Sự đe dọa tính mạng từ bất thường mạch não (Kỳ 1) docx

Sự đe dọa tính mạng từ bất
thường mạch não
(Kỳ 1)

Hình ảnh túi phình động mạch não
Những cơn đau đầu bất thường rất có thể phải nghĩ đến dấu hiệu của xuất
huyết vùng dưới màng nhện của não do phình mạch hình túi bị vỡ hay chảy máu
từ dị dạng động tĩnh mạch não hoặc xuất huyết trong não nguyên phát lan tới
vùng màng nhện Tất cả những dấu hiệu bất thường cần được chẩn đoán và điều
trị kịp thời.

Phình động mạch não là một bệnh lý thường gặp. 1% số trường hợp ngẫu
nhiên phẫu tử thi cho thấy có phình động mạch não. Đa số phình động mạch
thường nhỏ, không gây biến chứng và không được phát hiện. Tuy nhiên một số
khác có thể lớn dần, chèn ép nhu mô não và thần kinh chung quanh, gây các triệu
chứng như:
- Nhức đầu: Nhức đầu dữ dội xảy ra khi nứt phình động mạch não. Máu
kích thích nhu mô não và gây đau đớn nhiều. Bịnh nhân có thể mô tả rằng đây là
một cơn đau đầu “tệ hại nhất xảy ra trong đời”. Khi đó bác sĩ cần phải nghĩ đến
khả năng có phình động mạch não. Có thể kèm theo buồn nôn và nôn.
- Tê, hoặc yếu một bên mặt.
- Dãn đồng tử một bên
- Thay đổi thị lực
Điều đáng lo ngại nhất là khi nứt hoặc vỡ ra, các phình động mạch não có
thể gây tai biến mạch não hoặc tử vong. Thường chảy máu vào màng nhện (một
trong các màng bao não và ống tuỷ sống) và được gọi là xuất huyết dưới màng
nhện. Xuất huyết dưới màng nhện có thể gây đau và cổ cứng.

Phình Động mạch não – định nghĩa và nguyên nhân
Não được nuôi bằng máu nhận từ các động mạch của lục giác Willis.
Lục giác Willis nằm ở đáy não và có cấu trúc của một vòng tròn do các động mạch

giao nhau tạo thành, từ đó phân thành nhiều nhánh đến khắp nơi trong não bộ.
Các động mạch này đem dưỡng chất đến cho tế bào não (glucose và
oxygen). Các vị trí kết nối giữa các động mạch với nhau có thể trở thành điểm yếu.
Các điểm yếu này phình ra chứa đầy máu tạo thành các túi phình của mạch máu
gọi là túi phình động mạch. Các túi phình này có thể bị nứt hoặc vỡ ra và gây
chảy máu vào vùng mô chung quanh. Trước kia các túi phình được cho là do bẩm
sinh, hiện nay chúng được xem là hậu quả của các tổn thương vi mô trên thành các
động mạch tạo bởi dòng chảy bất thường ở vị trí giao nhau của các động mạch.
Còn một số nguyên nhân hiếm gặp khác gây túi phình động mạch. Túi phình động
mạch có thể do nấm ký sinh trên thành động mạch. U bướu và chấn thương cũng
có thể gây nên túi phình động mạch. Nghiện ma tuý, đặc biệt là cocaine, có thể
gây viêm và làm suy yếu thành động mạch.

Khi nứt hoặc vỡ ra, các phình động mạch não có thể gây tai biến
mạch não hoặc tử vong

3. Chẩn đoán phình động mạch não
- Chẩn đoán phình động mạch não bắt đầu bằng bằng ý thức cảnh giác cao
độ của người thầy thuốc. Tiền sử có những cơn nhức đầu và sự xuất hiện cơn nhức
đầu khủng khiếp nhất trong đời, kết hợp với dấu hiệu cổ cứng và tình trạng nặng
của bệnh nhân khi thăm khám có thể giúp thầy thuốc cho chỉ định làm MSCT 64
lát cắt vùng đầu. Kết quả sẽ cho thấy có xuất huyết dưới màng nhện ở 90% bệnh
nhân vỡ phình động mạch não. Ở một số ít trường hợp không phát hiện được bằng
CT, bác sĩ sẽ tiến hành chọc dò tuỷ sống để xác định có máu chảy ở khoang dưới
nhện và hoà vào dịch não tuỷ.

Hình ảnh túi phình động mạch qua DSA
- Nếu kết quả chụp MSCT hoặc chọc dò tuỷ sống phát hiện có xuất huyết,
bệnh nhân sẽ được chụp động mạch não bằng DSA (chụp mạch máu xoá nền) để
xác định vị trí túi phình và lên phương án điều trị. Các kỹ thuật mới kết hợp chụp

mạch máu với CT hoặc MRI (cộng hưởng từ).
Dù các triệu chứng gợi ý nghĩ nhiều đến túi phình động mạch não, ta cũng
nên lưu ý chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác có các triệu chứng và dấu
hiệu thần kinh tương tự như nhức nửa đầu, viêm màng não, u não, tai biến mạch
não (thuyên tắc, huyết tắc mạch não). Dựa trên từng trường hợp, thầy thuốc sẽ
quyết định việc chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng để hỗ trợ chẩn đoán.