các ngân hàng sử dụng kết quả xếp hạng để thực hiện các quy định, chính sách về quản trị rủi ro tín dụng theo đề nghị của Ủy ban Basel và các tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế khác… Hệ thống NHTM khi đã phát huy được hiệu quả của hoạt động xếp hạng sẽ mang lại sự khách quan và chính xác hơn trong q trình đánh giá, đảm bảo cơng bằng giữa các ngân hàng với nhau. Từ hoạt động XHTN được sử dụng hiệu quả, thị trường tài chính và hệ thống ngân hàng sẽ có thể trở nên năng động, hiện đại hơn với nghiệp vụ mới mẻ và khoa học (Choi (1998), Partnoy (2006)).

<b>2.2.3. Phát triển của các dịch vụ trên thị trường XHTNDN </b>

Theo White (2010), S&P (2019), MIS (2019) thì các dịch vụ xếp hạng doanh nghiệp của CRA có thể rất đa dạng và có một số điểm khác biệt giữa các CRA, tuy nhiên các dịch vụ cốt lõi thì vẫn khá tương đồng. Tựu chung có các sản phẩm cơ bản là xếp hạng doanh nghiệp phát hành nghĩa vụ nợ, xếp hạng nghĩa vụ nợ cụ thể và các dịch vụ khác liên quan đến XHTNDN.

<i><b>2.2.3.1. Xếp hạng doanh nghiệp phát hành (Issuer Credit Rating) </b></i>

Theo White (2010), xếp hạng doanh nghiệp phát hành công cụ nợ trên thị trường là một dịch vụ chính và lâu đời của các CRA trên thế giới. Đó chính là việc

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

các CRA cung cấp kết quả báo cáo xếp hạng trình bày ý kiến độc lập về uy tín tín dụng và sức mạnh tài chính chung của doanh nghiệp. Đây là dịch vụ cơ bản và đầu tiên của thị trường XHTNDN. Nó có thể được sử dụng như một công cụ thông tin cho những người tham gia thị trường vốn và các đối tác của doanh nghiệp như: ngân hàng, khách hàng, nhà cung cấp, đối tác liên doanh, môi giới, cơ quan chính phủ, chủ cho thuê tài sản…

Để đánh giá uy tín tín dụng của tổ chức phát hành, CRA sẽ thực hiện các phân tích, đánh giá, xếp hạng khả năng và sự sẵn sàng trả nợ theo nghĩa vụ tài chính của tổ chức phát hành với các điều khoản cụ thể của những nghĩa vụ đó. Để hình thành ý kiến xếp hạng của mình, CRA xếp hạng đánh giá một loạt các đặc điểm tài chính và kinh doanh của nhà phát hành trả nợ. Các yếu tố rủi ro cụ thể được phân tích phụ thuộc một phần vào loại hình tổ chức phát hành. Ví dụ: phân tích tín dụng của một cơng ty phát hành thường xem xét nhiều yếu tố tài chính và phi tài chính, bao gồm các chỉ số về hiệu suất, kinh tế, quy định và địa chính trị, quản lý và thuộc tính quản trị doanh nghiệp và vị trí cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành.

Đối với XHTNDN phức tạp, CRA sẽ xem xét đến dự đoán thăng trầm của chu kỳ kinh tế, bao gồm cả chu kỳ ngành cụ thể và những yếu tố kinh tế vĩ mô. Độ dài và ảnh hưởng của chu kỳ kinh tế có thể khác nhau rất nhiều làm cho tác động của chúng đến độ chính xác trong dự báo của CRA có thể khác nhau.

<i><b>2.2.3.2. Xếp hạng nghĩa vụ nợ cụ thể (Issue Credit Rating) </b></i>

Xếp hạng nghĩa vụ nợ ra đời ngay sau XHTNDN, đó là việc CRA đưa ra quan điểm dự báo xếp hạng rủi ro đối với của một khoản nghĩa vụ tài chính bắt buộc phải thanh tốn của một chủ thể. Ý kiến phản ánh quan điểm của CRA về năng lực của bên có nghĩa vụ và mức độ sẵn sàng đáp ứng các cam kết tài chính khi đến hạn và có thể đánh giá các điều kiện đi cùng có thể ảnh hưởng đến thanh toán cuối cùng trong trường hợp vỡ nợ như bảo đảm và tài sản thế chấp. Xếp hạng này cũng có xem xét đến uy tín tín dụng của người bảo lãnh, cơng ty bảo hiểm hoặc các hình thức tăng cường tín dụng khác đối với nghĩa vụ và tính đến rủi ro ngoại hối trong nghĩa vụ tài chính (White, 2010).

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

Trong xếp hạng nghĩa vụ nợ cụ thể của doanh nghiệp, chẳng hạn như trái phiếu doanh nghiệp, các CRA thường sử dụng thông tin từ tổ chức phát hành và các nguồn thơng tin khác để đánh giá chất lượng tín dụng và khả năng tổn thất. Trong trường hợp trái phiếu do tập đoàn phát hành, CRA thường bắt đầu bằng việc đánh giá uy tín của nhà phát hành trước khi đánh giá chất lượng tín dụng của nghĩa vụ nợ cụ thể. Ví dụ các nhà phân tích của S&P Global xếp hạng đánh giá nhiều vấn đề bao gồm một số nội dung quan trọng như: Các điều khoản và điều kiện của bảo đảm nợ và pháp lý liên quan, mức độ tác động tương đối của vấn đề liên quan đến công ty phát hành, các nguy cơ và ưu tiên trả nợ trong trường hợp vỡ nợ, sự tồn tại của hỗ trợ bên ngoài giúp cải thiện chất lượng tín dụng, chẳng hạn như thư tín dụng, bảo lãnh, bảo hiểm và tài sản thế chấp… (S&P, 2019)

<i><b>2.2.3.3. Các dịch vụ khác liên quan đến xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp </b></i>

Cùng với sự phát triển của thị trường tài chính là việc ngày càng đa dạng về nhu cầu XHTN, các dịch vụ XHTNDN khác lần lượt được nghiên cứu, phát triển và phổ biến trên thị trường như: xếp hạng thu hồi vốn đầu tư sau vỡ nợ, xếp hạng các cơng cụ tài chính có cấu trúc… (S&P (2019), MIS (2019)).

<i><b>Giám sát theo dõi chất lượng tín dụng: Các CRA thường theo dõi trong một </b></i>

thời gian nhất định về các thay đổi có thể ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của một cơng ty phát hành hoặc nghĩa vụ tài chính mà CRA đó đã cung cấp xếp hạng ý kiến. Mục tiêu của giám sát này là để đưa ra mức xếp hạng hiện tại bằng cách xác định các vấn đề có thể dẫn đến một nâng cấp hoặc hạ cấp trong kết quả tương ứng với rủi ro của khách hàng. Khi tiến hành giám sát, CRA sẽ phải cân nhắc nhiều các yếu tố như thay đổi trong môi trường kinh doanh, thị trường tài chính, cơng nghệ mới hoặc cạnh tranh có thể ảnh hưởng đến thu nhập của nhà phát hành hoặc các doanh thu dự kiến, quy định về phát hành chứng khoán nợ và thay đổi quy định pháp lý khác. Tần suất và mức độ giám sát của CRA thường phụ thuộc vào rủi ro cụ thể của cơng ty phát hành, khoản nợ đơn lẻ, hoặc tồn bộ các chủ thể liên quan đến nghĩa vụ nợ. CRA có thể lên lịch các cuộc họp định kỳ với cơng ty để có thể nắm bắt và đánh giá các nội dung như: các thay đổi nào trong kế hoạch của công ty, thảo luận về những phát triển mới

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

có thể ảnh hưởng đến kỳ vọng rủi ro tín dụng, xác định và đánh giá các yếu tố bên trong hoặc ngoài doanh nghiệp, hoặc đưa ra giả định khác nhau có thể ảnh hưởng đến ý kiến của CRA về kết quả xếp hạng. Một CRA có thể điều chỉnh tín dụng đánh giá của một công ty phát hành hoặc khoản nợ để biểu thị quan điểm của họ về mức độ cao hơn hoặc thấp hơn rủi ro tín dụng đã đánh giá trước đây ngay khi họ hoàn tất kết quả phân tích giám sát của mình.

<i><b>Xếp hạng triển vọng rủi ro tín dụng: Xếp hạng triển vọng rủi ro tín dụng </b></i>

được một số các tổ chức CRA lớn thực hiện để kết quả xếp hạng được cập nhật nhanh chóng và đưa ra các dự báo của CRA một cách khái quát nhất đến thị trường. Nếu CRA dự đoán XHTN của doanh nghiệp có thể thay đổi trong thời gian tới (thường là 6 đến 24 tháng tới), thì CRA sẽ thực hiện việc đưa ra cập nhật đánh giá xếp hạng triển vọng, trong đó đưa ra ý kiến của họ về việc liệu thay đổi có thể là tích cực, ổn định hoặc có thể là tiêu cực hoặc đưa ra các ý kiến về sự không chắc chắn việc xếp hạng có thể tăng hay giảm. Ví dụ như S&P (2015) sử dụng hệ thống ký hiệu sử dụng đối với XHTN triển vọng trong ngắn hạn (Outlook) bao gồm Tích cực (Positive): triển vọng mức xếp hạng có thể tăng. Tiêu cực (Negative): triển vọng Mức xếp hạng có thể giảm. Ổn định (Stable): triển vọng Mức xếp hạng có thể khơng đổi. Phát triển (Developing): triển vọng Mức xếp hạng có thể tăng hoặc giảm. Trong trường hợp nếu các sự kiện hoặc bối cảnh xảy ra có thể ảnh hưởng đến XHTN trong thời gian ngắn sắp tới (thường là trong vòng 90 ngày) thì các CRA thường sử dụng các cơng cụ đưa ra ý kiến dự báo triển vọng tức thời. Ví dụ như xếp hạng CreditWatch của S&P đưa ra các đánh giá về sự thay đổi tiềm năng và mức độ thay đổi, tăng hoặc giảm nguy cơ rủi ro có thể xảy ra. Đồng thời, nếu CRA có tất cả thơng tin có sẵn để chắc chắn đưa ra thay đổi xếp hạng thì họ có thể nâng cấp hoặc hạ cấp xếp hạng ngay lập tức, mà không cần thực hiện việc thay đổi triển vọng của nó.

<i><b>Xếp hạng thu hồi vốn đầu tư sau khi vỡ nợ (Recovery of investment after default): Các CRA cũng có thể đưa ra xếp hạng về đánh giá sự phục hồi cụ thể là về </b></i>

khả năng nhà đầu tư sẽ thu lại phần chưa thanh toán của tiền gốc trong trường hợp tổn thất vỡ nợ. Một số CRA kết hợp việc xếp hạng khả năng phục hồi như là một yếu tố đánh giá trong việc đánh giá chất lượng tín dụng của một nghĩa vụ nợ cụ thể, đặc

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

biệt trong trường hợp các khoản nợ không đầu tư (các khoản vay, khoản tín dụng…). Tuy nhiên, các cơ quan khác như S&P lại xếp hạng mức độ phục hồi là một kết quả xếp hạng riêng biệt ngoài xếp hạng các khoản nợ cụ thể và có thể xem xét việc điều chỉnh XHTN của nghĩa vụ nợ lên hoặc xuống liên quan đến XHTN của tổ chức phát hành.

<i><b>Xếp hạng các công cụ tài chính có cấu trúc (Rating structured finance instruments): Một công cụ tài chính có cấu trúc là một loại nghĩa vụ nợ đặc biệt được </b></i>

tạo ra thơng qua q trình chứng khốn hóa. Về bản chất, chứng khốn hóa bao gồm việc cộng dồn các khoản tài sản tài chính riêng lẻ như khoản cho vay thế chấp và cơ cấu lại và được dùng làm đảm bảo để phát hành các trái phiếu (gọi chung là trái phiếu đảm bảo bằng tài sản) để bán cho các nhà đầu tư. Khoản thu từ người mua các chứng khoán này sẽ được chuyển đến các tổ chức tài chính cho vay thế chấp để các tổ chức này cho người đem thế chấp tài sản vay tiền. Chứng khốn hóa chính là quá trình đưa các tài sản thế chấp sang thị trường thứ cấp nơi mà chúng có thể trao đi đổi lại, biến các tài sản kém thanh khoản thành những chứng khoán thanh khoản cao hơn trên thị trường. Việc tạo ra các cơng cụ tài chính có cấu trúc, chẳng hạn như chứng khoán thế chấp nhà ở (RMBS), chứng khoán bảo đảm bằng tài sản (ABS) và nghĩa vụ nợ có tài sản thế chấp (CDO) thường liên quan đến ba bên: người khởi tạo, người sắp xếp và một thực thể có mục đích đặc biệt (SPE) phát hành chứng khốn. Việc hình thành và phát triển các sản phẩm này từ những thập niên 70 của thế kỷ XX đã kéo theo nhu cầu XHTN đối với chúng. Trong việc hình thành ý kiến của mình về một cơng cụ tài chính có cấu trúc, các CRA sẽ đưa ra ý kiến xếp hạng đánh giá nhiều nội dung trong đó bao gồm những rủi ro tiềm ẩn gây ra bởi công cụ cấu trúc pháp lý và chất lượng tín dụng của các tài sản mà SPE nắm giữ. Đồng thời cũng xem xét khoản tiền mặt dự kiến có thể thu hồi của các tài sản cơ bản này, các khoản bảo đảm và biện pháp bảo vệ chống lại tổn thất mà nó gặp phải.

<i><b>Các dịch vụ khác liên quan đến hoạt động XHTN doanh nghiệp: một số </b></i>

CRA tại các thị trường còn phát triển thêm các dịch vụ cung cấp thông tin về XHTN, đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức liên quan đến hoạt động XHTN doanh nghiệp hoặc cung cấp thông tin và cơ sở dữ liệu liên quan về doanh nghiệp, các chỉ số tài

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

chính phục vụ phân tích, dữ liệu của thị trường cơng cụ nợ… Tuy nhiên, tất cả các dịch vụ của CRA đều bám sát các nguyên tắc mà họ đã tuân thủ đó là sự độc lập, khách quan, trung thực và công bằng, không đưa ra khuyến nghị đầu tư cụ thể trong tất cả các dịch vụ của mình và không tham gia vào các hoạt động dẫn đến xung đột lợi ích.

<b>2.2.4. Phát triển của các mơ hình kinh doanh trên thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp </b>

<i><b>2.2.4.1. Mơ hình nhà đầu tư trả phí dịch vụ (Investor-pay model) </b></i>

Khi xét về lịch sử ban đầu của dịch vụ XHTN thì có thể thấy ban đầu các CRA doanh nghiệp đều khởi đầu bằng việc cung cấp các dịch vụ theo hướng XHTN không theo chỉ định từ nhà phát hành mà thu phí dịch vụ từ các nhà đầu tư. Ví dụ như năm 1868, Henry Varnum Poor (1812 - 1905) phát hành ấn phẩm “History of Railroads and Canals of the United States” cung cấp các thông tin về các công ty hoạt động trong lĩnh vực đường sắt, đường sông tại Hoa Kỳ dựa trên kiến thức và kinh nghiệm của ông ấy về ngành này. Trong ấn phẩm này, các thông tin đầy đủ cùng ý kiến nhận định và đánh giá về uy tín của các doanh nghiệp của Poor được các nhà đầu tư tin tưởng sử dụng làm thơng tin trong q trình quyết định đầu tư của mình – đó là ấn phẩm đầu tiên thể hiện đúng bản chất hoạt động của XHTN trên thị trường theo hình thức khơng chỉ định, thu phí từ nhà đầu tư.

Trong những năm đầu 1900, để tránh vấn đề lựa chọn bất lợi giữa nhà đầu tư và tổ chức phát hành, CRA thực hiện chức năng giảm thiểu sự bất cân xứng thông tin thông qua mơ hình kinh doanh nhà đầu tư trả tiền để tiếp cận báo cáo xếp hạng của CRA đối với các doanh nghiệp mà họ quan tâm (White, 2010). Mơ hình nhà đầu tư trả phí dịch vụ (Investor-pay model) này được thực hiện trong một thời gian đầu của thị trường xếp hạng và khoản phí thu được từ việc mua kết quả xếp hạng, các ấn phẩm xếp hạng được xuất bản và các báo cáo liên quan đã tạo nên nguồn thu nhập chính cho các cơ quan đánh giá.

Tuy nhiên, vào đầu những năm 1970, mô hình tính phí đã thay đổi thành mơ hình nhà phát hành trả tiền, theo đó các nhà phát hành sẽ được CRA tính phí theo quy

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

mô và loại chủ thể được xếp hạng. Theo White (2002) và Deb & Murphy (2009),có hai lý do dẫn đến việc thay đổi mơ hình kinh doanh của CRA từ mơ hình nhà đầu tư trả phí sang mơ hình nhà phát hành trả phí là:

<i>Thứ nhất là việc sử dụng rộng rãi máy photocopy dẫn đến việc vi phạm bản quyền </i>

các báo cáo, các kết quả xếp hạng dễ dàng được tiếp cận trái phép mà khơng phải trả phí, dẫn đến giảm sút doanh thu của CRA. Trong trường hợp xấu nhất CRA không thể kiếm đủ doanh thu để đáp ứng chi phí hoạt động của họ và sẽ buộc phải ngừng hoạt động, điều này dẫn đến cần có sự thay đổi của mơ hình kinh doanh.

niềm tin, danh tiếng đối với các nhà đầu tư nghi ngờ. Việc tổ chức Penn Central không thể thanh tốn khoản nợ 82 triệu đơ la Mỹ đối với thương phiếu (CP) năm 1970, cùng với cuộc đại suy thoái năm 1970 đã gây ra sự nghi ngại lớn của các nhà đầu tư đối với khả năng thanh toán của nhiều doanh nghiệp. Khi phải đối mặt với cuộc khủng hoảng thì mức độ tin tưởng của các nhà đầu tư sụp đổ một cách nhanh chóng và để có thể phục hồi kinh tế, tài chính thì thị trường cần có những trung gian có uy tín về đánh giá rủi ro. Đối mặt với sự nghi ngại của nhà đầu tư, các doanh nghiệp phát hành cần tìm kiếm những giải pháp để có thể phát ra tín hiệu về mức độ an tồn của khoản thương phiếu, trái phiếu mà họ phát hành ra. Biện pháp để xóa bỏ sự nghi ngờ, trấn an các nhà đầu tư hoảng loạn được thực hiện thông qua sử dụng kết quả xếp hạng của các CRA danh tiếng trên thị trường. Các nhà phát hành mong muốn chi phí xếp hạng sẽ được họ trực tiếp thanh tốn nhanh chóng để có được kết quả xếp hạng cơng bố ra thị trường thay vì các mơ hình nhà đầu tư trả phí trước đây (White, 2002).

Từ đó mơ hình trả tiền của các tổ chức phát hành ra đời và phát triển lấn át mơ hình nhà đầu tư trả tiền, tuy nhiên mơ hình nhà đầu tư trả phí trong các giai đoạn vẫn được cung cấp bởi nhiều CRA như Capital Intelligen. Thực tế tại một số thị trường, dịch vụ này vẫn được các nhà đầu tư yêu cầu nhiều vì nó tạo ra các đánh giá với các chủ thể tiềm ẩn khả năng tạo ra lợi nhuận cao cho nhà đầu tư (có thể rủi ro cũng rất cao) và cũng vì hoạt động này là hồn tồn hợp pháp tại một số thị trường đó (Fulghieri, Strobl & Xia, 2013).

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<i><b>2.2.4.2. Mơ hình nhà phát hành trả phí dịch vụ (Issuer-pay model) </b></i>

Mơ hình nhà phát hành trả phí dịch vụ được thực hiện thơng qua việc các CRA tính tốn và thu một khoản phí từ các tổ chức phát hành để cung cấp báo cáo xếp hạng về tổ chức đó. Khi tiến hành phân tích, CRA có thể có được thơng tin từ các tổ chức phát hành mà có thể thơng tin đó khơng có sẵn trên thị trường. Đồng thời với các ràng buộc pháp lý rõ ràng trong hợp đồng cung cấp dịch vụ, CRA có thể đưa yếu tố thông tin này vào ý kiến xếp hạng của họ. Việc này giúp cho chất lượng của thông tin đầu vào được tăng lên, báo cáo xếp hạng cụ thể và chi tiết hơn.

Đồng thời, với mơ hình này, các CRA có thể xuất bản xếp hạng hiện tại rộng rãi cho công chúng một cách miễn phí, giúp gia tăng sự lan tỏa tác động của các CRA trên thị trường (Moosa, 2016). Moody’s và Fitch thay đổi cách tính phí của họ thành mơ hình người phát hành thanh tốn vào năm 1970 và S&P theo sau vào năm 1974. Ngày nay, phần lớn các CRA chấp nhận mơ hình trả tiền của nhà phát hành và đó hình thành nên phần lớn doanh thu, lợi nhuận của CRA từ các công ty mà họ đánh giá.

Các khoản phí được tính bởi CRA có liên quan đến quy mơ phát hành, loại nghĩa vụ nợ cũng như các ràng buộc sau xếp hạng đối với CRA. Theo Cantor và Packer (1995), một khoản phí thơng thường cho vấn đề trái phiếu doanh nghiệp dài hạn nằm trong khoảng từ 0,02 đến 0,03%/năm khi thực hiện xếp hạng duy trì. Trong thơng thường, lệ phí cho mỗi lần xếp hạng sẽ có cả mức tối thiểu, tối đa và có thể thương lượng cho những nhà phát hành thường xuyên.

Phí xếp hạng đối với nhà phát hành có xu hướng tăng trong những thập niên 2000. Chẳng hạn như tại Hoa Kỳ, phí xếp hạng của S&P đối với trái phiếu doanh nghiệp đã được tăng lên tới 6,15 điểm cơ bản (basic point) với mức phí tối thiểu $92.250 và phí cho cơng cụ tài chính có cấu trúc cũng được tăng lên đến 12 điểm cơ bản (S&P, 2015). Moody’s và Fitch cũng đang tính phí cao hơn đối với các đánh giá phức tạp và họ cũng cho rằng sự cạnh tranh của ngành này tập trung vào chất lượng xếp hạng hơn là giá cả nên mức phí thực sự khơng có nhiều điểm khác nhau giữa các GCRA. Đến năm 2019, đối với xếp hạng doanh nghiệp mức phí của S&P đang là

329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM329Wednesday, June 12, 20246:52:50 PM6:52:50 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:02 PM6:53:02 PM

329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM329Wednesday, June 12, 20246:53:36 PM6:53:36 PM

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

</div>

phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tại việt nam

<b>PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM </b>

<b>LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG </b>

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

<b>PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XẾP HẠNG TÍN NHIỆM DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM </b>

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

329Phat trien thi truong xep hang tin nhiem doanh nghiep tai Viet NamWednesday, June 12, 2024

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về