đào tạo nhân lực cho các bến cảng container ở việt nam

ĐÀO TẠO NHÂN LỰC CHO CÁC BẾN CẢNG CONTAINER
Ở VIỆT NAM



TS. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG
Bộ môn Kinh tế Vận tải – Du lịch
Khoa Vận tải – Kinh tế
Trường Đại học Giao thông Vận tải

Tóm tắt: Bài báo trình bày những đặc điểm nổi bật của bến cảng container, bao gồm các khu
chức năng, các trang thiết bị, công nghệ quản lý và khai thác hiện đại. Với các đặc điểm đó đòi hỏi
lao động của cảng ở các vị trí công việc khác nhau phải có chuyên môn, nghiệp vụ vững chắc mới
có thể thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và khai thác
cảng. Bài cáo cũng trình bày một số hạn chế nổi bật của đội ngũ lao động đang làm việc tại các
bến cảng container của Việt Nam. Điều này cho thấy họ cần được đào tạo để nâng cao chuyên
môn, nghiệp vụ để đáp ứng các yêu cầu của nhân lực cảng container nói chung.
Summary: This acticle presents highlight features of container terminals, including: function
areas, modern facilities, management and operation technologies. Port labours working at
different positions, thetefore, are required to have sufficient professional and competence to
perform their duties well so as to greatly contribute to increase the effectiveness of management
and operation in their container terminals. This article also shows some strong weaknessess of
workforce working at Vietnam container terminal. Hence, it is necessary for them to be trained to
improve their specialist knowledge in order to meet the demand of workforce in container terminal
in general.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Cảng biển nói chung và cảng container
nói riêng đóng vai trò là mắt xích quan trọng
trong dây chuyền vận tải biển phục vụ lưu

thông hàng hóa xuất, nhập khẩu. Hiệu quả
khai thác và chất lượng dịch vụ cung cấp cho
khách hàng của cảng phụ thuộc rất lớn vào
chất lượng của đội ngũ nhân lực cảng. Trong
điều kiện của Việt Nam, đội ngũ nhân lực
đang làm việc tại các bến cảng container còn
nhiều hạn chế về chuyên môn nghiệp vụ
chuyên sâu phục vụ tàu và hàng container.
Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến năng
lực cạnh tranh của các cảng, do đó cần nâng
cao kiến thức nghiệp vụ phục vụ container tại
các bến cảng container của Việt Nam
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC NGHIÊN
CỨU
Sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh
tế Việt Nam trong xu thế hội nhập kinh tế khu
vực và toàn cầu đã kéo theo nhu cầu buôn bán
thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với các
quốc gia. Vận tải container đường biển là
phương thức vận tải rất kinh tế, đã đáp ứng
các yêu cầu của nhà xuất nhập khẩu về tiết
kiệm chi phí tiền bạc và thời gian vận chuyển,
bảo quản, xếp dỡ, giao nhận ; đảm bảo an
toàn cho hàng hóa trong quá trình lưu thông,
do đó vận tải container đường biển góp phần
quan trọng thúc đẩy thương mại hàng hóa xuất
nhập khẩu của đất nước. Cùng với sự phát
triển khoa học kỹ thuật, công nghệ vận tải đã

có những thay đổi đáng kể bao gồm cả khâu
vận chuyển và các dịch vụ tại cảng biển. Cảng
container là cơ sở hạ tầng phục vụ vận tải
biển, với vai trò này cảng container được quy
hoạch theo các khu chức năng chính như sau:
- Khu cầu bến: gồm hệ thống cầu tàu và
trang thiết bị chuyên dụng (Quay Gantry
Cranes thế hệ Panamax, Post Panamax và
Super Post Panamax), xếp dỡ container phục
vụ tàu trọng tải 4.000 TEU đến 10.000 TEU.
- Hệ thống bãi CY (Container Yard): Bao
gồm các khu đất được quy hoạch phân chia
khoa học theo chiều hàng xuất, nhập, bãi
container rỗng, container lạnh để lưu giữ
container trong thời gian lưu cảng. Tại đây
thiết bị xếp dỡ chính có tính chuyên dụng
thường được sử dụng phục vụ container gồm
RTG (Ruber Tired Gantry crane), RMG (Rail
Mounted Gantry Crane) kết hợp hệ thống
Chassi và đầu kéo vận chuyển container giữa
cầu tàu và bãi.

- Kho CFS (Container Freight Station):
Kho đóng rút và bảo quản hàng hóa trong
Container loại LCL (Less than Container
Load), xe nâng công suất nhỏ thường được sử
dụng phục vụ đóng rút hàng tại kho này.
- Khu cổng giao nhận (Gate): Khu vực
được bố trí tại vị trí tiếp giáp giữa địa phận
cảng và khu vực giao thông công cộng. Tại
các cảng hiện đại khu vực giao nhận được
thiết lập gồm nhiều làn xe, tại mỗi làn xe lắp
đặt trang thiết bị hiện đại (thiết bị nhận dạng
bằng cảm quang, sóng âm thanh ) nhằm
kiểm soát lái xe, phương tiện chuyên chở và
container ra vào cảng. Chức năng của khu này

không chỉ kiểm tra tính hợp pháp hợp lệ của
phương tiện, hàng hóa ra vào cảng, mà thông
qua kiểm soát thu nhận thông tin phục vụ điều
hành giao nhận container trong bãi.
Các hoạt động khai thác cảng phục vụ tàu
và hàng container đến cảng đòi hỏi được điều
hành, quản lý, giám sát liên hoàn giữa các khu
chức năng nhằm quản lý và khai thác nguồn
lực của cảng đạt hiệu quả cao, không ngừng
nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho
khách hàng. Để đáp ứng yêu cầu này, các


cảng container hướng tới tính hiện đại trong
quản lý và khai thác cảng. Các cảng sẽ phải
trang bị các thiết bị xếp dỡ tiên tiến, ứng dụng
công nghệ thông tin, truyền thông hiện đại.
Công nghệ thuyền thông thông tin hiện đại
thường được các cảng Container hiện đại áp
dụng gồm: công nghệ truyền thông dữ liệu
điện tử EDI (Electronic Data Interchange),
công nghệ truyền thông WIFI với các hệ
thống phần mềm phục vụ quản lý và khai thác
cảng (hệ thống nhận dạng thiết bị, container
bằng sóng âm thanh RFID - Radio Frequency
Identity; hệ thống xác định vị trí thực tại của
container RTLS - Real Time Location
System; hệ thống khai thác bến container tự
động SPARCS N4; hệ thống xếp dỡ container
tự động trong bãi MACH (Marine container

Handling System)
Như vậy, các cảng container khi vận
hành khai thác muốn đạt hiệu quả cao, cung
cấp chất lượng dịch vụ tốt cho khách hàng đòi
hỏi đầu tư lớn trang thiết bị tiên tiến, mua các
phần mềm quản lý và khai thác hiện đại, tuy
nhiên cần phải đầu tư cho đội ngũ nhân lực
của cảng để họ có đủ trình độ tiếp cận các
công nghệ quản lý, khai thác tiên tiến hiện
đại, có kỹ năng nghiệp vụ thực hiện các tác
nghiệp điêu luyện. Chỉ khi cảng đáp ứng các
yêu cầu đó mới đảm bảo không lãng phí
nguồn lực đầu tư và khai thác cảng container.
Nguồn nhân lực để vận hành cảng
container có thể chia ra:
 Lao động trực tiếp, bao gồm lao
động theo nghề nghiệp:
 Công nhân vận hành thiết bị (lái cẩu bờ,
cẩu bãi, xe nâng, đầu kéo ): Các lao động
này đòi hỏi chuyên môn vận hành thiết bị xếp
dỡ hoặc vận chuyển, có kiến thức về phương
tiện vận tải và container đường biển, kiến thức
ngoại ngữ và kỹ năng tin học để sử dụng thiết
bị và khai thác phần mềm ứng dụng trong
quản lý và điều hành khai thác cảng container.
 Nhân viên giao nhận: Thực hiện nhiệm
vụ giao nhận container tại cầu tàu, tại bãi, tại
khu vực cổng. Do vị trí thực hiện nhiệm vụ có
khác nhau nên các nhiệm vụ cụ thể của nhân
viên giao nhận có khác nhau. Tuy nhiên họ

đều được yêu cầu có nghiệp vụ giao nhận
hàng hóa, kiến thức về vận tải biển, khai thác
cảng container, có trình độ ngoại ngữ, kỹ năng
tin học để sử dụng thiết bị và khai thác phần
mềm quản lý và khai thác cảng có liên quan.
 Công nhân bốc xếp: Là đội ngũ lao
động liên quan trực tiếp đến công việc tại kho
CFS thực hiện nhiệm vụ khuân vác, đóng gói,
thu gom hàng hóa để đóng vào container
hoặc dỡ ra khỏi container. Các lao động này
phải có nghiệp vụ bốc xếp hàng hóa ra vào
container, kiến thức về hàng hóa vận chuyển
đường biển, có ngoại ngữ và trình độ tin học
để nắm bắt các thông tin về hàng hóa xếp dỡ
trong kho CFS.
 Lao động quản lý:
 Ban lãnh đạo;
 Nhân viên các phòng ban: Đội ngũ lao
động này thực hiện các nhiệm vụ làm kế
hoạch, quản lý lao động, tiền lương cho lao
động cảng, quản lý vật tư, tài sản, Đối với
các lao động này đòi hỏi có trình độ nghiệp vụ
quản lý, trình độ chuyên môn về vận tải biển
và khai thác cảng container, có trình độ ngoại
ngữ, kỹ năng tin học tốt để sử dụng thiết bị và
khai thác tốt các thông tin quản lý. Nhân viên
văn phòng khi được trang bị các chuyên môn
và nghiệp vụ đó, họ sẽ thực hiện tốt chức năng
tham mưu cho ban lãnh đạo ra quyết định thực
hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh đảm bảo

mục tiêu ngắn hạn và dài hạn của doanh
nghiệp cảng.
Trong điều kiện của Việt Nam, các cảng
container theo đúng nghĩa của nó đang được



hình thành, một số cảng có tiềm lực lớn về
xếp dỡ container của đất nước như Công ty
Tân cảng Sài Gòn; bến container quốc tế Việt
Nam (VIC); cảng Chùa Vẽ Hải Phòng đã
trang bị thiết bị xếp dỡ hiện đại như cần cẩu
giàn xếp dỡ tại cầu tàu, cẩu khung bánh lốp
(RTG), hoặc cẩu khung chạy trên ray (RMG),
xe nâng khung (Schaddle Carrier), tuy nhiên
số lượng cần cẩu chưa đáp ứng đủ theo nhu
cầu phát triển của cảng hiện tại cũng như
trong tương lai. Nhân lực của các bến cảng
container của Việt Nam hiện nay có nhiều bất
cập, trình độ chuyên môn về vận tải container
đường biển và đặc biệt là kiến thức về khai
thác cảng container chưa được đào tạo căn
bản và chuyên sâu, chỉ mang tính huấn luyện,
bồi dưỡng. Một số cảng đã ứng dụng công
nghệ thông tin truyền thông hiện đại EDI,
Wiless phục vụ quản lý và khai thác cảng
(Tân cảng, Hải Phòng, VIC) tuy nhiên chưa
đồng bộ.
Trong quá trình các cảng khai thác công
nghệ hiện đại có nhiều bất cập nảy sinh, một

trong nguyên nhân lớn từ nhân lực của cảng.
Lao động quản lý chưa có nhiều kiến thức về
quản lý cảng hiện đại với nhiều thiết bị tiên
tiến, kết hợp ứng dụng công nghệ quản lý hiện
đại, do đó hiệu quả quản lý và khai thác cảng
chưa được như mong muốn. Đội ngũ lao động
trực tiếp (nhân viên vận hành thiết bị, nhân
viên giao nhận) chưa được đào tạo chuyên sâu
về khai thác cảng container, tiếp cận công
nghệ khai thác và quản lý hiện đại tỏ ra lúng
túng, có nhiều sai sót, nhẫm lẫn. Các bất cập
trên đã gây lãng phí nguồn lực của cảng, tăng
chi phí, tăng giá thành xếp dỡ và giá thành lưu
kho bãi, dẫn đến hiệu quả khai thác cảng
không cao, chất lượng dịch vụ cung cấp cho
khách hàng thấp, kém tính cạnh tranh so với
các cảng khác trong khu vực. Từ những bất
cập về nhân lực trên cho thấy, các cảng cần
tăng cường công tác đào tạo nhân lực cho đội
ngũ lao động của mình tại các trường đại học
hoặc trường nghiệp vụ để nâng cao kiến thức
chuyên môn về khai thác cảng container.
III. KẾT LUẬN
Do đặc thù mang tính chuyên dụng và
hiện đại của bến cảng container, đòi hỏi
nguồn lực tài chính để đầu tư phát triển, song
điều không kém phần quan trọng là sự đầu tư
phát triển nguồn nhân lực cảng. Trường Đại
học Giao thông Vận tải thuộc Bộ Giáo dục và
Đào tạo đã và đang đào tạo ngành Kinh tế vận

tải thủy - bộ, và sắp tới đào tạo ngành vận tải
biển là những ngành trang bị cho người học
kiến thức về quản lý và khai thác cảng thủy
nói chung và cảng container nói riêng. Trường
cũng sẽ hợp tác với các đơn vị cảng, bồi
dưỡng nghiệp vụ về vận tải biển và khai thác
cảng container cho lực lượng lao động của
cảng. Với các kiến thức được đào tạo tại
trường giúp lao động của cảng nâng cao trình
độ căn bản và chuyên sâu về khai thác và
quản lý cảng container, góp phần nâng cao
hiệu quả lao động, tăng hiệu quả khai thác
cảng, tăng tính cạnh tranh với các cảng trong
khu vực.

Tài liệu tham khảo
[1]. China Intermadal Transpot services to the
Interrio Project (2003) Advisory 2 “Hi - Tech
Solution for Container Terminal Management”,
webesite:
to
Intermadal Transport Services Provider, Operation
Manual, China.
[2]. “Market Driven Control Terminal
Management”, website:
-
r.se/~pdv/Papers/COMPIT2003.pdf
.
[3]. “Automated Transport Systems For Container
Terminal”, website:

/>dsite/de/news/pdf/AGV_Prospekt_uk.pdf
♦