Steve Jobs Apple - Thay Đổi Cách Nghe Nhạc Của Thế Giới doc

THAY ÀÖÍI CAÁCH NGHE NHAÅC CUÃA THÏË GIÚÁI 1
Têåp sấch nây lâ mưåt phêìn trong bưå sấch ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM
VÂ THÏË GIÚÁI. Vâ bưå sấch nây lâ kïët quẫ ca dûå ấn nghiïn cûáu mang
tïn Ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do cấc chun
gia ca PACE cng mưåt sưë tấc giẫ phưëi húåp thûåc hiïån.
PACE giûä bẫn quìn
Copyright©2007 by PACE
Bưå sấch àậ àûúåc àùng k bẫn quìn, mổi thưng tin xin vui lông gûãi vïì:
PACE
Tôa nhâ PACE
341 Nguỵn Trậi, Qån 1
TP. Hưì Chđ Minh, Viïåt Nam
Email:
In lêìn thûá nhêët tẩi TP.HCM, do Nhâ xët bẫn Trễ êën hânh.
Tấc giẫ têåp sấch: Trêìn Thanh Truìn
(mưåt phêìn ca dûå ấn) vâ cấc chun gia ca PACE
Giấm àưëc àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nhốm biïn têåp vâ àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nguỵn Dûúng Hiïëu
Nguỵn Hưìng Dung
Nguỵn Thõ Hâ
ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM VÂ THÏË GIÚÁI
Steve Jobs & APPLE
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI
Trêìn Thanh Truìn vâ cấc chun gia ca PACE
Chòu trách nhiệm xuất bản: Ts. Quách Thu Nguyệt
Biên tập: Hải Vân
Bìa: Hữu Bắc
Sửa bản in: Thanh Việt
Kỹ thuật vi tính: Mai Khanh + Thanh Hà

NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
161B Lý Chính Thắng - Quận 3 - Thành phố Hồ Chí Minh
ĐT: 9316289 - 9316211 - 8465595 - 8465596 - 9350973
Fax: 84.8.8437450 - E-mail: nxbtre@ hcm.vnn.vn
Website:
CHI NHÁNH NHÀ XUẤT BẢN TRẺ TẠI HÀ NỘI
20 ngõ 91, Nguyễn Chí Thanh, Quận Đống Đa - Hà Nội
ĐT & Fax: (04) 7734544
E-mail: vanphongnxbtre@ hn.vnn.vn
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 54 STEVE JOBS & APPLE
Nhốm chun gia, nhốm àiïìu phưëi, nhốm tấc giẫ vâ nhốm biïn têåp ca
dûå ấn nghiïn cûáu Ài tòm Àẩo Kinh doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái xin
chên thânh cẫm ún cấc cưng ty, cú quan, àún võ vâ cấc cấ nhên àậ nhiïåt
tònh hưỵ trúå thưng tin, tû liïåu trong viïåc triïín khai dûå ấn nghiïn cûáu vâ
thûåc hiïån têåp sấch nây.
Mc lc
Cng bẩn àổc
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI? 7
Lúâi nối àêìu 13
Phêìn I.
APPLE – NGHƠA LÂ TẨO RA
ÀIÏÌU TH VÕ CHO MƯỴI NGÛÚÂI
Chûúng 1. 19
XÊY BIÏÍU TÛÚÅNG VÙN HỐA CA THÏË K
iPod – khúãi àưång mưåt k ngun giẫi trđ múái 20
Ưng ch ca kho tâng êm nhẩc 27
Chûúng 2. 31
LÚÅI NHÅN CHĨ LÂ ÀIÏÌU THÛÁ ËU
Chiïëc gêåy àõnh hûúáng: sûå têåp trung 32
Sẫn phêím tưët nhêët khưng chó

dânh cho ngûúâi giâu nhêët 36
Phêìn II.
ÀIÏÍM TÛÅA CA TÂI NÙNG
Chûúng 1. 43
TƯI SINH RA TẨI TRẤI ÀÊËT
Hổc, phẫi cố mưåt àưång lûåc 44
Tòm kiïëm àïí hổc vâ hổc àïí tòm kiïëm 50
Chûúng 2. 55
THÙỈP MƯÅT NGỔN NÏËN TRONG GA-RA TÙM TƯËI
Khúãi àưång mưåt cåc àua àûúâng trûúâng 56
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 76 STEVE JOBS & APPLE
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI?
Bưå sấch mâ bẩn àổc àang cêìm trïn tay lâ kïët quẫ
ca dûå ấn nghiïn cûáu mang tïn Ài tòm Àẩo Kinh
doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do Tưí húåp Giấo dc
PACE thûåc hiïån trong sët 14 thấng vûâa qua.
Chng tưi àùåt tïn cho bưå sấch nây lâ Àẩo Kinh
doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái vúái mong mën àûúåc
chia sễ cng bẩn àổc, àùåc biïåt lâ bẩn àổc doanh nhên
vâ bẩn àổc quan têm àïën kinh doanh, nhûäng kiïën giẫi
vïì hâng loẩt cấc cêu hỗi nhû: “Kinh doanh lâ gò?”,
“Doanh nhên lâ ai?”, “Àêu lâ ‘àẩo’ ca nghïì kinh
doanh?” vâ “Tẩi sao kinh doanh lâ mưåt nghïì cao qu
vâ xûáng àấng àûúåc xậ hưåi tưn vinh?”
Àưåi ng chun gia ca PACE cng cấc cưång sûå àậ
nghiïn cûáu cåc àúâi vâ sûå nghiïåp ca 25 doanh nhên
huìn thoẩi, àïën tûâ 25 têåp àoân kinh doanh dêỵn àêìu
trong nhûäng bẫng xïëp hẩng doanh nghiïåp trïn toân thïë
giúái, nhùçm tòm kiïëm “cấi àẩo”, cấi triïët l cưët lội trong
kinh doanh ca hổ. Mc àđch lâ àïí l giẫi xem vò sao

hổ lâ nhûäng ngûúâi kiïëm tiïìn nhanh nhêët, kiïëm tiïìn
nhiïìu nhêët vâ kiïëm tiïìn bïìn vûäng nhêët thïë giúái, àưìng
thúâi hổ lẩi àûúåc xậ hưåi àùåc biïåt kđnh trổng?
Phên tđch tûâng chùång àûúâng, tûâng mưëc sûå nghiïåp,
tûâng bûúác thùng trêìm ca nhûäng huìn thoẩi doanh
nhên nây, chng tưi àậ àc kïët àûúåc nhûäng nết chung
Cưng thûác mang tïn “Nhûäng tïn cûúáp biïín” 60
Vïët thûúng, cún bậo vâ nhûäng trẫi nghiïåm 64
Chûúng 3. 69
TRÚÃ VÏÌ VAI TRÔ TH LƠNH
Ngûúâi thùỉp lûãa àam mï 70
Quẫn trõ kiïíu múái 79
PHÊÌN III.
SẪN PHÊÍM “TRẪI NGHIÏÅM SƯË”
Chûúng 1. 85
BẨN SỆ ÀÛÚÅC GỊ NÏËU MUA SẪN PHÊÍM CA CHNG TƯI?
Bđ quët ca ngûúâi bấn hâng tâi nùng 86
Cấi chïët lâ nhên tưë thay àưíi cåc àúâi 91
Chûúng 2. 99
HỔC VÂ ÀÛÚÅC HỔC – QUAN TRỔNG LÂ PHẪI TẨO RA CÚ
HƯÅI CHO CHĐNH MỊNH
Thay àưíi nïìn giấo dc quan liïu 100
Hổc cấch bẫo vïå ngûúâi tiïu dng 106
Àõnh nghơa sûå hûúãng ûáng ca khấch hâng 109
Chûúng 3. 115
SẤNG TẨO VÂ KHẤM PHẤ NHÛÄNG TIÏÌM NÙNG SẤNG TẨO
Bđ mêåt phđa sau bâi thuët trònh 116
Àưi lc cåc àúâi qúèng mưåt cc gẩch vâo àêìu ta 124
Chûúng kïët. 131
HẬY ÀỐI KHẤT VÂ DẨI DƯÅT

PH LC 137
Cng bẩn àổc
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 98 STEVE JOBS & APPLE
nhêët, nối chđnh xấc hún, lâ nhûäng ëu tưë khiïën hổ trúã
nïn vơ àẩi, trúã thânh nhûäng doanh nhên huìn thoẩi.
Àố lâ sûå khao khất, lâ niïìm àam mï mưåt cấch mậnh
liïåt àïí sấng tẩo, àïí àem àïën thêåt nhiïìu giấ trõ múái
cho cåc sưëng vâ cho xậ hưåi. Hổ àậ thûåc hiïån àûúåc
àiïìu àố bùçng viïåc cưëng hiïën cẫ cåc àúâi mònh lêỵn viïåc
truìn àẩt, dêỵn àûúâng cho hêåu thïë.
Trong lúâi àêìu nây ca bưå sấch, chng tưi cng mën
kïí lẩi vúái qu võ mưåt vâi cêu chuån vâ mưåt vâi so
sấnh mâ PACE ln tûå hâo khi tòm thêëy nố trong hânh
trònh Khất vổng Doanh trđ ca mònh trong sët nhûäng
nùm vûâa qua:
Bâ ch mưåt tiïåm tẩp hốa sët ngây khưng vui vò
bn bấn ïë êím. Nhûng sau nhûäng ngây thấng nhòn
vâo “mùỉt” khấch hâng, bâ chúåt nghơ: “Sao tưi khưng lâ
ngûúâi giẫi quët vêën àïì nhu ëu phêím cho cẫ xốm?”.
Vâ mổi chuån thay àưíi. Tûâ àố, nhiïìu gia àònh chûa
khấ giẫ trong khu phưë cố thïí mua mưåt, hai gối mò tưm
(mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ thng mò), mưåt tếp bưåt
ngổt (mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ gối bưåt ngổt). Bâ cố
thïí múã cûãa lc múâ sấng hay nûãa àïm, khi chùèng côn
núi nâo bấn hâng nûäa àïí àấp ûáng nhu cêìu “hïët chanh
àưåt xët” hóåc “nhâ khưng côn nûúác mùỉm”. Hay hún
nûäa, mổi ngûúâi chó “xểt” mưåt hai bûúác chên lâ cố ngay
nhûäng vêåt phêím cêìn thiïët nhêët cho gia àònh. Lẩi thïm
chuån giấ cẫ ca bâ so vúái chúå vâ siïu thõ cng
chùèng chïnh lïåch lâ bao. Ai cng àoấn ra kïët quẫ:

cûãa tiïåm sët ngây ngûúâi ra kễ vâo, bâ thò bấn hâng
ln tay vâ cûúâi nối ln miïång. Khưng chó tiïìn lậi thu
àûúåc tùng cao, mâ bâ côn cố “lúåi nhån” lúán nhêët lâ
sûå qu mïën ca mổi ngûúâi dânh cho mưåt ngûúâi biïët
kinh doanh nhû bâ.
Cêu chuån thûá hai vïì mưåt cú súã sẫn xët t sùỉt.
Ngûúâi ta thûúâng mua t ca cú súã nây vïì àïí àûång hưì
sú. Mưåt cú súã bế xđu rêët àưỵi bònh thûúâng thò liïåu cố
mang trong ngûúâi “sûá mïånh xậ hưåi”? Trong mưåt thúâi
gian dâi, cú súã hoẩt àưång cêìm chûâng, cho àïën mưåt
ngây ưng ch ca nố thay àưíi cấch nghơ: tưi khưng
“bấn t sùỉt” nûäa, mâ sệ “bấn giẫi phấp lûu trûä hưì sú
vùn phông”. Tûâ àố, ưng vâ àưìng sûå tiïën hânh nghiïn
cûáu àïí tẩo ra nhûäng cấi t sao cho cố thïí chưëng àûúåc
mưëi, mổt, chưëng thêëm, ngùn t nây thò cố khốa kiïn cưë
àïí àûång hưì sú quan trổng, ngùn t khấc thò khưng cêìn
khốa àïí dïỵ kếo ra kếo vâo Ưng cng chõu khố ài àïën
cấc vùn phông àïí nghiïn cûáu mâu sún, thay àưíi kđch
cúä, kiïíu dấng Thïë lâ sẫn phêím ca ưng côn thïm tđnh
nùng lâm àểp cho cẫ vùn phông ca cấc cưng ty. Chó
sau mưåt thúâi gian ngùỉn, cú súã ca ưng àậ lưåt xấc vâ
phất triïín rêët nhanh.
Nhû vêåy, doanh nghiïåp lúán hay nhỗ ty thåc vâo
vêën àïì xậ hưåi mâ hổ giẫi quët àûúåc. Bâ ch tẩp hốa
ca khu phưë nổ cng Sam Walton (ưng ch têåp àoân
bấn lễ lúán nhêët thïë giúái Wal-Mart) àïìu giẫi quët vêën
àïì mua sùỉm ca xậ hưåi thưng qua viïåc múã cûãa hâng
bấn lễ. Hổ chó khấc nhau vïì phẩm vi: xậ hưåi ca bâ
ch tiïåm tẩp hốa lâ mưåt khu phưë, côn xậ hưåi ca Sam
mang têìm cúä thïë giúái.

Àiïìu xậ hưåi quan têm khưng phẫi lâ doanh nghiïåp
àố kiïëm àûúåc bao nhiïu mâ lâ hổ àậ mang lẩi gò cho
cưång àưìng. Chùèng hẩn, trong khi tó ph Nhêåt, Toyoda
(“cha àễ” ca Toyota), vúái tinh thêìn ấi qëc àûúåc ngûúâi
Nhêåt xem nhû anh hng dên tưåc thò tó ph Nga,
Khodorkovsky (ưng ch ca Yukos), ưng ta lâ ai trong
mùỉt dên Nga thò chó ngûúâi Nga múái thêëu rộ. Sûå khấc
nhau nây cố lệ do cấch thûác kiïëm tiïìn ca hổ.
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 1110 STEVE JOBS & APPLE
Nghïì kinh doanh, xûa nay vêỵn thûúâng bõ hiïíu chó
nhû lâ nghïì “kiïëm tiïìn”. Nhûng thûåc chêët, khưng hïì
cố nghïì kiïëm tiïìn, búãi nghïì nâo thò cng kiïëm tiïìn
cẫ. Chùèng hẩn, låt sû kiïëm tiïìn bùçng viïåc hânh
nghïì låt, bấc sơ kiïëm tiïìn bùçng cấch chûäa bïånh cûáu
ngûúâi Vâ doanh nhên, ngûúâi hânh nghïì kinh doanh,
cng kiïëm tiïìn bùçng cấch lậnh àẩo mưåt doanh
nghiïåp vâ thưng qua doanh nghiïåp àố àïí giẫi quët
vêën àïì hay àấp ûáng nhu cêìu nâo àố ca xậ hưåi.
Nhûng àiïìu khấc biïåt ca nghïì kinh doanh lâ trong
quấ trònh hânh nghïì ca mònh doanh nhên khưng
hânh àưång mưåt cấch àún lễ mâ biïët kiïën tẩo ra cấc
chỵi giấ trõ. C thïí hún, hổ nùỉm lêëy mưåt doanh
nghiïåp vâ têåp húåp bïn mònh nhiïìu thânh viïn àïí
cng cưång hûúãng lẩi nhùçm hònh thânh mưåt sûác mẩnh
tưíng lûåc, tûâ àố tẩo ra nhiïìu giấ trõ hún cho xậ hưåi. Àố
cng chđnh lâ l do mâ nghïì kinh doanh thûúâng
kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn hún so vúái nhûäng nghïì khấc vâ
vêỵn àûúåc cưång àưìng xậ hưåi ng hưå.
Nghiïn cûáu 25 huìn thoẩi doanh nhên thïë giúái cho
thêëy, d cố quấ nhiïìu sûå khấc biïåt nhûng hổ àïìu cố

chung mưåt tû tûúãng ch àẩo: “Kinh doanh lâ phng sûå
xậ hưåi”. Hay nối mưåt cấch àêìy à hún, “Kinh doanh lâ
kiïëm tiïìn bùçng cấch phng sûå xậ hưåi, bùçng cấch dng
sẫn phêím hay dõch v nhû lâ phûúng tiïån àïí giẫi
quët nhûäng vêën àïì ca xậ hưåi vâ lâm cho cåc sưëng
trúã nïn tưët àểp hún”.
Cấi “àẩo” kinh doanh nây àậ àûúåc hổ quấn triïåt
ngay tûâ bíi àêìu khúãi nghiïåp àêìy gian khố cho túái lc
thânh cưng. Vâ sûå thêåt nây cng chđnh lâ l do gip
hổ kiïëm tiïìn nhanh nhêët, nhiïìu nhêët, bïìn nhêët, côn
bẫn thên hổ thò àûúåc xậ hưåi tưn vinh, nïí trổng, vâ rưìi
hổ ài vâo lõch sûã kinh doanh thïë giúái nhû nhûäng huìn
thoẩi, doanh nghiïåp ca hổ cng vơ àẩi vâ trûúâng tưìn.
Nhû vêåy, vúái mưåt têm thïë ln hûúáng vïì cưång àưìng,
ln khất khao lâm cho xậ hưåi quanh mònh (cố thïí nhỗ
gổn trong mưåt ngưi lâng hóåc rưång lúán bùçng cẫ mưåt
hïå mùåt trúâi) tưët àểp hún, chđnh hổ, nhûäng doanh nhên
(d lúán hay nhỗ, d “Têy” hay “Ta”, d “cưí” hay “kim”)
ln àûúåc xậ hưåi tưn vinh khưng phẫi vò sưë ca cẫi
khưíng lưì hổ kiïëm àûúåc, mâ vò nhûäng àống gốp vư giấ
ca hổ vâo sûå àưíi thay ca thïë giúái nây.
Song song vúái nhûäng doanh nhên lêỵy lûâng ca thïë
giúái, àiïìu khấc biïåt úã bưå sấch nây lâ chng tưi àậ
khúãi sûå hânh trònh tòm kiïëm nhûäng “huìn thoẩi
doanh nhên Viïåt Nam” àïí, nhû mưåt cưë gùỉng, “àõnh võ”
xem ưng cha ta ngây xûa àậ khúãi sûå kinh doanh nhû
thïë nâo. Vâ thêåt bêët ngúâ, trong lõch sûã Viïåt Nam àậ
tûâng cố nhûäng Lûúng Vùn Can, Bẩch Thấi Bûúãi,
Nguỵn Sún Hâ, Trõnh Vùn Bư vúái nhûäng tû tûúãng
kinh doanh cố thïí gêy ngẩc nhiïn cho àïën têån bêy giúâ.

Nhòn “Têy” sệ thêëy “Àưng”, soi “cưí” mâ ngêỵm túái
“kim”, àố lâ àiïìu mâ chng tưi, nhûäng ngûúâi thûåc hiïån
bưå sấch, mong mën àûúåc chia sễ. Bưå sấch nây cng
lâ mưåt cêu chuån, mưåt phấc thẫo cho bûác tranh toân
cẫnh sinh àưång vâ àêìy mâu sùỉc vïì doanh nhên thïë
giúái - nhûäng doanh nhên lâm thay àưíi thïë giúái, vâ vïì
mưåt thïë hïå doanh nhên tiïìn bưëi ca Viïåt Nam cấch
àêy gêìn mưåt trùm nùm lõch sûã - mưåt thïë hïå doanh
nhên mâ àïën ngây nay chng ta vêỵn cố thïí tûå hâo. Tûâ
àố, nhûäng nưỵ lûåc nây sệ gốp phêìn hònh thânh vùn hốa
doanh nhên Viïåt, mưåt bưå phêån quan trổng trong vùn
hốa Viïåt Nam.
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 1312 STEVE JOBS & APPLE
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
Cën sấch nây viïët vïì mưåt phêìn àúâi vâ nghïì
ca mưåt ngûúâi àân ưng k lẩ. Àố lâ mưåt àûáa trễ
phẫi lúán lïn trong vông tay ca cha mể ni, mưåt
châng thanh niïn bỗ hổc àẩi hổc giûäa chûâng, mưåt
ngûúâi àậ cêån kïì cấi chïët búãi cùn bïånh ung thû
quấi ấc. Àố lâ ngûúâi tẩo ra cåc cấch mẩng cho
ngânh cưng nghïå thưng tin. Àố cng lâ ngûúâi àậ
cûáu vận ngânh cưng nghiïåp êm nhẩc àang cố vễ
khng hoẫng vâ gốp phêìn àõnh dẩng lẩi ngânh
cưng nghiïåp giẫi trđ thïë giúái bùçng chiïëc mấy nghe
nhẩc nhỗ nhùỉn cố tïn lâ iPod.
*
* *
Ngây 31.1.2005, trïn túâ USA Today, Andrea
Kozek, mưåt nhên viïn chùm sốc sûác khỗe úã Mil-
waukee (M) hưì húãi phất biïíu: “iPod àậ thay àưíi

cåc àúâi tưi”. Àố lâ nhûäng lúâi phất biïíu cố cấnh
mâ chng ta cố thïí nghe úã bêët k àêu trïn thïë giúái
kïí tûâ sau nùm 2001, nùm chiïëc mấy nghe nhẩc
nhỗ nhùỉn cố tïn iPod nây ra àúâi. Vâ àng nhû lúâi
Andrea Kozek, nố àậ thay àưíi rêët nhiïìu xu hûúáng
nghe nhẩc ca con ngûúâi, àùåc biïåt lâ giúái trễ.
Chng tưi xin àûúåc gûãi lúâi tri ên trên trổng nhêët àïën
nhûäng àưìng nghiïåp àậ hưỵ trúå tinh thêìn cho chng tưi,
àïën cấc cấ nhên vâ àún võ àậ sùén lông hưỵ trúå thưng
tin, tû liïåu trong quấ trònh nghiïn cûáu. Àùåc biïåt, chng
tưi mën gûãi lúâi cấm ún chên thânh àïën cấc têåp àoân
hâng àêìu thïë giúái do cấc doanh nhên huìn thoẩi
sấng lêåp, cấm ún gia tưåc hổ Lûúng, gia tưåc hổ Bẩch,
- hêåu dụå ca c Lûúng Vùn Can, c Bẩch Thấi Bûúãi
àậ nhiïåt têm gip àúä chng tưi trong sët quấ trònh
“ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái”.
Viïåc triïín khai dûå ấn nây tûâ khêu nghiïn cûáu àïën
thïí hiïån thânh sấch trong mưåt thúâi gian khưng dâi,
cng nhûäng khố khùn trong quấ trònh ài tòm tû liïåu
lõch sûã vïì cấc nhên vêåt, chùỉc hùèn bưå sấch sệ khố trấnh
khỗi nhûäng sai sốt nhêët àõnh. Do vêåy, chng tưi rêët
mong nhêån àûúåc sûå thưng cẫm cng nhû nhûäng gốp
chia sễ ca bẩn àổc gêìn xa vïì bưå sấch àïí lêìn tấi
bẫn tiïëp theo àûúåc hoân thiïån hún.
Chng tưi, PACE vâ Nhâ xët bẫn Trễ, xin trên trổng
giúái thiïåu cng bẩn àổc bưå sấch àêìy têm huët nây.
Vâ chng tưi cng tin rùçng, qua bưå sấch nây, bẩn àổc
sệ cố thïm kiïën giẫi vïì “àẩo kinh doanh”, àïí tûâ àố, tûå
mònh àûa ra mưåt àõnh nghơa cho nghïì kinh doanh vâ
tûå mònh khùèng àõnh rùçng, kinh doanh lâ kiïëm tiïìn hay

phng sûå xậ hưåi!
Thay mùåt Nhốm tấc giẫ ca bưå sấch
Giẫn Tû Trung - Ngûúâi Sấng lêåp PACE
Sâi Gôn, Xn Àinh Húåi, 2007
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 1514 STEVE JOBS & APPLE
Khưng chó vêåy, “cún sưët iPod” côn gốp phêìn thc
àêíy nhûäng ngânh kinh doanh khấc phất triïín nhû
êm nhẩc, giẫi trđ vâ àùåc biïåt lâ nố tẩo ra mưåt
khuynh hûúáng vùn hốa cố sûác lan tỗa trïn toân
cêìu. Nối cấch khấc, nố àậ àõnh dẩng lẩi cưng
nghiïåp giẫi trđ thïë giúái vâ trúã thânh mưåt biïíu tûúång
vùn hốa àêìu tiïn ca thïë k XXI.
Tònh hònh nây khấ giưëng vúái nhûäng gò àậ xẫy ra
cëi thêåp niïn 70 àêìu thêåp niïn 80 ca thïë k XX
trong ngânh cưng nghiïåp mấy tđnh vúái nhûäng
chiïëc mấy tđnh ca hậng Apple. Ngûúâi ta àậ gổi àố
lâ mưåt cåc cấch mẩng, mưåt dêëu son trong lõch sûã
ca ngânh cưng nghiïåp non trễ nhûng cûåc k phất
triïín nây.
So sấnh giûäa hai dông sẫn phêím iPod vâ mấy
tđnh Apple, ngûúâi ta nhêån ra nố cố mưåt “mêåt mậ”
chung lâ àêìy sấng tẩo, cưng nghïå tiïn phong, kiïíu
dấng hêëp dêỵn vâ giấ rễ. Vâ ngûúâi giûä “mêåt mậ”
nây chđnh lâ Steve Jobs, mưåt doanh nhên huìn
thoẩi mâ cåc àúâi vâ sûå nghiïåp ln lâ chỵi
nhûäng sûå kiïån k lẩ.
*
* *
Hún 30 nùm cố mùåt trong ngânh kinh doanh thïë
giúái, thânh cưng nhiïìu, thêët bẩi cng khưng đt

nhûng Steve Jobs vêỵn ln chûáng tỗ ưng xûáng
àấng lâ mưåt trong nhûäng huìn thoẩi doanh nhên
hiïån àẩi vúái nhûäng quët àõnh sấng sët ca
mònh. Ưng àậ biïën mưåt cưng ty chó cố hai thânh
viïn lc múái thânh lêåp thânh mưåt têåp àoân hng
mẩnh, tr vûäng trong cåc cẩnh tranh vúái nhûäng
“ưng lúán” trong cưng nghiïåp mấy tđnh vâ giẫi trđ.
Khẫ nùng sấng tẩo khưng ngûâng, sûå quët àoấn vâ
tấo bẩo ca Steve Jobs àậ gip ưng ln lâ ngûúâi
dêỵn àêìu trong nhûäng cåc àua tranh quët liïåt
trïn thõ trûúâng toân cêìu. Ngûúâi ta côn thêëy úã
“ngûúâi àân ưng k lẩ” nây khẫ nùng “sưëng sốt”
sau nhûäng lêìn cêån kïì “cấi chïët” trong sûå nghiïåp vâ
cåc àúâi. Mưỵi lêìn nhû vêåy, khẫ nùng sấng tẩo lẩi
trưỵi dêåy mẩnh mệ trong ưng. Vúái Jobs, nhûäng thêët
bẩi chùèng qua lâ nhûäng viïn gẩch mâ cåc àúâi
nếm vâo àêìu. Ngûúåc lẩi, thânh cưng, vúái ưng, nố
xët phất tûâ tònh u cìng nhiïåt nhûäng gò mònh
lâm vúái mưåt triïët l rêët àún giẫn “Hậy àối khất vâ
dẩi dưåt”.
Nïëu bẩn àang khúãi nghiïåp. Nïëu bẩn côn bùn
khón vïì nhûäng chổn lûåa àûúâng ài cho mònh.
Hậy àối khất vâ dẩi dưåt nhû lúâi khun ca ngûúâi
àân ưng nây.
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 1716 STEVE JOBS & APPLE
hêìn I.
APPLE – NGHƠA LÂ
TẨO RA ÀIÏÌU TH VÕ
CHO MƯỴI NGÛÚÂI
Steve Jobs biïët lâ chng ta cêìn cố nhûäng vêåt

thêìn k nhû thïë àïí têån hûúãng cåc sưëng quanh
mònh. Vâ ưng êëy àậ phẫi lâm viïåc rêët vêët vẫ cho
ngây chng ta cố mấy Ipod àïí nghe nhẩc hay
ngưìi lâm viïåc hẩnh phc cng chiïëc mấy tđnh hònh
quẫ tấo bõ gùåm dúã.
Benjamil FrankBenjamil Frank
Benjamil FrankBenjamil Frank
Benjamil Frank – SBD news
P
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 1918 STEVE JOBS & APPLE
Chûúng 1.
XÊY BIÏÍU TÛÚÅNG
VÙN HỐA CA THÏË K
Àún giẫn, nố chó lâ mưåt thiïët bõ nghe nhẩc. Nhûng àiïìu vơ àẩi
lâ nố chûáa niïìm vui, sûå thû giận vâ cẫ nhûäng ûúác mú ca
mưỵi ngûúâi trong chng ta. Chó cố Jobs – mưåt kễ “àối khất vâ
dẩi dưåt” àïën têån cng múái cố thïí lâm ra àiïìu k diïåu nây.
News.au.comNews.au.com
News.au.comNews.au.com
News.au.com
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 2120 STEVE JOBS & APPLE
àûáa con gấi 18 tíi ca ưng. Ưng tỗ ra húán húã khi
mua àûúåc mấy chûáa àïën 2.500 bâi hất, 250 al-
bum. “Thïë lâ quấ à”, ưng nối. Côn Paul, mưåt
ngûúâi u êm nhẩc, lẩi cẫm thêëy bõ ấm ẫnh búãi
nhûäng chiïëc iPod. Ưng nối: “iPod lâ cưng nghïå th
võ nhêët tûâ sau xe húi. Khi Casette Walkman àûúåc
giúái thiïåu vâo nùm 1979, mổi ngûúâi àïìu nối àêy lâ
sûå siïu àùèng - mưåt khoẫnh khùỉc thay àưíi cåc
sưëng ca bẩn. iPod thêåm chđ côn àấng ngẩc nhiïn

hún. Nố tao nhậ, tiïån dng, xinh àểp vâ cûåc th
võ. Tưi cố thïí múã bêët k loẩi nhẩc mònh thđch, cố
thïí thay àưíi nhẩc bêët k khi nâo mën, tưi mong
àúåi nố sệ tuåt vúâi hún”. Nhûäng nhên vêåt nưíi tiïëng
nhû vúå chưìng danh th Beckham, ca sơ Craig
David, Fatboy Slim, Robbie Williams, P Diddy,
nhốm rock U2 cng bõ iPod mï hóåc. Mưåt ngûúâi
cố tïn lâ Dominic Mohan cng phất biïíu trïn tẩp
chđ dânh cho àân ưng, GQ, trong thúâi gian àố rùçng:
“Tưi àang u chiïëc mấy nây vâ tưi cố thïí ng
chung vúái nố”.
Bấo chđ M lc àêëy nhan nhẫn cấc “thåt ngûä
iPod”. Nïëu Pod people, poster chó ngûúâi sûã dng
iPod thò Pod-maniacs lâ nhûäng ngûúâi nghiïån iPod.
i-Socks lâ cấc loẩi bao dânh cho iPod. Côn
iRevolution lâ cåc cấch mẩng iPod vâ iPodism lâ
tưn giấo iPod. Thúâi trang cng bõ iPod chi phưëi khi
cấc nhận hiïåu hâng àêìu nhû Gap, Gucci, Prada,
Louis Vuitton àua nhau tung ra nhûäng thûá cho
iPod “diïån” tûâ ti àûång bùçng lưng, nhung cho àïën
Cûá mưåt trùm thanh niïn úã thânh phưë, thò mưåt
nûãa trong sưë àố súã hûäu mưåt mấy iPod. Nûãa côn lẩi
thò cûá suy nghơ vïì viïåc chûâng nâo thò mònh cố
chiïëc hưåp nhẩc thêìn k nây.
IPOD – KHÚÃI ÀƯÅNG MƯÅT K NGUN
GIẪI TRĐ MÚÁI
Mưåt ngây trûúác Giấng sinh nùm 2004, Chris, mưåt
thanh niïn àam mï cưng nghïå (thûúâng àûúåc gấn
cho lâ “Nhûäng kễ thđch nghi súám”) trûåc sùén úã mưåt
trong bưën cûãa hâng ca Micro Anvika úã Khu

Tottenham, Ln Àưn chó àïí mua àûúåc chiïëc iPod
tùång bẩn gấi. Trûúác àố, anh àậ rẫo khùỉp nùm cûãa
hâng nhûng khưng núi nâo côn iPod àïí bấn. ÚÃ cûãa
hâng mâ Chris may mùỉn mua àûúåc chiïëc mấy thûá
ba cho mònh, mưỵi ngây bấn àûúåc hún 300 chiïëc
iPod.
Nhiïìu ngûúâi mua àûúåc iPod cng mang têm
trẩng hên hoan nhû Chris. Nhû ưng Tony, úã Ln
Àưn cng mua hai chiïëc, mưåt cho vúå vâ mưåt cho
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 2322 STEVE JOBS & APPLE
àêìu tiïn ca thïë k XXI - sẫn phêím ca niïìm khất
khao, sûå sng kđnh vâ tònh u.
Àêy lâ cåc cấch mẩng thûá hai trong lõch sûã
cưng nghïå thïë giúái àûúåc tẩo ra tûâ Apple, dûúái bân
tay àiïìu khiïín ca Jobs. Khi êëy, mấy ẫnh, mấy
quay phim nhan nhẫn trïn thõ trûúâng côn thiïët bõ
nghe nhẩc thò vûâa đt lẩi vûâa kếm chêët lûúång, àấng
kïí nhêët chó cố thïë lâ mấy MP3. Àiïìu quan trổng lâ
chùèng ai quan têm àêìu tû phất triïín nhûäng thiïët
bõ nhû thïë. Hóåc cố, hổ cng thêët bẩi thẫm hẩi.
Nhûng Apple vúái Steve Jobs, mưåt k ngun giẫi trđ
múái àậ xët hiïån.
Mưåt biïíu tûúång vùn hốa ca thïë k XXI chđnh
thûác ra mùỉt.
Àố lâ chiïëc iPod.
Mổi chuån bùỉt àêìu tûâ ûúác mú ca Tony Fadell,
chun gia phêìn cûáng ca hậng Philips. Ưng
mën xêy dûång mưåt thiïët bõ MP3 tûúng thđch vúái
dõch v nhẩc sưë Napster vâ dûå àõnh múã cưng ty
riïng àïí kinh doanh sẫn phêím nây. Ưng rúâi

Philips vâ trònh bây tûúãng ca mònh vúái mưåt sưë
cưng ty nhûng àïìu bõ tûâ chưëi, trûâ Apple. Àêìu nùm
2000, Apple hâo phống thânh lêåp cho ưng mưåt
nhốm 30 ngûúâi gưìm chun gia thiïët kïë, lêåp trònh
viïn àïën k sû phêìn cûáng. Nïëu Fadell têåp trung
vâo mc tiïu kinh doanh thò giấm àưëc àiïìu hânh
Steve Jobs ca Apple lẩi chó quan têm àïën thiïët kïë,
hònh khưëi, sûå dïỵ dng vâ nhûäng cẫm nhêån mâ sẫn
phêím àem lẩi.
ấo êëm, vúá vâ cẫ “bikini” cho iPod. Nhâ thiïët kïë Karl
Lagerfeld cho biïët, khoẫnh khùỉc ưng u thđch nhêët
trong ngây lâ vûâa tùỉm vûâa nghe nhẩc tûâ mưåt trong
bẫy mûúi cấi iPod ca ưng.
Hậng BMW bấn àûúåc hâng ngân chiïëc adapter
àïí kïët nưëi iPod vúái dân êm thanh trïn xe. Àiïìu nây
khiïën Mercedes-Benz USA, Volvo, Nissan, Alfa
Romeo vâ Ferrari cng mau chống nhêåp cåc. Tẩp
chđ Stuff àậ xïëp iPod hẩng nhêët trong danh sấch
100 àưì vêåt th võ nhêët, vâ gổi nố lâ “thûá tuåt vúâi
nhêët xët hiïån tẩi California kïí tûâ sau ban nhẩc
Beach Boys”.
*
* *
Vâ thûá tuåt vúâi êëy àậ cố mưåt “hânh trònh lõch
sûã” hún nùm nùm àïí hiïån diïån hêìu nhû khùỉp núi
trïn thïë giúái, d nố àûúåc khai sinh búãi mưåt cưng
ty úã California. Trïn Website Ipodlounge, nhûäng
ngûúâi u chiïëc mấy nghe nhẩc nây trïn toân thïë
giúái àậ gûãi àïën hâng nghòn têëm ẫnh vïì iPod: iPod
trïn cấc cấnh àưìng cỗ úã sûúân ni Thy S; iPod

nùçm trïn nốc tôa nhâ Nghõ viïån Australian úã
Canberra; chố nghe iPod úã New Jersey; mưåt ngûúâi
àân ưng chẩy ma-ra-tưng úã Washington trong khi
àang nghe iPod; iPod cố mùåt trïn ni Rushmore;
iPod úã Grand Canyon, bïn ngoâi Nhâ thúâ lúán St
Basil’s, trûúác thấp Eiffel, lêëp lấnh bïn cẩnh nhâ
hất Con Sô (Sydney, c) vâ sệ súám àûúåc àûa lïn
Sao Hỗa. Cng phẫi thưi, vò àố biïíu tûúång tuåt vúâi
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 2524 STEVE JOBS & APPLE
Ben Knauss, cûåu quẫn l dûå ấn mấy nghe nhẩc
ca Apple, kïí lẩi: “Chng tưi hổp hânh liïn miïn.
Jobs tỗ ra bûåc bưåi búãi khưng thïí múã bẫn nhẩc ưng
mën nghe chó sau ba thao tấc. Ưng cng phân
nân vò êm thanh nhỗ, kiïíu dấng khưng sùỉc sẫo vâ
menu truy cêåp chêåm. Jobs húi cố vêën àïì vïì thđnh
giấc vâ chng tưi phẫi tùng êm lûúång àïën mûác
mâ ưng êëy hâi lông, búãi vêåy iPod hiïån nay cố êm
thanh lúán hún hêìu hïët cấc mấy MP3 khấc”.
Knauss rt lui gêìn ngây trònh diïỵn thiïët bõ do ưng
khưng tin rùçng nố cố khẫ nùng thânh cưng. “Cố lệ
àêy lâ mưåt quët àõnh sai lêìm. Nhûng tẩi thúâi
àiïím àố tưi khưng nghơ àûúåc nhû thïë”, Knauss nối.
Thïë hïå àêìu tiïn ca sẫn phêím nây tûúng thđch
vúái mấy Mac (ưí cûáng 5GB) chûáa àûúåc 1.000 bâi
hất. Àêy lâ sẫn phêím do nhốm thiïët kïë, àûáng àêìu
lâ k sû phêìn cûáng Jon Rubinstein, phất triïín
trong chûa àêìy mưåt nùm. Hổ trònh lïn Steve Jobs
vâo ngây 23.10.2001.
Thấng 11, iPod bùỉt àêìu xët hiïån trïn thõ trûúâng
vúái dung lûúång ưí cûáng 5GB, cố khẫ nùng lûu túái

1.000 tïåp nhẩc. Tuy nhiïn, thiïët bõ khưng cố gò àùåc
biïåt do chó tûúng thđch vúái mấy Mac vâ phẫi hoẩt
àưång vúái phêìn mïìm iTunes Ngây 17.7.2002, tẩi
triïín lậm Macworld, iPod thïë hïå hai ưí cûáng 10GB
vâ 20GB ra mùỉt. Sẫn phêím hoẩt àưång vúái phêìn
mïìm Windows vâ sûã dng bấnh xe cẫm ûáng
(touch wheel) thay cho bấnh xe àiïìu khiïín cú hổc
(scroll wheel).
Thấng 4.2003, iPod thïë hïå thûá ba vúái thiïët kïë
nhỗ, mỗng, nhể vâ dung lûúång lïn túái 40GB àậ
thêåt sûå lâ “mưåt cún l quết” trïn toân thïë giúái. Nố
khiïën ngûúâi ta qụn mêët sûå hiïån diïån ca Sony
cng dông mấy Walkman vang dưåi mưåt thúâi, cng
nhû lâm lu múâ thiïët bõ nghe nhẩc vâ xem video
Media2Go ca Microsoft. Cưång vúái chiïën lûúåc
quẫng bấ hiïåu quẫ, doanh thu ca Apple tùng vổt
vâ iPod nhanh chống trúã thânh biïíu tûúång ca thúâi
trang vâ sûå sânh àiïåu. Theo àâ thùỉng thïë, giûäa
nùm 2004, Apple cho ra àúâi iPod thïë hïå 4, àûúåc
trang bõ mân hònh mâu cng mưåt sưë thiïët kïë cẫi
tiïën khấc nhùçm tùng thúâi gian sûã dng. Ngây
12.10.2005, iPod phiïn bẫn thûá 5 (iPod video, cố
hai mâu àen trùỉng, dung lûúång 30GB vâ 60GB vúái
thúâi lûúång pin tûâ 14-16 giúâ) ra àúâi, àấnh dêëu sûå
chuín mònh ca Apple, tûâ mưåt cưng ty mấy tđnh
“lêën sên” sang lơnh vûåc nghe nhòn. Ngoâi nùm
nùm thïë hïå iPod “chđnh thưëng”, Apple côn tung ra
cấc loẩi iPod “chun trõ” mưåt nhốm àưëi tûúång nhêët
àõnh nhû iPod mini dânh cho giúái trễ sânh àiïåu,
iPod Shuffle hûúáng àïën àưëi tûúång cố thu nhêåp

khiïm tưën vâ iPod nano vúái cưng nghïå cûåc àónh.
Tẩi hưåi chúå Macworld Expo thấng 1.2006, Steve
Jobs cho biïët, Apple àậ bấn àûúåc hún 42 triïåu sẫn
phêím iPod (Apple côn kïët húåp vúái nhiïìu hậng xe
húi àïí lùỉp iPod). Tûâ iPod, Apple côn tung ra phêìn
mïìm nghe nhẩc truy xët tûâ mẩng (iTunes) vâ
nhiïìu sẫn phêím “i” khấc, tûâ iLife, iDVD, iMovie
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 2726 STEVE JOBS & APPLE
HD, iPhoto, àïën iWeb Vúái sûå khếo lếo ca Jobs,
Apple àậ k húåp àưìng vúái hậng Hewlett Packard àïí
àûa phêìn mïìm iTunes vâo chđn triïåu mấy tđnh mưỵi
nùm. American Online àậ chổn iTunes lâm àưåc
quìn trong 26 triïåu mẩng thụ bao ca mònh vâ
hậng Pepsi Cola Bùỉc M àậ thûåc hiïån mưåt chûúng
trònh quẫng cấo trong vông chung kïët bống àấ M
vúái tiïët mc 100 triïåu bâi hất quâ tùång tûâ iTunes.
iPod liïn tc ra mùỉt nhiïìu phiïn bẫn mâ cưng
nghïå vâ kiïíu dấng ngây câng àûúåc àưíi múái cho kõp
vúái trâo lûu vâ àïí cẩnh tranh cng cấc àưëi th àậ
vâ àang “nhùm nhe” têën cưng vâo thõ trûúâng nây.
Àam mï êm nhẩc vâ nhêån rộ sûác ẫnh hûúãng ca
êm nhẩc àïën têm hưìn con ngûúâi, Jobs àậ quët
àõnh àêìu tû vâo lơnh vûåc àố.
Kïët quẫ lâ àïën nay, iPod àậ trúã thânh mưåt
phûúng tiïån “nống” nhêët trong xu hûúáng giẫi trđ
ca con ngûúâi, àùåc biïåt lâ giúái trễ. Ngûúâi ta cố thïí
thêëy nố úã bêët k àêu. Trïn àûúâng phưë, úã nhûäng
gốc àûúâng, nhâ hất, rẩp chiïëu phim, trong trûúâng
hổc vâ thêåm chđ cẫ trong nhâ cha nûäa. Tûâ M,
Hân Qëc, Trung Qëc, Viïåt Nam àêu àêu ngûúâi

ta cng cố thïí tòm ra mưåt tđn àưì ca iPod. Àố cng
chđnh lâ dêëu êën ca Jobs tûâ khi trúã lẩi “cêìm lấi”
con tâu Apple. iPod àậ múã ra k ngun nhẩc sưë
mâ úã àố, Apple ca Jobs lẩi giûä vai trô tiïn phong.
ƯNG CH CA KHO TÂNG ÊM NHẨC
Vâo thûá hai cëi cng ca thấng 4.2003, Steve
trúã vïì Moscone Center, dẩo xe mưåt vông cú quan
àêìu nậo ca Apple tẩi trung têm thung lng Sili-
con. Trưng húán húã, nhiïåt tònh nhû thûúâng lïå àûáng
trûúác khấn giẫ, ưng cưng bưë vïì kho nhẩc trûåc
tuën iTunes. Steve àậ lâm àûúåc àiïìu mâ nhûäng
ngûúâi ngoâi cåc dûå àoấn lâ bêët khẫ thi: nhêån àûúåc
nhûäng chûä k chêëp nhêån ca cấc cưng ty êm nhẩc
hâng àêìu. Ưng mën cố àûúåc nhûäng chûä k êëy
àïën mûác àậ tûå mònh thûåc hiïån àâm phấn.
Nhiïìu ngûúâi tin rùçng, Universal lâ hậng àêìu tiïn
k húåp àưìng vúái chiïën lûúåc, têìm nhòn ca Steve.
Thêåt ra, theo mưåt nhên viïn liïn hïå mêåt thiïët vúái
nhûäng v thûúng thẫo, “Steve phất triïín mưåt mưëi
quan hïå ban àêìu vúái Roger Ames, úã hậng Warner.
Roger múái thûåc sûå lâ ngûúâi àêìu tiïn bùỉt tay vúái
Steve”. Nhûäng cưng ty êm nhẩc, vưën àậ rêët thêån
trổng trong vêën àïì tẫi nhẩc, tûâng bûúác chêåm chẩp,
miïỵn cûúäng cho àïën khi hoân toân àưìng vúái mổi
àiïím nhỗ nhùåt nhêët ca àiïìu khoẫn. Nhûng khi
Steve Jobs xët hiïån thò nïìn cưng nghiïåp êm nhẩc
àậ cêìu cẩnh ưng, bùçng lông àưëi vúái têët cẫ nhûäng
gò ưng mën. “Àố lâ mưåt chiïëc tâu hỗa sùỉp sûãa rúâi
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 2928 STEVE JOBS & APPLE
ga, mổi ngûúâi phất rưì lïn vâ mën cưng ty ca

mònh úã trong àố cho bùçng àûúåc. Lêìn àêìu tiïn, àôn
bêíy (trong viïåc àấm phấn húåp àưìng tẫi nhẩc)
chuín túái hûúáng khấc. Nố tûúng tûå nhau úã têët cẫ
nùm cưng ty” - ngûúâi nhên viïn nây cho biïët.
Mùåc d nhûäng húåp àưìng cố thïí àậ cûáu vận cưng
nghiïåp êm nhẩc khỗi nẩn sao chếp lêåu, nhiïìu
ngûúâi trong ngânh cưng nghiïåp nây vêỵn gổi àố lâ
cåc mùåc cẫ ca qu. Hiïån nay, Apple nùỉm giûä
hún 80% mûác tùng trûúãng ca thõ trûúâng nhẩc sưë
vâ cố mưåt ẫnh hûúãng khưíng lưì vâo giấ cẫ êm
nhẩc. Àố lâ mưåt kiïíu gêy êën tûúång khiïën nhiïìu
ngûúâi trong ngânh cưng nghiïåp àiïån ẫnh lo lùỉng
khi Jobs vâ Apple àâm phấn àïí múã rưång iTunes
cung cêëp phim nhiïìu têåp, mưåt bûúác ài tûå nhiïn
sau khi kho nhẩc trûåc tuën àậ bưí sung thïm tđnh
nùng cấc chûúng trònh truìn hònh, vâo ma thu
nùm 2005. Nhûäng ngûúâi cố thïë lûåc trong lơnh vûåc
phim ẫnh rêët mong mën àûúåc tiïëp cêån mưåt thõ
trûúâng tiïu dng rưång lúán vâ àùåc biïåt lâ chưëng lẩi
nẩn sao chếp lêåu. Nố lâ võ trđ côn bỗ ngỗ dânh cho
Jobs, ngûúâi mâ 30 nùm trûúác àậ àưìng sấng lêåp
mưåt cưng ty mấy tđnh vúái ngûúâi bẩn thúâi niïn
thiïëu. Nhûng nhúâ sûå hiïíu biïët vïì kinh doanh vâ
nhûäng dõp may, bêy giúâ, Jobs àậ tûå mònh trúã thânh
mưåt trong nhûäng nhên vêåt quìn lûåc nhêët trong
lơnh vûåc truìn thưng, àùåc biïåt lâ tûâ khi chuín
hûúáng vâo thúâi àẩi sưë.
Nhûng Apple, núi Jobs vúái vai trô lâ tưíng giấm
àưëc àiïìu hânh, côn múã rưång ẫnh hûúãng ca mònh
vâo Hollywood. Tûâ nùm 2001, khi Apple giúái thiïåu

mấy nghe nhẩc k thåt sưë iPod vâ phêìn mïìm
iTunes, sau àûúåc thay thïë bùçng kho nhẩc trûåc
tuën iTunes Music Store, cưng ty àậ trẫi qua mưåt
sûå thay àưíi lúán. Chó trong ba nùm, Apple àậ bấn
àûúåc mưåt tó bâi hất vâ tûâ cëi thấng 10, hổ cng
àậ cho ra àúâi 15 triïåu chûúng trònh ti-vi vâ video
clip ca nhẩc. Trong vông ba thấng cëi nùm 2005,
Apple àậ kiïëm àûúåc 3,4 tó àưla lúåi nhån nhúâ iPod
vâ iTunes, so vúái chó hún 2 tó àưla tûâ mấy tđnh vâ
phêìn mïìm. Nối mưåt cấch khấc, hiïån nay, nố lâ mưåt
cưng ty truìn thưng chûá khưng chó kinh doanh
mấy tđnh vâ phêìn mïìm, mưåt sûå àưíi hûúáng àêìy
kõch tđnh kïí tûâ ngây thânh lêåp cưng ty.
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 3130 STEVE JOBS & APPLE
Chûúng 2.
LÚÅI NHÅN CHĨ LÂ
ÀIÏÌU THÛÁ ËU
“Mc àđch àún giẫn ca chng tưi lâ tẩo ra nhûäng chiïëc mấy
tđnh tưët nhêët thïë giúái chûá khưng phẫi trúã thânh cưng ty lúán nhêët,
giâu mẩnh nhêët”.
Steve JobsSteve Jobs
Steve JobsSteve Jobs
Steve Jobs
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 3332 STEVE JOBS & APPLE
CHIÏËC GÊÅY ÀÕNH HÛÚÁNG:
SÛÅ TÊÅP TRUNG
Steve Jobs cho rùçng, trong sưë nhûäng thối quen
khấc nhau thò “tûâ chưëi mưåt ngân thûá” àïí têåp trung
vâo mưåt thûá lâ “quan trổng thêåt sûå”. Trong mưåt k
ngun mâ àa sưë cấc hậng cưng nghïå phẫi thùỉt

lûng båc bng àïí thđch nghi vúái mưåt thõ trûúâng
tùng trûúãng chêåm, Apple àậ àûáng vûäng nhúâ
nhûäng phất kiïën tiïn phong: Apple Computer
(AAPL). Nhiïìu hậng àậ giẫm búát quấ trònh nghiïn
cûáu vâ phất triïín àïí têåp trung vâo gia tùng tiïìn lậi
cho sẫn phêím hiïån hûäu. Nhûng àố khưng cố
Apple. Bùçng viïåc kïët húåp bđ quët sẫn xët cưng
nghïå vúái mưåt khấi niïåm lâm sao àïí bấn àûúåc êm
nhẩc trûåc tuën, mấy nghe nhẩc iPod ca Apple àậ
trúã thânh sẫn phêím k thåt múái cố ẫnh hûúãng
nhêët trong nhiïìu nùm. Cng lc, Apple àậ duy trò
danh tiïëng ca mònh vò àậ tẩo ra dông mấy tđnh
àïí bân thanh lõch, dïỵ sûã dng nhêët. Àố àïìu lâ
nhûäng sấng kiïën vơ àẩi ca Apple cho ngânh cưng
nghïå thưng tin. Ngìn gưëc ca nhûäng sấng kiïën àố
lâ gò?
Apple àậ cố mưåt võ trđ àưíi múái vúái nhiïìu k sû
thưng minh, giâu àam mï. Theo Jobs, Apple cố
àûúåc sûå àưåc quìn vïì giao diïån àưì hổa đt nhêët
trong 10 nùm. Àố lâ khoẫng thúâi gian rêët dâi. Àïí
àẩt àûúåc mưåt sûå àưåc quìn nhû vêåy cêìn phẫi cố
nhûäng ngûúâi sẫn xët vơ àẩi, tẩo ra nhûäng sẫn
phêím tuåt vúâi. Nhûäng ngûúâi tâi nùng nây àûúåc
kïët nưëi lẩi vúái nhau nhúâ Jobs – mưåt con ngûúâi cố
vùn hốa àõnh hûúáng sẫn phêím tưët mưåt cấch k lẩ:
lâm cho ngûúâi sûã dng thêëy hâi lông.
Nhûng ngêìn êëy, theo Jobs, cng chûa à trong
khuynh hûúáng phất triïín múái. Nhûäng “ngûúâi sẫn
xët” khưng lâ nhên tưë duy nhêët khiïën cưng ty
phất triïín nûäa mâ lâ nhûäng ngûúâi tiïëp thõ hóåc

marketing. Chđnh hổ lâ ngûúâi kïët thc cåc àua
mâ vò l do nâo àố sûå àưåc quìn khưng côn hiïåu
lûåc. Vâ cng chđnh hổ sệ gip cưng ty vûúåt qua
thúâi k khưën khố àïí tiïëp tc tưìn tẩi vâ phất triïín
bùçng khẫ nùng “nêng giấ trõ” hâng hốa trong mùỉt
ngûúâi tiïu dng.
“Mc àđch àún giẫn ca chng tưi sệ tẩo ra
nhûäng chiïëc mấy tđnh tưët nhêët thïë giúái chûá khưng
phẫi trúã thânh cưng ty lúán nhêët, giâu mẩnh nhêët.
Chng tưi côn cố mưåt mc àđch thûá hai lâ lúåi
nhån. Cẫ hai àïìu tẩo ra tiïìn nhûng chng tưi
ln ûu tiïn cho mc tiïu tẩo ra nhûäng sẫn phêím
th võ” – ưng giẫi thđch. Jobs àiïìu hânh cưng ty
bùçng cấch thụ nhûäng ngûúâi mong mën lâm mổi
thûá tưët nhêët thïë giúái. Cố hoâi bậo lúán, hổ côn lâ
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 3534 STEVE JOBS & APPLE
nhûäng ngûúâi lâm viïåc cûåc k têån ty vâ giỗi chõu
ấp lûåc àïën mûác Steve Jobs phẫi tûå hâo. Hổ lâm viïåc
vâo cẫ ban àïm vâ nhûäng ngây cëi tìn, àưi khi
mưåt tìn chó gùåp gia àònh ca mònh mưåt lêìn. Thónh
thoẫng, hổ côn lâm viïåc cẫ trong dõp lïỵ Noel àïí
thûåc hiïån chùỉc chùỉn mưåt chi tiïët mấy sao cho sẫn
phêím ca Apple àûúåc bấn úã mûác tưët nhêët cố thïí.
Cấc nhên viïn ca Apple àậ thïí hiïån niïìm àam
mï mậnh liïåt ca mònh vâo trong tûâng sẫn phêím.
Vò thïë, thêåt dïỵ dâng àïí Steve l giẫi tẩi sao ngûúâi
tiïu dng lẩi trung thânh vúái cấc sẫn phêím ca hổ
nhû vêåy. Ưng cho rùçng, cấc nhâ thiïët kïë vâ k sû
ca Apple àậ “nghơ trûúác” ngûúâi dng khiïën hổ
phẫi ngẩc nhiïn mâ thưët lïn rùçng: “Wow, ngûúâi

nâo àố úã tđt bïn Apple cng àậ nghơ vïì àiïìu nây
rưìi!”. Steve tûå hâo phất biïíu rùçng, gêìn nhû khưng
cố sẫn phêím nâo trïn thïë giúái cố thïí gip ngûúâi
dng trẫi nghiïåm nhû sẫn phêím ca Apple, àùåc
biïåt lâ mấy Macintosh vâ iPod. Tuy Steve chó “dấm”
nghơ mònh lâ “ngûúâi giûä cûãa” trong toân bưå quấ
trònh àưíi múái ca Apple nhûng rêët nhiïìu ngûúâi
dânh cho ưng mưåt sûå kđnh trổng lúán. Búãi ai cng
hiïíu, àùçng sau cåc àưíi múái àố úã Apple khưng ai
khấc lâ mưåt Steve ln biïët “nghơ khấc”. D cho
rùçng “àậ may mùỉn lúán lïn cng ngânh cưng nghïå
thưng tin” nhûng tûâ nhûäng ngây àêìu thânh lêåp
cưng ty, ưng cng àậ phẫi lâm mổi thûá, tûâ chín
bõ tâi liïåu, bấn hâng àïën mua nhûäng con chip, tẩo
nïn thûúng hiïåu cho Apple. Vâ khi cưng ty phất
triïín, ưng vêỵn phẫi àẫm nhêån nhûäng vai trô àố vò
àậ “gùỉn mấy tđnh vúái hai bân tay mònh”.
Steve Jobs khùèng àõnh: “Chng tưi lâm mổi thûá
mâ mònh cẫm thêëy cố thïí tẩo nïn mưåt àống gốp
quan trổng cho cåc sưëng. Àêy lâ mưåt trong
nhûäng niïìm tin khấc ca tưi”. Apple khưng hïå
thưëng hốa bêët k mưåt cåc cẫi tưí nâo, nhûng
khưng cố nghơa lâ hổ lâm viïåc vư tưí chûác vâ khưng
cố cấch kïët nưëi cấc sấng kiïën vúái nhau. Ngûúåc lẩi,
Apple lâ mưåt cưng ty k låt rêët nghiïm, vâ hổ cố
nhûäng phûúng phấp lâm viïåc rêët hiïåu quẫ. Vò thïë,
sấng kiïën cố thïí lâ mưåt thûá chùèng ai cố thïí tiïn
àoấn àûúåc, cố thïí lâ tûâ nhûäng cåc hổp ngay tẩi
hânh lang, hay nhûäng cåc àiïån thoẩi tûâ giûäa àïm
khuya àïí trao àưíi nhûäng tûúãng múái hóåc giẫi

phấp cho nhûäng rùỉc rưëi.
Vâ nhû Steve Jobs àậ nối: “Sấng kiïën cố àûúåc lâ
nhúâ chng tưi sùén sâng nối khưng vúái rêët nhiïìu
tûúãng àïí chùỉc chùỉn rùçng chng tưi àang ài àng
hûúáng hóåc khưng bỗ phđ cưng lao vâo mưåt àiïìu
rưët cåc chùèng mang lẩi gò cẫ. Chng tưi ln tòm
mổi cấch àïí thêm nhêåp vâo nhûäng thõ trûúâng múái,
nhûng chó lâ khi chng tưi cố thïí têåp trung vâo
nhûäng sấng kiïën thêåt sûå cố nghơa”.
Vâ nhû vêåy, rộ râng, mêëu chưët ca vêën àïì lâ cêìn
cố nhûäng con ngûúâi ln mën vûún àïën sûå hoân
thiïån, nhûäng ngûúâi àûúåc xem lâ nhûäng anh hng
ca cưng ty. Apple trong mưåt thúâi gian cng àậ
qụn mêët àiïìu nây. Vâ khi Steve Jobs trúã lẩi Apple
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 3736 STEVE JOBS & APPLE
sau mưåt thúâi gian vùỉng bống, ưng àậ múã chiïën
dõch quẫng cấo “Hậy nghơ khấc” àïì cao nhûäng
sấng kiïën vơ àẩi tûâ Einstein, Muhammad Ali túái
Gandhi. Têët nhiïn, chùỉc chùỉn, mêỵu quẫng cấo àố
dânh cho khấch hâng. Nhûng chđnh Steve thûâa
nhêån, úã mûác àưå nâo àố, cng chđnh lâ thưng àiïåp
dânh cho Apple. Vâ may mùỉn lâ Apple àậ nhêån ra
àûúåc giấ trõ ca nhûäng con ngûúâi nhû Steve Jobs
hay àưìng nghiïåp ca ưng. Àiïìu àố khùèng àõnh
rùçng, Apple vêỵn àang ài àng hûúáng, trûúác sau
vêỵn lâ mưåt cưng ty sẫn xët ra nhûäng sẫn phêím
tưët nhêët cố thïí cố. Vâ àố chđnh lâ ngìn gưëc cho
nhûäng sấng kiïën mang tđnh cấch mẩng ca Apple
vâ Steve Jobs.
SẪN PHÊÍM TƯËT NHÊËT KHƯNG CHĨ

DÂNH CHO NGÛÚÂI GIÂU NHÊËT
Lúåi nhån chó lâ phêìn nưíi trong thânh cưng ca
mưåt thûúng hiïåu, côn phêìn chòm, theo quan niïåm
ca Jobs, àố chđnh lâ nhûäng sẫn phêím th võ,
nhûäng sẫn phêím tưët nhêët nhûng khưng phẫi dânh
cho nhûäng ngûúâi giâu nhêët. Têët cẫ mổi ngûúâi àïìu
cố thïí súã hûäu nhûäng sẫn phêím th võ àố.
Trong cåc trô chuån vúái phống viïn Tìn bấo
Business Week khi trúã lẩi lâm viïåc bấn thúâi gian sau
khi àiïìu trõ cùn bïånh ung thû, Jobs àậ giẫi thđch
ngìn gưëc nhûäng sấng kiïën ca Apple chđnh lâ bùỉt
àêìu tûâ ngun tùỉc àêìu tiïn mâ ưng vâ Steve
Wozniak àậ thưëng nhêët tûâ ngây múái thânh lêåp
cưng ty: “Sẫn xët nhûäng sẫn phêím thêåt sûå th
võ”. Qua nhûäng cåc trô chuån ca ưng, ngûúâi ta
nhêån ra àố lâ sẫn phêím rêët “bònh dên”, rễ, tiïån
dng vâ hûúáng àïën têm hưìn mâ bêët k ai cng cố
thïí súã hûäu.
Thûåc tïë, Apple àậ thay àưíi suy nghơ ca mổi
ngûúâi vïì nhûäng gò mâ mưåt mấy tđnh cấ nhên cêìn
phẫi cố vúái mấy tđnh Macintosh. Nhúâ Apple, nhûäng
quan niïåm vïì mấy tđnh àậ thay àưíi, nố khưng côn
lâ mưåt khưëi khưíng lưì, bđ hiïím, chó àûúåc cấc doanh
nghiïåp lúán vâ chđnh ph sûã dng mâ lâ mưåt chiïëc
hưåp nhỗ bế, mổi ngûúâi bònh thûúâng àïìu cố thïí sûã
dng. Khưng cưng ty nâo àậ “dên ch hốa” mấy
tđnh vâ lâm nố dïỵ sûã dng nhû Apple. Steve Jobs
thiïët kïë phêìn mïìm cho mấy Macintosh giúái thiïåu
giao diïån àưì hổa ngûúâi dng vâ con chåt, tẩo mưåt
tiïu chín múái cho giao diïån àưì hổa ûáng dng vâ

nhûäng giao diïån tûúng tấc. Tûâ viïåc àûúåc dng àïí
tđnh thụë liïn bang àïën thûåc hiïån hoẩt àưång ca
doanh nghiïåp cấ thïí, Jobs dêỵn dùỉt mưåt cåc cấch
mẩng phêìn cûáng bùçng viïåc giẫm búát kđch thûúác
ca mấy tđnh vâ giúái thiïåu chng àïën àẩi chng.
Giao diïån Macintosh àậ àûúåc sao chếp búãi mổi nhâ
sẫn xët hïå àiïìu hânh trïn thïë giúái vâ trúã thânh
khn mêỵu giao diïån chín mûåc cho cẫ mấy tđnh
cấ nhên lêỵn siïu mấy tđnh.
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 3938 STEVE JOBS & APPLE
Lâm ra nhûäng sẫn phêím th võ àïí thay àưíi thïë
giúái chđnh lâ àiïìu àậ “kïët nưëi” nhûäng ngûúâi trễ tíi
(trung bònh tûâ 25 àïën 30 tíi) trong cưng ty Apple
lẩi vúái nhau. Hổ lâm viïåc nhû àiïn, bêët kïí khố
khùn (àùåc biïåt lâ vúái cẫ nhûäng ngûúâi àậ cố gia
àònh) vò “niïìm vui lúán nhêët lâ chng tưi cẫm thêëy
mònh àang tẩo nïn bưå sûu têåp tấc phêím ca nghïå
thåt nhû vêåt l úã thïë k XX”, theo nhû lúâi Jobs
nối. Vò thïë, chó vúái mưåt nhốm k sû lêỵn cưng nhên
chûa túái mưåt trùm ngûúâi nhûng Apple àậ xët
xûúãng hún mûúâi triïåu mấy. Têët nhiïn, sau àố, nố
àûúåc sao chếp vâ bêy giúâ àậ lïn con sưë hâng trùm,
hâng triïåu. Theo Jobs, àố thêåt sûå lâ mưåt sûå “múã
rưång giấ trõ” mâ khưng phẫi ai cng thûúâng xun
cố àûúåc. Jobs cho àố lâ mưåt sûå may mùỉn vò Apple
àậ xët hiïån àng lc, àng chưỵ. Nhûng sûå thânh
cưng ca nố khưng chó àún thìn lâ thïë. Chđnh
Jobs àậ khùèng àõnh: “Nhûäng àống gốp mâ chng
tưi cưë gùỉng khưng phẫi chó lâ sûå tuåt diïåu vâ
sấng kiïën k thåt mâ tưi nghơ rùçng chng tưi àậ

chia sễ nhûäng sấng kiïën cố nhiïìu tđnh nhên vùn
hún. Nhûäng thûá tưi tûå hâo nhêët vïì Apple lâ núi k
thåt vâ nhên vùn àïën àûúåc vúái nhau”.
Vúái Jobs, khưng cố sûå phên biïåt giûäa mưåt nghïå
sơ vâ mưåt nhâ khoa hổc. “Tưi nghơ rùçng thêåt sûå cố
rêët đt sûå phên biïåt giûäa mưåt nghïå sơ vâ mưåt nhâ
khoa hổc hóåc k sû bêåc cao nhêët. Tưi khưng bao
giúâ cố mưåt sûå phên biïåt trong têm trđ mònh giûäa
hai kiïíu ngûúâi àố. Vúái tưi, hổ chó lâ nhûäng ngûúâi
theo àíi nhûäng con àûúâng khấc nhau nhûng vïì
cú bẫn àïìu hûúáng túái mc tiïu lâ sệ bây tỗ vâi thûá
gò àố mâ hổ nhêån thûác àûúåc nhûäng ngûúâi khấc cố
thïí àûúåc lúåi nhúâ nố”. Tuy vêåy, ưng ph nhêån nghïå
thåt lâ giẫi phấp thanh lõch, nhû chúi cúâ hóåc
toấn hổc, cho cưng nghiïåp mấy tđnh mâ àố chó lâ
mưåt sûå kïët húåp rêët bònh thûúâng trong nhûäng thêåp
k 70-80 ca thïë k trûúác. Khi êëy, nhûäng ngûúâi
giỗi nhêët trong ngânh mấy tđnh sệ cố thïí lâ nhûäng
nhâ thú, nhâ vùn vâ nhẩc sơ. Gêìn nhû têët cẫ hổ lâ
cấc nhẩc sơ. Nhiïìu ngûúâi trong sưë hổ lâ nhûäng nhâ
thú. Hổ tiïën vâo mấy tđnh búãi vò nố cng hêëp dêỵn
nhû vêåy. Nố rêët múái mễ. Nố lâ mưåt mưi trûúâng múái
thïí hiïån nhûäng tâi nùng sấng tẩo ca hổ. Tònh cẫm
vâ cẫm xc mẩnh mệ mâ mổi ngûúâi àùåt vâo nố
khưng thïí phên biïåt àûúåc hoân toân àêu lâ tûâ mưåt
nhâ thú hóåc mưåt hổa sơ. Hổ àùåt nhiïìu tònh u
vâo trong nhûäng sẫn phêím nây.
Jobs thò khưng giêëu àûúåc tûå hâo khi nối vïì iPod:
“Tưi rêët may mùỉn lúán lïn trong lc êm nhẩc thêåt
sûå quan trổng. Nố khưng chó mang tđnh nïìn tẫng

mâ côn thêåt sûå ẫnh hûúãng túái thïë hïå nhûäng àûáa
trễ àang trûúãng thânh. Nố lâm thay àưíi thïë giúái.
Tưi nghơ rùçng, êm nhẩc sệ khưng giûä àûúåc êm
thanh tưët theo thúâi gian, vâ iPod àậ mang êm nhẩc
úã lẩi cåc sưëng ca mổi ngûúâi mưåt cấch àêìy
nghơa. Êm nhẩc trân ngêåp trong têm hưìn têët cẫ
chng ta nhûng sệ rêët dïỵ mêët ài mưåt ngây, mưåt
tìn, mưåt thấng hóåc mưåt nùm. iPod àậ thay àưíi
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 4140 STEVE JOBS & APPLE
vò hâng triïåu ngûúâi, àiïìu àố lâm cho tưi hẩnh phc
thêåt sûå, búãi tưi nghơ êm nhẩc rêët tưët cho têm hưìn”.
“Chng tưi tin cấc khấch hâng rêët thưng minh vâ
mën cố àûúåc cấc sẫn phêím ngây câng tưët hún”
– Jobs trẫ lúâi phỗng vêën tẩp chđ Newsweek. Vúái
cấch àún giẫn hốa mổi thûá, iPod thânh cưng trong
khi nhiïìu “ưng lúán” khấc gùåp phẫi rêët nhiïìu khố
khùn trong quấ trònh tûúng tûå. Búãi thïë, Jobs ph
nhêån kiïën iPod cố thïí mêët nết àùåc sùỉc ca nố vò
tđnh bònh dên bùçng mưåt lêåp lån àêìy hònh ẫnh vâ
hâi hûúác. “Àiïìu àố giưëng nhû nối bẩn khưng mën
hưn mưi ngûúâi u ca mònh búãi vò mổi ngûúâi àïìu
cố mưi. Nố khưng tẩo nïn bêët k cẫm giấc nâo.
Chng tưi khưng phêën àêëu àïí cố vễ hoân hẫo.
Chng tưi chó cêìn cưë gùỉng lâm nhûäng sẫn phêím
tưët nhêët chng tưi cố thïí. Vâ nïëu chng hoân hẫo
thò tuåt vúâi quấ rưìi!”
Jobs thđch sẫn phêím ca hậng thúâi trang Levis,
nhûäng sẫn phêím mâ ngûúâi tiïu dng àïìu cẫm
thêëy cố nhiïìu sûå quan têm, chùm sốc vâ tònh u
àûúåc àùåt vâo àố. Vâ àố lâ nhûäng gò mâ Jobs àậ cưë

gùỉng lâm vúái Apple.
hêìn II.
ÀIÏÍM TÛÅA
CA TÂI NÙNG
Nối gổn nhêët vïì Jobs trong vông mưåt tûâ, thò tûâ
àố chó cố thïí lâ ÀAM MÏ. Ưng àam mï êm nhẩc,
àam mï tẩo ra nhûäng sẫn phêím th võ nhêët dânh
cho cåc sưëng. Vâ àố chđnh lâ àiïím tûåa ca sûå
thùng hoa tâi nùng ca Jobs tẩi Apple.
P
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 4342 STEVE JOBS & APPLE
Chûúng 1.
TƯI SINH RA
TẨI TRẤI ÀÊËT
Tưi bỗ hổc úã trûúâng Àẩi hổc Reed sau sấu thấng nhûng vêỵn
úã lẩi loanh quanh àïën têån mûúâi tấm thấng nûäa múái thûåc sûå
ra ài
Steve JobsSteve Jobs
Steve JobsSteve Jobs
Steve Jobs
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 4544 STEVE JOBS & APPLE
HỔC, PHẪI CỐ MƯÅT ÀƯÅNG LÛÅC
Trong nhûäng lêìn trô chuån ca mònh vúái giúái
trễ, Jobs nối vïì tíi thú ca mònh mưåt cấch sinh
àưång lẩ lng: “Tưi sinh ngây 24.2.1955 tẩi San
Francisco, California, M, Trấi àêët. Tưi nhúá chđnh
xấc thúâi khùỉc nghe tin John Kennedy bõ bùỉn. Tưi
àang ài bưå ngang qua àấm cỗ úã sên trûúâng àïí ài
vïì nhâ, khoẫng ba giúâ chiïìu, mưåt ai àố àậ kïu lïn
“Tưíng thưëng bõ bùỉn chïët”. Tưi cng nhúá rêët nhiïìu

vïì cåc khng hoẫng tïn lûãa Cuba. Tưi cố lệ
khưng ng ba hóåc bưën àïm vò súå rùçng, nïëu ài
ng thò sệ khưng bao giúâ thûác. Khi êëy, tưi àậ bẫy
tíi vâ tưi hiïíu chđnh xấc nhûäng àiïìu sệ xẫy ra
tiïëp sau àố. Tưi nghơ mổi ngûúâi sệ hânh àưång. Àố
thêåt sûå lâ nưỵi kinh hoâng mâ tưi sệ khưng bao giúâ
qụn, vâ nố cố lệ khưng bao giúâ thêåt sûå bõ xốa ài.
Tưi nghơ rùçng, mổi ngûúâi àïìu cẫm thêëy nhû vêåy
tẩi thúâi àiïím àố”.
“Mổi ngûúâi” mâ Jobs nhùỉc àïën, lâ mưåt thïë hïå
thanh niïn M thúâi k sung mận vâ hẩnh phc
nhêët sau chiïën tranh thïë giúái thûá hai. Mưåt thïë hïå
ngûúâi M àang khất khao chinh phc vâ lâm ch
thïë giúái bùçng thûúng mẩi. Mưëi bêån têm hâng àêìu
ca thanh niïn M lc bêëy giúâ lâ thûúng mẩi,
thûúng mẩi vâ thûúng mẩi.
Trấi ngûúåc vúái sưë àưng, Steve Jobs lẩi cẫm thêëy
rêët may mùỉn khi àûúåc cha, ưng Paul, mưåt ngûúâi
àân ưng mẩnh mệ chûa tưët nghiïåp trung hổc phưí
thưng, hûúáng àïën nghïì sûãa chûäa, thấo lùỉp mấy
mốc ngay tûâ rêët nhỗ. Ưng cố bân lâm viïåc úã ga-ra,
núi mâ khi Steve Jobs khoẫng nùm, sấu tíi, ưng
àậ dânh ra mưåt gốc nhỗ vâ bẫo: “Steve, àêy lâ bân
lâm viïåc ca con tûâ bêy giúâ”.
“Ưng àûa cho tưi mưåt đt dng c nhỗ hún dng
c ưng vêỵn lâm vâ chó cho tưi cấch sûã dng mưåt
cấi ba vâ nhòn xem cấch lâm nïn mổi thûá nhû
thïë nâo. Nố thêåt sûå rêët tưët cho tưi. Ưng dânh nhiïìu
thúâi gian vúái tưi, dẩy tưi lâm sao àïí tẩo nïn nhiïìu
thûá, lâm sao àïí thấo rúâi, lùỉp ghếp cấc thûá lẩi vúái

nhau. Mưåt trong nhûäng àiïìu mâ ưng àậ àïì cêåp àïën
mưåt cấch khấi quất lâ àiïån tûã. Ưng khưng cố sûå
hiïíu biïët sêu sùỉc vïì àiïån tûã nhûng ưng àậ tiïëp cêån
àïën vúái lơnh vûåc nây qua nhûäng chiïëc xe ư-tư vâ cấc
thûá khấc mâ ưng sûãa chûäa. Ưng cho tưi thêëy nhûäng
ngun tùỉc cú bẫn trong àiïån tûã vâ tưi trúã nïn rêët
quan têm àïën àiïìu àố”. – Steve Jobs kïí lẩi.
Trong bâi nối chuån vúái sinh viïn Àẩi hổc
Stanford (thấng 6.2005), Steve Jobs cho biïët, mònh
lâ con ca mưåt nûä sinh viïn trễ chûa chưìng, vûâa
tưët nghiïåp àẩi hổc. Côn theo tâi liïåu trïn trang
Bấch khoa toân thû múã thò ưng lâ kïët quẫ mưëi tònh
giûäa mưåt nûä sinh M (Joanne Carole Schieble) vâ
THAY ÀƯÍI CẤCH NGHE NHẨC CA THÏË GIÚÁI 4746 STEVE JOBS & APPLE
mưåt ngûúâi àân ưng Syria (Abdulfattah John
Jandali). Mưåt tìn sau khi sinh ra, Jobs àûúåc mang
cho lâm con ni vò mể ưng vêỵn côn phẫi hổc úã
trûúâng. Ưng bâ Paul Clara vâ Hagopian Jobs àậ
nhêån Jobs lâm con ni sau khi hûáa sệ cho ưng
vâo àẩi hổc. Jobs lúán lïn úã Thung lng Silicon
cng bưë mể ni (chuín àïën Mountain Wiew tûâ
San Francisco khi ưng lïn 5 tíi). Bưë ưng àûúåc
nhûúång lẩi cùn nhâ ngay trung têm Thung lng
Silicon, núi cố têët cẫ cấc k sû úã xung quanh. Phêìn
lúán thung lng Silicon thúâi gian êëy côn lâ nhûäng
khu vûúân vâ nố thêåt sûå lâ thiïn àûúâng.
Mùåc d bưë mể ni chûa tưët nghiïåp cêëp 3 nhûng
ln hûúáng ưng àïën viïåc thûåc hiïån lúâi hûáa vúái
ngûúâi mể àễ trûúác àêy lâ cho ưng ùn hổc tûã tïë, đt
nhêët lâ phẫi vâo àẩi hổc. Nhûng theo lúâi Jobs,

trûúâng hổc lâ cấi gò àố quấ khố khùn vâ chấn nẫn
vúái ưng. Do àûúåc mể dẩy àổc trûúác khi àïën trûúâng
nïn thúâi gian cố mùåt úã trûúâng ưng chó mën àổc
sấch vâ ra ngoâi àïí sùn àíi nhûäng con bûúám. Vúái
cêåu bế Jobs hiïëu àưång, ham tòm tôi, khấm phấ,
viïåc ài hổc chđnh lâ phẫi àûúng àêìu vúái mưåt quìn
lûåc khấc chûa tûâng gùåp vâ khưng hïì thđch. Àố
chđnh lâ nhûäng giấo viïn. “Hổ thêåt sûå mën loẩi bỗ
bêët k ham mën nâo ra khỗi tưi. Lc hổc lúáp ba,
tưi cố mưåt ngûúâi bẩn thên lâ Rick Farentino. Cấch
duy nhêët chng tưi cố niïìm vui lâ tẩo ra nhûäng trô
nghõch” – Jobs kïí.
Mưåt trong nhûäng trô nghõch àấng nhúá nhêët ca
Jobs vâ bẩn lâ trấo khốa cấc xe àẩp trong nhâ xe
khiïën mổi ngûúâi phẫi àïën 10 giúâ àïm sùỉp xïëp lẩi
xong. “Sûå kiïån” àố gêy chêën àưång àïën cấc giấo
viïn. Cẫ hai bõ àíi khỗi trûúâng rêët nhiïìu lêìn. Lïn
lúáp 4, Jobs phẫi àưëi mùåt vúái mưåt trong nhûäng võ
thấnh khấc trong àúâi mònh lâ cư giấo ch nhiïåm
lúáp. Sau khi cư hiïåu trûúãng cho rùçng, viïåc xïëp Rick
Farentino vâ Steve Jobs vâo cng lúáp lâ “ tûúãng
tưìi” vâ u cêìu phẫi tấch hổ ra, cư Hill (mưåt giấo
viïn giỗi) àậ ngêỵu nhiïn chổn Jobs vâo lúáp nêng
cao ca mònh. Àûúåc khoẫng hai tìn, bâ nối vúái
Jobs: “Steve nây, cư sệ nối vúái em vâi àiïìu. Cư sệ
cho em mưåt cú hưåi. Cư cố sấch bâi têåp toấn nây,
em cêìm vïì nhâ vâ tûå mònh giẫi nố rưìi mang lẩi
cho cư, nïëu àng 80% thò cư sệ cho em nùm àưla”
- Ưng hưìi tûúãng lẩi. “Vâ tưi nhòn cư: “Cư àiïn sao?”
– “Khưng ai àậ tûâng lâm àiïìu nây trûúác àêy vâ cư

sệ thûåc hiïån”- cư giấo trẫ lúâi. Vïì cú bẫn, cư êëy hưëi
lưå tưi trúã lẩi viïåc hổc bùçng kểo vâ tiïìn. Nhûng sûå
khuën khđch cư dânh cho tưi àậ phêìn nâo thưi
thc lông khao khất hổc ca tưi. Cư êëy cho tưi
nhûäng àưì dng àïí lâm cấc chiïëc mấy ẫnh. Tưi tûå
lâm ưëng kđnh ca chđnh mònh vâ lâm cẫ chiïëc mấy
ẫnh. Àiïìu àố thêåt sûå k diïåu”.
Chđnh àiïìu nây àậ khiïën ưng chun têm hổc
hânh hún. Nố lâm thay àưíi nhêån thûác ca ưng vïì
têìm quan trổng ca viïåc hổc têåp. “Tưi chùỉc chùỉn
100% rùçng, nïëu khưng cố cư Hill úã lúáp 4 vâ vâi
ngûúâi khấc, tưi sệ kïët thc cåc àúâi mònh trong nhâ