Bài 31
VIRUS GÂY BỆNH
ỨNG DỤNG CỦA VIRUS TRONG THỰC TIỄN
Loại
virut
Ký sinh ở VSV
Đặc
điểm
Tác
hại
Phòng
tránh
Ví dụ
-
Xâm nhập trực tiếp
Xâm nhập trực tiếp
-Nhân lên qua 5 giaiđoạn
-Nhân lên qua 5 giaiđoạn
-
Gây tổn thất lớn cho
nhiều nghành công nghiệp
vi sinh: mì chính, sinh
khối…
-
Vô trùng trong sản xuất.
-
Kiểm tra vi khuẩn trước
khi đưa vào sản xuất
-
Phagơ ở E.coli
Phagơ T2
Lông đuôi
Bao đuôi
ADN xoắn kép
1. Virus kí sinh ở vi sinh vật (phagơ)
1. Virus kí sinh ở vi sinh vật (phagơ)
I. CÁC VIRUT KÍ SINH Ở VI SINH VẬT, THỰC VẬT VÀ CÔN TRÙNG
Bệnh xoăn lá
Bệnh xoăn lá
bÖnh vµng lïn, lïn
bÖnh vµng lïn, lïn
XOĂN
XOĂN
l¸
l¸
Bệnh đốm khoai tây
Bệnh khảm thuốc lá
Loại
virut
Ký sinh ở TV
Đặc điểm
Tác hại
Phòng
tránh
Ví dụ
-
Virut xâm nhập vào TB nhờ các vết
thương của thực vật
-
Virut từ TB này sang TB khác nhờ
cầu sinh chất
-
Virut khảm thuốc lá, khảm dưa
chuột, còi cà chua.
-
Gây tắc mạch làm hình thái
của lá thay đổi.
-
Thân lùn, còi cọc.
-
Chọn giống sạch bệnh, luân
canh, vệ sinh đồng ruộng, tiêu
diệt côn trùng truyền bệnh.
ARN
Virut khảm thuốc lá
2- VIRUT KÍ SINH Ở THỰC VẬT
2- VIRUT KÍ SINH Ở THỰC VẬT
Loại virut Ký sinh ở côn trùng
Đặc điểm
Tác hại
Phòng
tránh
Ví dụ
-
Chỉ kí sinh ở côn trùng (côn trùng là vật chủ).
-
Ký sinh ở côn trùng sau đó nhiễm vào người
và động vật(côn trùng là vật trung gian).
- Làm sâu chết.
-
Sinh độc tố.
-
Khi côn trùng đốt người và động vật thì virut
xâm nhập vào tế bào và gây bệnh.
-
Tiêu giệt côn trùng trung gian truyền bệnh.
-
Virut Baculo, virut viêm não, virut Dengue.
3- VIRUT KÍ SINH Ở CÔN TRÙNG
3- VIRUT KÍ SINH Ở CÔN TRÙNG
Muỗi Anophen
Muỗi Anophen
Muỗi Aedes - Muỗi vằn
Muỗi Aedes - Muỗi vằn
mang virut Dengue
mang virut Dengue
Muỗi Culex mang virut polio
Muỗi Culex mang virut polio
Bệnh sốt rét do ĐVNS
Bệnh sốt rét do ĐVNS
Plasmodium
Plasmodium
Bệnh sốt xuất huyết(Dangi)
Bệnh sốt xuất huyết(Dangi)
do virut Dengue
do virut Dengue
Bệnh viêm não Nhật Bản
Bệnh viêm não Nhật Bản
do virut Polio ( Muỗi Culex
do virut Polio ( Muỗi Culex
hút máu lợn hoặc chim là ổ
hút máu lợn hoặc chim là ổ
chứa virut sau đó đốt sang
chứa virut sau đó đốt sang
người và gây bệnh ở người)
người và gây bệnh ở người)
Loại
virut
Ký sinh ở TV Ký sinh ở
VSV
Ký sinh ở côn
trùng
Ký sinh ở
người, ĐV
Đặc
điểm
Tác
hại
Phòn
g
tránh
Ví dụ
-
Virut khảm
thuốc lá, khảm
dưa chuột, còi
cà chua.
-
Gây tắc mạch
làm hình thái của
lá thay đổi.
-
Thân lùn, còi
cọc.
-
Chọn giống
sạch bệnh, luân
canh, vệ sinh
đồng ruộng, tiêu
diệt côn trùng
truyền bệnh.
-
Chỉ kí sinh ở côn
trùng (côn trùng là vật
chủ).
-
Ký sinh ở côn trùng
sau đó nhiễm vào
người và động vật.
- Làm sâu chết.
-
Sinh độc tố.
-
Khi côn trùng đốt
người và động vật thì
virut xâm nhập vào tế
bào và gây bệnh.
-
Tiêu giệt côn trùng
trung gian truyền
bệnh.
-
Xâm nhập trực
tiếp.
-
nhân lên theo 5
giai đoạn
-
Gây tổn thất
lớn cho nhiều
nghành công
nghiệp vi sinh:
mì chính, sinh
khối…
-
Vô trùng trong
sản xuất.
-
Kiểm tra vi
khuẩn trước khi
đưa vào sản
xuất
-
Phagơ ở
E.coli
-
HIV, H1N1,
H5N1…
- Khả năng lây
lan nhanh.
-
Mức độ nguy
hiểm cao.
-
Gây tử vong ở
người và động
vật.
-
Ảnh hưởng
đến sức khỏe
và sản xuất.
-
Tiêm văcxin.
-
Vệ sinh nơi ở.
-
Cách ly nguồn
bệnh. Sống lành
mạnh.
-
Virut Baculo, virut
viêm não ngựa, virut
Đengi.
-
Virut xâm nhập
nhờ các vết
thương của tv
-
Virut từ TB
sang TB: nhờ
cầu SC
II. ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
1. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học:
Sản xuất interferon – IFN, sản xuất
insulin…
*Cơsởkhoahọc:
- Phagơ có chứa đoạn gen không
quan trọng có thể cắt bỏ mà không
liên đến quá trình nhân lên của
chúng.
- Cắt bỏ gen của phagơ thay bằng
gen mong muốn.
- Dùng phagơ làm vật chuyển gen.
*Quytrình:
- Tách gen IFN ở người nhờ enzim.
- Gắn gen IFN vào ADN của phagơ tạo
nên phagơ tái tổ hợp.
- Nhiễm phagơ tái tở hợp vào E.coli.
- Nuôi E.coli nhiễm phagơ tái tổ hợp
trong nồi lên men để tổng hợp IFN
*IFNcótácdụng:
- Chống virut, chống tế bào ung thư
và tăng cường khả năng miễn dịch.
Chế phẩm interferon
Quy trình sản xuất Interfêron
ướ ở
ườ ờ
ướ
ủ ơ
!ướ ễ ơ ổ
"#ợ
$ướ %&"# ễ
ơ ổ ợ
'&(#
II. ỨNG DỤNG CỦA VIRUT TRONG THỰC TIỄN
2. Trong nông nghiệp:
- Sản xuất thuốc trừ sâu từ virut.
- Tính ưu việt của thuốc trừ sâu từ virut:
+ Thuốc trừ sâu từ virut có tính đặc hiệu cao,
không gây độc cho người, động vật và côn trùng có ích.
+ Dễ sản xuất, hiệu quả trừ sâu cao, giá thành hạ.