thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 8 tuổi theo luật tố tụng hình sự việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.06 MB, 53 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỤC UYÊN

THỦ TỤC XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thodahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu tho

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

THỦ TỤC XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự Định hướng ứng dụng

Mã số: 8380104

Người hướng dẫn khoa học : Ts. Lê Huỳnh Tấn Duy

Học viên : Nguyễn Thục Uyên

Lớp : Cao học luật, Phú n - Khóa 1

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan Luận văn thạc sĩ luật học này là công trình nghiên cứu của

riêng tơi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Huỳnh Tấn Duy.

Nội dung luận văn đảm bảo tính trung thực và tuân thủ các quy định về trích dẫn, chú thích tài liệu tham khảo theo quy định của Trường.

Tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm về lời cam đoan này.

Học viên

Nguyễn Thục Uyên

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BLDS : Bộ luật dân sự BLHS : Bộ luật hình sự

BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình sự ĐDGĐ : Đại diện gia đình HĐXX : Hội đồng xét xử TAND : Tòa án nhân dân

UBND : Ủy ban nhân dân

VKSND : Viện kiểm sát nhân dân

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ... 1 CHƯƠNG 1. HỘI ĐỒNG XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI ... 6 1.1. Quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 6

1.1.1. Quy định về thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 6 1.1.2. Quy định về Thẩm phán xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 8 1.1.3. Quy định về Hội thẩm nhân dân xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 10

1.2. Thực tiễn thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 12

1.2.1. Hạn chế trong việc phân công Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi và nguyên nhân ... 12 1.2.2. Hạn chế trong công các đào tạo, bồi dưỡng Thẩm phán chuyên trách xét xử án hình sự người chưa thành niên ... 15

1.3. Kiến nghị hồn thiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi và bảo đảm thực hiện .... ... 16

1.3.1. Kiến nghị hoàn thiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 16 1.3.2. Kiến nghị bảo đảm thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 19

Kết luận Chương 1 ... 20 CHƯƠNG 2. PHIÊN TỊA XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI ... 21 2.1. Quy định của luật tố tụng hình sự về phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 21

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

2.1.1. Khái quát về phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 21 2.1.2. Một số quy định đặc thù về phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 22

2.2. Thực tiễn thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về phiên tịa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 31 2.3. Kiến nghị hoàn thiện và bảo đảm thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về phiên tịa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi... 38

2.3.1. Kiến nghị hoàn thiện quy định của luật tố tụng hình sự về phiên tịa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 38 2.3.2. Kiến nghị bảo đảm thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi ... 41

Kết luận Chương 2 ... 42 KẾT LUẬN ... 43 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài

Người dưới 18 tuổi là những người chưa có sự phát triển đầy đủ về thể chất và tinh thần. Khả năng nhận thức về các vấn đề xã hội của người dưới 18 tuổi chưa đầy đủ nên dễ bị tổn thương, dễ bị lôi kéo, tác động dẫn đến có các hành vi vi phạm pháp luật hình sự. Tình trạng người chưa thành niên phạm tội ở nước ta trong thời gian gần đây tuy có giảm về số lượng vụ án nhưng lại ngày càng gia tăng cả về mức độ nguy hiểm lẫn sự trẻ hóa. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, như người chưa thành niên bị ảnh hưởng bởi các thông tin trên mạng xã hội, bởi các trị chơi bạo lực, thậm chí trong mơi trường có nhiều đối tượng xấu gây ảnh hưởng, dụ dỗ hoặc thuộc trường hợp bất khả kháng hoặc vì lý do tự vệ chính đáng… mà có thể gây ra các thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản của các cá nhân, cơ quan, tổ chức... Đồng thời, tình trạng người bị hại là người dưới 18 tuổi cũng tăng theo vì độ tuổi này dễ bị dụ dỗ, chưa nhận thức được rõ ràng các hành vi của người phạm tội

và cũng khơng có nhiều biện pháp cụ thể để bảo vệ nhóm người này.

Quyền con người, quyền công dân đã được ghi nhận khá đầy đủ trong Hiến pháp năm 2013. Thể chế hóa tinh thần của Hiến pháp, thực hiện chủ trương của Đảng, Quốc Hội đã thơng qua Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 với nhiều quy định hướng đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cơng dân trong đó có người dưới 18 tuổi. Pháp luật tố tụng hình sự của nước ta đã có những quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên tham gia các vụ án hình sự. Chương XXVIII Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định về thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi, áp dụng đối với trường hợp người bị buộc tội, người bị hại, người làm chứng là người dưới 18 tuổi tham gia tố tụng, trong đó có quy định về thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự. Nhìn chung, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn cũng đã quy định cụ thể việc áp dụng thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi trong quá trình xét xử sơ thẩm vụ án hình sự. Tuy nhiên, khi áp dụng trên thực tế còn nhiều vướng mắc, bất cập, vi phạm thủ tục tố tụng. Vì vậy, cần có những quy định cụ thể, rõ ràng về thủ tục xét xử để bảo vệ quyền lợi của người dưới 18 tuổi khi tham gia xét xử vụ án hình sự; để Tịa án có những phán quyết đúng đắn, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân của người dưới 18 tuổi. Vì

vậy, học viên chọn đề tài “Thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới

18 tuổi theo luật tố tụng hình sự Việt Nam” để đi sâu nghiên cứu các quy định của

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

pháp luật về thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi, tìm ra những vướng mắc và có những giải pháp để bảo vệ nhóm người chưa thành niên và

đồng thời hoàn thiện các quy định của pháp luật tố tụng hình sự. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Qua tìm hiểu một số tài liệu, học viên đã tiếp cận được những cơng trình

nghiên cứu sau có liên quan đến đề tài luận văn:

Về sách chuyên khảo:

- PGS. TS Trần Quang Thơng, TS. Hồng Minh Đức (2017), Tư pháp hình

sự người chưa thành niên ở Việt Nam hiện nay, Nhà xuất bản Công an nhân dân.

Dựa vào nhiều cơng trình khoa học đã tiếp cận, nghiên cứu dưới các góc độ khác nhau, khía cạnh khác nhau của tư pháp hình sự người chưa thành niên, tác giả cuốn sách này đã biên soạn cuốn sách với mong muốn nghiên cứu đề cập một cách tồn diện và có hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn về tư pháp hình sự người chưa thành niên ở Việt Nam hiện nay, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nâng

cao hiệu quả hoạt động tư pháp hình sự người chưa thành niên.

- TS. Lê Huỳnh Tấn Duy (2018), Hồn thiện pháp luật tố tụng hình sự Việt

Nam đối với người dưới 18 tuổi trên cơ sở khung pháp lý của Liên hợp quốc, Nhà

xuất bản Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.

Tác giả đã trình bày và phân tích một cách tồn diện, chuyên sâu về khung pháp lý tư pháp hình sự người chưa thành niên của Liên hợp quốc và Việt Nam, trong đó tập trung chủ yếu vào quy định của pháp luật tố tụng hình sự điều chỉnh về người bị buộc tội dưới 18 tuổi; đối với người bị hại, người làm chứng là người dưới 18 tuổi chỉ giới thiệu ngắn gọn một số vấn đề pháp lý có liên quan. Trên cơ sở nghiên cứu đó, đưa ra những giải pháp và kiến nghị cụ thể nhằm giúp Việt Nam tiệm cận với các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế về bảo vệ người bị buộc tội, người bị

hại, người làm chứng là người dưới 18 tuổi.

Về giáo trình, tài liệu hướng dẫn học tập:

- Trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh (2018), Giáo trình luật tố

tụng hình sự Việt Nam (Tái bản có sửa đổi, bổ sung), NXB Hồng Đức.

- Trường Đại học Luật Hà Nội (2020), Giáo trình Tư pháp đối với người

chưa thành niên, Nxb Tư pháp;

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

- TS. Lê Huỳnh Tấn Duy (2017), Tài liệu hướng dẫn học tập chuyên đề Thủ

tục giải quyết vụ án hình sự đối với người chưa thành niên, Nxb Đại học quốc gia

TP. Hồ Chí Minh.

Về luận văn thạc sĩ:

- Nghiêm Đình Tháp, Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18

tuổi phạm tội theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn huyện Hóc Mơn,

Luận văn thạc sĩ, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, Học viện khoa học xã

hội, năm 2019.

Luận văn nghiên cứu về việc xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội từ thực tiễn huyện Hóc Mơn, TP Hồ Chí Minh. Đưa ra các số liệu thống kê trên thực tế tại địa phương về số lượng người chưa thành niên phạm tội; thực trạng xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Từ đó, tìm ra những khó khăn vướng mắc và đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm

nâng cao hiệu quả xét xử sơ thẩm hình sự người dưới 18 tuổi phạm tội.

- Nguyễn Hồng Quân, Thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án mà bị cáo là người dưới

18 tuổi từ thực tiễn tỉnh Quảng Ninh, Luận văn thạc sĩ, Viện Hàn lâm khoa học xã

hội Việt Nam, Học viện khoa học xã hội, năm 2019.

Luận văn nghiên cứu về thực trạng người dưới 18 tuổi tại tỉnh Quảng Ninh, nêu một số vướng mắc về sự có mặt của người đại diện cho bị cáo, việc cấp giấy chứng nhận cho người bào chữa, thành viên hội đồng xét xử… Đồng thời, có các giải pháp nâng cao hiệu quả quy định của pháp luật về thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án

mà bị cáo là người dưới 18 tuổi.

Tổng quan tình hình nghiên cứu cho thấy thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người chưa thành niên đã được một số tác giả nghiên cứu nhưng chủ yếu tập trung phần xét xử sơ thẩm đối với bị cáo là người dưới 18 tuổi, chưa nghiên cứu sâu đối với các vụ án có bị hại là người chưa thành niên và đa số cơng trình theo định hướng nghiên cứu. Vì vậy luận văn của học viên vẫn có tính mới trong nghiên

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

dưới 18 tuổi. Từ đó, đưa ra các kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện quy định pháp

luật vả bảo đảm thực hiện.

Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích trên, luận văn phải thực hiện những nhiệm vụ nghiên

cứu cụ thể sau đây:

- Phân tích và đánh giá một số quy định của BLTTHS năm 2015 về thủ tục

xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi.

- Khảo sát thực tiễn áp dụng quy định của BLTTHS năm 2015 về thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi gồm thành phần Hội đồng xét

xử sơ thẩm và phiên tịa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi.

- Đề xuất giải pháp hồn thiện các quy định có liên quan trong BLTTHS năm

2015 và nâng cao hiệu quả thực hiện.

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận văn

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn bao gồm một số quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới

18 tuổi, thực tiễn thực hiện và các vướng mắc trên thực tế.

Phạm vi nghiên cứu

Về nội dung: Luận văn nghiên cứu thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam, cụ thể là Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó luận văn tập trung vào hai nhóm vấn đề gồm Hội đồng xét xử sơ thẩm và phiên tịa

xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi.

Về không gian và thời gian: Tác giả khảo sát thực tiễn thực hiện thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi trên phạm vi toàn quốc trong

khoảng thời gian từ năm 2015 cho đến khi hoàn thành luận văn. 5. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện luận văn, học viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu phổ

biến trong khoa học pháp lý như sau:

- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết luật học: được sử dụng để phân tích, giải thích và đánh giá những quy định của pháp luật có liên quan đến đề tài luận văn.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

- Phương pháp lịch sử: được sử dụng để lý giải cơ sở một số quy định về xét

xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi gắn với từng mốc thời gian sửa

đổi pháp luật.

- Phương pháp so sánh: được sử dụng để đối chiếu, so sánh quy định của các

văn bản pháp luật điều chỉnh cùng một vấn đề với mục đích chỉ ra những điểm khơng tương thích, mâu thuẫn hoặc chồng chéo; so sánh với pháp luật nước ngồi để tìm ra

những ưu điểm, nhược điểm mà pháp luật Việt Nam có thể học hỏi và áp dụng.

- Phương pháp tình huống: được sử dụng để phân tích, đánh giá những vụ

việc, vụ án minh chứng cho những hạn chế, thiếu sót trong thực tiễn xét xử sơ thẩm

vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi. 6. Đóng góp của luận văn

Luận văn nghiên cứu có ý nghĩa nhất định khi nêu ra những vướng mắc, bất cập của luật định về Hội đồng xét xử sơ thẩm và phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 so với thực tế áp dụng, từ đó đề xuất các kiến nghị,

giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội

dung chính của luận văn được kết cấu như sau:

Chương 1. Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi Chương 2. Phiên tịa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

CHƯƠNG 1

HỘI ĐỒNG XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI

1.1. Quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

1.1.1. Quy định về thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

Trong tố tụng hình sự, xét xử sơ thẩm vụ án hình sự được coi là giai đoạn trọng tâm của quá trình tố tụng. Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự là hoạt động do Tòa án thực hiện nhằm xem xét, đánh giá toàn diện các chứng cứ, tài liệu của vụ án hình sự trên cơ sở đó ra bản án, quyết định xác định có hành vi phạm tội hay khơng, người thực hiện hành vi phạm tội, hình phạt được áp dụng đối với người đã thực hiện hành vi phạm tội và giải quyết các vấn đề khác có liên quan trong vụ án hình sự.

Để xét xử sơ thẩm một vụ án hình sự thì cần có Hội đồng xét xử sơ thẩm thực hiện hoạt động này. Hội đồng xét xử sơ thẩm theo từ điển luật học định nghĩa là

“Hội đồng gồm các Thẩm phán và Hội thẩm do Tịa án có thẩm quyền lập ra để

nhân danh Nhà nước trực tiếp xét xử tại phiên tòa các vụ án và ra bản án hoặc quyết định đối với các vụ án”1. Khi xét xử sơ thẩm, HĐXX có nhiệm vụ giải quyết toàn bộ vụ án. Mọi chứng cứ, tài liệu được thu thập ở giai đoạn điều tra hoặc điều tra bổ sung đều được xem xét, thẩm tra, đánh giá một cách khách quan và công khai tại phiên tòa. Những người tham gia tố tụng được trình bày ý kiến của mình và tranh luận bình đẳng tại phiên tịa theo đúng ngun tắc của tố tụng hình sự.

Chương XXVIII trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung

năm 2021) (gọi tắt là BLTTHS năm 2015) có tên gọi là: “Thủ tục tố tụng đối với

người dưới 18 tuổi” gồm 18 điều (từ Điều 423 đến Điều 430). Việc quy định thủ tục

này thể hiện rõ chính sách hình sự nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, cũng như yêu cầu của cuộc đấu tranh phòng, ngừa tội phạm liên quan đến người dưới 18 tuổi, phù hợp với các chuẩn mực pháp lý quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi gồm có Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân. Hội đồng xét xử là một yếu tố quan trọng trong việc xét xử vụ án

Học viện khoa học xã hội Hà Nội, tr.9.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

hình sự, nên BLTTHS 2015 đã quy định tương đối đầy đủ và cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của từng chủ thể tiến hành tố tụng.

Theo quy định của BLTTHS năm 2015 thì Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân được Chánh án Tòa án nơi thụ lý vụ án phân công tham gia xét xử vụ án (điểm b khoản 1 Điều 44). Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phải ra một trong các quyết định sau (khoản 1 Điều 277): (a) Đưa vụ án ra xét xử; (b) Trả hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ sung; (c) Tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án.

Trong Quyết định đưa vụ án ra xét xử phải nêu rõ họ tên Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm phán dự khuyết và Hội thẩm dự khuyết nếu có. Như vậy, về mặt pháp lý thì Hội đồng xét xử sơ thẩm không cố định và không thường trực trong cơ cấu tổ chức của Tòa án mà là một Hội đồng được thành lập khi có sự phân cơng, quyết định của Chánh án và tự giải tán sau khi hết thẩm quyền giải quyết vụ án.

Cụ thể, Điều 254 BLTTHS năm 2015 quy định về thành phần Hội đồng xét xử gồm:

“1. Hội đồng xét xử sơ thẩm gồm một Thẩm phán và hai Hội thẩm. Trường hợp vụ án có tính chất nghiêm trọng, phức tạp thì Hội đồng xét xử sơ thẩm có thể gồm hai Thẩm phán và ba Hội thẩm.

Đối với vụ án có bị cáo về tội mà Bộ luật hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là tù chung thân, tử hình thì Hội đồng xét xử sơ thẩm gồm hai Thẩm phán và ba Hội thẩm.”

Thành phần Hội đồng xét xử được quy định như trên đã phù hợp với những nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự là: Việc xét xử của Tịa án có Hội thẩm tham gia; Nguyên tắc Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và tuân theo pháp luật; Nguyên tắc Tòa án xét xử tập thể và quyết định theo đa số. Ngoài những thành viên Hội đồng xét xử chính thức, cịn có thể có Thẩm phán và Hội thẩm dự khuyết để thay thế Thẩm phán và Hội thẩm chính thức khi cần thiết.

Việc xét xử sơ thẩm vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia cần có những điều kiện đặc biệt hơn so với vụ án hình sự thơng thường. Đối với thành viên HĐXX, ngồi áp dụng quy định chung theo Điều 254 thì nhà làm luật còn đặt ra một số tiêu chuẩn chuyên biệt. Xuất phát từ những đặc thù về lứa tuổi của người dưới 18 tuổi và chính sách nhân đạo của Nhà nước, Điều 415 BLTTHS năm 2015 quy định người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người dưới 18 tuổi phải là người đã được

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

đào tạo hoặc có kinh nghiệm điều tra, truy tố, xét xử vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi, có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi. Đây là một điều kiện bắt buộc. Quy định này được xem là phù hợp với chuẩn mực pháp lý quốc tế và pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, khi áp dụng các quy định của pháp luật tố tụng hình sự trong việc xét xử các vụ án hình sự sơ thẩm có người dưới 18 tuổi tham gia vẫn còn một số vướng mắc.

1.1.2. Quy định về Thẩm phán xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

“Thẩm phán là người có đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của Luật này được Chủ tịch nước bổ nhiệm để làm nhiệm vụ xét xử.”2. Theo khái niệm này thì có thể hiểu, Thẩm phán là một chức danh tư pháp, thực hiện việc xét xử và là công chức của Nhà nước. Trong Hội đồng xét xử, Thẩm phán là người có trình độ chun mơn cao về việc hiểu biết và áp dụng pháp luật. Thẩm phán đóng vai trị chính thực hiện nhiệm vụ, chức năng xét xử của Tòa án, là sự hiện diện của Nhà nước trong việc thực hiện chức năng xét xử. Khi được phân công thụ lý, giải quyết, xét xử một vụ án hình sự sơ thẩm thì Thẩm phán đóng vai trị điều khiển cho các hoạt động của giai đoạn chuẩn bị xét xử và giai đoạn xét xử được diễn ra một cách trơn tru và đúng quy định pháp luật.

Thẩm phán có nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm theo quy định tại Điều 45 BLTTHS năm 20153. Đối với vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia thì

3Điều 45. Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán

1. Thẩm phán được phân công giải quyết, xét xử vụ án hình sự có những nhiệm vụ, quyền hạn: a) Nghiên cứu hồ sơ vụ án trước khi mở phiên tòa;

b) Tiến hành xét xử vụ án;

c) Tiến hành hoạt động tố tụng và biểu quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của Hội đồng xét xử; d) Tiến hành hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tịa án theo sự phân cơng của Chánh án Tòa án. 2. Thẩm phán chủ tọa phiên tịa có những nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 Điều này và những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trừ biện pháp tạm giam; b) Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung;

c) Quyết định đưa vụ án ra xét xử; quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án; d) Điều hành việc xét xử vụ án, tranh tụng tại phiên tòa;

đ) Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, thực nghiệm điều tra; thay đổi hoặc yêu cầu thay đổi người giám định; yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu thay đổi người định giá tài sản; e) Yêu cầu hoặc đề nghị cử, thay đổi người bào chữa; thay đổi người giám sát người dưới 18 tuổi phạm tội; yêu cầu cử, thay đổi người phiên dịch, người dịch thuật;

g) Quyết định triệu tập những người cần xét hỏi đến phiên tòa;

h) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tịa án theo sự phân cơng của Chánh án Tịa án theo quy định của Bộ luật này.

3. Thẩm phán phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

ngoài quy định tại Điều 45 BLTTHS, Thẩm phán còn phải có các điều kiện theo

Điều 415 BLTTHS: “… phải là người đã được đào tạo hoặc có kinh nghiệm điều

tra, truy tố, xét xử vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi, có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi”. Theo quy định tại

Điều 1 Thông tư số 02/2018/TT-TANDTC của Tòa án nhân dân Tối cao, thẩm quyền xét xử vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia thuộc về Tịa gia đình và người chưa thành niên - là Tòa chuyên trách xét xử các vụ án hình sự đối với người chưa thành niên4. Tuy nhiên, đối với các Tịa án chưa có điều kiện tổ chức Tịa gia đình và người chưa thành niên như các Tòa án nhân dân cấp huyện thì

việc xét xử sẽ do Thẩm phán có đủ điều kiện thực hiện, cụ thể: “Thẩm phán là

người có kinh nghiệm xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi”5.

Bên cạnh đó, Điều 5 Thông tư liên tịch số TANDTC-BCA-BTP-BLĐTBXH (gọi tắt là Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT)6quy định rõ hơn về việc phân cơng người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Theo đó, Thẩm phán khi được phân cơng tiến hành tố tụng đối với vụ án có người tham gia tố

06/2018/TTLT-VKSNDTC-tụng là người dưới 18 tuổi phải có ít nhất một trong các điều kiện: “a) Có kinh

nghiệm xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi; b) Đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi; c) Đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.”

Như vậy, áp dụng theo Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT và Thơng tư số

02/2018/TT-TANDTC thì Thẩm phán chỉ cần có một trong các điều kiện quy định nêu trên là đã có thể tiến hành tố tụng chứ khơng cần phải có đủ các điều kiện như quy định tại Điều 415 BLTTHS năm 2015.

của Tòa gia đình và NCTN bao gồm: (1) Vụ án hình sự có bị cáo là người dưới 18 tuổi; (2) Vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý hoặc cần sự hỗ trợ về điều kiện sống, học tập do khơng có mơi trường gia đình lành mạnh như những người dưới 18 tuổi khác. Như vậy, đối với những vụ án thỏa mãn một trong hai điều kiện nêu trên, thì thuộc thẩm quyền của Tịa gia đình và người chưa thành niên.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tịa án nhân dân tối cao, Bộ Cơng an, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và xã hội về phối hợp thực hiện một số quy định của BLTTHS về thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Tuy nhiên, theo quy định trong BLTTHS năm 2015 và 02 văn bản pháp luật

nói trên, điều kiện “có kinh nghiệm xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18

tuổi” được hiểu là đã tham gia Hội đồng xét xử bao nhiêu vụ án hoặc đã thực hiện

các phần nào khác của hoạt động tố tụng thì luật lại chưa có quy định cụ thể. Những Thẩm phán vừa được bổ nhiệm, thường chưa được đào tạo các lớp về tâm lý học, khoa học giáo dục người dưới 18 tuổi vì các lớp này rất hiếm được mở. Các Thẩm phán sơ cấp trước đây đã từng tham gia phiên tịa xét xử có người dưới 18 tuổi với vai trị là Thư ký có được xem là có kinh nghiệm hay khơng? Pháp luật tố tụng hình sự chưa quy định cụ thể về điều kiện này.

1.1.3. Quy định về Hội thẩm nhân dân xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

Hội thẩm nhân dân được ghi nhận và trở thành một chế định quan trọng trong hoạt động của Tòa án bằng Sắc lệnh số 33/SL ngày 13/9/1945 và Sắc lệnh số 13/SL ngày 21/01/1946. Hiến pháp năm 1946 đã chính thức ghi nhận nguyên tắc đại diện nhân dân tham gia xét xử. “Trong khi xét xử việc hình phải có Phụ thẩm nhân dân để tham gia ý kiến nếu là việc tiểu hình, hoặc cùng quyết định với Thẩm phán nếu là việc đại hình”. Bước vào những năm 50, nền tư pháp của chế độ mới đã có những cải cách lớn nhằm đáp ứng đầy đủ hơn nữa yêu cầu của cách mạng, đòi hỏi của nhân dân. Bằng Sắc lệnh số 85/SL ngày 22/5/1950 về cải cách bộ máy tư pháp và Luật tố tụng, phụ thẩm nhân dân được đổi là Hội thẩm nhân dân và đã quy định rõ hơn về địa vị pháp lí của Hội thẩm. Hiến pháp năm 1959 được ban hành và đã ghi nhận nguyên tắc

Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử “Việc xét xử ở các Toà án nhân dân có Hội thẩm

nhân dân tham gia theo quy định của pháp luật”7. Trên cơ sở Hiến pháp năm 1959,

Điều 112 Luật tổ chức Toà án nhân dân năm 1960 quy định: “Khi xét xử sơ thẩm,

Tồ án nhân dân gồm có một Thẩm phán và hai Hội thẩm nhân dân”.

Theo pháp luật hiện hành, chế định Hội thẩm nhân dân được quy định tại Điều 84, 85, 86 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014. Điều 46 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Hội thẩm nhân dân khi tham gia xét xử. Theo đó:

“1. Hội thẩm được phân công xét xử sơ thẩm vụ án hình sự có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Nghiên cứu hồ sơ vụ án trước khi mở phiên tòa;

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Đối với Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử sơ thẩm vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi, ngoài những quy định nêu trên còn có thêm một số điều kiện cụ thể riêng. Khoản 1 Điều 307 BLTTHS năm 2003 quy định phải có một Hội thẩm là giáo viên hoặc là cán bộ Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Theo quy định tại khoản 1 Điều 423 BLTTHS năm 2015, thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án phải có một Hội thẩm là giáo viên hoặc cán bộ Đoàn thanh niên hoặc người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi. Diện người cuối cùng mới được bổ sung

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

vào BLTTHS năm 2015 và được giải thích bởi khoản 2 Điều 5 Thơng tư liên tịch số

06/2018/TTLT như sau: “Người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi” được hiểu là “người có thâm niên cơng tác trong lĩnh vực tư pháp, quản lý, đào tạo,

bảo vệ, chăm sóc và giáo dục người dưới 18 tuổi; người được đào tạo về giáo dục thanh, thiếu niên, nhi đồng hoặc những người khác có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi”8. Việc bổ sung này của nhà làm luật nhằm đáp ứng nhu cầu xét xử thực tiễn do đã mở rộng phạm vi những người có thể tham gia vào Hội đồng xét xử với tư cách là Hội thẩm để xét xử những vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi.

Khoản 3 Điều 2 Thơng tư số 02/2018/TT-TANDTC có cách giải về chủ thể này hoàn toàn giống Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT. Ngồi ra Thơng tư số

02/2018/TT-TANDTC cịn đưa ra ví dụ cụ thể bao gồm: “Thẩm phán chuyên trách

xét xử các vụ án có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi đã nghỉ hưu; giáo viên đã nghỉ hưu; cán bộ làm công tác bảo vệ trẻ em; cán bộ làm công tác xã hội, cộng tác viên trẻ em; người đã tham gia công tác tại cơ quan, tổ chức liên quan đến hoạt động đấu tranh phòng, chống tội phạm và giáo dục người dưới 18 tuổi; người làm công tác bảo vệ trẻ em; đại diện Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội bảo vệ quyền trẻ em, Hội cựu chiến binh có kinh nghiệm trong quản lý, giáo dục, giúp đỡ người phạm tội và người vi phạm pháp luật là người dưới 18 tuổi.”

1.2. Thực tiễn thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

1.2.1. Hạn chế trong việc phân công Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi và nguyên nhân

Hiện nay, các vụ án hình sự sơ thẩm có người dưới 18 tuổi tham gia tố tụng được giải quyết bởi Tòa án nhân dân cấp huyện và Tòa án nhân dân cấp tỉnh theo tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm và theo thẩm quyền quy định tại BLTTHS. Trong đó, một số vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia thuộc thẩm quyền giải quyết của Tịa gia đình và người chưa thành niên.9 Tuy nhiên, Tịa gia đình và người chưa thành niên chỉ mới được thành lập và thực hiện ở một số Tòa án cấp tỉnh và Tòa án cấp cao, các Tòa án cấp huyện đa số chưa có tịa chun trách này. Vì vậy, việc phân cơng Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi chưa phải theo quy định về việc

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Thẩm phán tòa chuyên trách giải quyết mà theo sự phân công của Chánh án cấp tỉnh/huyện. Hội thẩm nhân dân cũng tham gia khi có giấy mời của Tòa án và khi Hội thẩm sắp xếp được công việc để tham gia Hội đồng xét xử chứ không cố định.

Đối với Thẩm phán: Ở các Tòa án nhân dân cấp huyện, số lượng Thẩm phán

ít, thường có Thẩm phán sơ cấp vừa bổ nhiệm nên án hình sự có người dưới 18 tuổi không phân công cho họ giải quyết. Nhưng nếu thời gian dài, Thẩm phán sơ cấp không được tập huấn, đào tạo về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi nhưng lại khơng có kinh nghiệm xét xử án này, thì sẽ khó có thể đảm bảo đủ Thẩm phán có kinh nghiệm giải quyết trong khi hiện nay tình trạng trẻ em vi phạm pháp luật diễn biến hết sức phức tạp và có chiều hướng gia tăng. Thẩm phán ở Tòa án nhân dân cấp tỉnh thuộc Tịa gia đình và người chưa thành niên cũng có số lượng ít, chủ yếu Thẩm phán có kinh nghiệm trong việc xét xử án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia, nhưng cũng chưa được đào tạo, bồi dưỡng về khoa học, tâm lý người chưa thành niên. Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học hiện đại, sự bùng nổ của công nghệ thơng tin thì tâm lý người dưới 18 tuổi có nhiều thay đổi chứ không giống những năm trước kia. Thẩm phán cần phải nắm bắt kịp thời sự thay đổi đó để áp dụng vào hoạt động xét xử để có thể bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên, mần non tương lai của đất nước.

Đối với Hội thẩm: Hội thẩm nhân dân ở cấp huyện và tỉnh có số lượng giới

hạn, Hội thẩm là giáo viên, cán bộ Đoàn thanh niên, người có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi rất ít. Vì vậy, việc phân công đôi khi gặp khó khăn vì Hội thẩm cịn bận cơng việc chính, khó sắp xếp thời gian. Càng khó hơn cho Tịa án để tìm Hội thẩm dự khuyết. Dưới đây là bảng số liệu thống kê về Hội thẩm nhân dân ở tỉnh Phú Yên nhiệm kỳ năm 2016 đến năm 2021:

STT Tòa tỉnh/ huyện

Tổng số Hội thẩm

Số lượng Hội thẩm nhân dân là giáo viên

Số lượng Hội thẩm nhân dân thuộc Đoàn thanh niên

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

(Nguồn: Phòng Tổ chức cán bộ Tòa án nhân dân tỉnh Phú Yên)

Qua nghiên cứu bảng số liệu trên cho thấy số lượng Hội thẩm nhân dân thuộc Đoàn thanh niên và giáo viên là chính, số lượng Hội thẩm có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi thì chưa xác định rõ. Những Hội thẩm tham gia Hội đồng xét xử người dưới 18 tuổi khoảng 3-4 vụ án/năm có được coi là người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi không? Vậy nếu trong vụ án có 02 Hội thẩm nhân dân đều là cán bộ hưu trí, nhưng họ đã tham gia nhiều vụ án hình sự có người chưa thành niên thì có sai quy định pháp luật không? Nếu áp dụng như tác giả đã ví dụ thì thuận lợi cho các Tịa án có số lượng Hội thẩm là giáo viên hay cán bộ đồn ít.

Trên thực tế những hội thẩm tham gia Đồn thanh niên thường là Bí thư, Phó Bí thư các huyện đồn; Hiệu trưởng các trường; Trưởng phịng, Phó Trưởng phịng Phịng giáo dục… Những hội thẩm này thường có lịch làm việc dày đặc, hội nghị, họp… Nên thời gian tham gia phiên tịa đơi khi khó sắp xếp, đặc biệt đối với khoảng thời gian cuối năm khi các cơ quan, đoàn thể tiến hành các công việc để tổng kết năm.

Nhiều vụ án có Hội đồng xét xử gồm 05 người, việc sắp xếp công việc để 03 Hội thẩm tham gia phiên tịa đơi khi gặp khó khăn vì nếu 01 người bận mà khơng có Hội thẩm dự khuyết thì phải hỗn phiên tịa. Có phiên tịa hỗn nhiều lần vì thiếu thành viên Hội đồng xét xử gây ảnh hưởng đến thời hạn xét xử, tâm lý của người dưới 18 tuổi.

Lấy điển hình, vụ án hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Trần Anh Tài tại TAND tỉnh Phú Yên10. Bị cáo là người dưới 18 tuổi bị Viện kiểm sát nhân dân tỉnh truy tố về tội “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi”, đề xuất khung hình phạt từ 12 đến 20 năm theo khoản 2 Điều 142 BLHS. Theo nội dung vụ án thì vụ án cũng khơng có nhiều tình tiết phức tạp, bị cáo khai nhận hồn tồn hành vi phạm tội. Vậy, theo Điều 254 thì thành

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

phần Hội đồng xét xử vụ án này gồm một Thẩm phán và hai Hội thẩm, nhưng lại phân công Hội đồng xét xử gồm 05 thành viên (trong đó khơng có Hội thẩm và Thẩm phán dự khuyết). Việc thành lập Hội đồng xét xử dư so với quy định gây ảnh hưởng trong việc sắp xếp thời gian xét xử để vừa có đủ 2 Thẩm phán và 3 Hội thẩm.

Ngoài ra, trong trường hợp Hội đồng xét xử đã tiến hành nghị án, nhưng sau đó có một Hội thẩm hoặc Thẩm phán không thể tham gia tuyên án thì giải quyết như thế nào? BLTTHS chưa có quy định về sự vắng mặt của HĐXX khi tuyên án.

1.2.2. Hạn chế trong công các đào tạo, bồi dưỡng Thẩm phán chuyên trách xét xử án hình sự người chưa thành niên

Pháp luật yêu cầu người tiến hành tố tụng các vụ án liên quan đến người chưa thành niên phải có các kiến thức cần thiết về sự phát triển của người chưa thành niên, tâm lý học, khoa học sư phạm cũng như kinh nghiệm và kỹ năng cần thiết để có thể làm việc hiệu quả với người chưa thành niên. Tuy nhiên, không phải người tiến hành tố tụng nào tham gia xử lý các vụ án có người chưa thành niên tham gia cũng có đủ các kiến thức và kỹ năng cần thiết. Nhiều Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân cho biết đã được tham gia một số đợt tập huấn chung về tư pháp với người chưa thành niên tuy nhiên chưa chuyên sâu về kỹ năng tố tụng thân thiện với người chưa thành niên và nhạy cảm giới.

Hiện nay có một số hội thảo, tập huấn chủ yếu về Tịa gia đình và người chưa thành niên. Các lớp này thường chỉ tập trung ở các Tòa án nhân dân cấp tỉnh và một số Tịa án nhân dân cấp huyện đã có Tịa gia đình và người chưa thành niên, cịn đa số Tịa án nhân dân các huyện khơng có tịa chun trách này thì lại khơng có cơ hội tiếp cận các buổi tập huấn. Việc phổ biến lại cho các Thẩm phán sơ cấp ở huyện chưa kịp thời, không thường xuyên hoặc không đầy đủ. Năm 2020, Tòa án nhân dân Tối cao có tổ chức tập huấn trực tuyến với tồn bộ Tòa án các cấp trên cả nước với

nội dung “Trao đổi kinh nghiệm hoạt động và giải quyết các vụ việc thuộc thẩm

quyền Tịa gia đình và người chưa thành niên”. Năm 2022, Tòa án nhân dân tối cao

đã tổ chức tập huấn trực tuyến cho Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký về “Xét xử các vụ án xâm hại tình dục đối với người dưới 18 tuổi”. Có thể thấy các buổi tập huấn cịn ít, nội dung cũng chưa đầy đủ để phục vụ cho cơng tác xét xử án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia. Những đợt tập huấn này thời gian thường kéo dài 01 buổi hoặc 01 ngày nên nội dung được truyền tải còn vắn tắt. Tài liệu thường được cung cấp trong quá trình tập huấn hoặc sau khi tập huấn nên trước đó Thẩm

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

phán chưa có văn bản để nghiên cứu trước, cũng như chưa đưa ra được nhiều ý kiến thảo luận tại buổi tập huấn.

Lớp bồi dưỡng kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi và lớp đào tạo về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi cũng chưa thấy được mở số lượng lớn để Thẩm phán, Hội Thẩm và các chức danh tư pháp khác có cơ hội tiếp cận, học tập.

Trên thực tế, việc đào tạo cho Thẩm phán để có kỹ năng, kinh nghiệm trong việc xét xử, giải quyết các vụ án hình sự cịn chưa nhiều. Các lớp tập huấn gần đây được mở chủ yếu quan tâm vào việc tổ chức mơ hình của Tịa gia đình và người chưa thành niên chứ chưa chú trọng đến việc bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho Thẩm phán ở các cấp. Do đó, dễ dẫn đến hiện tượng án hình sự sơ thẩm có người dưới 18 tuổi tham gia nhưng Thẩm phán vẫn đưa ra xét xử giống như vụ án hình sự thơng thường.

1.3. Kiến nghị hồn thiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi và bảo đảm thực hiện

1.3.1. Kiến nghị hoàn thiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

Thứ nhất, Điều 415 BLTTHS năm 2015 quy định: “Người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người dưới 18 tuổi phải là người đã được đào tạo hoặc có kinh nghiệm điều tra, truy tố, xét xử vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi, có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.” Nhưng theo

khoản 1 Điều 6 Thông tư số 02/2018/TT-TANDTC và khoản 1 Điều 5 Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT thì người tiến hành tố tụng chỉ cần thỏa mãn một trong các điều kiện nêu tại Điều 415 BLTTHS. Vì vậy, tác giải đề xuất sửa Điều 415 như sau:

“Người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người dưới 18 tuổi phải có ít nhất

một trong các điều kiện sau đây:

a) Là người đã được đào tạo hoặc có kinh nghiệm điều tra, truy tố, xét xử vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi;

b) Có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi”

Thứ hai, đối với BLTTHS năm 2015 và các văn bản hướng dẫn cần có quy

định cụ thể về Thẩm phán “có kinh nghiệm” trong việc xét xử vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Như đã phân tích, Điều 415 BLTTHS năm 2015 chỉ ghi “có kinh nghiệm” nhưng khơng nói rõ kinh nghiệm được hiểu như thế nào. Trường hợp khi Thư ký, Thẩm tra viên tham gia các phiên tòa xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi với vai trò Thư ký phiên tịa thì họ cũng đã đúc kết được một số kinh nghiệm cho bản thân. Vậy, nên chăng quy định về có kinh nghiệm được hiểu là có tham gia 02 vụ án trở lên với vai trò khác. Do đó, tác giả đề xuất sửa Điều 415 như sau:

“Người tiến hành tố tụng đối với vụ án có người dưới 18 tuổi phải là người

đã được đào tạo hoặc đã tham gia điều tra, truy tố, xét xử 02 vụ án trở lên liên

quan đến người dưới 18 t̉i bằng các vai trị khác, có hiểu biết cần thiết về tâm lý

học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.”

Khoản 1 Điều 6 Thông tư số 02/2018/TT-TANDTC quy định: “1. Thẩm

phán là người có kinh nghiệm xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi”. Tương tự

phân tích nêu trên, tác giả đề xuất sửa khoản 1 Điều 6 Thông tư số TANDTC như sau:

02/2018/TT-“1. Thẩm phán là người đã tham gia xét xử 02 vụ án trở lên liên quan đến người dưới 18 tuổi bằng các vai trò khác hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi

dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi”.

Khoản 1 Điều 5 Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT quy định: “1. Điều tra

viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Thẩm phán khi được phân công tiến hành tố tụng đối với vụ án có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi phải có ít nhất một trong các điều kiện sau đây:a) Có kinh nghiệm khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi; b) Đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi; c) Đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.”. Mặc dù thông tư 06 đã quy định rõ hơn về điều

kiện của Thẩm phán khi được phân công tiến hành tố tụng đối với vụ án có người dưới 18 tuổi tham gia nhưng vẫn khơng nêu rõ “có kinh nghiệm” là như thế nào, tác giả đề xuất sửa khoản 1 Điều 6 Thông tư số 06/2018/TTLT như sau:

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

“...a) Đã tham gia điều tra, truy tố, xét xử 02 vụ án trở lên liên quan đến

người dưới 18 t̉i bằng các vai trị khác”

Thứ ba, theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Thông tư số 02/2018/TT-TANDTC và

khoản 2 Điều 5 Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT thì: “Người có kinh nghiệm, hiểu

biết tâm lý người dưới 18 tuổi là người có thâm niên công tác trong lĩnh vực tư pháp, quản lý, đào tạo, bảo vệ, chăm sóc và giáo dục người dưới 18 tuổi; người được đào tạo về giáo dục thanh, thiếu niên, nhi đồng hoặc những người khác có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi.” Để mở rộng số lượng Hội thẩm nhân dân có thể tham

gia HĐXX vụ án hình sự sơ thẩm có người dưới 18 tuổi, nhà làm luật nên quy định thêm về người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi là Hội thẩm đang trong nhiệm kỳ đã tham gia xét xử 02 vụ án hình sự trở lên đối với bị cáo dưới 18 tuổi. Theo ý kiến tác giả, để Hội thẩm tham gia xét xử vụ án hình sự có bị cáo dưới 18 tuổi thì Hội thẩm cũng phải nghiên cứu các tình tiết trong hồ sơ vụ án, nắm bắt tâm lý người dưới 18 tuổi để có thể đặt những câu hỏi phù hợp với người chưa thành niên trong quá trình xét xử tại phiên tòa và đưa ra những quyết định đúng đắn. Nếu có quy định cụ thể hơn thì thuận tiện cho cơ quan tiến hành tố tụng trong việc xét xử.

Do đó, tác giả đề xuất bổ sung như sau: “Thẩm phán chuyên trách xét xử các

vụ án có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi đã nghỉ hưu; Hội thẩm đang trong nhiệm kỳ đã tham gia xét xử 02 vụ án hình sự trở lên đối với bị cáo dưới 18 tuổi; giáo viên đã nghỉ hưu; cán bộ làm công tác bảo vệ trẻ em,…”

Đồng thời, khoản 3 Điều 2 Thơng tư số 02/2018/TT-TANDTC có quy định về “người có thâm niên cơng tác”, nhưng khơng quy định thâm niên công tác là bao lâu, dễ dẫn đến tình trạng mỗi Tịa án hiểu một cách khác nhau. Do đó, tác giả đề

xuất sửa đổi quy định này như sau: “Người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người

dưới 18 tuổi là người có 05 năm công tác trong lĩnh vực tư pháp, quản lý, đào tạo,

bảo vệ, chăm sóc và giáo dục người dưới 18 tuổi…”

Thứ tư, Điều 327 BLTTHS quy định về việc tuyên án: “Chủ tọa phiên tòa hoặc một thành viên khác của Hội đồng xét xử đọc bản án. Trường hợp xét xử kín thì chỉ đọc phần quyết định trong bản án. Sau khi đọc xong có thể giải thích thêm về việc chấp hành bản án và quyền kháng cáo”. BLTTHS chỉ quy định về cách xử lý

đối với trường hợp vắng mặt thành viên Hội đồng xét xử trong quá trình xét xử nhưng chưa có quy định về việc vắng mặt thành viên Hội đồng xét xử trong quá trình tuyên án. Nên tác giả đề xuất sửa đổi quy định này như sau:

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

“Chủ tọa phiên tòa hoặc một thành viên khác của Hội đồng xét xử đọc bản

án. Trường hợp trên một nửa số lượng thành viên của Hội đồng xét xử vắng mặt

khi tuyên án vì lý do khách quan nhưng đã tham gia nghị án thì các thành viên còn lại vẫn tiếp tục tuyên án. Trường hợp xét xử kín thì chỉ đọc phần quyết định

trong bản án. Sau khi đọc xong có thể giải thích thêm về việc chấp hành bản án và quyền kháng cáo.

1.3.2. Kiến nghị bảo đảm thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi

Thứ nhất, Tòa án nhân dân Tối cao cần tăng cường tổ chức các buổi tập huấn,

hội nghị nhằm đào tạo kinh nghiệm chuyên sâu cho Thẩm phán, Hội thẩm về việc xét xử án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia.

Thứ hai, Tòa án nhân dân Tối cao nên phối hợp với các cơ quan, tổ chức để

mở các lớp bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi cho Thẩm phán, Hội thẩm chuyên trách để họ nắm được tâm lý trong việc giải quyết vụ án. Kết thúc các lớp bồi dưỡng thì học viên theo học sẽ được cấp giấy chứng nhận để làm minh chứng có đủ điều kiện tham gia Hội đồng xét xử.

Thứ ba, Thẩm phán, Hội thẩm nên cần tự cập nhật xu hướng hiện nay của

giới trẻ, nhất là lứa tuổi dưới 18 và xu thế hội nhập của các nước trên thế giới để vừa phù hợp trong việc thực thi pháp luật Việt Nam nhưng cũng vừa phù hợp với các quy chế của các nước mà Việt Nam là thành viên.

Thứ tư, việc tinh giản biên chế cũng ảnh hướng lớn đến công tác xét xử của

Thẩm phán khi số lượng án ngày càng tăng nhưng có những Thẩm phán nghỉ hưu, nghỉ việc, cũng khiến cho những Thẩm phán có kinh nghiệm tăng số lượng án thụ lý nên việc giải quyết án cịn chậm, ảnh hưởng đến cơng tác xét xử chung và quyền lợi của người dân, vì vậy, cần có sự phân bổ biên chế phù hợp để Tịa án có thể giải quyết các vụ án được thuận lợi, đúng quy định pháp luật.

Thứ năm, việc bổ nhiệm Hội thẩm cũng nên xem xét ưu tiên tăng số lượng

Hội thẩm là giáo viên, người làm công tác đoàn, người được đào tạo về tâm lý, khoa học người dưới 18 tuổi để đáp ứng được nhu cầu xét xử các vụ có người chưa thành niên gia tăng như hiện nay.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Kết luận Chương 1

Qua phân tích những quy định của pháp luật tố tụng hình sự liên quan đến Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia, ta thấy Việt Nam đã có những sự thay đổi cụ thể về việc quy định mở rộng một số tiêu chí, điều kiện về Hội đồng xét xử hình sự thông qua việc quy định những thủ tục tố tụng riêng biệt để bảo vệ quyền, lợi của người dưới 18 tuổi khi tham gia phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự.

Tuy nhiên, từ thực tiễn phân tích những hạn chế thời gian qua, cho thấy các quy định về thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự có người dưới 18 tuổi tham gia còn nhiều bất cập như về các điều kiện mà Thẩm phán, Hội thẩm phải có thể tham gia xét xử vụ án, chưa có quy định cụ thể nên các Tòa án còn phân vân trong việc cử Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân. Việc xét hỏi của Hội đồng xét xử cịn mang tính thẩm vấn như hình sự thơng thường nên sẽ ảnh hưởng đến tâm lí, trạng thái của người chưa thành niên khi tham gia phiên tòa. Hội thẩm còn chưa chú tâm vào việc xét xử, có những người thường có mặt để đủ Hội đồng theo yêu cầu của quy định pháp luật (một người thuộc đoàn thanh niên hoặc giáo viên). Cần có những Hội thẩm nhân dân là người có kinh nghiệm, hiểu biết về tâm lý người dưới 18 tuổi tham gia phiên tòa theo đúng quy định để đảm bảo quyền lợi của người 18 tuổi được thực hiện đúng quy định pháp luật.

Với những đề xuất ở phạm vi một luận văn thạc sĩ luật học, tác giả hy vọng sẽ góp phần tạo được sự quan tâm của các cấp, các ngành chức năng nhằm nâng cao hơn nữa trách nhiệm, hiệu quả trong việc hồn thiện chính sách hình sự, pháp luật tư pháp về người chưa thành niên; đảm bảo công tác xét xử của Tòa án; đề cao việc phòng, ngừa tội phạm ở địa phương và trên cả nước và hơn hết bảo vệ nhưng người chưa thành niên – thế hệ tương lai của đất nước.

53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM53Thursday, June 13, 20248:46:21 PM8:46:21 PM

53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM53Thursday, June 13, 20248:46:22 PM8:46:22 PM

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

</div>

thủ tục xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với người dưới 8 tuổi theo luật tố tụng hình sự việt nam

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH </b>

<b>NGUYỄN THỤC UYÊN </b>

<b>THỦ TỤC XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI </b>

<b>THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM </b>

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH </b>

<b>THỦ TỤC XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI </b>

<b>THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM </b>

<b>Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự Định hướng ứng dụng </b>

<b>Mã số: 8380104 </b>

<b>Người hướng dẫn khoa học : Ts. Lê Huỳnh Tấn Duy </b>

Học viên <b>: Nguyễn Thục Uyên </b>

Lớp <b>: Cao học luật, Phú n - Khóa 1 </b>

<b>TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022</b>

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

53dahh gia ket pua eau giay ehuhg hhah puyeh xu duhg dat treh dic bah xa xohg lo thahh uho viet tri tihh uhu thoThursday, June 13, 2024

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về