10 dấu hiệu dưới đây rất có thể cho thấy DN đã sử dụng thủ thuật kế toán để thổi phồng lợi nhuận doc

10 dấu hiệu dưới đây rất có thể cho thấy DN đã sử dụng thủ
thuật kế toán để thổi phồng lợi nhuận.

10 dấu hiệu DN “làm xiếc” với BCTC
Kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm đang là căn cứ cơ bản để NĐT đưa ra quyết định
giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tài chính, cũng như kinh nghiệm
mà thị trường đã trải qua, NĐT cần cảnh giác với những số liệu có dấu hiệu bất thường.
10 dấu hiệu dưới đây rất có thể cho thấy DN đã sử d
ụng thủ thuật kế toán để thổi phồng
lợi nhuận.


1. Lợi nhuận đánh bại thị trường. Nếu một DN bình thường hoạt động ở lĩnh vực không
mấy đặc sắc, mà duy trì được lợi nhuận khả quan, thậm chí vượt trội trong môi trường
kinh doanh khó khăn, thì các con số ấn tượng cần được đem ra mổ xẻ.

2. Lợi nhuận ấn tượng nhưng không được đối thủ cùng ngành vị nể. Đây là trường hợp
của CTCP Dược phẩm Viễn Đông (DVD). Khi cổ phiếu này mới lên niêm yết, ít nhất 3
CTCK lớn có báo cáo đánh giá hoạt động của DVD rất khả quan. Dựa trên thông tin
DVD công bố, các CTCK này tính toán EPS dự phóng của cổ phiếu DVD cao nhất nhì
trong ngành. Khi cổ phiếu DVD nhận được nhiều lời tán dương từ các chuyên viên phân
tích, thì không ít DN cùng ngành dược lại không mấy xem trọng hoạt động kinh doanh
của DVD. Thực tế cho thấy, DVD đã sụp đổ.

3. Lợi nhuận nhảy vọt so với cùng kỳ. Hai năm trước khi niêm yết, DVD chỉ đạt lợi
nhuận lần lượt 18,5 tỷ đồng và 25,5 tỷ đồng, nhưng vào năm 2009, khi vừa niêm yết, lợi
nhuận bất ngờ nhảy vọt lên 109 tỷ đồng. Đáng chú ý, lợi nhuận của DVD xuất phát từ
hoạt động sản xuất - kinh doanh chính, chứ không phải từ các thu nhập bất thường như
thanh lý tài sản, chuyển nhượng vốn. “Hiện tượng” DVD sau này được giả
i mã bằng hình
thức ghi nhận “doanh thu ảo”.

4. Lợi nhuận ấn tượng công bố trước các đợt phát hành tham vọng. Trong quý III/2010,
mặc dù TTCK suy giảm, đa phần CTCK thua lỗ, nhưng CTCK VNDirect (VND) công bố
lãi 53 tỷ đồng. Thế nhưng, vào quý IV/2010, khi TTCK phục hồi, đa phần CTCK có lãi,
thì VND lại công bố lỗ 117 tỷ đồng. Lãnh đạo VND giải thích, thua lỗ có nguyên nhân
khách quan là thị trường biến động, nhưng giới phân tích nhìn nhận, con số lợi nhuận khả
quan trước đó của VND có thể được công bố để hỗ trợ cho đợt phát hành tăng vốn từ 500
tỷ đồng lên 1.000 tỷ đồng vào cuối năm 2010.

5. Lợi nhuận được tạo ra từ các giao dịch đáng ngờ. Tháng 7/2010, một DN ngành khí
đốt đã triệu tập ĐHCĐ bất thường điều chỉnh kế hoạch lợi nhuận tăng 2,5 lần so với con
số được thông qua vài tháng trước đó tại ĐHCĐ thường niên. Khoản lợi nhuận tăng thêm
này được tạo ra từ kinh doanh BĐS, nhằm phục vụ cho mục đích tăng v
ốn. Thực chất,
khoản lợi nhuận này được tạo ra bằng một giao dịch chuyển nhượng khá đáng ngờ trong
liên minh 3 bên đều liên quan đến chủ tịch HĐQT. “Âm mưu” này sau đó phá sản do
TTCK đi xuống, nhưng cũng khiến nhiều NĐT thua lỗ khi tin vào con số lợi nhuận “bánh
vẽ”.

6. Các con số lợi nhuận thay đổi chóng mặt. Vào đầu quý II năm nay, CTCP Tập đoàn
Dabaco (DBC) gây chú ý khi ĐHCĐ vừa thông qua kế hoạch lợi nhuận 167 tỷ đồng năm
2012, thì hai ngày sau đó, Công ty công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý I/2012 với 204
tỷ đồng lợi nhuận, gấp 4 lần con số lãnh đạo DBC công bố tại ĐHCĐ. Giải thích với báo
giới và giải trình với cơ quan quản lý thị trường, ý kiến của lãnh đạo DBC tỏ ra không
thống nhất về cách ghi nhận lợi nhuận từ việc chuy
ển nhượng dự án BĐS.

7. Lợi nhuận gắn với các đợt thanh lý tài sản khả nghi. Các đợt thanh lý tài sản lớn có thể
là biện pháp cứu vãn kết quả kinh doanh yếu kém của DN. Đặc biệt, nếu việc thanh lý
diễn ra sát thời điểm kết thúc chu kỳ kế toán, thì gần như chắc chắn là DN có ý đồ. Đơn

cử, năm 2010, CTCP Nước giải khát Sài Gòn (Tribeco) chuyển nhượng cổ phần tại
Tribeco Bình Dương cho m
ột cổ đông lớn là Uni- President vào đúng ngày 30/6. Động
thái này giúp Tribeco lãi 44 tỷ đồng trong quý II/2010 và khiến cổ phiếu tăng giá mạnh.
Tuy nhiên, đây là quý lãi duy nhất của Tribeco trong 13 quý liên tiếp.

8. Lợi nhuận cao đột biến rơi vào quý I và quý III. BCTC quý I và quý III không yêu cầu
phải soát xét, nên các “bùa chú” kế toán nhiều khả năng được DN đem ra áp dụng nhiều
nhất.

9. Thay đổi kế toán trưởng liên tục. Chưa kể những lần thay đổi người đại diện pháp luật
và tổng giám đốc, trước khi kết thúc năm tài chính 2011, CTCP Nhựa Tân Hóa (VKP)
liên tục thay kế toán trưởng. Hai vị trí tổng giám đốc và kế toán trưởng có vai trò quan
trọng đối với chất lượng BCTC của DN. Sự thay đổi đột ngột cả hai vị trí này trước thời
điểm năm tài chính kết thúc có thể là một dấu hiệu không lành, báo hiệu BCTC có thể bị
can thiệp.

10. DN có thể “múa may” lợi nhuận bằng cách thay đổi chính sách bán hàng, cho phép
người mua trả chậm để tăng doanh thu. Một kỹ thuật khác là thay đổ
i các ước kế toán ghi
nhận giá trị các hợp đồng tương lai về thời điểm hiện tại.



Một công ty luôn công bố lợi nhuận cao hơn đánh giá của chuyên viên phân tích có
thể là dấu hiệu lợi nhuận bị thao túng, nhiều chuyên viên phân tích cho rằng các
công ty nói dối về lợi nhuận bởi vì họ phải chịu áp lực bên ngoài, đặc biệt là từ phía
cổ đông.

11 dấu hiệu cho thấy công ty có thể nói dối về lợi nhuận

#11: Lợi nhuận biến động nhiều
Nên cẩn thận với những biến động lớn trong lợi nhuận đặc biệt là trong điều kiện không
có sự thay đổi thực sự hoạt động kinh doanh. Thông thường, hoạt động kinh doanh chính
nên là yếu tố tạo ra lợi nhuận và nếu như tình trạng lợi nhuận không đồ
ng nhất lặp đi lặp
lại, đó là một tín hiệu xấu.

#10: Tích tụ các khoản phải thu
Khoản phải thu là khoản tiền khách hàng nợ công ty và việc xuất hiện những khoản phải
thu không thường xuyên có thể là dấu hiệu công ty đang ghi nhận doanh thu đáng lẽ nên
được phân bổ ở quý sau hoặc việc thanh toán tiền mặt của khách hàng bị chậm hơn so với
thường lệ.

#9: Sử
dụng phương pháp kế toán khác GAAP (ở Mỹ)
GAAP là là tập hợp những quy tắc chi phối báo cáo tài chính ở Mỹ, những nguyên tắc
này nhằm mục đích tạo ra sự nhất quán trong báo cáo tài chính của các công ty khác nhau.
Sử dụng phương pháp khác GAAP là một trong những cách công ty cố tình tô vẽ một bức
tranh khác về kết quả kinh doanh của họ.
Hệ thống chuẩn mực kế toán ở Việt Nam là VAS được xây dựng dựa trên hệ thống chuẩn
mực kế toán IAS và của một số quốc gia trong khu vực.

#8: Sự thay đổi ban quản lý nhân sự thường xuyên hoặc đột ngột.
Những người đứng đằng sau các con số công bố đóng vai trò cực kỳ quan trọng, có người
còn cho rằng mối quan tâm đầu tiên của họ là ban quản trị và các nhân sự điều hành cấp
cao bởi đây là những người thiết lập tiếng nói và văn hóa để cho bộ phận kế toán nội bộ
vận hành theo. Viêc thay đổi không được mong đợi do đó sẽ là một tín hiệu tiêu cực đối
với công ty.

#7: Tích tụ hàng tồn kho

Lượng hàng tồn kho cao có nghĩa là giá vốn hàng bán ở kỳ này sẽ thấp hơn so với kỳ kế
tiếp, điều này cũng đồng nghĩa với việc lợi nhuận công bố sẽ cao hơn thực tế. Do đó, các
nhà quản lý có thể sẽ gia tăng lượng hàng tồn kho nếu họ đang gặp phải khó khăn trong
việc thực hiện mục tiêu lợi nhuận.

#6: Lợi nhuận luôn đánh bại các dự phóng của chuyên viên phân tích
Một công ty luôn công bố lợi nhuận cao hơn đánh giá của chuyên viên phân tích có thể là
dấu hiệu lợi nhuận bị thao túng, nhiều chuyên viên phân tích cho rằng các công ty nói dối
về lợi nhuận bởi vì họ phải chịu áp lực bên ngoài, đặc biệt là từ phía cổ đông.

#5: Thanh lý tài sản
Các đợt thanh lý tài sản lớn hoặc thường xuyên hoặc các giao dịch phức tạp nên được đặc
biệt lưu ý khi xem xét báo cáo tài chính của một doanh nghiệp.

#4: Lợi nhuận bền vững trong một thị trường bất ổn
Sẽ là rất khó để công ty có thể duy trì lợi nhuận bền vững theo quý, đặc biệt là trong một
thị trường bất ổn. Điều này đã đủ là lý do để các chuyên gia cho rằng đây cũng là một
trong những tín hiệu công ty có thể nói dối về lợi nhuận.

#3: Ghi nhận doanh thu trước lớn
Công ty ghi nhận quá nhiều doanh thu trên sổ sách trước khi thu được tiền mặt có thể là
một trong những tín hiệu cảnh báo về lợi nhuận của doanh nghiệp.

#2: Lợi nhuận không đồng nhất với các công ty còn lại trong ngành
Phương pháp kế toán không đồng nhất với các công ty còn lại trong ngành chính là vấn
đề của Enron và Worldcom. Các chuyên gia cho rằng nên đặc biệt chú ý đến:
- Vòng quay tiền mặt
- Khả năng sinh lời trung bình
- Tăng trưởng doanh thu và đầu tư
- Tổn thất tài sản

#1: Lưu chuyển tiền tệ không nhất quán với lợi nhuận
Điều này rất đúng với câu nói “Tiền mặt là vua”. Theo các chuyên gia, cần lưu ý những
điểm sau:
- Dòng tiền yếu
- Sự gia tăng lợi nhuận đi kèm với sự sụt giảm dòng tiền
- Lợi nhuận và dòng tiền dịch chuyển ngược chiều trong nhiều quý