Làm thế nào để tự hướng nghiệp chọn nghề? docx

Làm thế nào để tự hướng nghiệp-
chọn nghề?

Tự hướng nghiệp-chọn nghề ở đây không có nghĩa là bất cần sự giúp đỡ
của người khác, mà nó mang ý nghĩa: Sự giúp đỡ đó phải có giá trị cho
bạn, thật sự có thể giúp để bạn tự hướng nghiệp-chọn nghề cho mình.
Vậy những ai, những ai sẽ là người giúp bạn trong việc tự hướng
nghiệp-chọn nghề. Và làm thế nào để nhận biết đâu là lời khuyên chính
đáng nhất? Quyết định là ở nơi bạn, bạn chịu trách nhiệm về sự nghiệp
và cuộc đời của mình, không thể ai khác.

Việc chọn nghề vừa phải đáp ứng được nhu cầu nhân lực của xã hội:
không cần phải là nghề nghiệp cao sang nhưng nên là những nghề cần
thiết (lâu dài) trong xã hội, vừa phải phù hợp với sở thích, sở trường,
sức khỏe và đồng thời phải thích nghi với hoàn cảnh kinh tế của mình.
Đây là những điều cơ bản cần phải đáp ứng, một nhiệm vụ không hề dễ
dàng cho các bạn trẻ, vậy ta phải tìm sự trợ giúp từ đâu?

Từ những lời khuyên chân tình: Gia đình, họ hàng và bạn bè có thể là
những người giúp đỡ tuyệt vời nhất. Nhưng cũng có thể, họ sẽ là những
người gây nhiều rắc rối khủng khiếp nhất cho quyết định chọn lựa nghề
nghiệp của bạn. Thường là họ không có khả năng nhìn thấy tiềm năng thật
sự của bạn vì bị tình cảm chủ quan chi phối. (Quan hệ càng thắm thiết, áp
lực càng lớn, quyết tâm chọn lựa của bạn sẽ bị dao động càng nhiều bởi ảnh
hưởng của họ).
- Nếu người khuyên bạn là người hạnh phúc và thành đạt với lĩnh vực của họ
thì không có gì đảm bảo rằng bạn cũng vậy. Mỗi người có một năng lực và
sở thích khác nhau, phù hợp với những công việc khác nhau. Bạn đừng nghĩ
rằng nếu người thân của bạn thành công trong ngành chứng khoán chẳng hạn
thì bạn cũng sẽ trở thành một người giàu có nhờ nghề chứng khoán. Bạn có
thể lắng nghe lời khuyên của họ nhưng đừng áp dụng máy móc. Hãy quan

tâm đến lĩnh vực mà bạn yêu thích, có khả năng chứ đừng bắt chước một
cách máy móc.
- Tuy nhiên, sự góp ý của gia đình trong nhiều trường hợp lại rất chính xác
vì cha mẹ là người nhiều kinh nghiệm hơn lại hiểu rõ năng lực và những yếu
kém của bạn. Đặc biệt, khi đã có cơ sở hoạt động nghề tại gia đình, nhiều
bạn trẻ đã “non dạ” từ chối làm việc ngay cho nhà, thích bay nhảy bên ngoài
nên chọn học theo những ngành nghề hoàn toàn không liên quan đến nghề
nghiệp gia đình có sẵn. Thực tế, chỉ có một số ít là thành công phát huy được
năng lực, số còn lại thường phải bấp bênh tìm việc hoặc duy trì những công
việc làng nhàng, khi muốn làm việc cho gia đình thì lại tiếc công đã học. Vì
vậy, ngay từ bây giờ bạn hãy tham dự vào công việc gia đình, sớm tìm hiểu
kỹ càng nghiệp nhà trước khi chọn ngành học khác.
Bạn đừng ngại, với sự chuyên môn hóa ngày nay, dù gia đình làm nghề gì
cũng đều có các ngành học liên quan để bạn học cao lên, chuyên sâu hơn.
Khi đó, bạn càng có điều kiện phát huy cái học, tài năng của mình để phát
triển cơ sở riêng.
Lời khuyên từ những chuyên gia: Đừng bao giờ mất tiền nghe những
người hướng nghiệp thao thao bất tuyệt về những gì chỉ là lý thuyết. Khi đã
có một vài lựa chọn cuối cùng hãy gõ cửa những chuyên gia tìm những lời
khuyên xác đáng. Chuyên gia tư vấn nghề nghiệp hay bất cứ ai khác đều
không thể khẳng định nghề nghiệp nào thì phù hợp với bạn nhất. Họ chỉ có
thể đưa ra cho bạn lời khuyên, sự chỉ dẫn cơ bản nhất trong việc lựa chọn
nghề nghiệp và phần nào giúp quá trình quyết định lựa chọn nghề nghiệp
của bạn trở nên dễ dàng hơn mà thôi. Tất cả chỉ là để tham khảo, phải phân
tích một cách khoa học, loại trừ những nguồn tin nặng về ý nghĩa tiếp thị,
quảng cáo, chào hàng, chính bạn mới là người quyết định.
Thực tế, tự quyết là quan trọng nhất: Bạn sẽ thu được kết quả hay hơn,
điều chỉnh lại kế hoạch hướng nghiệp-chọn nghề của mình một cách sít sao
hơn và thực tế hơn, đó là:
- Cố gắng làm thử nhiều công việc khác nhau. Làm càng nhiều việc, bạn

càng hiểu rõ thêm công việc nào sẽ phù hợp với bạn trong thời gian lâu dài.
Khi đã có kinh nghiệm từ nhiều lĩnh vực khác nhau, cách nhìn vấn đề của
bạn sẽ đa dạng hơn. Tham quan thực tế các cơ sở sản xuất, không chỉ để các
bạn hiểu biết đối với nghề định chọn sẽ làm trong tương lai mà còn có thể
làm cho bạn hiểu rõ thêm giá trị của nghề này, hình thành sự hứng thú và
tâm nguyện cống hiến cho nghề đã chọn.
- Bạn sẽ tăng thêm cơ hội lựa chọn nghề nghiệp tốt hơn khi bạn không lẳng
lặng, âm thầm giải quyết một mình. Nếu bạn gặp gỡ, trao đổi với người
khác, bạn có thể nói về cuộc sống của bạn, cảm xúc của bạn, băn khoăn của
bạn và nghề nghiệp gì bạn muốn theo. Trong cộng đồng, bạn có thể học
được từ những kinh nghiệm của người khác và nhiều quan điểm khác nhau.
Vấn đề là: Làm thế nào để họ chia sẻ trình độ chuyên môn, kinh nghiệm và
kiến thức của họ, giúp bạn tìm được hướng đi đúng cho mình?
Ai là người có kinh nghiệm thích đáng để giúp bạn tìm hiểu ngành nghề
muốn học?
Ai là người có năng lực giúp đỡ? Người có thể củng cố, tăng tự tin cho bạn,
giúp bạn có thể tự lực, tự đánh giá mình?
Ai là người có đủ kiến thức về lĩnh vực bạn muốn học? - Đôi khi các chuyên
gia (trình độ cao) lại không thích hợp, vì họ không thể nhớ hoặc nhận ra giá
trị và những khó khăn của giai đoạn đầu nghề.
Như vậy, những phẩm chất của người bạn cần tìm đó là:
- Biết lắng nghe: Vì bạn nên hỏi và trao đổi vấn đề qua tiếp xúc trực tiếp.
- Chân thật và thân mật: Khiến bạn cảm thấy thoải mái và thích thú.
- Tôn trọng nhau: Vấn đề của bạn cần được trình bày trên cương vị bình
đẳng.
- Thực tế: Nếu ước mơ và mục đích của bạn là hão huyền, họ sẽ giúp bạn trở
lại thực tế một cách nhẹ nhàng.
- Không cao đạo: Đánh giá bạn, chia sẽ ý kiến với bạn nhưng không lên
giọng khuyên bảo kiêu kỳ. Họ để bạn tự giải quyết những vấn đề của bạn, để
bạn tự quyết định, không chỉ trích hay kết tội bạn về những lỗi lầm. Quan

tâm giúp đỡ bạn bằng những nhiệm vụ thách thức và tặng bạn những kinh
nghiệm của họ.
Một khi bạn cảm nhận được ai đó là người có thể giúp đỡ, (ví dụ: người mà
bạn sẵn sàng chọn làm người chủ, người thầy của mình), hãy liên hệ ngay
với họ, giải thích tại sao bạn cần sự giúp đỡ của họ và nhờ họ (nếu họ quan
tâm).
Tóm lại, để tìm một người có khả năng cố vấn cho bạn, hay nói khác đi:
Trước một lời khuyên, bạn hãy xem xét đó có phải là người bạn cảm thấy
thoải mái bên cạnh, người có thể đưa ra những ý kiến phản hồi tích cực, đưa
ra những lời phê bình xây dựng và những ý tưởng để bạn cố gắng hay
không? Họ có quan tâm giúp đỡ bạn, đánh giá bạn, nhưng để bạn tự giải
quyết những vấn đề của bạn, để bạn tự quyết định và có hay không chỉ trích,
kết tội bạn?