nghiên cứu chế tạo vật liệu nano lantan ferit la fe o 3 ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (11.11 MB, 53 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

LỜI CẢM ƠN

Để thực hiện và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này, em đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ cũng như là quan tâm, động viên từ nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Sau một thời gian làm việc và nghiên cứu dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ của các thầy cô giáo trong khoa Quản lý Tài nguyên rừng và Môi trường, Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam… em đã hoàn thành xong luận

văn của mình với đề tài: “Nghiên cứu chế tạo vật liệu nano Lantan ferit LaFeO

3

, ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước”.

Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Vũ Huy Định và ThS Đặng Thế Anh đã trực tiếp hướng dẫn tận tình, ln dành nhiều thời gian, cơng sức hướng dẫn em trong suốt q trình thực hiện nghiên cứu và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học.

Em cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường, Trung tâm phân tích môi trường và ứng dụng công nghệ địa không gian cùng tồn thể các thầy cơ giáo cơng tác trong trường đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tuy có nhiều cố gắng, nhưng trong đề tài nghiên cứu khoa học này không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong Quý thầy cô, các chuyên gia, những người quan tâm đến đề tài, đồng nghiệp, gia đình và bạn bè tiếp tục có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn.

Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2019

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitrobuoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitro

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

TÓM TẮT KHÓA LUẬN

- Tên đề tài: ―Nghiên cứu chế tạo vật liệu nano Lantan Ferit LaFeO

3

, ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước”.

- Sinh viên thực hiện: Ngần Văn Nhì.

- Giảng viên hướng dẫn: TS. Vũ Huy Định, ThS Đặng Thế Anh – Bộ mơn Hóa

học, Khoa QLTNR & MT.

1. Đối tượng nghiên cứu

Vật liệu Lantan Ferit (LaFeO

3

) và các mẫu nước chứa phosphat.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Góp phần điều chế vật liệu có khả năng xử lý ơ nhiễm phosphat trong môi trường nước bằng phương pháp hấp thụ.

Điều chế ra vật liệu Lantan ferit LaFeO

3

có kích cỡ nanomet.

Xác định các điều kiện thí nghiệm sử dụng vật liệu điều chế được cho quá trình xử lý nước chứa phosphat.

3. Nội dung nghiên cứu

Nghiên cứu chế tạo vật liệu chứa sắt LaFeO

3

kích cỡ nanomet từ muối lantan và muối sắt.

Nghiên cứu sử dụng vật liệu chứa sắt cỡ nanomet để xử lý phosphat trong mẫu nước chứa phosphat tự tạo trong phịng thí nghiệm.

Nghiên cứu sử dụng vật liệu chứa sắt cỡ nanomet để xử lý phosphat trong mẫu nước chứa phosphat thực tế.

4. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu khoa học này sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp kế thừa tài liệu

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

- Phương pháp điều chế vật liệu LaFeO

3

.

- Phương pháp phân tích các đặc tính của vật liệu:

+ Phương pháp sử dụng kính hiển vi điện tử quét SEM, EDX. + Phương pháp UV-vis xác định nồng độ phẩm màu.

- Phương pháp xử lý số liệu.

5. Các kết quả chính trong nghiên cứu

5.1. Kết quả điều chế sắt của vật liệu LaFeO

3

Tổng hợp được vật liệu nano LaFeO

3

theo phương pháp phương pháp sol – gel với kích thước hạt cấu trúc ≤50 nm với thành phần khối lượng là 12,45 % sắt và 33,72% lantan. Thành phần nguyên tử là 6,6% sắt và 7,19% lantan, tương ứng với tỷ lệ 1:1. Bước đầu đã nghiên cứu được từ tính của vật liệu LaFeO

3

và diện tích bề mặt, để từ đó có thể ứng dụng chúng trong thực tiễn.

5.2. Kết quả khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý nước ô nhiễm PO

4

Đã ứng dụng vật liệu vào xử lý mẫu nước ô nhiễm phosphat trong thực tế. Kết quả sau xử lý phosphat nằm trong khoảng quy chuẩn cho phép còn tùy thuộc vào loại nước và mục đích sử dụng của nước chiếu theo quy chuẩn.

Sự có mặt của các ion vô cơ đã làm giảm hiệu suất của quá trình xử lý phosphat của vật liệu, phụ thuộc vào bản chất ion và nồng độ của chúng hiệu suất xử lý bị thay đổi, một số ion vô cơ được khảo sát bao gồm: Fe

3+

; Cu

2+

; NH

4

Cl

-

, NO

3-

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Sau khảo sát đối với mẫu nước ơ nhiễm tự tạo tiến hành tính tốn và lựa chọn các điều kiện tối ưu tiến hành khảo sát với các mẫu nước mặt. Ứng dụng vật liệu vào xử lý mẫu nước ô nhiễm phosphat trong thực tế. Nhìn chung, hiệu xuất xử lý của vật liệu LaFeO

3

đối với pphosphat khá tốt, kết quả sau xử lý phosphat nằm trong khoảng quy chuẩn cho phép, tùy thuộc vào loại nước và mục đích sử dụng của nước chiếu theo quy chuẩn.

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

1.1.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp hóa – lý ... 3

1.1.3. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học ... 4

1.2. Khái quát về vật liệu nano chứa sắt ... 6

2.1. Đối tượng nghiên cứu ... 16

2.2. Mục tiêu nghiên cứu ... 16

2.1.1. Mục tiêu chung ... 16

2.1.2. Mục tiêu cụ thể ... 16

2.2. Nội dung nghiên cứu ... 16

2.3. Phương pháp nghiên cứu ... 16

2.3.1. Phương pháp thực nghiệm ... 16

2.3.2. Phương pháp xác định nước ô nhiễm phosphat ... 21

2.3.3. Phương pháp điều chế vật liệu ... 22

2.3.4. Phương pháp phân tích các đặc tính của vật liệu ... 23

2.3.5. Phương pháp tính hiệu suất xử lý ... 25

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ... 26

3.1. Điều chế vật liệu ... 26

3.1.1. Hình thái của vật liệu ... 26

3.1.2. Thành phần hóa học của vật liệu ... 27

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất xử lý phosphat trong nước của vật liệu

... 29

3.2.1. Ảnh hưởng của hàm lượng vật liệu ... 29

3.2.2. Ảnh hưởng của pH đến hiệu suất xử lý ... 30

3.2.3. Ảnh hưởng của thời gian đến hiệu suất xử lý nước ô nhiễm phosphat... 32

3.2.4. Ảnh hưởng của nồng độ chất ô nhiễm ... 32

3.2.5. Ảnh hưởng của nhiệt độ ... 34

3.2.6. Ảnh hưởng ion cản đến hiệu suất xử lý phosphat của vật liệu LaFeO

3

.... 35

3.2.7. Ảnh hưởng thể tích chất ơ nhiễm ... 37

3.3. Khả năng xử lý phosphat với mẫu nước mặt bằng vật liệu ... 39

3.3.1. Các thông số môi trường của mẫu nước mặt thử nghiệm ... 39

3.3.2. Xử lý nước ô nhiễm phosphat bằng vật liệu ... 40

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

QCVN Quy chuẩn kĩ thuật Quốc gia Việt Nam

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Một số perovskit đã được tổng hợp bằng phương pháp đồng tạo phức 9

Bảng 1.2. Một số perovskit đã được tổng hợp bằng phương pháp sol-gel ... 10

Bảng 1.3. Tích số tan của một số hợp chất phosphat ít tan ở 25

o

C... 13

Bảng 2.1. Các dụng cụ và thiết bị sử dụng trong q trình thí nghiệm ... 20

Bảng 2.2. Kết quả đo độ hấp thụ quang ... 21

Bảng 3.1. Kết quả xác định thành phần nguyên tố của vật liệu ... 29

Bảng 3.2. Ảnh hưởng của hàm lượng vật liệu ... 29

Bảng 3.3. Ảnh hưởng của pH dung dịch đến hiệu suất xử lý phosphat ... 31

Bảng 3.4. Ảnh hưởng của thời gian phản ứng đến hiệu suất xử lý phosphat ... 32

Bảng 3.5. Ảnh hưởng của nồng độ chất ô nhiễm đến hiệu suất xử lý ... 33

Bảng 3.6. Ảnh hưởng của nhiệt độ xử lý đến hiệu suất xử lý phosphat ... 34

Bảng 3.7. Bảng kết quả khảo sát ion cản hiệu suất xử lý phosphat ... 36

Bảng 3.8. Ảnh hưởng thể tích chất ơ nhiễm đến hiệu suất xử lý phosphat ... 37

Bảng 3.9. Điều kiện tối ưu xử lý phosphat trong nước của vật liệu ... 38

Bảng 3.10. Kết quả phân tích một số chỉ tiêu trong nước mặt ... 39

Bảng 3.11. Xử lý nước ô nhiễm phosphat ... 40

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

DANH MỤC H NH

Hình 1.1. Sơ đồ của kính hiển vi đầu dị qt (SPM hay STM) ... 6

Hình 2.1. Hóa chất LaCl

3

.7H

2

O ... 17

Hình 2.2. Hóa chất Fe(NO

3

)

3

.9H

2

O ... 17

Hình 2.3. Sơ đồ quy trình điều chế vật liệu ... 18

Hình 2.4. Dãy bình định mức xây dựng đường chuẩn phosphat ... 21

Hình 2.5. Đường chuẩn phosphat ... 22

Hình 2.6. Sơ đồ nguyên lý của kính hiển vi điện tử quét ... 24

Hình 3.1. Quá trình khuấy tạo gel ... 26

Hình 3.2. Ảnh chụp SEM ... 27

của vật liệu x10000 ... 27

Hình 3.3. Ảnh chụp SEM ... 27

của vật liệu x3000 ... 27

Hình 3.4. Giản đồ phân tích phổ EDX của vật liệu ... 28

Hình 3.5. Ảnh hưởng của hàm lượng vật liệu đến hiệu suất xử lý phosphat ... 30

Hình 3.6. Ảnh hưởng của pH dung dịch đến hiệu suất xử lý phosphat ... 31

Hình 3.7. Ảnh hưởng của nồng độ chất ơ nhiễm ... 33

Hình 3.8. Ảnh hưởng của nhiệt độ xử lý đến hiệu suất xử lý phosphat ... 35

Hình 3.9. Kết quả khảo sát ion cản hiệu suất xử lý phosphat của vật liệu ... 36

Hình 3.10. Ảnh hưởng thể tíchchất ơ nhiễm đến hiệu suất xử lý ... 38

Hình 3.11. Kết quả xử lý nước ô nhiễm phosphat bằng vật liệu ... 40

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

MỞ ĐẦU

Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước đã và đang ngày càng trở nên nghiêm trọng ở Việt Nam. Bất chấp những lời kêu gọi bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước, tình trạng ơ nhiễm càng lúc càng trở nên trầm trọng.

Tác nhân chủ yếu gây ra sự ô nhiễm trong môi trường nước là do hàm lượng các ion độc hại vượt quá tiêu chuẩn an toàn cho phép của Bộ tài ngun mơi trường. Ơ nhiễm môi trường nước gây ra các ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường sống xung quanh và sức khỏe của con người, vì vậy nghiên cứu xử lý ơ nhiễm làm sạch nguồn nước là điều cần thiết. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này em xin được trình bày phương pháp xử lý ion độc hại có trong nước mặt, cụ thể là ion phosphat.

Việc xử lý phosphat đã có nhiều nghiên cứu đề cập đến từ lâu nhưng vẫn chưa được xử lý được một cách triệt để đối với những nơi các nguồn phát thải phosphat cao. Bên cạnh đó nghiên cứu về các vật liệu nano chứa sắt lại cho thấy khả năng hấp phụ các ion độc hại là rất hiệu quả. Tuy nhiên các với các phương pháp tổng hợp còn phức tạp, giá thành cao nên chưa được ứng dụng rộng rãi. Với mong muốn sử dụng các vật liệu nano chứa sắt để xử lý triệt để các ion độc hại trong nước, hạn chế được các chi phí sản xuất em đã

thực hiện đề tài : “Nghiên cứu chế tạo vật liệu nano Lantan ferit LaFeO

3

, ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước”.

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Các phương pháp xử lý nước

1.1.1 Phương pháp xử lý nước thải bằng lý học

Trong nước thải thường chứa các chất không tan ở dạng lơ lửng. Để tách các chất này ra khỏi nước thải sử dụng các phương pháp cơ học như lọc qua song chắn rác hoặc lưới chắn rác, lắng dưới tác dụng của trọng lực hoặc lực li tâm và lọc. Tùy theo kích thước, tính chất lý hóa, nồng độ chất lơ lửng, lưu lượng nước thải và mức độ cần làm sạch mà lựa chọn cơng nghệ xử lý thích hợp. [18]

1.1.1.1 Xử lý nước thải bằng phương pháp sử dụng song chắn rác

Nước thải trước khi đi vào hệ thống xử lý trước hết phải được đi qua song chắn rác. Tại đây các loại rác trơi nổi có kích thước lớn như giẻ, rác, vỏ đồ hộp, rác cây, bao nilon…sẽ được giữ lại. Rác có kích thước lớn sẽ được giữ lại ở song chắn rác nên tránh được tắc bơm, đường ống hoặc kênh dẫn nước thải. Chắn rác là bước quan trọng nhằm đảm bảo an toàn và điều kiện làm việc thuận lợi cho cả hệ thống xử lý nước thải. [18]

Song chắn rác được phân thành tùy theo kích thước khe hở, loại thơ, trung bình và mịn. Song chắn rác thơ có khoảng cách giữa các thanh từ 60 – 100 mm và song chắn rác mịn có khoảng cách giữa các thanh từ 10 – 25 mm. Theo hình dạng có thể phân thành song chắn rác và lưới chắn rác. Song chắn rác cũng có thể đặt cố định hoặc di động.

Song chắn rác được làm bằng kim loại, đặt ở cửa vào kênh dẫn của song chắn có thể trịn, vng hoặc hỗn hợp. Song chắn tiết diện trịn có trở lực nhỏ nhất nhưng nhanh bị tắc bởi các vật giữ lại. Do đó, thơng dụng hơn cả là thanh có tiết diện hỗn hợp, cạnh vng góc phía sau và cạnh trịn phía trước hướng đối diện dịng chảy. [18]

1.1.1.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp lắng cát

Bể lắng cát để tách các tạp chất vô cơ khơng tan có kích thước từ 0,2mm đến 2mm ra khỏi nước thải nhằm đảm bảo an toàn cho bơm khỏi bị cát, sỏi bào mòn, tránh tắc đường ống dẫn và tránh ảnh hưởng đến các công đoạn xử lý sau. Bể lắng cát chia thành 2 loại: bể lắng ngang và bể lắng đứng.

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Ngoài ra để tăng hiệu quả lắng cát, bể lắng cát thổi khí cũng được sử dụng rộng rãi. [18]

Vận tốc dòng chảy trong bể lắng ngang không được vượt quá 0,3 m/s. Vận tốc này cho phép các hạt cát, các hạt sỏ và các hạt vơ cơ khác lắng xuống đáy, cịn hầu hết các hạt hữu cơ khác không lắng và được xử lý ở các cơng trình tiếp theo.

1.1.1.3. Xử lý nước thải bằng tuyển nổi:

Phương pháp tuyển nổi thường được sử dụng để tách các tạp chất ở dạng rắn hoặc lỏng phân tán không tan, tự lắng kém khỏi pha lỏng. Trong một số trường hợp khác q trình này cịn được dùng để tách các chất hòa tan như các chất hoạt động bề mặt. Trong xử lý nước thải, quá trình tuyển nổi thường được sử dụng để khử các chất lơ lửng, làm đặc bùn sinh học. [19]

Ưu điểm cơ bản của phương pháp này là có thể khử hoàn toàn các hạt nhỏ, nhẹ, lắng chậm trong thời gian ngắn.

1.1.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp hóa – lý

1.1.2.1. Xử lý nước thải bằng phương pháp trung hịa:

Trong nước thải có chứa acid vô cơ hoặc kiềm nên cần được trung hòa để đưa pH về mức 6,5 – 8,5 trước khi nước thải được đưa vào nguồn nhận hoặc cơng nghệ xử lý tiếp theo. Trung hịa nước thải có thể thực hiện bằng nhiều cách:

– Trộn lẫn nước thải acid và nước thải kiềm. – Bổ sung hóa học.

– Lọc nước acid qua vật liệu có tác dụng trung hịa.

– Hấp thụ khí acid bằng nước kiềm hoặc hấp thụ ammoniac bằng nước

acid. [18]

1.1.2.2. Xử lý nước thải bằng keo tụ tạo bông

Trong nước thải các hạt một phần thường tồn tại ở dạng keo mịn phân tán, kích thước thường từ 0,1 – 10 micromet. Các hạt này lơ lửng không nổi cũng không lắng nên tương đối khó tách loại. Vì kích thước hạt nhỏ, tỷ số diện tích bề mặt và thể tích của chúng rất lớn nên hiện tượng hóa học bề mặt

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

trở nên rất quan trọng. Trạng thái lơ lửng của các hạt keo được bền hóa nhờ lực đẩy tĩnh điện. Để phá vỡ tính bền của hạt keo cần trung hịa điện tích bề mặt q trình này được gọi là quá trình keo tụ. Các hạt keo đã bị trung hịa điện tích có thể liên kết với các hạt keo khác tạo thành bơng cặn có kích thước lớn hơn, nặng hơn và lắng xuống, quá trình này được gọi là quá trình tạo bông. [18]

1.1.3. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học

Phương pháp sinh học trong xử lý nước thải được ứng dụng để xử lý các chất hữu cơ hịa tan có trong nước thải cũng như một số chất vô cơ như H2S, Sunfit, ammonia, Nito…. Các Vi sinh vật sử dụng chất hữu cơ và một số khoáng chất để làm thức ăn nên dựa trên hoạt động của vi sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ gây ô nhiễm. Một cách tổng quát, phương pháp xử lý sinh học có thể phân thành 2 loại :

- Phương pháp kị khí : sử dụng nhóm vi sinh vật kị khí, hoạt động trong

điều kiện khơng có oxy.

- Phương pháp hiếu khí : sử dụng nhóm vi sinh vật hiếu khí, hoạt động

trong điều kiện cần cung cấp oxy liên tục.

Quá trình phân hủy các chất hữu cơ trong nước thải nhờ vi sinh vật gọi là q trình oxy hóa sinh hóa. Trong q trình thực hiện các chất hữu cơ hịa tan, cả chất keo và chất phân tán nhỏ trong nước thải cần di chuyển vào bên trong tế bào vi sinh vật theo 3 giai đoạn như sau :

- Chuyển các chất ô nhiễm từ pha lỏng đến bề mặt tế bào vi sinh vật. - Khuếch tán từ bề mặt tế bào qua màng bán thấm do sự chênh lệch

nồng độ bên trong và bên ngồi tế bào.

- Chuyển hóa các chất trong tế bào vi sinh vật, sản sinh năng lượng và

tổng hợp tế bào mới.

Tốc độ quá trình oxy hóa sinh hóa phụ thuộc vào nồng độ chất hữu cơ, hàm lượng các tạp chất và mức độ ổn định của lưu lượng nước thải vào hệ thống xử lý. Ở mỗi điều kiện xử lý nhất định, các yếu tố chính ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng sinh hoá là chế độ thủy động, hàm lượng oxy trong nước thải, nhiệt độ, pH, dinh dưỡng và các yếu tố vi lượng. [16]

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

1.1.3.1. Xử lý nước thải bằng sinh học kỵ khí :

Quá trình phân hủy các chất hữu cơ bằng kỵ khí là q trình sinh hóa phức tạp tạo ra nhiều sản phẩm trung gian và phản ứng trung gian. Phản ứng sinh hóa trong điều kiện kỵ khí có thể biểu diễn theo phương trình sau:

Vi sinh vật.

- Giai đoạn 2: Acid hóa. - Giai đoạn 3: Acetate hóa.

- Giai doạn 4 : Trong quá trình kị khí xử lý nước thải: methan hóa. Các chất thải hữu cơ chứa nhiều chất hữu cơ cao phân tử như protein, chất béo, carbohydrates, celluloses, lignin trong giai đoạn thủy phân, sẽ được cắt mạch tạo những phân tử đơn giản hơn, dễ phân hủy hơn. Tùy theo trạng thái của bùn, có thể chia q trình xử lý kỵ khí trong xử lý nước thải thành:

- Q trình xử lý kỵ khí với vi sinh vật dạng lơ lửng như quá trình tiếp

xúc kỵ khí, q trình xử lý bằng lớp bùn kỵ khí với dịng nước đi từ dưới lên.

- Qúa trình xử lý kỵ khí với vi sinh vật sinh trưởng dạng dính bám như

q trình lọc kỵ khí. [14]

1.1.3.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học hiếu khí :

Q trình xử lý sinh học hiếu khí nước thải chia thành 3 giai đoạn : – Oxy hóa các chất hữu cơ.

– Tổng hợp tế bào mới. – Phân hủy nội bào.

Các quá trình xử lý sinh học bằng phương pháp hiếu khí trong bể xử lý nước thải có thể xảy ra ở điều kiện tự nhiên hoặc nhân tạo. Trong quá trình xử lý nhân tạo điều kiện tối ưu cho quá trình oxy hóa sinh hóa nên có tốc độ và hiệu quả cao hơn rất nhiều. Tùy theo trạng thái tồn tại của vi sinh vật mà quá trình xử lý sinh học hiếu khí nhân tạo có thể chia thành:

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

- Xử lý sinh học hiếu khí với vi sinh vật sinh trưởng dạng lơ lửng chủ yếu được sử dụng để khử chất hữu cơ chứa carbon như q trình bùn hoạt tính, hồ làm thoáng, bể phản ứng hoạt động gián đoạn, quá trình lên men phân hủy hiếu khí. Trong số các q trình này, q trình bùn hoạt tính là q trình phổ biến nhất.

- Xử lý sinh học hiếu khí với vi sinh vật sinh trưởng dạng dính bám như q trình bùn hoạt tính dính bám, bể lọc nhỏ giọt, bể lọc cao tải, đĩa sinh học, bể phản ứng nitrate với màng cố định. [18]

1.2. Khái quát về vật liệu nano chứa sắt

1.2.1. Công nghệ nano

Khái niệm về công nghệ nano được nhắc đến năm 1959 khi nhà vật lý người Mỹ Richard Feynman đề cập tới khả năng chế tạo vật chất ở kích thước siêu nhỏ đi từ q trình tập hợp các nguyên tử, phân tử. Những năm 1980, nhờ sự ra đời của hàng loạt các thiết bị phân tích, trong đó có kính hiển vi đầu dị qt (SPM hay STM) có khả năng quan sát đến kích thước vài nguyên tử hay phân tử, con người có thể quan sát và hiểu rõ hơn về lĩnh vực nano. Công nghệ nano bắt đầu được đầu tư nghiên cứu và phát triển mạnh mẽ. Ra đời mới hơn hai mươi năm, là một ngành công nghệ non trẻ nhưng cơng nghệ nano đang phát triển với tốc độ chóng mặt. [4]

Hình 1.1. Sơ đồ của kính hiển vi đầu dò quét (SPM hay STM)

(Nguồn: Đỗ Kiên Trung, 2011)

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Theo Hiệp hội Công nghệ nano Hoa Kỳ (NNI), công nghệ nano là chuyên ngành về vật liệu có kích cỡ tối thiểu từ 1 đến 100 nanomét (1 tỷ nanomét = 1 mét).

Công nghệ nano cho phép thao tác và sử dụng vật liệu ở tầm phân tử, làm tăng và tạo ra tính chất đặc biệt của vật liệu, giảm kích thước của các thiết bị, hệ thống đến mức cực nhỏ. Cơng nghệ nano giúp thay thế những hóa chất, vật liệu và quy trình sản xuất truyền thống gây ơ nhiễm bằng một quy trình mới gọn nhẹ, tiết kiệm năng lượng, giảm tác động đến môi trường.

1.2.2. Vật liệu nano

1.2.2.1. Khái niệm

Vật liệu nano là một khái niệm tương đối rộng, nó có thể là tập hợp các nguyên tử kim loại hay phi kim, oxít hay các muối … có kích thước trong khoảng 1-100 nanomet. [14]

1.2.2.2. Tính chất của vật liệu nano

Vật liệu nano khác biệt với vật liệu thông thường là vật liệu nano có kích thước vơ cùng nhỏ (chỉ lớn hơn kích thước nguyên tử 1-2 bậc), nên hầu hết các ngun tử tự do thể hiện tồn bộ tính chất của mình khi tương tác với mơi trường xung quanh. Trong khi vật liệu thơng thường, do kích thước lớn nên chỉ một số nguyên tử nằm trên bề mặt tham gia tương tác với mơi trường, cịn phần lớn các nguyên tử nằm sâu bên trong thể tích của vật liệu, do đó bị chắn nên khơng tham gia tương tác [14]. Đặc điểm này làm cho vật liệu nano có những tính chất khác thường mà các vật liệu thơng thường khác khơng có được như: [5]

- Có diện tích bề mặt lớn nên có khả năng làm xúc tác cho nhiều q trình hố học.

- Có thể thay đổi tính chất của vật liệu bằng cách thay đổi cấu hình mà khơng cần thay đổi thành phần hoá học của vật liệu.

- Do khoảng cách giữa các phần tử là rất nhỏ, nên tốc độ tương tác giữa các cấu trúc nano nhanh hơn rất nhiều so với các các cấu trúc khác trong vật liệu thông thường.

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

1.2.2.3. Các phương pháp chế tạo vật liệu nano

a. Phương pháp gốm truyền thống

Bản chất của phương pháp là thực hiện phản ứng giữa các pha rắn ở nhiệt độ cao, sản phẩm thu được thường ở dạng bột và có kích thước hạt cỡ milimet. Từ sản phẩm đó mới tiến hành tạo hình và thực hiện quá trình kết khối thành vật liệu cụ thể. Đây là phương pháp đã được sử dụng lâu đời nhất, nhưng hiện nay vẫn cịn được ứng dụng rộng rãi.

Các cơng đoạn theo phương pháp này như sau: Chuẩn bị phối liệu nghiền, trộn ép viên nung sản phẩm.

Ưu điểm của phương pháp gốm truyền thống: Dùng ít hố chất, hố chất khơng đắt tiền, các thao tác dễ tự động hoá nên dễ dàng đưa vào dây chuyền sản xuất với lượng lớn.

Nhược điểm: Đòi hỏi nhiệt độ cao và nhiều thiết bị phức tạp, tính đồng nhất của sản phẩm khơng cao, kích thước hạt lớn (cỡ milimet) nên khi ép tạo thành sản phẩm thường có độ rỗng lớn, phản ứng trong pha rắn diễn ra chậm. [18]

b. Phương pháp đồng tạo phức

Nguyên tắc của phương pháp này là cho các muối kim loại tạo phức cùng với phối tử trong dung dịch. Sau đó tiến hành phân huỷ nhiệt phức chất có thành phần hợp thức mong muốn. Phương pháp này đạt được sự phân bố lý tưởng các cấu tử trong hệ phản ứng. [19]

Ưu điểm của phương pháp đồng tạo phức: Tỷ lệ hợp thức của các cấu tử trong hỗn hợp ban đầu đưa vào nung (hỗn hợp các phức chất) đúng bằng tỉ lệ như trong vật liệu tạo ra.

Nhược điểm: Tìm các phức chất đa nhân không dễ dàng và công việc tổng hợp phức chất tương đối phức tạp đòi hỏi nhiều phối tử đắt tiền. Do đó với các vật liệu địi hỏi phải bảo đảm chính xác tỷ lệ hợp thức. [9]

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Bảng 1.1. Một số perovskit tổng hợp bằng phương pháp đồng tạo phức

Phương pháp đồng kết tủa có ưu điểm sau: - Cho sản phẩm tinh khiết.

- Tính đồng nhất của sản phẩm cao.

- Có thể thay đổi các tính chất của vật liệu thông qua việc điều chỉnh các yếu tố ảnh hưởng như: pH, nhiệt độ, nồng độ, tốc độ của sự thuỷ phân, sự kết tinh, ảnh hưởng của hình thái học, độ lớn và tính chất của các hạt sản phẩm cuối cùng.

Nhược điểm của phương pháp này là: Thành phần của vật liệu ảnh hưởng đến nhiều tính chất, do đó phản ứng đồng kết tủa cần tiến hành trong điều kiện nghiêm ngặt để kết tủa có thành phần mong muốn. [9]

d. Phương pháp sol gel

Mặc dù đã được nghiên cứu từ những năm 30 của thế kỉ trước. Nhưng gần đây, cùng với sự ra đời và phát triển của kĩ thuật nano, phương pháp solgel lại được quan tâm rất nhiều và nó rất thành cơng trong tổng hợp vật liệu kích thước nano.

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Trong qúa trình sol-gel, giai đoạn đầu tiên là sự thuỷ phân và đơng tụ tiền chất để hình thành sol, dạng đồng nhất của các hạt oxít siêu nhỏ trong chất lỏng. Chất đầu để tổng hợp sol này là các hợp chất hoạt động của kim loại như các alkoxide, ancolat của silic, nhôm, titan…Giai đoạn này có thể điều khiển bằng sự thay đổi pH, nhiệt độ và thời gian phản ứng, xúc tác, nồng độ tác nhân, tỷ lệ nước…Các hạt sol có thể lớn lên và đơng tụ để hình thành mạng polime liên tục hay gel chứa các bẫy dung môi. Phương pháp làm khô sẽ xác định các tính chất của sản phẩm cuối cùng; Gel có thể được nung nóng để loại trừ các phân tử dung môi, gây áp lực lên mao quản và làm sụp đổ mạng gel, hoặc làm khô siêu tới hạn, cho phép loại bỏ các phân tử dung môi mà không sụp đổ mạng gel. Sản phẩm cuối cùng thu được từ phương pháp làm khô siêu tới hạn gọi là aerogel, theo phương pháp nung gọi là xerogel. Bên cạnh gel cũng có thể thu được nhiều loại sản phẩm khác.

Bảng 1.2. Một số perovskit tổng hợp bằng phương pháp sol-gel Perovskit Nhiệt độ nung (

0

(Nguồn: Đỗ Kiên Trung, 2016)

e. Tổng hợp đốt cháy gel polyme

Trong số các phương pháp hố học, tổng hợp đốt cháy có thể tạo ra tinh thể bột nano oxit và oxit phức hợp ở nhiệt độ thấp hơn trong một thời gian ngắn, và có thể đạt ngay đến sản phẩm cuối cùng mà không cần phải xử lý nhiệt thêm nên hạn chế được sự tạo pha trung gian và tiết kiệm được năng lượng.

Quá trình tổng hợp đốt cháy xảy ra phản ứng oxi hoá khử toả nhiệt mạnh giữa hợp phần chứa kim loại và hợp phần không kim loại, phản ứng trao đổi giữa các hợp chất hoạt tính hoặc phản ứng chứa hợp chất hay hỗn hợp oxi hoá khử … Những đặc tính này làm cho tổng hợp đốt cháy thành một

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

phương pháp hấp dẫn cho sản xuất các vật liệu mới với chi phí thấp hơn so với các phương pháp truyền thống. Một số ưu điểm khác của phương pháp đốt cháy là:

1.2.2.4. Một số ứng dụng của vật liệu nano

Ngày nay, công nghệ nano được xem là cuộc cách mạng công nghiệp, thúc đẩy sự phát triển trong mọi lĩnh vực đặc biệt là y sinh học, năng lượng, môi trường, công nghệ thông tin, quân sự… và tác động đến toàn xã hội.

Trong y sinh học: Các hạt nano được xem như là các robot nano thâm nhập vào cơ thể giúp con người có thể can thiệp ở qui mô phân tử hay tế bào. Hiện nay, con người đã chế tạo ra hạt nano có đặc tính sinh học có thể dùng để hỗ trợ chẩn đoán bệnh, dẫn truyền thuốc, tiêu diệt các tế bào ung thư… [4]

Năng lượng: Nâng cao chất lượng của pin năng lượng mặt trời, tăng tính hiệu quả và dự trữ của pin và siêu tụ điện, tạo ra chất siêu dẫn làm dây dẫn điện. [4]

Điện tử- cơ khí: Chế tạo các linh kiện điện tử nano có tốc độ xử lý cực nhanh, chế tạo các thế hệ máy tính nano, sử dụng vật liệu nano để làm các thiết bị ghi thông tin cực nhỏ, màn hình máy tính, điện thoại, tạo ra các vật liệu nano siêu nhẹ - siêu bền sản xuất các thiết bị xe hơi, máy bay, tàu vũ trụ… [7]

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Môi trường: chế tạo ra màng lọc nano lọc được các phân tử gây ô nhiễm; các chất hấp phụ, xúc tác nano dùng để xử lý chất thải nhanh chóng và hồn tồn… [4]

1.3. Ơ nhiễm phosphat và các phương pháp xử lý

1.3.1. Ô nhiễm phosphat

Trong môi trường nước, phosphat tồn tại ở nhiều các dạng sau: H

2

PO

4-

, HPO

42-,

PO

43-

, dạng polymetaphosphat như: Na(PO

3

)

6

và phosphat hữu cơ. Muối của phosphat vô cơ tương đối quan trọng được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp bao gồm: sản phẩm làm sạch, kem đánh răng, bật lửa, công nghiệp dệt may, xử lý nước và phân bón … [2]

Khi lượng phosphat có trong đất quá nhiều, các ion phosphat sẽ kết hợp với các kim loại trong đất như nhôm (Al

3+

), sắt (Fe

3+

, Fe

2+

) dẫn đến chai cứng đất, tiêu diệt một số sinh vật có lợi, khơng tốt cho cây trồng phát triển. [2]

Trong môi trường nước, khi lượng phosphat quá dư sẽ gây nên hiện tượng phú dưỡng. Trong môi trường tự nhiên, quá trình trao đổi, hòa tan phosphat từ dạng kết tủa hoặc phức bền diễn ra từ từ, quá trình tiêu thụ phosphat diễn ra cân bằng tạo ra sự phát triển ổn định cho hệ sinh vật. Tuy nhiên khi lượng phosphat quá dư do nước thải mang đến gây hiện tượng phú dưỡng ở các lưu vực. [2]

Phú dưỡng là hiện tượng phát triển ồ ạt, mạnh mẽ của các loài sinh vật thủy sinh như rong, bèo, tảo…Sự phát triển quá mạnh mẽ sẽ gây nên sự thay đổi hệ sinh thái và điều kiện môi trường. Với mật độ dày đặc, chúng ngăn cản ánh sáng đi sâu vào lịng nước. Khi chết đi q trình phân hủy xác của chúng cần một lượng oxi lớn, làm cạn kiệt oxi trong nước, làm tăng các chất ô nhiễm trong nước, do các sản phẩm phân hủy không hoàn toàn. Các xác chết cùng sản phẩm phân hủy tạo nên lớp bùn dày ở đáy hồ. Cứ như vậy, sau một thời gian, quá trình phân hủy hiếu khí chuyển thành phân hủy yếm khí tạo ra nhiều sản phẩm có tính khử, càng làm ơ nhiễm mơi trường nước, tạo ra các khí độc, các khí có mùi khó chịu. Hậu quả làm sinh vật sống trong nước bị chết, ở mức độ nhẹ hơn, đối với các lưu vực có dịng chảy, hiện tượng phú dưỡng có thể

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

làm nghẽn dòng chảy do sự phát triển của bèo, làm nông các lưu vực do bùn tạo thành quá dày, là môi trường sống của các vi sinh vật có hại… [2]

1.3.2. Xử lý ơ nhiễm phosphat

Biện pháp hiệu quả nhất hiện nay để loại bỏ phosphat là tạo ra muối phosphat ít tan với sắt, nhôm, canxi và phương pháp sinh học. Trong một số trường hợp có thể sử dụng phương pháp hấp phụ và trao đổi ion.

1.3.2.1. Kết tủa phosphat

Kết tủa phosphat (đơn và một phần loại trùng ngưng) với các ion nhôm, sắt, canxi tạo ra các muối tương ứng có độ tan thấp và tách chúng ra dưới dạng chất rắn. Đặc trưng quan trọng nhất của một q trình kết tủa là tích số tan. Tích số tan của một chất càng nhỏ thì hiệu quả của phương pháp càng cao. Trong bảng 1.3 ghi giá trị tích số tan của một số hợp chất liên quan trong quá trình xử lý phosphat bằng phương pháp kết tủa với muối, nhôm, sắt và canxi (vơi).

Bảng 1.3. Tích số tan của một số hợp chất phosphat ít tan ở 25

o

-

2+

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Từ bảng 1.3 có một số nhận xét sau: Cả 3 loại ion (Ca

2+

, Al

3+

, Fe

3+

) đều tạo ra các hợp chất phosphat có độ tan rất thấp, đặc biệt là hydroxylapatit và apatit. Phản ứng này tạo thành ở vùng pH cao nên nhiều loại hợp chất của canxi với phosphat có chứa thêm nhóm OH

-

.

Hydroxit sắt, nhơm tan trở lại vào nước dưới dạng ferrat hoặc aluminat [(Fe(OH)

4-

, Al(OH)

4-

)] ở vùng pH cao (trên 8,5), ở vùng thấp hơn chúng tồn tại ở dạng kết tủa, keo tụ, hấp phụ có vai trị quan trọng hơn trong hệ sử dụng muối sắt, muối nhôm khi kết tủa so với sử dụng vôi. [15]

1.3.2.2. Sử dụng phương pháp sinh học

Phương pháp sinh học dựa trên hiện tượng là một số loại vi sinh vật tích lũy lượng phosphat nhiều hơn mức cơ thể chúng cần trong điều kiện hiếu khí. Thông thường hàm lượng phosphat trong tế bào chiếm 1,5-2,5% khối lượng tế bào thơ, một số loại có thể hấp thu cao hơn từ 6-8%. Trong điều kiện yếm khí chúng lại thải ra phần phosphat tích lũy dư thừa, dưới dạng phosphat đơn PO

43-

. Quá trình loại bỏ phosphat dựa trên hiện tượng trên gọi là loại bỏ phosphat tăng cường. phosphat được tách ra khỏi nước trực tiếp thông qua thải bùn dư (vi sinh chứa nhiều phosphat) hoặc tách ra dưới dạng muối không tan sau khi xử lý yếm khí với một hệ kết tủa kèm theo (ghép hệ thống phụ) [2].

Nhiều loại vi sinh vật tham gia vào quá trình hấp thu – tàng trữ – thải

loại phosphat được quy chung về nhóm vi sinh bio-P mà vi sinh vật Acinetobacter là chủ yếu. Dưới điều kiện hiếu khí (O

2

) vi sinh vật bio-P tích

lũy phosphat trùng ngưng trong cơ thể chúng từ phosphat đơn tồn tại trong nước thải [2].

43-

được kết tủa dưới dạng struvite [17].

Vật liệu hấp phụ để loại bỏ phosphat trong nước đã được nghiên cứu nhiều trong phịng thí nghiệm. Ưu điểm và triển vọng của phương pháp là không phát sinh sinh bùn thải, không làm thay đổi pH của dung dịch được xử lý. Rất nhiều vật liệu đã được nghiên cứu hấp phụ phosphat như: tro bay, bùn đỏ (bùn thải của quá trình khai thác quặng bauxit), nhơm hoạt tính, sắt oxit, ngồi ra cịn nhiều vật liệu khác được nghiên cứu có bản chất là các kim loại như: La, Mg…sử dụng Zirconi làm chất hấp phụ phosphat cũng là một trong những lĩnh vực mới được nghiên cứu, và rất có triển vọng [14], [17].

532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM532413068:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là vật liệu Lantan Ferit (LaFeO

3

) và các mẫu nước chứa phosphat.

2.2. Mục tiêu nghiên cứu

2.2. Nội dung nghiên cứu

- Nghiên cứu chế tạo vật liệu chứa sắt LaFeO

3

.

- Nghiên cứu sử dụng vật liệu chứa sắt cỡ nanomet để xử lý phosphat trong mẫu nước chứa phosphat tự tạo trong phịng thí nghiệm.

- Nghiên cứu sử dụng vật liệu chứa sắt cỡ nanomet để xử lý phosphat trong mẫu nước chứa phosphat thực tế.

2.3. Phương pháp nghiên cứu

2.3.1. Phương pháp thực nghiệm

2.3.1.1. Hóa chất sử dụng

a) Đối với điều chế vật liệu nano LaFeO

3

- LaCl

3

.7H

2

O (Lanthanum chloride heptahydrate) , M = 371,71 g/mol. Tạo kết tủa La(OH)

3

.

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

- Hỗn hợp keo Poly vinyl alcohol (PVA). Làm chất nền, sau đó đốt cháy để tạo khoảng trống trong vật liệu.

- Điều chỉnh pH:

+ Dung dịch Natri hydroxyt NaOH 0,1 M. + Dung dịch axit nitric HNO

3

0,5 M. - Nước cất.

53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM53Thursday, June 13, 20248:35:31 PM8:35:31 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM53Thursday, June 13, 20248:35:32 PM8:35:32 PM

53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM53Thursday, June 13, 20248:35:33 PM8:35:33 PM

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

</div>

nghiên cứu chế tạo vật liệu nano lantan ferit la fe o 3 ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

<i>văn của mình với đề tài: “Nghiên cứu chế tạo vật liệu nano Lantan ferit LaFeO</i>

<i>, ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước”. </i>

Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn!

<i>Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2019 </i>

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

<b>TÓM TẮT KHÓA LUẬN </b>

<b>- Tên đề tài: ―Nghiên cứu chế tạo vật liệu nano Lantan Ferit LaFeO</b>

<b>, ứng dụng xử lý ô nhiễm phosphat trong nước”. </b>

<b>- Sinh viên thực hiện: Ngần Văn Nhì. </b>

<b>- Giảng viên hướng dẫn: TS. Vũ Huy Định, ThS Đặng Thế Anh – Bộ mơn Hóa </b>

học, Khoa QLTNR & MT.

<b>1. Đối tượng nghiên cứu </b>

Vật liệu Lantan Ferit (LaFeO

) và các mẫu nước chứa phosphat.

<b>2. Mục tiêu nghiên cứu </b>

Góp phần điều chế vật liệu có khả năng xử lý ơ nhiễm phosphat trong môi trường nước bằng phương pháp hấp thụ.

Điều chế ra vật liệu Lantan ferit LaFeO

có kích cỡ nanomet.

Xác định các điều kiện thí nghiệm sử dụng vật liệu điều chế được cho quá trình xử lý nước chứa phosphat.

<b>3. Nội dung nghiên cứu </b>

Nghiên cứu chế tạo vật liệu chứa sắt LaFeO

kích cỡ nanomet từ muối lantan và muối sắt.

Nghiên cứu sử dụng vật liệu chứa sắt cỡ nanomet để xử lý phosphat trong mẫu nước chứa phosphat tự tạo trong phịng thí nghiệm.

Nghiên cứu sử dụng vật liệu chứa sắt cỡ nanomet để xử lý phosphat trong mẫu nước chứa phosphat thực tế.

<b>4. Phương pháp nghiên cứu </b>

Đề tài nghiên cứu khoa học này sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp kế thừa tài liệu

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

- Phương pháp điều chế vật liệu LaFeO

.

- Phương pháp phân tích các đặc tính của vật liệu:

+ Phương pháp sử dụng kính hiển vi điện tử quét SEM, EDX. + Phương pháp UV-vis xác định nồng độ phẩm màu.

- Phương pháp xử lý số liệu.

<b>5. Các kết quả chính trong nghiên cứu </b>

<i>5.1. Kết quả điều chế sắt của vật liệu LaFeO</i>

Tổng hợp được vật liệu nano LaFeO

và diện tích bề mặt, để từ đó có thể ứng dụng chúng trong thực tiễn.

<i>5.2. Kết quả khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý nước ô nhiễm PO</i>

Đã ứng dụng vật liệu vào xử lý mẫu nước ô nhiễm phosphat trong thực tế. Kết quả sau xử lý phosphat nằm trong khoảng quy chuẩn cho phép còn tùy thuộc vào loại nước và mục đích sử dụng của nước chiếu theo quy chuẩn.

Sự có mặt của các ion vô cơ đã làm giảm hiệu suất của quá trình xử lý phosphat của vật liệu, phụ thuộc vào bản chất ion và nồng độ của chúng hiệu suất xử lý bị thay đổi, một số ion vô cơ được khảo sát bao gồm: Fe

; Cu

; NH

Cl

, NO

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

đối với pphosphat khá tốt, kết quả sau xử lý phosphat nằm trong khoảng quy chuẩn cho phép, tùy thuộc vào loại nước và mục đích sử dụng của nước chiếu theo quy chuẩn.

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

1.1.2. Xử lý nước thải bằng phương pháp hóa – lý ... 3

1.1.3. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học ... 4

1.2. Khái quát về vật liệu nano chứa sắt ... 6

2.1. Đối tượng nghiên cứu ... 16

2.2. Mục tiêu nghiên cứu ... 16

2.1.1. Mục tiêu chung ... 16

2.1.2. Mục tiêu cụ thể ... 16

2.2. Nội dung nghiên cứu ... 16

2.3. Phương pháp nghiên cứu ... 16

2.3.1. Phương pháp thực nghiệm ... 16

2.3.2. Phương pháp xác định nước ô nhiễm phosphat ... 21

2.3.3. Phương pháp điều chế vật liệu ... 22

2.3.4. Phương pháp phân tích các đặc tính của vật liệu ... 23

2.3.5. Phương pháp tính hiệu suất xử lý ... 25

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ... 26

3.1. Điều chế vật liệu ... 26

3.1.1. Hình thái của vật liệu ... 26

3.1.2. Thành phần hóa học của vật liệu ... 27

53buoe dau hghieh euu hhah giohg day thic echh gymhemc xylvextre bahg uhuohg uhau huoi eay ih vitroThursday, June 13, 2024

3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất xử lý phosphat trong nước của vật liệu

... 29

3.2.1. Ảnh hưởng của hàm lượng vật liệu ... 29

3.2.2. Ảnh hưởng của pH đến hiệu suất xử lý ... 30

3.2.3. Ảnh hưởng của thời gian đến hiệu suất xử lý nước ô nhiễm phosphat... 32

3.2.4. Ảnh hưởng của nồng độ chất ô nhiễm ... 32

3.2.5. Ảnh hưởng của nhiệt độ ... 34

3.2.6. Ảnh hưởng ion cản đến hiệu suất xử lý phosphat của vật liệu LaFeO

.... 35

3.2.7. Ảnh hưởng thể tích chất ơ nhiễm ... 37

3.3. Khả năng xử lý phosphat với mẫu nước mặt bằng vật liệu ... 39

3.3.1. Các thông số môi trường của mẫu nước mặt thử nghiệm ... 39

3.3.2. Xử lý nước ô nhiễm phosphat bằng vật liệu ... 40