bai 24: so luoc ve hop chat co oxi cua clo

Ngày soạn: 11/11/2009

BÀI 24: SƠ LƯỢC VỀ HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA CLO
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức:
Học sinh biết:
- Thành phần, tính chất của nước Gia – ven, clorua vôi;
- Ứng dụng và cách điều chế các hợp chất đó.
Học sinh hiểu:
- Nguyên nhân làm cho nước Gia – ven, Clorua vôi có tính tẩy màu, sát trùng.
- Vì sao không để được nước Gia – ven lâu ngoài không khí.
2. Về kĩ năng:
- Học sinh có thể dựa vào cấu tạo phân tử để suy ra tính chất.
- Học sinh có kĩ năng viết các phương trình phản ứng.
- Vận dụng các ứng dụng của các hợp chất trên vào đời sống.
3. Về giáo dục:
- Sử dụng hiệu quả, an toàn nước Gia – ven, clorua vôi trong thực tế.
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên: - Chai đựng nước Gia-ven, mẫu clorua vôi, giấy màu, ống nghiệm…
Học sinh: - Ôn bài cũ, đọc trước bài mới
III. TIẾN TRÌNH BÀI MỚI
1. Ổn định lớp (2 phút): Ổn định chỗ ngồi và kiểm tra sĩ số.
2. Nội dung bài mới (43 phút):
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1 (8 phút)
Kiểm tra bài cũ, vào bài mới
* Kiểm tra bài cũ:
• Các số oxi hoá có thể có của Clo?
Các số oxi hoá đó thể hiện trong các hợp
chất của Clo với các nguyên tố nào?
• Nêu các tính chất hoá học của Clo?

• Các số oxi hoá của Clo:
-1 trong hợp chất với H
2
và kim loại
0 đơn chất
+1
+3 trong hợp chất với Oxi, Flo
+5
+7
• Tính chất hoá học của Clo: tính oxi
Viết phương trình phản ứng minh hoạ.
* Vào bài mới: Chúng ta đã được tìm hiểu
về các hợp chất của Clo với hiđro và kim
loại. Chúng có rất nhiều ứng dụng như:
KCl làm phân bón, ZnCl
2
có khả năng diệt
khuẩn, AlCl
3
dùng làm xúc tác trong tổng
hợp hữu cơ Vậy thì ngoài các hợp chất
trên, clo có tạo hợp chất với các nguyên tố
nào nữa và các hợp chất đó có ứng dụng
gì thì trong bài mới hôm nay chúng ta sẽ
cùng tìm hiểu.
Bài 24: Sơ lược về hợp chất
có oxi của Clo
hoá mạnh.
- Tác dụng với kim loại:
2Na + Cl

2
2NaCl
- Tác dụng với hiđro:
H
2
+ Cl
2
2HCl
- Tác dụng với nước:
Cl
2
+ H
2
O HCl + HClO
Hoạt động 2 (15phút)
Tìm hiểu về nước Gia - ven
I. NƯỚC GIA – VEN
1. Thành phần
Cho học sinh quan sát lọ đựng nước Gia –
ven và giới thiệu thành phần hoá học của
nước Gia – ven.
Nước Gia – ven là dung dịch hỗn hợp muối
NaCl và NaClO.
Yêu cầu học sinh xác định các axit tương
ứng với các muối trên. Gọi tên axit và
muối tương ứng.
*Gốc Cl
-
có tên gọi là gốc clorua,
Gốc ClO

-
có tên gọi là gốc hipoclorit.
2. Tính chất hoá học
HCl NaCl
Axit clohiđric Natri clorua
HClO NaClO
Axit hipoclorơ Natri hipoclorit
- Làm thí nghiệm thể hiện tính tẩy màu của
nước Gia – ven. Yêu cầu học sinh nêu hiện
tượng và rút ra nhận xét.
- Nguyên nhân để nước Gia – ven có tính
tẩy màu?
NaClO là muối của axit yếu (yếu hơn cả
axit H
2
CO
3
), do đó trong không khí ẩm (có
mặt CO
2
) sẽ xảy ra phản ứng:
NaClO + CO
2
+ H
2
O → NaHCO
3
+ HClO
- Tại sao nước Gia – ven có tính oxi hoá
mạnh?

Đúng vậy. Ngoài ra, khi có ánh sáng,
HClO dễ bị phân tích cho oxi nguyên tử
cũng là một tác nhân oxi hoá mạnh.
HClO as HCl + [O]
- Cần chú ý gì trong sử dụng nước Gia –
ven?
Kết luận về tính chất của nước Gia – ven:
+) Dễ bị phân huỷ
+) Có tính oxi hoá mạnh
3. Ứng dụng
Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách giáo
khoa và liên hệ thực tiễn để rút ra ứng
dụng của nước Gia – ven.
4. Điều chế
a) Trong phòng thí nghiệm: nước Gia –
ven được điều chế bằng cách cho khí Clo
tác dụng với dung dịch NaOH loãng,
nguội.
Cl
2
+ 2NaOH NaCl + NaClO + H
2
O
nước Gia – ven
Quá trình phản ứng:
Giấy màu nhạt dần chứng tỏ nước Gia –
ven có tính tẩy màu.
Do NaClO và HClO là những chất có tính
oxi hoá mạnh.
Không để nước Gia – ven lâu ngoài không

khí do xảy ra phản ứng với CO
2
.
- Tẩy trắng vải, sợi, giấy.
- Tẩy uế chuồng trại chăn nuôi, nhà vệ sinh.
- Đầu tiên, Clo tác dụng với nước trong
dung dịch tạo thành hỗn hợp 2 axit HCl và
HClO.
1) Cl
2
+ H
2
O HCl + HClO
- Sau đó, hỗn hợp 2 axit này tác dụng với
NaOH để tạo thành hỗn hợp 2 muối NaCl
và NaClO.
2) HCl + HClO + 2NaOH NaCl +
NaClO + H
2
O
b) Trong công nghiệp:
Điều chế nước Gia – ven bằng cách điện
phân dung dịch muối ăn (15÷20%) trong
thùng điện phân không có màng ngăn.
Do không có màng ngăn nên Cl
2
thoát ra ở
anôt tác dụng với NaOH (cũng vừa được
tao thành ở catôt) trong dung dịch tạo ra
nước Gia – ven.

Cl
2
+ 2NaOH NaCl + NaClO + H
2
O
*Nước Gia – ven được Berthollet điều chế
lần đầu tiên tại thành phố Javen gần thủ
đô Paris của Pháp.
2NaCl + 2H
2
O đpdd 2NaOH + H
2
↑ + Cl
2
↑
(-) (+)
Hoạt động 3 (15 phút)
Tìm hiểu về Clorua vôi
II. CLORUA VÔI
1. Tính chất vật lí
Cho học sinh quan sát mẫu Clorua vôi,
nêu nhận xét?
CTPT: CaOCl
2
Cl
CTCT: Ca
O Cl
Yêu cầu học sinh xác định số oxi hoá của
Clorua vôi là chất bột màu trắng, xốp, có
mùi xốc của khí Clo.

Theo CTPT: số oxi hoá của Clo là 0
Clo trong CTPT và CTCT.
Rút ra nhận xét về đặc điểm của muối
này?
Khái niệm:
Muối hỗn tạp là muối của một kim loại
với nhiều loại gốc axit khác nhau.
Như vậy, clorua vôi là muối hỗn tạp.
2. Tính chất hoá học
Dựa vào công thức cấu tạo, hãy dự đoán
tính chất của Clorua vôi? Viết phương
trình phản ứng minh hoạ.
3. Ứng dụng
Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách giáo
khoa và nêu ứng dụng của Clorua vôi?
4. Điều chế
Clorua vôi được điều chế bằng cách cho
khí Clo đi qua vôi tôi hoặc sữa vôi ở 30
o
C.
Cl
2
+ Ca(OH)
2

 →
C
0
30
CaOCl

2
+ H
2
O
Gợi ý cho học sinh viết quá trình phản ứng
tương tự như điều chế nước Gia – ven.
Theo CTCT:
Cl
-1
Ca
O Cl
+1
Nguyên tố Ca liên kết với 2 gốc axit là gốc
Cl
-
và gốc ClO
-
.
Do chứa gốc ClO
-
nên cũng như nước Gia
– ven, Clorua vôi cũng có tính oxi hoá
mạnh.
- Tác dụng với chất khử:
CaOCl
2
+ 2HCl → CaCl
2
+ Cl
2

↑ + H
2
O
- Tác dụng với CO
2
trong không khí ẩm:
2CaOCl
2
+ CO
2
+ H
2
O → CaCl
2
+
CaCO
3
↓+ 2HClO
- Tẩy trắng vải, sợi, giấy.
- Tẩy uế hố rác, cống rãnh, chuồng trại
chăn nuôi
- Tinh chế dầu mỏ.
- Xử lý chất độc, bảo vệ môi trường.
1) Cl
2
+ H
2
O HCl + HClO
OH + HCl Cl
Ở nhiệt độ thường:

2Cl
2
+ 2Ca(OH)
2
CaCl + 2H
2
O
+ Ca(ClO)
2
(canxihipoclorit)
So sánh sản phẩm canxihipoclorit và
clorua vôi?
2) Ca
 →
C
0
30
Ca + 2H
2
O
OH + HClO O Cl
- Giống nhau: đều có tính oxi hoá mạnh do
có chứa gốc hipoclorit.
- Khác nhau: clorua vôi là muối hỗn tạp, ở
dạng rắn còn canxihipoclorit không là muối
hỗn tạp, ở dạng dung dịch.
Hoạt động 4 (5 phút)
Củng cố kiến thức
* Tóm tắt lại kiến thức trọng tâm về:
- Thành phần của nước Gia – ven

- Tính chất và clorua vôi
- Điều chế
* Giao bài tập về nhà.