Điều trị cao huyết áp không dùng thuốc pptx

1


Điều trị cao huyết áp không
dùng thuốc


Cao huyết áp vẫn được xem là bệnh người già, nhưng thật ra đây là
bệnh của mọi lứa tuổi, thậm chí ở trẻ bảy ngày tuổi nếu huyết áp của bé
lớn hơn 96mmHg. Nhiều nghiên cứu cho thấy nếu cao huyết áp của
người trẻ mà không điều trị thì tuổi thọ sẽ giảm 10 – 20 năm so với
người già bị cao huyết áp. Do đó, phát hiện sớm bệnh cao huyế
t áp là
rất quan trọng đối với cộng đồng.

2



Để phát hiện chính xác và sớm bệnh cao huyết áp, chúng ta cần đo huyết áp
cho cả trẻ em, kiểm tra huyết áp định kỳ, và chỉ xác định có cao huyết áp khi
đã đo 2 – 3 lần khác nhau trong vòng vài tuần ở những điều kiện tối ưu như
sau khi nghỉ ngơi 15 phút, sau đi tiểu, nhiệt độ môi trường phù hợp, đo ở tư
thế tay ở vị trí ngang tim, dùng băng quấn phù hợp với lứa tu
ổi và đo ở cả
haitay.


Khi đã phát hiện cao huyết áp, chúng ta cũng không nhất thiết phải uống
thuốc ngay, ngoại trừ những trường hợp cao huyết áp kịch phát
(210/120mmHg) bởi cao huyết áp có thể kiểm soát bởi chế độ ăn, sinh hoạt

như sau.

Những thứ phải giảm
3


Giảm muối, biện pháp hàng đầu trong điều trị hạ áp: có 60% người cao
huyết áp có thể kiểm soát được bằng cách giảm muối trong chế độ ăn. Nên
giới hạn muối ở mức 5g/ngày. Ngoài lượng muối có sẵn trong thực phẩm
(2g đối với thức ăn không ướp muối), lượng muối dùng để nêm vào thức ăn
mỗi ngày là một muỗng càphê muối gạt ngang hoặc hai muỗng càphê nướ
c
mắm, hoặc ba muỗng xì dầu (chứa khoảng 3g muối). Bạn không nên thêm
nước mắm, nước tương với các thức ăn đã nêm nếm, hoặc khi ăn trái cây
không nên chấm muối. Loại các thức ăn mặn như mắm, dưa cà muối, cá khô
ra khỏi thực đơn mỗi ngày. Mỗi chén canh chứa khoảng 0,8g muối, tuỳ theo
thực đơn và thời tiết bạn có thể húp hết nước. Ví dụ trờ
i nóng, không ăn món
kho bạn có thể húp hết nước của hai chén canh trong hai bữa cơm chính. Đối
với các loại thức ăn như phở, hủ tíu, mỗi tô chứa 1,8 – 2g muối, bạn chỉ nên
húp một phần nước khi ăn. Đối với mì tôm, chỉ nên nêm 1/3 – 1/2 gói bột
nêm vì mỗi gói mì chứa khoảng 4g muối, vượt quá 3g muối dành cho nêm
nếm.

4


Việc giảm muối giai đoạn đầu làm chúng ta khó chịu, nhưng dần dần sẽ
thích nghi. Theo kinh nghiệm, bạn chỉ gặp khó khăn trong vòng 1 – 2 tuần
đầu mà thôi. Bạn có thể dùng vị chua và vị ngọt khi chế biến để tăng khẩu vị,

như canh chua, thịt bò xào hành tây và thơm…

Đối với trẻ em, việc nêm muối là không cần thiết,
vì nhu cầu muối của trẻ đã có đủ từ thực phẩm và
sữa (2g/ngày). Ngoài việc tạo thói quen ăn lạt cho
bé, việc giảm muối thời thơ ấu có tác dụng dự
phòng cao huyết áp sau này. Một nghiên cứu ở
Hà Lan cho thấy huyết áp của trẻ sơ sinh giảm
muối trong vòng sáu tháng thấp hơn trẻ uống sữa
bình thường và sự
khác biệt này còn kéo dài đến
15 năm.


Giảm chất béo, giảm năng lượng: nếu bạn thừa cân, nên chuyển các món
chiên xào sang luộc kho để giảm lượng chất béo khẩu phần. Nếu bạn ăn
nhiều cơm, nên thay hai chén cơm thành hai chén rau để giảm 500kcal mỗi
ngày.
Các bệnh ở mạch máu
thận, nhu mô thận, tiểu
đường, béo phì thường đi
kèm với cao huyết áp. Vì
vậy, bạn cần đi khám để
được kiểm tra xem có
bệnh lý gì khác để được
điều trị đặc hiệu.
5


Giảm rượu: chỉ uống tối đa 26g/ngày, tức hai lon bia 330ml hoặc một lon bia

500ml, một chung rượu đế, một ly whisky nếu bạn nghiện rượu.

Những thứ cần tăng


Kali: 3,5g/ngày hoặc 50mg/kg cân nặng. Nếu một ngày bạn ăn được 300 –
500g rau (đặc biệt các loại rau lá xanh đậm và rau củ có màu vàng), 300g
trái cây là bạn đã bảo đảm được hơn 3g kali trong khẩu phần. Ăn một dĩa rau
muống luộc vào buổi trưa, một chén canh cải và một dĩa xàlách trộn vào
buổi chiều, một trái cam là bạn đã bảo đảm được nhu cầu kali trong một
ngày. Nếu không thể ăn lạt
để giảm muối thì bạn vẫn có thể giảm nguy cơ
của bệnh bằng cách ăn nhiều rau và trái cây.

Canxi: Ăn cá nhỏ nguyên xương, nghêu sò, uống sữa, ăn mè là những biện
pháp tăng canxi trong khẩu phần. Chỉ cần uống 200g sữa bột không béo, ăn
6


50g nghêu sò, một muỗng mè đen là bạn đã nhận được 70% nhu cầu canxi
mỗi ngày.

Tăng vận động: ngoài hoạt động thường ngày, ta cần vận động thêm 30 phút
nữa, như đi bộ, chạy, nhảy dây, bơi lội, bóng bàn… phù hợp với sức khoẻ và
lứa tuổi.

TS.BS Tạ Thị Tuyết Mai Trưởng khoa dinh dưỡng, bệnh viện Nhân dân Gia
Định, TP.HCM