LUẬN VĂN:Nghiên cứu một cách toàn diện, tìm giải pháp nâng cao chất lượng doc

LUẬN VĂN:

Nghiên cứu một cách tồn diện, tìm giải
pháp nâng cao chất lượng đào tạo sĩ
quan ngoại ngữ của Trường đại học
Ngoại ngữ quân sự


Mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài
Đội ngũ cán bộ có chất lượng cao là nhân tố quan trọng, góp phần quyết định
thắng lợi của cách mạng. Để có đội ngũ cán bộ như thế, một khâu rất quan trọng là nâng
cao chất lượng đào tạo cán bộ. Lênin đã chỉ rõ: Trong lịch sử chưa hề có giai cấp nào
giành được quyền thống trị, nếu nó khơng đào tạo ra được trong hàng ngũ của mình
những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo
phong trào.
Trong quá trình chuẩn bị các mặt về chính trị, tư tưởng và tổ chức tiến tới thành
lập Đảng cộng sản, Bác Hồ đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ,
xây dựng lực lượng nòng cốt của Đảng, của phong trào cách mạng. Suốt trong quá trình
lãnh đạo cách mạng, Đảng và Bác Hồ luôn coi trọng công tác đào tạo, rèn luyện, xây
dựng đội ngũ cán bộ, đã đào tạo và xây dựng được đội ngũ cán bộ trung thành với Đảng,
với cách mạng, kiên cường, bất khuất trong đấu tranh; có trình độ năng lực cơng tác,
phẩm chất đạo đức tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong các giai đoạn cách mạng. Qua
gần 15 năm đổi mới, Đảng ta khẳng định: Cán bộ là nhân tố quyết định thành bại của
cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước, của chế độ, là khâu then chốt
của cơng tác xây dựng Đảng. Vì vậy, phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ ngang tầm,
góp phần thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN; trong
đó, đào tạo cán bộ là khâu đặc biệt quan trọng.
Đội ngũ cán bộ, sĩ quan trong QĐNDVN (trong đó có đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ)
là một bộ phận quan trọng trong đội ngũ cán bộ của Đảng, lực lượng nòng cốt trong quân

đội, đã góp phần quan trọng trong xây dựng quân đội vững mạnh, góp phần làm nên
những chiến thắng vẻ vang của QĐNDVN, của dân tộc ta trong sự nghiệp giải phóng dân
tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.


Bước vào thời kỳ mới, để góp phần xây dựng QĐNDVN tiến lên chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao; các Nghị quyết
số 79 (1992), số 93 (1994), số 94 (998) của Đảng ủy Quân sự Trung ương đã xác định:
cần xây dựng đội ngũ cán bộ một cách cơ bản, tồn diện, hệ thống, đồng bộ và chun
sâu, có đủ phẩm chất và năng lực, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Từ yêu cầu đó, năm 1982,
Trường đại học Ngoại ngữ quân sự được thành lập, có nhiệm vụ đào tạo sĩ quan ngoại
ngữ cho quân đội nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội và đất nước trong giai
đoạn mới. Từ đó đến nay, Trường đại học Ngoại ngữ quân sự đã đào tạo được gần một
ngàn nam nữ sĩ quan ngoại ngữ với chất lượng tương đối tốt, chủ yếu là tiếng Nga, tiếng
Trung, tiếng Anh và tiếng một số nước Đông Nam á, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được
giao.
Đất nước chuẩn bị bước vào thiên niên kỷ mới có nhiều thuận lợi, nhưng cũng
gặp khơng ít khó khăn, chúng ta vẫn tiếp tục thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần, cơ
chế thị trường, mở rộng quan hệ với các nước, chủ động hội nhập kinh tế với thế giới.
Trong điều kiện đó, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc càng trở nên nặng nề, phức
tạp và cấp bách hơn, đòi hỏi đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ phải được tăng cường về số lượng
và chất lượng, góp phần cùng tồn qn, tồn dân bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Tuy nhiên, công tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong những năm qua của nhà
trường vẫn còn những hạn chế: nội dung chương trình, mục tiêu, u cầu đào tạo đơi khi
chưa sát thực tế; trình độ năng lực của một số giảng viên còn hạn chế; phương tiện, cơ sở
vật chất kỹ thuật chưa đáp ứng tốt yêu cầu đào tạo và đời sống vật chất, tinh thần của học
viên; một số học viên nhận thức chính trị chưa cao, động cơ, thái độ trách nhiệm trong
học tập rèn luyện cịn có những biểu hiện chưa đúng.
Để khắc phục được những tồn tại nêu trên, phát huy ưu điểm, hoàn thành nhiệm
vụ của nhà trường thì việc nghiên cứu một cách tồn diện, tìm giải pháp nâng cao chất

lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ của Trường đại học Ngoại ngữ quân sự là cần thiết và
cấp bách.


2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Cơng tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong QĐNDVN đã được cán bộ, giảng viên
trong Trường đại học Ngoại ngữ quân sự nghiên cứu như: Đề tài nghiên cứu cấp Tổng
cục "Đổi mới công tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội", của Phó giáo sư,
Thiếu tướng Nguyễn Trí Anh, 1994; Đề tài khoa học cấp Tổng cục: "Nâng cao chất
lượng dạy và học chuyên ngành ngoại ngữ" của Thạc sĩ, Đại tá Đinh Văn Tiếp, 1995.
Ngồi ra cịn có các báo cáo tổng kết 15 năm công tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ của Ban
giám hiệu Trường đại học Ngoại ngữ quân sự, năm 1998 và các báo cáo tổng kết giảng
dạy của các khoa ngoại ngữ.
Theo mục tiêu, nhiệm vụ của từng cơng trình, nên ở các góc độ khác nhau, các
cơng trình đó chỉ tập trung sâu vào việc nâng cao chất lượng đào tạo về mặt chun mơn
nghiệp vụ, chưa có cơng trình nào đề cập rộng hơn, sâu hơn cả về nâng cao chất lượng
đào tạo chun mơn ngoại ngữ và phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, phương pháp
tác phong công tác của một người sĩ quan quân đội chuyên ngành ngoại ngữ trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích: Góp phần nâng cao chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân
đội một cách toàn diện trong thời kỳ mới.
- Nhiệm vụ: Phân tích làm rõ những vấn đề chủ yếu về chất lượng đào tạo sĩ quan
ngoại ngữ trong quân đội, quan niệm về chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ, tiêu chí
đánh giá chất lượng đào tạo, sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đào tạo, đặc điểm công
tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội.
- Đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội; chỉ ra
những ưu, khuyết điểm; rút ra những bài học kinh nghiệm và chỉ rõ những vấn đề đặt ra
với cơng tác đó.

- Xác định phương hướng, đề ra những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng
đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội trong thời kỳ mới.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
về cơng tác cán bộ; quan điểm, đường lối chính trị, đường lối quân sự của Đảng; các nghị
quyết của Đảng ủy Quân sự Trung ương về công tác cán bộ của Đảng trong QĐNDVN.
Cơ sở phương pháp luận của luận văn là phương pháp duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử, vận dụng phương pháp lôgic - lịch sử, phân tích - tổng hợp; điều tra khảo sát
thực tiễn.
5. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Luận văn nghiên cứu chất lượng công tác đào tạo đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong
Quân đội nhân dân Việt Nam, bao gồm: Công tác tuyển chọn đầu vào, công tác lãnh đạo,
chỉ đạo; tổ chức thực hiện quá trình đào tạo, nội dung chương trình kế hoạch; hình thức,
biện pháp đào tạo, rèn luyện học viên.
Trong QĐNDVN có hai cơ sở đào tạo, bồi dưỡng sĩ quan ngoại ngữ là: Trường
đại học Ngoại ngữ quân sự và Trung tâm bồi dưỡng ngoại ngữ Bộ Quốc phịng; trong đó
Trường đại học Ngoại ngữ qn sự có quy mơ rộng lớn hơn. Luận văn chỉ nghiên cứu vấn
đề đào tạo sĩ quan ngoại ngữ, không nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng sĩ quan ngoại ngữ
trong quân đội. Vì thế, luận văn khảo sát thực trạng công tác đào tạo đội ngũ sĩ quan
ngoại ngữ ở Trường đại học Ngoại ngữ quân sự từ năm 1982 đến nay, có tham khảo hoạt
động bồi dưỡng ngoại ngữ cho đội ngũ sĩ quan ở Trung tâm bồi dưỡng ngoại ngữ Bộ
Quốc phịng.
6. Đóng góp về mặt khoa học của luận văn
- Đánh giá đúng thực trạng công tác đào tạo đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong
QĐNDVN từ năm 1982, chủ yếu là qua gần 15 năm đổi mới.


- Những giải pháp khả thi nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ sĩ quan
ngoại ngữ trong quân đội trong thời kỳ mới.

7. ý nghĩa thực tiễn của luận văn
- Kết quả đạt được của luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong quá
trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao chất lượng đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong
quân đội.
- Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo, phục vụ cho việc giảng dạy mơn
cơng tác đảng, cơng tác chính trị ở Trường đại học Ngoại ngữ quân sự.
8. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm lời mở đầu, ba chương, sáu tiết, kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục.


Chương 1
chất lượng đào tạo đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội nhân dân Việt nam hiện
nay

1.1. Ngoại ngữ và đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội nhân dân Việt
Nam hiện nay - Vị trí, vai trị và những u cầu mới
1.1.1. Vị trí, vai trị của đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội
- Vai trò của ngoại ngữ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc
trong giai đoạn hiện nay
Thế giới ngày nay gồm rất nhiều quốc gia dân tộc với nhiều thể chế chính trị-xã
hội khác nhau, điều kiện và khả năng phát triển kinh tế-xã hội và ngôn ngữ khác nhau. Do
sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ, lực lượng sản xuất tăng nhanh, nền
kinh tế mỗi nước ngày càng có xu hướng khu vực hóa, quốc tế hóa. Muốn phát triển
được, các nước phải mở rộng quan hệ đối ngoại, liên kết hợp tác trên các lĩnh vực: kinh
tế, văn hóa, xã hội, khoa học - cơng nghệ, quốc phịng, an ninh. Việc học ngoại ngữ, biết
ngơn ngữ của các quốc gia dân tộc khác càng trở nên đặc biệt quan trọng để hiểu biết lẫn
nhau, mở rộng giao lưu quốc tế, trao đổi và học tập kinh nghiệm của nhau, giúp đỡ tạo
điều kiện cho nhau cùng phát triển.
Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trên đất nước ta hiện nay đang tiến hành

trong điều kiện quốc tế và trong nước có nhiều thuận lợi, song cũng gặp khơng ít khó
khăn, thách thức: nước ta cịn nghèo, kinh tế chậm phát triển; đời sống của nhân dân cịn
nhiều khó khăn; trình độ khoa học cơng nghệ cịn lạc hậu so với nhiều nước trên thế giới;
trình độ, năng lực tổ chức, quản lý kinh tế xã hội còn nhiều bất cập; kẻ thù lại càng đẩy
mạnh chống phá ta với những âm mưu, thủ đoạn thâm độc, xảo quyệt trên mọi lĩnh vực:
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phịng, an ninh...


Để thực hiện thắng lợi, mục tiêu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, từng bước đưa đất nước tiến tới mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh và bảo vệ vững chắc Tổ quốc cần mở rộng
quan hệ với các nước, tiếp thu, áp dụng những thành tựu khoa học công nghệ; những kinh
nghiệm tổ chức, quản lý nền kinh tế- xã hội; cũng như nắm chắc âm mưu thủ đoạn phá
hoại của kẻ thù; học tập và sử dụng có hiệu quả các vũ khí trang bị kỹ thuật quân sự do
nước ngoài sản xuất. Một trong những vấn đề rất quan trọng và cần thiết để thực hiện tốt
những vấn đề đó là phải đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ ngoại
ngữ cho đội ngũ cán bộ cơng chức, nhân viên kỹ thuật hoạt động trên mọi lĩnh vực; trong
đó đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội là một bộ phận rất quan trọng.
- Vị trí, vai trò của đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội
Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng và Bác Hồ thành lập, giáo dục và rèn
luyện. Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức và lãnh đạo QĐNDVN là một tất yếu khách
quan, theo nguyên tắc: tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt; trong đó, lãnh đạo xây dựng đội
ngũ cán bộ quân đội là một nội dung cơ bản. Đảng và Bác Hồ luôn xác định chức năng,
nhiệm vụ cơ bản của quân đội là: chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu, lao động sản xuất,
tham gia xây dựng kinh tế và là một đội quân công tác. Trong giai đoạn hiện nay, sẵn
sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi để bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước là nhiệm
vụ chính trị quan trọng hàng đầu của quân đội. Các nghị quyết của Đảng và của Đảng ủy
quân sự Trung ương đã xác định rõ nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc hiện nay là: bảo vệ độc lập
chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN; bảo vệ thành quả cách
mạng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ an ninh chính trị của đất nước. Nghị quyết cũng chỉ rõ

nhiệm vụ, phương châm, phương hướng xây dựng QĐNDVN là: xây dựng quân đội cách
mạng, tiến lên chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở;
trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ, sĩ quan trong quân đội: cơ bản, toàn diện, hệ thống,
đồng bộ và chun sâu, có phẩm chất chính trị và phẩm chất đạo đức tốt; trình độ năng
lực chun mơn giỏi, thể hiện ở kết quả hoàn thành nhiệm vụ là nhiệm vụ chính trị quan
trọng và cấp bách.


Bởi vì xuất phát từ vị trí, vai trị của đội ngũ cán bộ trong giai đoạn hiện nay đã
được Đảng khẳng định: cán bộ là nhân tố quyết định thành bại của cách mạng, gắn liền
với vận mệnh của đất nước và chế độ, là khâu then chốt của công tác xây dựng Đảng. Đội
ngũ cán bộ-sĩ quan trong quân đội (trong đó có sĩ quan ngoại ngữ) là một bộ phận cán bộ
của Đảng, họ vừa là sản phẩm của đường lối chính trị, đường lối quân sự; vừa là bộ phận
nòng cốt trong quân đội; người trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy, tổ chức cho cán bộ, chiến sĩ
quán triệt thực hiện nghiêm chỉnh và đạt hiệu quả cao mọi đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội; mệnh lệnh, chỉ thị
của cấp trên.
Đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ là một bộ phận đặc thù trong quân đội, có trình độ
ngoại ngữ bậc đại học và thực hiện chức năng nhiệm vụ của sĩ quan phiên dịch, phục vụ
cho công tác quân sự đối ngoại; sĩ quan biên dịch trong các cơ quan nghiên cứu của quân
đội; giảng viên chuyên ngữ ở các học viện, trường đào tạo sĩ quan, trường đào tạo nhân
viên kỹ thuật quân sự trong qn đội. Ngồi ra một số cịn được đào tạo, bồi dưỡng
nghiệp vụ để hoạt động trong lĩnh vực đặc biệt.
Trong điều kiện thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần, cơ chế thị trường theo
định hướng xã hội chủ nghĩa, mở rộng quan hệ với các nước có chế độ chính trị xã hội
khác nhau; để đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời giữ vững an
ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội và bảo vệ Tổ quốc, việc nắm chắc

mọi mặt thái

độ của các nước đối tác là đặc biệt quan trọng. Công tác đối ngoại quân sự, việc biên dịch
các tài liệu nước ngoài, cũng như các hoạt động tình báo phục vụ cho cơng tác nghiên
cứu, nắm chắc các quan điểm, thái độ chính trị, ý đồ chiến lược chính trị, kinh tế, quốc
phịng, an ninh, khoa học kỹ thuật quân sự các nước, nhất là những nước ít có thiện chí
với nước ta trở nên hết sức cần thiết, nhằm phục vụ cho các cơ quan chiến lược của
Đảng, Nhà nước và Quân đội, chủ động có chủ trương, biện pháp đối phó kịp thời. Điều
đó càng khẳng định vị trí, vai trị, tầm quan trọng đặc biệt của kiến thức ngoại ngữ và đội
ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội.


1.1.2. Những yêu cầu mới đối với đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ
hiện nay
Do tính chất phức tạp, quy mơ rộng lớn của hoạt động của quân đội nói chung và
của Tổng cục II nói riêng địi hỏi rất lớn ở đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ quân đội cả về số
lượng và chất lượng, bao gồm chất lượng chính trị và chất lượng chuyên môn nghiệp vụ.
Đào tạo, xây dựng đội ngũ này phải quán triệt, thực hiện đúng các quy chế của Bộ Giáo
dục và Đào tạo, quy định của Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu, quán triệt sâu sắc
các quan điểm của Đảng về công tác cán bộ trong quân đội; theo tinh thần Nghị quyết
Trung ương 2 khóa VII về giáo dục - đào tạo, các Nghị quyết số 79, số 93, số 94 của
Đảng ủy Quân sự Trung ương; Nghị quyết và chỉ thị của Đảng ủy và Thủ trưởng Tổng
cục II. Người sĩ quan ngoại ngữ quân đội phải là người có bản lĩnh chính trị vững vàng,
có phẩm chất đạo đức tốt, có phẩm chất tâm lý, trình độ năng lực chun mơn cao, có
năng lực tiến hành cơng tác đảng, cơng tác chính trị và năng lực chỉ huy, quản lý đơn vị,
có sức khỏe. Thể hiện ở:
- Có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, có khả năng lĩnh hội, quán triệt,
thực hiện tốt đường lối chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước,
nhiệm vụ của quân đội; luôn tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, kiên định mục
tiêu độc lập dân tộc và CNXH. Nhận thức đúng đắn, sâu sắc đặc điểm tình hình, thuận lợi
và khó khăn của đất nước; có thái độ và trách nhiệm đúng đắn đối với sự nghiệp đổi mới,
đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước; nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước của

quân đội. Quán triệt, nắm vững quan điểm, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước;
không chấp nhận đa ngun chính trị, đa đảng đối lập... Điều đó địi hỏi người sĩ quan
ngoại ngữ qn đội phải khơng ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ lý luận chính
trị, thế giới quan khoa học, nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ; củng cố lịng tin, có
ý chí quyết tâm và tinh thần trách nhiệm; tích cực rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức
cách mạng, lối sống trong sạch lành mạnh; tích cực đấu tranh chống các biểu hiện: giảm
sút ý chí chiến đấu, giảm sút lòng tin, mất cảnh giác cách mạng và những biểu hiện tiêu
cực khác trong xã hội, trong quân đội và trong đơn vị.


- Căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu đào tạo và tiêu chuẩn người sĩ quan QĐNDVN
trong thời kỳ mới theo tinh thần Nghị quyết số 79, số 93, số 94 của Đảng ủy Quân sự
Trung ương về công tác cán bộ, người sĩ quan ngoại ngữ quân sự phải có trình độ ngoại
ngữ từ trung bình khá trở lên ở cả bốn kỹ năng: nghe hiểu, đọc, viết và hội thoại; phải có
vốn từ ngày càng nhiều trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, khoa học công nghệ,
khoa học kỹ thuật và khoa học nghệ thuật quân sự, nắm và sử dụng thành thạo ngữ pháp;
có khả năng hội thoại tốt khi trực tiếp giao thiệp với người nước ngồi, khi được phân
cơng làm nhiệm vụ phiên dịch; dịch thuật được các tài liệu bằng tiếng nước ngồi với
chất lượng ngày càng cao (chính xác về nội dung và trong sáng về văn phong); làm được
giảng viên ngoại ngữ và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong lĩnh vực công tác đặc biệt.
- Thường xuyên nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, nhận thức rõ bản chất,
âm mưu, thủ đoạn của kẻ địch trong chiến tranh tâm lý, chiến lược "diễn biến hịa bình",
bạo loạn lật đổ nhằm chống phá ta trên mọi lĩnh vực, nhất là trên lĩnh vực chính trị tư
tưởng, kinh tế-xã hội, quốc phòng an ninh. Nhận thức rõ mối quan hệ giữa nhiệm vụ xây
dựng, phát triển kinh tế - xã hội với những yêu cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; xây
dựng bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, luôn đứng trên lập trường giai cấp công
nhân, đặt lợi ích của giai cấp, lợi ích dân tộc lên trên hết khi xem xét, đánh giá, giải quyết
những vấn đề thực tiễn đặt ra; có sự nhạy bén chính trị cao, nhất là khi quan hệ trực tiếp với
con người, tài liệu nước ngoài trong bất cứ lĩnh vực, hồn cảnh cơng tác nào. Xây dựng,
rèn luyện tính tổ chức, tính kỷ luật nghiêm; có lối sống trong sạch lành mạnh; cần kiệm,

liêm chính, chí cơng vơ tư; không bị sa vào cạm bẫy, mua chuộc, cám dỗ, lừa phỉnh của
kẻ địch.
Người sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội ngồi trình độ chun mơn về ngoại ngữ
cịn phải có trình độ, năng lực tiến hành tốt các mặt hoạt động cơng tác đảng, cơng tác
chính trị; năng lực tổ chức chỉ huy, quản lý đơn vị cấp đại đội; có động cơ, quyết tâm rèn
luyện phấn đấu tốt để trở thành Đảng viên. Có tinh thần trách nhiệm tốt, tích cực tham
gia mọi hoạt động xây dựng đơn vị; có quan điểm quần chúng đúng đắn; đồn kết nội bộ,
đoàn kết quân dân, được đồng đội và cấp dưới tin yêu. Thường xuyên tự học tập, rèn


luyện chiến đấu vươn lên để hoàn thành tốt chức trách nhiệm vụ được giao, được cấp trên
tin tưởng giao nhiệm vụ với các chức danh cao hơn, phục vụ lâu dài trong quân đội, cống
hiến ngày càng nhiều hơn cho sự nghiệp của quân đội và đất nước.
1.2. Công tác đào tạo đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội - đặc điểm,
quan niệm về chất lượng và tiêu chí đánh giá
1.2.1. Đặc điểm cơng tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội
- Công tác đào tạo sĩ quan ngoại ngữ là một bộ phận của công tác đào tạo, xây
dựng đội ngũ cán bộ-sĩ quan trong qn đội. Nó giống với cơng tác đào tạo các loại sĩ
quan khác trong quân đội ở chỗ: phải tuân thủ đúng quy chế của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
quy định của Bộ Quốc phòng và của Bộ Tổng tham mưu về quy chế tuyển sinh quân sự,
về thời gian và nội dung đào tạo dự bị sĩ quan (đối với những học viên chưa thực hiện
nghĩa vụ quân sự). Thời gian đào tạo chuyên ngành là 04 năm với đầy đủ các bộ môn:
khoa học xã hội và nhân văn, kiến thức quân sự và kiến thức chuyên môn nghiệp vụ; kết
hợp chặt chẽ giữa học tập và rèn luyện trong môi trường quân đội, tốt nghiệp ra trường
được phong quân hàm sĩ quan, trở thành người cán bộ, phục vụ lâu dài trong quân đội....
Song ngoại ngữ và đào tạo sĩ quan ngoại ngữ có tính đặc thù với những đặc điểm
riêng của nó.
- Đào tạo sĩ quan ngoại ngữ là đào tạo bộ phận sĩ quan có trình độ chun mơn
ngoại ngữ bậc đại học gồm cả 04 kỹ năng: nghe hiểu, đọc, viết và hội thoại; người học
phải học đọc, học viết tiếng nước ngồi, hiểu nghĩa tiếng Việt nhanh và chính xác, phát

âm chuẩn xác, viết nhanh, đúng ngữ pháp, sử dụng thành thạo ngữ pháp. Q trình đào
tạo địi hỏi người học phải "đọc thơng, viết thạo", có khả năng giao tiếp với người nước
ngoài bằng thứ tiếng được đào tạo và thực hiện các nhiệm vụ phiên dịch, biên dịch; có thể
công tác trong lĩnh vực đặc biệt, cũng như dạy tiếng nước ngoài cho người khác.
- Theo quy chế tuyển sinh quân sự do Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu và
Tổng cục II quy định thì đối tượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ chủ yếu là những học sinh
vừa mới tốt nghiệp phổ thông trung học, đạt kết quả tốt qua kỳ tuyển sinh quân sự; một số


là những quân nhân hạ sĩ quan, chiến sĩ) đã hồn thành nghĩa vụ qn sự có nguyện vọng
đào tạo trở thành sĩ quan ngoại ngữ, và đạt kết quả tốt qua kỳ thi tuyển sinh quân sự. Học
viên đào tạo sĩ quan ngoại ngữ đều phải là đoàn viên thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
(cũng có học viên đã là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam); tuổi đời cịn trẻ (18 tuổi
đến 23 tuổi); có trình độ học lực tốt, có khả năng nhận thức tốt, có khả năng tư duy sáng
tạo, có chí tiến thủ, giàu nhiệt huyết, ham học tập, cầu tiến bộ, có chí thú học tập, rèn
luyện, phấn đấu vươn lên. Song vì tuổi đời còn trẻ, sự từng trải trong cuộc sống cịn hạn
chế, vừa mới rời ghế nhà trường phổ thơng, bước vào học tập, rèn luyện trong môi trường
quân đội, nên khơng khỏi bỡ ngỡ, khó khăn trong q trình học tập, rèn luyện.
- Đào tạo đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ là đào tạo một bộ phận sĩ quan qn đội làm
cơng tác chun mơn nghiệp vụ có tính chất đặc thù: thường xuyên tiếp xúc với tài liệu,
sách báo, vấn đề chính trị, kinh tế xã hội nước ngoài, với những tài liệu mật.
Đây là vấn đề quan trọng phục vụ cho nhiệm vụ của quân đội, nhất là khi làm sĩ
quan phiên dịch cho các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước và quân đội
trong công tác quân sự đối ngoại và trong lĩnh vực cơng tác đặc biệt.
Mặt khác với trình độ kiến thức ngoại ngữ qua đào tạo mà họ có được, họ có điều
kiện rất thuận lợi trong việc nghiên cứu, tìm hiểu tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa, xã
hội, quốc phòng, an ninh, đất nước, con người các nước khác qua các phương tiện thông
tin đại chúng. Họ có điều kiện và khả năng trực tiếp giao tiếp với người nước ngồi, dễ có
điều kiện đi ra nước ngồi trong các đợt đi cơng tác hoặc đi học. Trong điều kiện hiện
nay, đối tượng quan hệ đối ngoại và quan hệ quân sự đối ngoại của ta khá phức tạp, đa

dạng. Người nước ngoài vào nước ta cũng rất đa dạng: thông qua con đường ngoại giao; liên
doanh, liên kết, hợp tác kinh tế; trao đổi văn hóa, khoa học kỹ thuật; tham quan du lịch,
quan hệ cá nhân... nhưng đằng sau những hoạt động đó khơng tránh khỏi những hoạt
động với ý đồ xấu.
Vì vậy, đào tạo đội ngũ cán bộ làm việc trong điều kiện môi trường ấy phải tuyển
lựa rất kỹ lưỡng về lai lịch chính trị gia đình và bản thân, về động cơ và mục đích vào
học. Trong q trình đào tạo phải thường xuyên làm tốt công tác giáo dục, rèn luyện, xây


dựng cho họ có động cơ, thái độ học tập, rèn luyện đúng đắn; phẩm chất chính trị, phẩm
chất đạo đức tốt, trình độ năng lực chun mơn cao; ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm; sự
nhạy bén chính trị cao.
-Đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội thường được đào tạo theo "địa chỉ".
Do tính đặc thù về nhiệm vụ, tổ chức và hoạt động của quân đội, của mỗi đơn vị
trong từng thời kỳ, căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ cấp trên giao cho và chỉ tiêu đào tạo
được trên quy định để xác định cần đào tạo sĩ quan ngoại ngữ tiếng nước nào, số lượng
bao nhiêu, mục đích sử dụng sau khi ra trường thế nào. Trên cơ sở đó để xây dựng kế
hoạch, nội dung, chương trình, yêu cầu chất lượng đào tạo, phù hợp với yêu cầu nhiệm
vụ trên giao, phù hợp với tình độ khả năng ngoại ngữ từng người.
- Kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo chuyên môn, chuyên ngành với các kiến thức
khác là vấn đề rất quan trọng trong đào tạo sĩ quan ngoại ngữ quân đội.
Người sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội qua đào tạo, họ phải có trình độ năng lực
tồn diện cả về chun môn nghiệp vụ, năng lực tiến hành công tác đảng, cơng tác chính
trị, năng lực tổ chức quản lý, chỉ huy đơn vị cấp đại đội. Vì vậy, đồng thời với việc đào
tạo nâng cao trình độ chuyên ngành ngoại ngữ, phải thực hiện tốt việc đào tạo, trang bị
các kiến thức khoa học xã hội và nhân văn, kiến thức quân sự, kiến thức văn hóa xã hội;
kết hợp chặt chẽ giữa học tập, huấn luyện chính khóa, trên giảng đường với hoạt động
cơng tác đảng, cơng tác chính trị tại đơn vị (lớp, hệ, nhà trường) với công tác quản lý,
giáo dục rèn luyện tại đơn vị. Trong thời gian đi thực tập tại đơn vị cơ sở của học viên
cần gắn chức trách nhiệm vụ học tập rèn luyện với vai trị vị trí của từng học viên trong

các tổ chức, và hoạt động của tổ chức trong đơn vị để giáo dục, rèn luyện người học một
cách toàn diện.
- Đội ngũ giảng viên, nhất là giảng viên chuyên ngữ trong trường đào tạo sĩ quan
ngoại ngữ là người sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, viên chức quốc phòng được đào
tạo cơ bản chuyên ngành ngoại ngữ bậc đại học, được đào tạo chuyên ngành sư phạm,
được tuyển chọn chặt chẽ cả về trình độ năng lực chun mơn, phẩm chất chính trị và


phẩm chất đạo đức. Những giảng viên được tuyển chọn từ ngoài quân đội đều được đào
tạo sĩ quan dự bị, được bồi dưỡng kiến thức ngoại ngữ quân sự, một số có trình độ sau đại
học.
- Về phương pháp dạy học ngoại ngữ:
Dạy và học ngoại ngữ là dạy ngôn ngữ của nước khác cho đội ngũ sĩ quan chuyên
ngữ để sau này dùng ngoại ngữ để thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao. Bởi vậy,
phương pháp dạy và học ngoại ngữ rất khác với phương pháp dạy và học các môn khoa
học và các chuyên ngành đào tạo khác. Đó là phải đi từ thấp đến cao, từ đơn giản đến
phức tạp, từ dễ đến khó, phải bằng phương pháp trực quan và luyện tập: âm tiết, âm từ, ngữ
điệu, chữ viết, phát âm, kết cấu câu từ, ngữ pháp, nghĩa tiếng Việt, kỹ năng kỹ xảo trong
nghe hiểu, hội thoại; phải bảo đảm tính chuẩn xác, linh hoạt trong quá trình dạy và học, với
sự kiên trì và quyết tâm cao... địi hỏi người học phải nhớ chính xác, nhớ lâu, vốn từ
nhiều. Học và học tốt ngoại ngữ là cơng việc rất khó, địi hỏi cả về ý thức, tinh thần trách
nhiệm, ý chí quyết tâm và năng khiếu học ngoại ngữ, bởi vậy ngay từ khâu tuyển chọn đầu
vào
và trong quá trình đào tạo phải tuyển chọn, phân loại thật kỹ lưỡng để loại bỏ những
người

bị

dị

tật

bẩm

sinh:

khả

năng

nghe,

nhìn

kém,

nói

lắp,

nói ngọng...
Ngồi chương trình học tập trên lớp với sự truyền thụ, hướng dẫn, luyện tập trực
tiếp của giảng viên, người học phải thường xuyên, kiên trì tự học tập, ôn luyện tất cả các
kỹ năng với phương pháp phù hợp với trình độ, khả năng của bản thân mình. Đồng thời
cần được tiếp xúc nhiều với người nước ngoài, hoặc là trực tiếp hội thoại, hoặc gián tiếp
qua băng ghi âm tiếng người nước ngoài và các tài liệu sách báo do nước ngoài in ấn.
Người dạy-giáo viên chuyên ngữ, nhất là giáo viên chủ nhiệm lớp phải kiên trì,
nghiêm túc, tận tâm trong quy trình giảng dạy, thường xuyên kiểm tra, theo dõi, nắm chắc
trình độ khả năng của mỗi học viên để có phương pháp giảng dạy, bồi dưỡng, giúp đỡ
một cách phù hợp.

1.2.2. Quan niệm về chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội và
tiêu chí đánh giá
- Quan niệm về chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội
Trong những năm trước đây, quan niệm về đào tạo sĩ quan ngoại ngữ chưa đúng
đắn. Nhiều người cho rằng những sĩ quan ngoại ngữ chỉ là những sĩ quan thuần túy làm
chuyên môn nghiệp vụ, do vậy nên chỉ chú trọng đào tạo nghề-trình độ năng lực chuyên
ngành ngoại ngữ. Họ chưa nhận thức đúng đắn vị trí, vai trị, trách nhiệm của người sĩ
quan qn đội. Sĩ quan ngoại ngữ là người làm việc chuyên nghiệp về ngoại ngữ, họ còn
là sĩ quan trong quân đội, còn phải thực hiện chức năng lãnh đạo, chỉ huy của người sĩ
quan. Từ nhận thức khơng đúng đó, dẫn tới chưa chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo
nghề với đào tạo người, dạy nghề với dạy người chưa kết hợp chặt chẽ giữa công tác đào
tạo, đội ngũ cán bộ với công tác xây dựng đội ngũ Đảng viên.
Nghị quyết số 79 ( 1992 ) của Đảng ủy quân sự Trung ương về việc quán triệt và
thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 (khóa VII) về một số nhiệm vụ đổi mới và
chỉnh đốn Đảng trong Đảng bộ quân đội chỉ rõ: Mọi cán bộ của Đảng trong quân đội, cả
cán bộ chỉ huy, cán bộ chính trị, cán bộ chun mơn kỹ thuật... đều phải được đào tạo,
bồi dưỡng để có trình độ tồn diện, cả về phẩm chất chính trị phẩm chất đạo đức, kiến
thức, năng lực tiến hành công tác đảng, công tác chính trị và năng lực tổ chức chỉ huy
quản lý đơn vị... Kết hợp chặt chẽ giữa việc tuyển chọn với việc tạo nguồn phát triển
Đảng. Quá trình đào tạo trở thành cán bộ cũng là quá trình giáo dục, rèn luyện, thử thách
để phát triển đảng viên.
Tiếp tục quán triệt, chấp hành Nghị quyết số 93, số 94 của Đảng ủy quân sự
Trung ương, nghị quyết và chỉ thị của Đảng ủy và Thủ trưởng Tổng cục II, chất lượng
đào tạo sĩ quan ngoại ngữ phải đáp ứng được những yêu cầu sau:
+ Qua đào tạo người học có phẩm chất chính trị tốt, có bản lĩnh chính trị vững
vàng; tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và thắng lợi của sự nghiệp cách
mạng; tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân; có động cơ, thái độ

học tập rèn luyện đúng đắn, quyết tâm cao, phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu học tập, rèn
luyện, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ khi tổ chức phân công.
+ Giáo dục rèn luyện cho người học trở thành người có phẩm chất đạo đức tốt,
lối sống trong sạch, lành mạnh, trung thực, khiêm tốn, giản dị; có tính tổ chức tính kỷ luật
nghiêm, tinh thần đồn kết tốt. Ln nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng; kiên quyết
đấu tranh có hiệu quả chống lại mọi âm mưu thủ đoạn phá hoại của kẻ địch, không bị sa
ngã bởi các thủ đoạn mua chuộc, cám dỗ lừa phỉnh của kẻ thù. Chấp hành nghiêm các chế
độ, quy định bảo mật.
+ Đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong quân đội không phải là đào tạo sĩ quan chuyên
môn đơn thuần, mà là đào tạo đội ngũ trí thức cách mạng, đào tạo đội ngũ cán bộ chỉ huy
trong quân đội. Quá trình đào tạo phải thực hiện tốt phương châm: cơ bản, toàn diện, hệ
thống, đồng bộ và chuyên sâu... Vì vậy, nội dung, chương trình đào tạo phải đáp ứng yêu
cầu nâng cao phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức; trình độ năng lực tiến hành cơng
tác đảng, cơng tác chính trị; năng lực tổ chức chỉ huy đơn vị cấp đại đội; đặc biệt là trình
độ chun mơn về ngoại ngữ. Qua học tập, rèn luyện, phấn đấu để trở thành đảng viên;
đủ điều kiện để cấp trên công nhận và cấp bằng tốt nghiệp, phong quân hàm sĩ quan, giao
nhiệm vụ mới.
Chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ cao hay thấp là kết quả tổng hợp của nhiều
yếu tố: công tác lãnh đạo, chỉ đạo, nội dung, chương trình đào tạo; chất lượng đội ngũ
giảng viên (nhất là giảng viên chuyên ngữ); năng lực và ý thức trách nhiệm của người
học, công tác tổ chức, quản lý rèn luyện học viên....
- Tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ
Để đánh giá đúng chất lượng đào tạo sĩ quan ngoại ngữ trong qn đội cần có các
tiêu chí. Có thể xem xét ở những tiêu chí sau:
+ Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy và Ban giám hiệu nhà trường về công tác
đào tạo.


Đó là chất lượng các nghị quyết của đảng ủy về công tác xây dựng nhà trường và

nghị quyết chuyên đề về nâng cao chất lượng đào tạo; vai trò, trách nhiệm của từng đảng
ủy viên, của Ban giám hiệu trong việc quán triệt nghị quyết, mệnh lệnh, chỉ thị cấp trên,
triển khai tổ chức, thực hiện tất cả các mặt: công tác tuyển sinh, xác định mục tiêu, yêu
cầu đào tạo; xây dựng các quy chế; xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên; tổ chức hoạt
động công tác đảng, cơng tác chính trị; cơng tác bảo đảm phương tiện, cơ sở vật chất
phục vụ công tác đào tạo và đời sống vật chất và tinh thần; công tác điều hành, thanh tra,
huấn luyện, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm về cơng tác đào tạo...những hoạt động đó
đạt đến mức độ nào.
+ Nội dung chương trình đào tạo:
Nội dung, chương trình đào tạo phải bảo đảm đúng theo quy định của Bộ Giáo
dục và Đào tạo; chỉ thị của Bộ Quốc phòng, chỉ lệnh huấn luyện của Bộ Tổng tham mưu;
chỉ thị của Thủ trưởng Tổng cục II về đào tạo sĩ quan bậc đại học. Nội dung chương trình
đào tạo phải quán triệt và thể hiện phương châm đào tạo: cơ bản, toàn diện, hệ thống,
đồng bộ và chun sâu; bảo đảm tính khoa học, tính lơgic; bám sát thực tiễn tình hình
nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ của quân đội và Tổng cục II; phù hợp với hoàn cảnh, điều
kiện thực tiễn của nhà trường và quân đội nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ, mục tiêu yêu cầu
đào tạo. Nội dung chương trình, kế hoạch đào tạo phải được rà soát, điều chỉnh, bổ sung,
bảo đảm tính thiết thực và hiệu quả cao.
+ Chất lượng đội ngũ giảng viên:
Đội ngũ giảng viên, nhất là những giảng viên chuyên ngữ là khâu trung tâm, giữ
vai trò quyết định chất lượng đào tạo. Khơng thể có chất lượng đào tạo tốt nếu khơng có
đội ngũ giảng viên tốt. Đội ngũ giảng viên phải có chất lượng tốt cả về phẩm chất chính
trị, phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực chuyên môn và kinh nghiệm sư phạm, thực sự
yêu ngành, yêu nghề, có tâm huyết với nghề, gắn bó với nhà trường và qn đội; tính mơ
phạm cao, thực sự là nhà giáo dục đồng thời là nhà quản lý tốt, được đào tạo cả về
chuyên môn nghiệp vụ và phương pháp sư phạm, có trình độ đại học và sau đại học, có ý
thức tổ chức kỷ luật nghiêm.


+ Năng lực và ý thức trách nhiệm, kết quả học tập, rèn luyện của học viên:

Đây là yếu tố quyết định trực tiếp kết quả đào tạo và là tiêu chí cơ bản, quan
trọng nhất để xác định chất lượng đào tạo. Người học phải được tuyển chọn chặt chẽ theo
đúng quy chế, quy định của cấp trên; có động cơ, thái độ trách nhiệm đúng đắn trong quá
trình học tập, rèn luyện; có phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức tốt; có ý chí quyết
tâm cao, khắc phục mọi khó khăn, phấn đấu vươn lên; có sức khỏe tốt, ý thức tổ chức kỷ
luật nghiêm, chấp hành tốt pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội, chế
độ quy định của nhà trường và các đồn thể mình tham gia hoạt động, thực hiện nghiêm
chỉnh các quy chế: kiểm tra học trình, thi học phần, thi (hoặc làm luận văn) tốt nghiệp
quốc gia; chế độ học tập gắn liền với rèn luyện; tham gia tích cực, có hiệu quả mọi hoạt
động của đơn vị. Kết quả học tập thể hiện qua kết quả kiểm tra, thi; kết quả rèn luyện,
phấn đấu thể hiện ở việc phấn đấu trở thành đảng viên trong quá trình học tập tại trường,
và đạt đảng viên đủ tư cách mức 1 hoặc mức 2; đủ điều kiện để cấp trên công nhận tốt
nghiệp, phong quân hàm sĩ quan, giao nhiệm vụ mới. Có ý thức sẵn sàng nhận và hồn
thành tốt nhiệm vụ khi tổ chức phân cơng.
+ Điều kiện phương tiện, cơ sở vật chất phục vụ công tác đào tạo và đời sống vật
chất, đời sống tinh thần của người học:
Bao gồm: Hệ thống giảng đường và các trang thiết bị đồng bộ và ngày càng hiện
đại, nơi ăn nghỉ của cán bộ, giảng viên, học viên, cảnh quan đơn vị, hệ thống thư viện,
công tác bảo đảm văn phòng phẩm; hệ thống thao trường huấn luyện quân sự, điều hành;
công tác nuôi dưỡng bộ đội và bảo đảm tinh thần...


Chương 2
đào tạo sĩ quan ngoại ngữ
trong quân đội nhân dân Việt Nam - thực trạng, nguyên nhân, kinh nghiệm và những
vấn đề đặt ra

2.1 Thực trạng, nguyên nhân
2.1.1. Khái quát về sự hình thành, hoạt động của các cơ sở đào tạo sĩ quan
ngoại ngữ trong quân đội nhân dân Việt Nam

Quán triệt quan điểm, đường lối, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc do Đại
hội IV và Đại hội V của Đảng đề ra, Bộ Chính trị và Đảng ủy quân sự Trung ương đã xác
định rõ: Bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước là nhiệm vụ cơ bản, quan trọng hàng đầu
của quân đội; phải xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng quân đội nhân dân
Việt Nam tiến lên chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng chính trị làm cơ
sở, với đầy đủ các quân binh chủng...Phải xây dựng đội ngũ cán bộ, sĩ quan trong quân
đội mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng, có phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức tốt,
năng lực công tác tốt, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội và đất nước trong giai
đoạn mới.
Cùng với việc kiện toàn hệ thống các học viện, trường đào tạo sĩ quan, nâng cao
chất lượng đào tạo đội ngũ sĩ quan hiện có, tháng 02 năm 1982 theo quyết định của Hội
đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ), Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ra quyết
định thành lập Trường đại học Ngoại ngữ quân sự, trực thuộc Bộ Quốc phịng. Trường có
nhiệm vụ đào tạo sĩ quan ngoại ngữ bậc đại học với hai thứ tiếng: tiếng Nga và tiếng
Trung Quốc. Từ đó đến năm 1989 với 06 khóa học, Trường đại học Ngoại ngữ quân sự
đã đào tạo 12 lớp, gồm 06 lớp tiếng Nga và 06 lớp tiếng Trung, với trên 400 nam, nữ sĩ
quan ngoại ngữ, 08 lớp đã tốt nghiệp ra trường gần 300 sĩ quan ngoại ngữ đạt chất lượng
tương đối tốt, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trên giao.


Tháng 8 năm 1989, do yêu cầu, nhiệm vụ của đất nước và quân đội trong thời kỳ
đổi mới, mở rộng quan hệ với các nước trên các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa- xã
hội, quốc phịng an ninh, do yêu cầu sắp xếp lại hệ thống các học viện, nhà trường trong
quân đội nhằm xây dựng nhà trường chính quy, xây dựng đơn vị vững mạnh, Trường đại
học Ngoại ngữ quân sự được sát nhập cùng với các Trường sĩ quan Trinh sát kỹ thuật
(Trường 600) và Trường sĩ quan đặc nhiệm (Trường 500) thuộc Tổng cục II- Bộ Quốc
phòng, với tên gọi Học viện Khoa học quân sự, trực thuộc Tổng cục II. Khối đào tạo sĩ
quan ngoại ngữ trở thành một phân hiệu (hệ) trong Học viện Khoa học quân sự; giải thể
khoa tiếng Nga và không đào tạo sĩ quan ngoại ngữ chuyên ngành tiếng Nga; không tuyển
sinh và đào tạo nữ sĩ quan ngoại ngữ nữa. Một số giảng viên ngoại ngữ được giữ lại để

giảng dạy hai lớp còn lại, được đi học tiếng Anh và trở thành giáo viên Anh ngữ. Trường
tiến hành thành lập khoa Anh, tuyển sinh và đào tạo sĩ quan ngoại ngữ chuyên ngành
tiếng Anh. Từ đó trường chủ yếu thực hiện nhiệm vụ đào tạo sĩ quan ngoại ngữ chuyên
ngành tiếng Anh và tiếng Trung quốc. Ngồi ra nhà trường cịn thành lập Khoa Đơng
Nam á gồm các thứ tiếng như: tiếng Lào, tiếng Căm-pu-chia, tiếng Thái Lan để đào tạo sĩ
quan ngoại ngữ quân đội làm việc trong lĩnh vực đặc biệt.
Cùng với nhiệm vụ này, khoa tiếng Anh còn chịu trách nhiệm đào tạo, bồi dưỡng
chuyển từ tiếng Nga sang tiếng Anh cho một số cán bộ, giáo viên trong các học viện, nhà
trường, đơn vị trong quân đội. Để đáp ứng được yêu cầu trang bị kiến thức ngoại ngữ cho
đội ngũ cán bộ trong quân đội và phục vụ công tác quân sự đối ngoại; năm 1997, Trung
tâm bồi dưỡng ngoại ngữ Bộ Quốc phịng được thành lập. Trung tâm có nhiệm vụ bồi
dưỡng ngoại ngữ cho một số cán bộ, sĩ quan chuẩn bị đi làm nhiệm vụ đối ngoại quân sự,
một số sĩ quan ở các đơn vị kỹ thuật cần có ngoại ngữ và bồi dưỡng ngoại ngữ cho một số
cán bộ chuẩn bị thi đầu vào sau đại học.
Như vậy, hiện nay trong quân đội có hai cơ sở đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ cho
sĩ quan quân đội là Trường đại học Ngoại ngữ quân sự và Trung tâm bồi dưỡng ngoại ngữ
Bộ Quốc phịng. Trong đó Trường đại học ngoại ngữ qn sự có quy mơ rộng lớn hơn,
đào tạo chính quy và là cơ sở đào tạo phần lớn đội ngũ sĩ quan ngoại ngữ cho quân đội.


Do yêu cầu thực hiện nhiệm vụ mới, tháng 11 năm 1999, Bộ trưởng Bộ Quốc
phòng và Thủ trưởng Tổng cục II quyết định thành lập khoa tiếng Nga; và từ năm học
2000- 2001, nhà trường tiến hành tuyển sinh và đào tạo sĩ quan ngoại ngữ chuyên ngành
tiếng Nga, cùng với các thứ tiếng Anh và tiếng Trung Quốc là ba chuyên ngành đào tạo
chủ yếu của trường.
Đầu năm 2000, Học viện Khoa học quân sự đã hoàn chỉnh đề án: phát triển
Trường đại học Ngoại ngữ quân sự trình Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Quốc phòng phê
duyệt, sẵn sàng nhận nhiệm vụ giảng dạy ngoại ngữ của Trung tâm bồi dưỡng ngoại ngữ
Bộ Quốc phòng, tiến tới đào tạo sĩ quan ngoại ngữ tiếng một số nước nữa.
Sự thay đổi, phát triển về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ đào tạo với quy mô ngày càng

lớn hơn về số lượng học viên và các thứ tiếng nước ngoài cần đào tạo nhằm xây dựng đội
ngũ sĩ quan ngoại ngữ mạnh cả về số lượng và chất lượng là hoàn toàn phù hợp với yêu
cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước của quân đội, nhiệm vụ của Tổng
cục II, Bộ Quốc phòng, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Đồng
thời cũng là sự khẳng định trình độ, năng lực lãnh đạo chỉ đạo của Đảng ủy và Ban giám
hiệu nhà trường; trình độ năng lực tổ chức thực hiện của các cơ quan, đơn vị; đội ngũ cán
bộ, giảng viên, học viên, công nhân viên, chiến sĩ trong tồn trường. Điều đó cũng khẳng
định sự quan tâm lãnh đạo đúng đắn kịp thời của cấp trên đối với sự trưởng thành và việc
thực hiện nhiệm vụ chính trị của nhà trường.
2.1.2 Thực trạng
- Xác định mục tiêu, nội dung, phương châm đào tạo
Để xây dựng nhà trường chính quy, đơn vị vững mạnh tồn diện, nâng cao chất
lượng đào tạo, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ đào tạo sĩ quan trong quân đội, Đảng ủy
và Ban giám hiệu nhà trường luôn quán triệt sâu sắc các quan điểm cơ bản của Đảng về
công tác cán bộ trong quân đội; Nghị quyết Trung ương 2, khóa VII về định hướng chiến
lược phát triển giáo dục đào tạo trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước; tiếp tục
quán triệt thực hiện Nghị quyết số 93, 94 của Đảng ủy quân sự Trung ương, chỉ thị của


Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu và Thủ trưởng Tổng cục II. Từ đó, đề ra nghị quyết,
chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ, nâng cao chất
lượng đào tạo và công tác xây dựng nhà trường trong giai đoạn mới. Nhà trường đã xác
định: đào tạo đội ngũ sĩ quan trong quân đội mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng, hồn
thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
quân đội; tăng cường lực lượng nòng cốt xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức; ln tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân. Qua
quá trình đào tạo, người học phải đạt trình độ C chuyên ngành ngoại ngữ với 100 % đạt
yêu cầu, có 60 % đạt khá, giỏi trở lên, ở cả 4 kỹ năng: nghe hiểu, đọc, viết và hội thoại;
đủ trình độ khả năng thực hiện tốt các nhiệm vụ trên các cương vị công tác: sĩ quan phiên
dịch, sĩ quan biên dịch, giảng viên chuyên ngữ và công tác trong lĩnh vực đặc biệt. Có

trình độ, năng lực, biết làm tốt các mặt hoạt động công tác đảng, cơng tác chính trị; có
trình độ, năng lực tổ chức chỉ huy, quản lý đơn vị, có phong cách cơng tác của người sĩ
quan cấp đại đội. Qua đào tạo, học viên trở thành những con người mới, vừa "hồng" vừa
"chuyên", người cán bộ-trí thức trẻ và người đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Kết
thúc khóa học, ở họ hội tụ mọi yếu tố để cấp trên công nhận tốt nghiệp và phong quân
hàm sĩ quan, giao nhiệm vụ mới và đủ khả năng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao,
tiếp tục học tập rèn luyện phấn đấu tốt.
Đảng ủy và Ban giám hiệu, các cơ quan chuyên môn, các Khoa giáo viên luôn
quán triệt sâu sắc các chỉ thị của cấp trên, mục tiêu, yêu cầu đào tạo, xây dựng kế hoạch,
nội dung chương trình đào tạo, rèn luyện sát thực; quán triệt phương châm đào tạo cơ
bản, toàn diện, hệ thống, đồng bộ và chuyên sâu cả về phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo
đức, phẩm chất tâm lý, trình độ năng lực chun mơn ngoại ngữ cả về năng lực cơng tác
đảng, cơng tác chính trị và năng lực tổ chức chỉ huy, quản lý đơn vị của một người sĩ
quan thể hiện ngay trong xây dựng nội dung, chương trình đào tạo. Nội dung đào tạo bao
gồm các môn khoa học xã hội và nhân văn theo hướng dẫn, chỉ đạo của Tổng cục chính
trị: Triết học Mác - Lênin, Kinh tế chính trị học, Chủ nghĩa xã hội khoa học; lịch sử Đảng
và tư tưởng Hồ Chí Minh; tâm lý giáo dục học qn sự; cơng tác đảng, cơng tác chính trị


trong quân đội nhân dân Việt Nam; quan điểm, đường lối, chủ trương. chính sách của
Đảng, pháp luật của Nhà nước; tình hình, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội và
Tổng cục II, bản chất truyền thống của Đảng, dân tộc và quân đội nhằm trang bị thế giới
quan khoa học, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức cho người học.
Kiến thức quân sự theo chỉ lệnh huấn luyện của Bộ Tổng tham mưu, gồm: quan
điểm, đường lối quân sự của đảng, kỹ chiến thuật binh chủng hợp thành từ cấp tiểu đội
đến đại đội; điều lệ, điều lệnh quân đội, kiến thức hậu cần quân sự; chức năng, nhiệm vụ,
phương pháp tổ chức chỉ huy, quản lý đơn vị của người chỉ huy cấp phân đội. Ngồi ra
cịn trang bị các kiến thức văn hóa xã hội khác: văn học, lịch sử văn minh thế giới, dân số
và mơi trường sinh thái...
Nội dung, chương trình đào tạo, huấn luyện các chuyên ngành ngoại ngữ luôn

được Đảng ủy và Ban giám hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm
tính lơgíc, khoa học cơ bản và chuyên sâu, bao gồm bốn kỹ năng: nghe hiểu, đọc. viết,
hội thoại; vốn từ và kiến thức chính trị, văn hóa xã hội, qn sự và quân đội, đất nước và
con người nước đó, cả vốn từ và ngữ pháp, phù hợp với từng loại ngoại ngữ và đối tượng
đào tạo, mục đích sử dụng sĩ quan ngoại ngữ sau này. Hàng năm lãnh đạo nhà trường
cùng các cơ quan chuyên môn kiểm tra, điều chỉnh, bổ sung nội dung chương trình, kế
hoạch đào tạo cho sát thực. Cùng với nội dung chương trình đào tạo chính khóa về khoa
học xã hội và nhân văn, kiến thức quân sự, kiến thức chuyên ngành ngoại ngữ, nhà trường
đã quan tâm và kết hợp giữa đào tạo, huấn luyện chính khóa với cơng tác quản lý rèn
luyện học viên và hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị và các hoạt động khác như:
thi Olimpíc, thi học sinh giỏi, các hoạt động giao lưu kết nghĩa; kết hợp với vai trò trách
nhiệm, hoạt động của các tổ chức đảng, hội đồng quân nhân, đoàn thanh niên... để giáo
dục, rèn luyện học viên một cách toàn diện.
Về phương châm đào tạo: Cùng với việc xác định đúng đắn nhiệm vụ, mục tiêu,
yêu cầu nội dung, chương trình đào tạo, nhà trường luôn quan tâm đến việc thực hiện
nghiêm phương châm đào tạo: từ thấp đến cao, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp,
từng bước nâng dần năng lực và kiến thức của người học; kết hợp chặt chẽ giữa lý luận


với thực tiễn; học tập lý thuyết với thực hành, học tập rèn luyện tại trường với việc đi
thực tập ở đơn vị cơ sở; kết hợp chặt chẽ giữa học tập với rèn luyện, giữa quá trình đào
tạo và tự đào tạo; kết hợp chặt chẽ giữa vai trò trách nhiệm của đội ngũ giáo viên bộ môn,
giáo viên chủ nhiệm, cán bộ chỉ huy các cấp với ý thức tự giác của học viên; phát huy vai
trò của các tổ chức trong đơn vị và các cơ quan có liên quan: Phịng Đào tạo, Phịng
Nghiên cứu khoa học, Phịng Chính trị, Phịng Tham mưu-Hành chính...
Thực hiện nghiêm túc các chế độ, quy định trong thi, chấm thi các học phần và
thi tốt nghiệp quốc gia; đấu tranh chống và xử lý nghiêm khắc những hiện tượng vi phạm
quy chế trong thi, chấm thi, đánh giá chất lượng học viên.
- Về lãnh đạo thực hiện nội dung kế hoạch
Từng quý, từng học kỳ và hàng năm, Đảng ủy và Ban giám hiệu nhà trường đã đề

ra nghị quyết, chủ trương, giải pháp lãnh đạo, thực hiện nhiệm vụ từng chuyên ngành đào
tạo trên tất cả các mặt: xây dựng chương trình kế hoạch đào tạo, xây dựng chức trách,
nhiệm vụ của các Phịng, Khoa, Ban; cơng tác nghiên cứu khoa học; cơng tác đảng, cơng
tác chính trị; cơng tác quản lý, rèn luyện học viên; công tác bảo đảm cơ sở vật chất.
Cụ thể là:
+ Đã lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng nội dung chương trình đào tạo cử nhân
ngoại ngữ phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đào tạo, sát với thực tiễn đơn vị cơ sở và yêu
cầu nhiệm vụ cho cả ba thứ tiếng chủ yếu: tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Trung và tiếng một
số nước Đông Nam á, cả kiến thức KHXH và nhân văn, kiến thức quân sự, cả nội dung
chương trình đào tạo chính khóa và các nội dung hoạt động rèn luyện khác.
+ Lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng chức trách nhiệm vụ phát huy vai trò trách
nhiệm của phòng, khoa, ban, hệ, đội ngũ giảng viên trong điều hành, quản lý, rèn luyện
học viên; phát huy vai trò của tổ bộ môn, lấy tổ bộ môn làm đơn vị học thuật, làm trung
tâm thực hiện nhiệm vụ giảng dạy; phát huy vai trò trách nhiệm giáo dục, quản lý học
viên của giảng viên, giáo viên chủ nhiệm lớp. Đẩy mạnh hoạt động dự giảng, bình giảng