báo cáo nghiên cứu khoa học 'tọa đàm hoàn thuế giá trị gia tăng thực trạng và giải pháp '

TỌA ĐÀM HOÀN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
Ngày 14/12/2002, Khoa luật thương mại trường ĐH
luật TP.HCM tổ chức buổi tọa đàm “Hoàn thuế giá trị
gia tăng: Thực trạng và giải pháp”. Tham gia tọa đàm
có đại diện một số cơ quan tại TP. HCM như Cục
Thuế, Viện Kinh tế, Hải quan, Chi cục quản lý thị
trường, Công an TP. HCM… cùng các thầy cô giáo
trong nhà trường.
Tiến sĩ luật học Nguyễn Thái Phúc, Phó Hiệu trưởng
nhà trường đã đọc báo cáo đề dẫn nêu rõ mục đích
của buổi tọa đàm “không có tham vọng sẽ giải quyết
toàn bộ những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan
đến khấu trừ, hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) mà
chỉ dừng lại ở việc thảo luận một số nội dung liên
quan dưới góc độ của những người làm công tác thực
tiễn và giảng dạy về luật thuế”. Sau khi điểm qua một
số khiếm khuyết trong việc thực hiện Luật thuế
GTGT, báo cáo đề dẫn nêu một số vấn đề cần tập
trung thảo luận như: thực trạng pháp Luật thuế
GTGT nói chung và những quy định về khấu trừ,
hoàn thuế; cơ chế pháp lý điều chỉnh hoạt động khấu
trừ hoàn thuế GTGT; bất cập trong các văn bản pháp
luật thuế GTGT hiện hành; nhận diện tổng quan các
hành vi vi phạm pháp luật phổ biến trong lĩnh vực
hoàn thuế, đặc điểm, nguyên nhân và giải pháp ngăn
chặn; đề xuất các giải pháp sửa đổi quy định pháp
luật thuế GTGT hiện hành và cơ chế thực thi pháp
luật thuế GTGT…
Có tới sáu bản tham luận được trình bày tại buổi tọa
đàm dưới các góc độ thực tiễn quản lý như: “Tình

hình thực hiện hoàn thuế GTGT trong các năm qua
tại TP. HCM và những bất cập trong các quy định
của pháp luật về vấn đề hoàn thuế”; “Một số biện
pháp nhằm góp phần ngăn chặn gian lận trong việc
hoàn thuế GTGT của cơ quan Hải quan”; “Công tác
đấu tranh phòng chống tội phạm trong lĩnh vực hoàn
thuế GTGT trên địa bàn TP. HCM”; “Các hành vi vi
phạm Luật thuế GTGT dưới góc độ pháp lý hình sự”,
v.v…
Nội dung các tham luận đã gợi mở nhiều vấn đề được
các đại biểu tham gia tọa đàm thảo luận sôi nổi.
Với tư cách người chủ trì buổi tọa đàm, TS. Nguyễn
Thái Phúc đã khái quát thực trạng hoàn thuế GTGT
qua các ý kiến thảo luận. Đó là:
1. Luật thuế GTGT khái quát đến mức sơ sài, khó áp
dụng các văn bản dưới luật hướng dẫn thi hành Luật
thuế GTGT quá nhiều, lại luôn thay đổi kéo theo sự
không ổn định của bản thân Luật thuế GTGT;
2. Các văn bản hướng dẫn thi hành lại không phù hợp
với quy định của văn bản luật hoặc nội dung các văn
bản này vượt quá thẩm quyền của cơ quan ban hành.
Nội dung hướng dẫn cũng chỉ là giải pháp tình thế,
chắp vá mà không được nghiên cứu, không dựa trên
một cơ sở lý luận nào làm cho sắc thuế GTGT dần
dần bị nhào nặn bóp méo là nguyên nhân dẫn đến sự
không ổn định của thuế GTGT;
3. Cơ chế áp dụng, thực hiện pháp luật thuế GTGT
còn nhiều yếu kém, chưa tạo dựng được một cơ chế
pháp lý hoàn chỉnh, đồng bộ và thật khoa học để
chuyển tải pháp luật thuế GTGT như là một sắc thuế

đơn giản và tiên tiến vào cuộc sống. Với những chủ
trương đổi mới theo hướng thông thoáng hơn trong
lĩnh vực pháp luật về doanh nghiệp và đăng ký kinh
doanh, song các cơ quan nhà nước lại bị bó tay, vô
hiệu hóa trước những hành vi lạm dụng sự thông
thoáng đó để trục lợi trong việc hoàn thuế GTGT;
4. Thiếu vắng một cơ chế giám sát kiểm tra thật hữu
hiệu quy trình đăng ký nộp thuế, kê khai, khấu trừ
hoàn thuế, với chủ trương “tiền thoái hậu kiểm” tạo
không ít thuận lợi cho các doanh nghiệp song không
phải tất cả các đối tượng được hoàn thuế đều có thể
áp dụng cơ chế này…
Buổi tọa đàm đã thu được kết quả bổ ích cho việc
nghiên cứu và giảng dạy về luật thuế hiện nay trong
Trường Đại học Luật TP. HCM.