Patricia Lay Dorsey: Không can đảm mà cũng chẳng đáng thương hại pdf

Patricia Lay Dorsey: Không can đảm
mà cũng chẳng đáng thương hại

.
Lần đâu tiên tôi ngã do mất kiểm soát là vào tuổi 45. Trước đó, tôi đã
chạy marathon, đạp xe đạp dài 200 dặm cùng chồng vào cuối tuần, và
chỉ vừa mới nghỉ học múa hiện đại và múa ballet. Cơ thể vẫn luôn làm
theo những gì tôi yêu cầu cho đến khi đột nhiên nó trở thành phần khó
bảo nhất trong đời tôi. Tám tháng sau cú ngã ấy, tôi bị chẩn đoán bệnh
xơ cứng cơ kinh niên. Từ giây phút đó trở đi, tôi nhìn cơ thể mình như
nhìn một người lạ.
Tôi dần dần chuyển từ đi bộ sang đi bằng gậy, rồi từ gậy sang khung
tập đi, và vào năm 2000, từ khung tập đi sang một chiếc xe lăn ba bánh.
Trong suốt những năm đó, tôi dùng hội họa và thơ ca để diễn tả những
thay đổi của bản thân, nhưng chỉ đến khi quyết định theo ngành nhiếp
ảnh một cách nghiêm túc thì tôi mới dám dò xét cơ thể của mình. Trong
dự án ảnh chân dung đầu tiên, tôi chụp những nếp nhăn đã khiến mình
ngỡ nghàng mỗi lần nhìn vào gương. Dự án thứ hai, tôi chụp bộ ngực
xệ và cái bụng nhăn nhúm bèo nhèo. Tôi tránh đụng đến căn bệnh
khiến tôi bị liệt trong cả hai dự án đó.
Nhìn lại, tôi nhận thấy rằng phô thân thể trần truồng còn dễ hơn phô ra
sự thật về cái mà tôi phải đối mặt hàng ngày. Tôi không thoải mái lắm
khi cho phép người khác nhìn thấy những cuộc vật lộn tôi phải kinh
qua để làm những việc như: mở nắp hộp, cắt thức ăn, leo lên leo xuống
giường, và nhặt những thứ tôi đánh rơi trên sàn. Tôi đặc biệt ghét khi bị
nhìn thấy lúc bị ngã. Vậy tại sao tôi lại sẵn sàng chụp cảnh mình đang
làm những thứ đó?

.
Khi ngồi trên bồn cầu vào một buổi sáng tháng sáu năm 2008, tôi thấy
một dải nắng chiếu trên chiếc áo ngủ của mình. Tôi lấy máy ảnh và

chụp một tấm. Rồi tôi nhìn xuống, thấy một cái bóng hình mắt lưới trên
đôi chân trần, thế là tôi chụp cái đó luôn. Từ đấy trở đi, tôi luôn mang
theo máy ảnh trên người. Tôi chụp cảnh chồng đánh đàn piano cho tôi
hát, thậm chí còn chộp được vài tấm khi tôi bị té ngã khỏi xe lăn

.
Với tư cách của một họa-sĩ-chuyển-sang-nghề-chụp-ảnh, mỗi lần thấy
phóng sự hay bài báo nói về người khuyết tật, tôi đánh giá chúng theo
khía cạnh chuyên nghiệp lẫn cá nhân. Những tác phẩm nhìn chung thì
rất đẹp, nhưng các phó nhòm không-tàn-tật thường rơi vào một cái bẫy,
đó là miêu tả chủ thể như những người hoặc can đảm, hoặc đáng
thương hại, hoặc pha trộn cả hai. Là một phụ nữ sống chung với bệnh
tật, tôi biết tôi không dũng cảm cũng chẳng đáng thương hại; tôi đơn
giản chỉ đang cố hết sức mình để sống một cuộc sống đầy đủ với số
phận mà ông Trời đã an bài.
Tôi tự nhủ rằng mọi nỗi đau tôi cảm nhận được đều có giá trị, vì những
bức ảnh này sẽ cho mọi người hiểu rằng sống với thương tật là như thế
nào.

.
Thế nhưng, làm sao để tôi lột tả được sự thật đó bằng chiếc máy ảnh?
Hóa ra đấy là phần dễ nhất và cũng khó nhất. Chụp ảnh thì dễ thôi. Tất
cả những gì tôi cần chỉ là một chiếc nút bấm có thể điều khiển được từ
xa với chế độ hẹn giờ. Cái khó lộ mặt khi tôi nhìn kĩ vào từng phút giây
của một ngày của mình, cái bản năng tự vệ mà tôi xây dựng qua năm
tháng đều bị gỡ bỏ, làm những cảm giác yếu đuối và sự xấu hổ trỗi dậy
khiến tôi kinh ngạc với sức mạnh dữ dội của chúng. Chụp người khác
là một chuyện, chụp chính bản thân mình là một chuyện hoàn toàn
khác. Chẳng có chỗ nào để trốn.
Đáng giá hơn cả là việc cho người khác thấy rằng cuộc sống của tôi

thật kì diệu khi tôi tự nhìn nó. Cảm xúc của tôi bị thử thách rất nhiều,
nhưng chụp những bức chân dung tự họa này đã giúp tôi xem cơ thể
của mình một cách chân thực. Nó là một chiến binh, một đồng minh,
một người bạn thân nhất của tôi. Thay vì giữ vị trí lạ lẫm, nó trở thành
một cộng sự tuyệt vời, nó làm việc không ngừng nghỉ để giúp tôi sống
nốt cuộc sống mà tôi chọn. Đương nhiên, tôi phải tôn trọng những nhu
cầu cũng như hạn chế của nó; ngược lại, nó cho tôi sự tự do để được
làm chính mình. Tôi còn đòi hỏi được gì hơn nữa?
*
Patricia Lay Dorsey sinh năm 1942 tại thành phố Washington, Mỹ. Bà
tốt nghiệp trường Cao đẳng Nghệ thuật Smith và từng là một họa sĩ,
một giảng viên, và một nhà hoạt động từ thiện có cỡ. Năm 1988, khi bị
chẩn đoán mắc bệnh xơ cứng cơ kinh niên, bà mất dần hứng thú với
nghề họa sĩ và chuyển hẳn sang nhiếp ảnh từ năm 2006. SOI xin giới
thiệu bộ tác phẩm “Ngã đúng chỗ” (Falling into a place), cũng là tác
phẩm mới nhất của bà

.

.

.

.

.

.

.

.