đồ án ''''đo nhiệt độ dùng rtd thông minh''''

Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
ĐỒ ÁN
ĐO NHIỆT ĐỘ
DÙNG RTD THÔNG
MINH
SVTH: 1. Mai Anh Tuấn
2. Nguyễn Anh Tuấn
3. Đỗ Quốc Uy
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 1
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
MỤC LỤC
I. Lời mở đầu.
Nhiệt độ là tín hiệu vật lý mà ta thường xuyên gặp trong đời sống hàng
ngày cũng như trong kỹ thuật và công nghiệp. Việc đo nhiệt độ chính vì thế
là một yêu cầu thiết thực. Hiện nay cảm biến đo nhiệt độ là loại cảm biến
được sử dụng nhiều nhất trong công nghiệp cũng như dân dụng.
Đồ án môn học này nghiên cứu về các phương pháp đo nhiệt độ và thực
hiện thiết kế một thiết bị thông minh đo nhiệt độ dùng cảm biến nhiệt điện
trở kim loại RTD.
Đồ án gồm 2 phần chính:
Phần 1: Các phương pháp đo nhiệt độ và nguyên lý đo.
Phần 2: Thiết kế thiết bị đo nhiệt độ dùng RTD thông minh.
Chúng em xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Thị Lan Hương đã hướng
dẫn để chúng em có thể hoàn thành đồ án này.
Chúng em rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô và các bạn để có thể
hoàn thiện kiến thức của mình hơn.
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 2
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
II. Các phương pháp đo nhiệt độ và nguyên lý đo.
Các phương pháp đo nhiệt độ:
- Cảm biến nhiệt điện trở.

- Cảm biến cặp nhiệt ngẫu.
- Cảm biến dựa trên lớp chuyển tiếp bán dẫn.
- Cảm biến dựa trên bức xạ quang học- Hỏa quang kế.
II.1. Cảm biến nhiệt điện trở.
- Gồm hai loại:
+ Nhiệt điện trở kim loại ( RTD ).
+ Nhiệt điện trở bán dẫn.
II.1.1. Nhiệt điện trở kim loại.
- RTD là điện trở có giá trị điện trở thay đổi theo nhiệt độ của nó theo
phương trình: R
RTD
=R
0
( 1+ αt+ βt
2
+γt
3
)
Với R
0
là điện trở của RTD tại 0
o
C.
α, β, γ là các hằng số phụ thuộc vào từng chất liệu của RTD.
- Từ đó nếu đo được R
RTD
thì có thể suy ra được nhiệt độ T.
- Các kim loại thường dùng: Pt, Cu, Ni
II.1.2. Nhiệt điện trở bán dẫn.
- Là điện trở có giá trị điện trở thay đổi theo nhiệt độ theo phương trình:

R
T
= A.e
β/T
.
Đo R
T
thì có thể suy ra được nhiệt độ T.
II.2. Cảm biến cặp nhiệt ngẫu.
- Nguyên lý đo: dựa trên hiệu ứng Seebeck:
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 3
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
Nếu hai dây dẫn khác nhau nối với nhau tại hai điểm và một trong hai
điểm đó được đốt nóng thì trong mạch sẽ xuất hiện một dòng điện gây
bởi sức điện động nhiệt điện, được cho bởi công thức:
E
T
= K
T
( t
n
– t
td
)
Trong đó:
K
T
: hệ số hiệu ứng nhiệt điện
t
n

: nhiệt độ đầu nóng
t
td:
nhiệt độ đầu tự do
Đo E
T
suy ra được nhiệt độ đầu nóng.
II.3. Cảm biến dựa trên lớp chuyển tiếp bán dẫn.
Quan hệ của dòng điện và nhiệt độ theo phương trình sau:

Đo I sẽ suy ra được T.
II.4. Cảm biến dựa trên bức xạ quang học – Hỏa quang kế.
Đo nhiệt độ không tiếp xúc với dải nhiệt độ cao ( trên 1600
o
C ).
Nguyên lý đo dựa vào công thức mật độ phổ năng lượng phát xạ theo
bước sóng của vật đen lý tưởng khi bị đốt nóng:
Trong đó:
λ- bước sóng
T- nhiệt độ tuyệt đối
C
1
= 37.03*10
-17
Jm
2
/s
o
C
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 4

Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
C
2
= 1.432*10
-2
m
o
C
- Có 3 phương pháp hỏa quang kế:
+ Hỏa quang kế bức xạ
+ Hỏa quang kế cường độ sáng
+ Hỏa quang kế màu sắc
III. Thiết kế thiết bị đo nhiệt độ dùng RTD thông minh.
III.1. Các yêu cầu và thông số kỹ thuật của thiết bị.
- Thiết bị đo dùng cảm biến RTD, có thể thay đổi được với 3 loại
Pt100, Pt1000 và JPt100.
- Đảm bảo sai số 1%.
- Dải đo nhiệt độ từ 0
o
C tới 100
o
C.
III.2. Thiết kế tổng quan và Sơ đồ khối.
- Sơ đồ khối:
- Thiết kế tổng quan:
+ Khối cảm biến RTD: Sử dụng 3 loại RTD là Pt100, JPt100 và
Pt1000 để đo nhiệt độ.
+ Khối mạch đo: Sử dụng phương pháp nguồn dòng 1mA.
+ Khối ADC: Sử dụng ADC 0809 với độ phân giải 8 bit để chuyển tín
hiệu điện áp tương tự thành dạng tín hiệu số 8 bit vào vi xử lý.

+ Khối xử lý trung tâm: Sử dụng vi xử lý AT89C51 để đọc dữ liệu, xử
lý dữ liệu và hiển thị kết quả ra LCD.
+ Khối hiển thị: hiển thị LCD.
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 5
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
III.3. Nguyên lý hoạt động.
III.3.1. Sơ đồ mạch và nguyên lý hoạt động của thiết bị.
- Thiết bị sử dụng 3 loại RTD là Pt100, Pt 1000 và JPt 100 có thể đo
được dải nhiệt độ cho phép thỏa mãn đề bài là từ 0
o
C tới 100
o
C.
- Người sử dụng chọn 1 trong 3 loại cảm biến từ các phím chọn để sử
dụng đo nhiệt độ.
- Mạch tạo nguồn dòng tạo ra dòng điện không đổi 1mA.
- Nhiệt độ thay đổi làm giá trị điện trở của RTD thay đổi, giá trị điện áp
U
out
cũng thay đổi.
- Điện áp U
out
được đưa qua ADC 0809 để chuyển thành dữ liệu số.
- Tín hiệu số ở ngõ ra của ADC được đưa vào vi xử lý và hiển thị trên
LCD.
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 6
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
III.3.2. Các khối chính.
- Khối tạo nguồn dòng 1mA, sơ đồ mạch điện như hình dưới đây:
Điện áp đầu vào 5V, khi đó dòng điện ra sẽ là:

I
ref
= U
R14
/R14 = 5/5000 = 0.001 (A) = 1 (mA)
- Khối mạch đo : tạo ra điện áp phụ thuộc vào giá trị điện trở RTD. Sơ
đồ mạch nguyên lý của khối này như sau :
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 7
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
Theo sơ đồ trên ta có :
U
out
= I
ref
*R
Pt100
*R
10
/R
11

= (10
-3
)*R
Pt100
*35000/1000
= 0.035*R
Pt100
Khi nhiệt độ thay đổi, giá trị điện trở của RTD cũng thay đổi theo
phương trình: R

RTD
=R
0
( 1+ αt+ βt
2
+γt
3
+…)
Với Pt100 thì R
0
= 100, α= 3.940*10
-3
, β= -5.8*10
-8
, γ= -4*10
-12
Khi nhiệt độ thay đổi từ 0
o
C tới 100
o
C thì R
RTD
thay đổi từ 100 Ohm tới
135.24 Ohm, dẫn tới U
out
thay đổi từ 3.5V tới 4.7334 V. Điện áp U
out
này
được đưa qua ADC 0809 trước khi vào vi xử lý.
Khi người dùng muốn sử dụng loại cảm biến nào thì sẽ lắp cảm biến vào

mạch đo đồng thời chọn chế độ đo qua nút gạt trên Sw1.
- Khối ADC: sử dụng ADC 0809 với các thông số cơ bản sau:
+ Độ phân giải 8 bit.
+ 8 ngõ đầu vào tương tự.
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 8
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
+ 3 chân địa chỉ chọn ngõ vào ADD A, ADD B, ADD C.
+ 2 chân thiết lập giá trị điện áp tham chiếu V
ref(+)
và V
ref(-)
.
Các ngõ vào được chọn nhờ 3 chân địa chỉ ADD A, ADD B, ADD C
theo bảng trạng thái sau:
+ VREF(-) là giá trị điện áp vào nhỏ nhất mà ADC có thể chuyển đổi.
Tức là nếu giá trị điện áp vào bằng VREF(-) thì giá trị đầu ra ADC sẽ
tương ứng là 0000 0000.
+ VREF(+) là giá trị điện áp vào lớn nhất mà ADC có thể chuyển đổi.
Tức là nếu giá trị điện áp vào bằng VREF(+) thì giá trị đầu ra ADC sẽ
tương ứng là 1111 1111.
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 9
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
Trong thiết kế này giá trị điện áp ra khỏi khối mạch đo dao động từ 3.5V
tới 4.7334V và để đảm bảo sai số theo yêu cầu nên nhóm em chọn các
giá trị VREF(-) = 3V và VREF(+) = 5V. Vấn đề này sẽ được đề cập sau
trong phần đánh giá sai số của thiết bị đo.
- Khối xử lý và hiển thị: tín hiệu số từ ADC sẽ được đưa vào vi xử lý
AT89C51 để hiển thị ra LCD.
III.3.3. Tính toán sai số.
Sai số do quá trình chuyển đổi từ tín hiệu tương tự sang tín hiệu số của

một ADC với độ phân giải n bit được tính bởi công thức:
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 10
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
Sai số = (V
REF(+)
- V
REF(-)
)/(2
n *
D)
Với V
REF(+)
: giá trị điện áp tham chiếu trên
V
REF(-)
: giá trị điện áp tham chiếu dưới
n : độ phân giải của ADC
D : khoảng đo ( dải tín hiệu vào)
Trong thiết kế này :
ADC 0809 có độ phân giải 8 bit.
Trong dải đo nhiệt độ từ 0
o
C tới 100
o
C, giá trị điện áp U
out
của cả 3 loại
cảm biến Pt100, JPt100 và Pt1000 đều thay đổi từ 3.5V tới 4.7334 V
Từ đó suy ra khoảng đo D= 4.7334 – 3.5 = 1.2334 V.
Ta chọn các điện áp tham chiếu V

REF(+)
và V
REF(-)
sao cho sai số là nhỏ hơn
1 %.
Ta chọn V
REF(+)
= 5V và V
REF(-)
= 3 V.
Khi đó thay vào công thức tính sai số ta có sai số của ADC là :
s = (5-3)/(2
8
*1.2334)
= 0.0063
= 0.63 %
vậy sai số của phép đo thỏa mãn điều kiện sai số < 1 %.
IV. Kết luận.
Thiết bị đo nhiệt độ hiển thị số có dải đo nhiệt độ từ 0
o
C tới 100
o
C, có
thể thay đổi được với 3 loại cảm biến là Pt100, JPt100 và Pt1000. Sai số
được đảm bảo nhỏ hơn 1 %.
Với ADC 0809 được sử dụng ta có thể sử dụng tối đa 8 ngõ vào tương tự
như vậy có thể mở rộng được loại cảm biến RTD khi cần thiết.
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 11
Đo nhiệt độ dùng RTD thông minh
V. Tài liệu tham khảo.

1. Bài giảng Kỹ thuật cảm biến – TS. Nguyễn Thị Lan Hương
2. Handbook of Modern Sensors – JACOB FRADEN
3. />pdf/pdf/8104/NSC/ADC0809.html
Mai Anh Tuấn-Nguyễn Anh Tuấn-Đỗ Quốc Uy 12