Hướng mới trong điều trị bệnh đái tháo đường pps

Hướng mới trong điều trị bệnh
đái tháo đường

Đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh rối loạn chuyển hóa chất đường do hormon
insulin của tụy bị thiếu hay giảm tác động trong cơ thể. Đây là căn bệnh trầm
trọng của thời đại vì ngày càng nhiều người mắc bệnh và việc chữa trị hết sức nan
giải. Gần đây các công trình nghiên cứu ghép tế bào gốc để điều trị bệnh ĐTĐ đã
mang lại một hy vọng mới rất sáng sủa.
Căn bệnh thời đại
Bệnh ĐTĐ có hai thể chính: ĐTĐ loại 1 do tụy tạng không tiết insulin và
loại 2 do tiết giảm insulin và đề kháng insulin.
1. ĐTĐ loại 1 (týp 1):
Có khoảng 5-10% tổng số bệnh nhân ĐTĐ thuộc loại 1, phần lớn xảy ra ở
trẻ em và người trẻ tuổi (dưới 30 tuổi). Các triệu chứng thường khởi phát đột ngột
và tiến triển nhanh nếu không điều trị. Giai đoạn toàn phát có tình trạng thiếu
insulin tuyệt đối gây tăng đường huyết và nhiễm ceton. Triệu chứng điển hình là đi
tiểu nhiều, uống nhiều, đôi khi ăn nhiều, mờ mắt, dị cảm và sụt cân, trẻ em chậm
phát triển và dễ bị nhiễm khuẩn.
2. ĐTĐ loại 2 (týp 2):
Chiếm khoảng 90-95% số bệnh nhân, thường gặp ở lứa tuổi trên 40, nhưng
gần đây xuất hiện ngày càng nhiều ở lứa tuổi 30, thậm chí cả lứa tuổi thanh thiếu
niên. Bệnh nhân ít có triệu chứng và thường chỉ được phát hiện bởi các triệu
chứng của biến chứng, hoặc chỉ được phát hiện tình cờ khi đi xét nghiệm máu
trước khi mổ hoặc khi có biến chứng nặng như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch
máu não; khi bị nhiễm khuẩn da kéo dài; bệnh nhân nữ hay bị ngứa âm hộ do
nhiễm nấm; bệnh nhân nam bị liệt dương.

Những phương pháp điều trị phối hợp
Những phương pháp điều trị phối hợp gồm: chế độ ăn uống cần đảm bảo đủ
chất đạm, đường, béo, vitamin, muối khoáng, nước hợp lý. Hoạt động thể lực bình
thường hàng ngày. Duy trì được cân nặng ở mức hợp lý. Hạn chế các yếu tố nguy

cơ như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, suy thận Thuốc uống: insulin dùng cho
bệnh nhân ĐTĐ týp1 và chỉ dùng cho bệnh nhân ĐTĐ týp 2 khi đã thay đổi chế độ
ăn, luyện tập và dùng các thuốc điều trị ĐTĐ tổng hợp mà không hiệu quả. Một
phương pháp tiên tiến trước đây là thay ghép tế bào tụy của người tình nguyện cho
bệnh nhân. Từ năm 1988, hơn 500 trường hợp ghép những tế bào tụy tạng của
những người cho trên những bệnh nhân ĐTĐ týp 1 đã được thực hiện trên thế giới.
Tuy nhiên kết quả không mấy khả quan vì: việc giữ gìn và chọn lọc những tế bào
được ghép vẫn rất khó khăn; kết quả chỉ ở mức khiêm tốn: khoảng 11% bệnh
nhân không cần tiêm insulin một năm sau khi được ghép; tất cả bệnh nhân ghép
kiểu này phải được điều trị hủy bỏ miễn dịch suốt đời nên rất phức tạp và tốn kém.
Đặc biệt gần đây các nhà khoa học đã nghiên cứu ghép tế bào gốc tự thân để điều
trị bệnh ĐTĐ với những kết quả rất đáng khích lệ.

Hy vọng mới từ việc ghép tế bào gốc để điều trị bệnh ĐTĐ
Dựa trên cơ sở khoa học: thứ nhất là tuyến tụy phải luôn luôn giữ số lượng
tế bào bêta không thay đổi, nếu không sẽ xảy ra bệnh ĐTĐ, do đó vấn đề chủ yếu
là sự đổi mới những tế bào này như thế nào; thứ hai, năm 2003, Markus Stoffel
thuộc Đại học Rockfeller University đã nghiên cứu phát biểu rằng trong tủy xương
có một nguồn tế bào tiền bối của những đảo nhỏ Langerhans tuyến tụy. Nhóm
nghiên cứu của GS. Richard Burt ở Trường đại học Northwestern University de
Chicago đã tiến hành thực nghiệm và công bố trong Journal of the American
Medical Association (JAMA) công trình nghiên cứu theo dõi trong 3 năm trên một
nhóm 23 bệnh nhân ĐTĐ. Nhóm bệnh nhân này đã được dùng phương pháp ghép
các tế bào gốc lấy trong tủy xương của chính họ. Ưu điểm của kỹ thuật ghép này
là bệnh nhân nhận các tế bào của chính mình nên không phải đối phó với hiện
tượng cơ thể loại bỏ "mảnh ghép", không phải điều trị hủy bỏ miễn dịch suốt đời.
Kết quả rất khả quan: 23 bệnh nhân không cần tiêm insulin mỗi ngày trong 14-50
tháng liền; một bệnh nhân trong hơn 4 năm, 4 bệnh nhân trong 3 năm và 3 bệnh
nhân khác trong 2 năm không cần tiêm insulin; 15 bệnh nhân mới đã được thực
nghiệm những cải tiến mới nhất về kỹ thuật đã không cần đến insulin 19 tháng.

Như vậy là sau phương thức ghép tế bào tụy tạng, phương pháp ghép tế bào gốc
tủy xương đã đánh dấu một bước ngoặt mới trong việc điểu trị bệnh ĐTĐ, mang
lại hy vọng lớn cho bệnh nhân ĐTĐ.

ThS. BÙI QUỲNH NGA