Cân bằng nước trong cây docx

Cân bằng nước
trong cây




Trước đây nhiều tác giả (Condo,
Vaxilev, Loftfield, v.v ) xem sự
chuyển động khí khổng là nhân tố
điều tiết chính của quá trình thoát
hơi nước. Một số khác thì hoàn
toàn phủ nhận ý kiến đó
(Naito, 1923; Cokinna, 1927;
Lloyd, 1908; Vante, 1934;
v.v ).
Song nhiều sự kiện không thể
phủ nhận tác động điều tiết của bộ
máy khí khổng đối với quá trình
thoát hơi nước. Sự khép kín vi khẩu
trong lúc mô thiếu nước là một
phương thức tự vệ đáng kể.
Ngoài ra, trong cây còn có điều
chỉnh quá trình thoát hơi nước
không phải bằng khí khổng
(Macximov, 1926; Alecxeev,
1948; Livíngston, Brown, 1962;
v.v )
Trong những ngày nóng, cây
bông thường ngừng thoát hơi

nước trong khi khí khổng mở rộng.
Hiện tượng đó xẩy ra do sự khô
màng tế bào nhu mô lá. Lúc khí
hậu khô nóng, có gió mạnh thường
xẩy ra sự bốc hơi nhanh nước từ bề
mặt tế bào nhu mô lá bao quanh các
khoang hở dưới khe khí khổng
khiến màng tế bào bị khô và sự bốc
hơi từ bề mặt đó bị ngừng.
Ngoài ra theo Macximov (1917) sự
ngừng trệ thoát hơi nước trong
điều kiện hạn hán chính cũng do cơ
chế điều tiết của hệ rễ. Sự chậm trễ
dòng nước phần cuối kéo theo sự
chậm trễ sự bốc hơi nước ở phần
trên.
Nói chung, thực vật có khả năng
điều tiết trong một giới hạn nhất
định nhờ cơ chế khí khổng và ngoài
khí khổng. Những cây phương nam
có khả năng điều tiết ngoài khí
khổng hơn các cây ôn đới. Vì vậy
mà nước tương đối được cân bằng
ở trong cây
Mặt khác, sự hấp thụ, vận chuyển
và thoát hơi nước có liên quan
khăng khít với nhau. Tùy thuộc vào
quá trình “thu”, “chi” mà chế độ
nước trong cây có thể ở 1 trong 3
trạng thái:

- Hấp thụ nước quá mức tiêu dùng
(sau khi thiếu nước được cung cấp
nước).
- Hấp thụ nước bằng tiêu dùng (tối
hảo với sự chăm sóc).
- Tiêu phí vượt quá sức hấp thụ
(thiếu hụt nước).
Người ta thấy có sự thiếu hụt nước
ban ngày (ban trưa) là trong hoàn
cảnh thoát hơi nước quá mạnh rễ
cây không kịp bù lượng nước mất
và do đó gây nên cân bằng âm tạm
thời của nước trong cây. Về chiều,
đặc biệt về ban đêm lúc thoát hơi
nước hạ tới mức cực tiểu. Sự thiếu
hụt nước ban ngày được bù lại, nếu
trong đất có đủ nước để hấp thụ, tới
sáng mai nước được cân bằng trở
lại.
Nếu độ ẩm đất thấp (hạn hán trong
đất) thì tới lúc mặt trời mọc ở lá
cây vẫn thấy độ thiếu nước còn lại
nhất định chưa bù được. Đó là triệu
chứng bắt đầu hạn hán trong đất.
Thực tiễn phong phú đã cho thấy sự
tai hại nhiều mặt và sâu sắc của
hiện tượng mất cân bằng nước dẫu
chỉ nhất thời đối với cây. Đúng như
Macximov đã nói: “hạn hán dầu có
tính chất nhất thời cũng không phải

đi qua mà không để lại dấu vết gì
cho cây”.
Theo tài liệu thống kê ở Nhật Bản,
1km
2
đồng ruộng được tưới nước
đầy đủ có thể nuôi 2000 người,
trong khi 1km
2
ở nơi không có
nước chỉ nuôi sống được 20 người.
Bởi vậy để bảo đảm năng suất cây
trồng, chúng ta phải đặc biệt quan
tâm đến việc cung cấp nước kịp
thời cho cây trồng trong suốt thời
kỳ dinh dưỡng bằng cách tưới tiêu
hợp lý.