Gãy cổ xương đùi ở người già và phương
pháp thay khớp háng nhân tạo
(Kỳ 2)
Sau phẫu thuật
1. Tuân thủ những lời chỉ dẫn của bác sĩ
2. Làm việc với sự giúp đỡ của chuyên viên vật lý trị liệu hoặc chuyên gia
chăm sóc sức khỏe để phục hồi khớp háng của bạn.
3. Chú ý để cho đôi tay của bạn được tự do để giữ thăng bằng hoặc để đi
nạng.
4. Bạn dùng cái cán dài để có thể với lấy những vật dụng cần thiết hoặc để
tắt điện, nhân viên bệnh viện có thể cung cấp cho bạn một cái hoặc chỉ dẫn cho
bạn nơi bán những vật dụng đó.
7. Điều gì có thể thực hiện ngay sau phẫu thuật?
- Bạn sẽ chỉ được phép vận động trong phạm vi cho phép ngay sau mổ thay
khớp háng. Khi bạn nằm trên giường bệnh, những chiếc gối hoặc những vật dụng
đặc biệt làm thanh giằng cho khớp háng của bạn đúng vị trí.
- Bạn có thể được truyền dịch để bù lại những dịch đã mất trong khi phẫu
thuật, ngoài ra bạn cũng có thể có một dây dẫn lưu từ dịch ứ đọng trong vết mổ và
có một dây dẫn lưu nước tiểu cho đến khi bạn có thể tự đi nhà vệ sinh. Bác sĩ sẽ kê
toa cho bạn để điều trị giảm đau và chống nhiễm trùng vết mổ.
- Một ngày sau mổ hoặc trong ngày mổ, chuyên viên vật lý trị liệu sẽ hướng
dẫn cho bạn cách phục hồi sức khỏe nhanh nhất, chuyên viên hô hấp sẽ yêu cầu
bạn hit thở sâu, hoặc thổi bong bóng để tăng thể tích thông khí, những bài tập này
nó giúp cho làm giảm dịch ứ đọng trong phổi trong lúc phẫu thuật.
- Ngày thứ 1 hoặc thứ 2 sau mổ bạn có thể ngồi ở mép giường, đứng lên
thậm chí có thể đi lại vói sự trợ giúp.
- Trong khi bạn nằm bệnh viện, chuyện viên vật lý trị liệu sẽ day bạn tập
thể dục như co duỗi những cơ chính mà nó có thể giúp làm vững thêm khớp háng
vì khớp háng nhân tạo mới có biên độ vận dộng giới hạn hơn khớp háng khỏe tự
nhiên. Ngoài ra chuyên viên vật lý trị liệu sẽ dạy bạn những kỷ thuật thích hợp cho
những vận động đơn giản trong cuộc sống hàng ngày như cúi gập, đứng lên ngồi
xuống, ngăn chặn chấn thương khớp háng mới.
8. Hồi sức và phục hồi trong bao lâu?
Thông thường bệnh nhân sẽ nằm tại bệnh viện từ 3-5 ngày sau khi phẫu
thuật thay khớp háng thời gian phục hồi hoàn toàn sức khỏe của bạn có thể 3 - 6
tháng tùy theo loại phẫu thuật .
9. Biến chứng gì có thể xảy ra trong phẩu thuật thay khớp háng?
- Theo như những phẩu thuật viên Hoa Kỳ hơn 139.000 casese thay khớp
háng hàng năm được thực hiện tại Hoa kỳ và trong số đó có hơn 90% không cần
đến sửa chữa lại. Hiện nay với những kỹ thuật mới và những tiến bộ trong kỹ thuật
phẫu thuật đã thực sự giảm nguy cơ, biến chứng cho phẫu thuật thay khớp háng.
- Những vấn đề thông thường nhất có thể gặp sớm sau phẫu thuật là trật
khớp vì chỏm nhân tạo mới và ổ cối nhỏ hơn chỏm tự nhiên, chỏm dễ bị đánh bật
ra khỏi ổ cối nếu như chỏm khớp háng không đặt đúng vị trí chắc chắn. Vi trí nguy
hiểm nhất là kéo khớp gối lên trên ngực.
Những biến chứng chậm nhất của phẫu thuật thay khớp háng là phản ứng dị
ứng từ những mẩu rất nhỏ do sự bào mòn của bề mặt chỏm khớp háng tạo ra từ
từ. Phản ứng có thể gây ra một loại tế bào đặc biệt ăn hết một số xương làm cho
dụng cụ cấy ghép vào bị lỏng. Để điều trị những biến chứng này bác sĩ có thể dùng
thuốc kháng viêm hoặc xem xét phẫu thuật lại. Những nhà khoa học đang nghiên
cứu tìm ra những vật liệu mới mà ít gây ra phản ứng dị ứng và kéo dài thời gian
hơn. Những biến chứng ít gặp hơn bao gồm nhiễm trùng vết thương, cục máu
đông và tái sinh xương chỗ khác (xương phát triển đối diện bờ xương bình
thường).
10. Khi nào cần thiết phải phẩu thuật lại ?
Thay khớp háng là một trong những phẩu thuật thành công nhất trong chỉnh
hình được thực hiện. Những nghiên cứu đã chỉ ra rằng hơn 90% những người thay
khớp háng đều không cần thiết thay khớp háng lần nữa.
Tuy nhiên vì có một số người phải thay khớp háng còn trẻ và việc bào mòn
khớp háng sẽ là vấn đề sau 15 đến 20 năm sau. Việc thay khớp háng nhân tạo lần
sau sẽ là vấn dề khó khăn hơn so với thay khớp háng lần đầu và hiệu quả là không
tốt bằng, do đó điều quan trọng là nghiên cứu tỉ mỉ những lựa chọn có sẵn trước
khi chỉ định phẫu thuật lại.
Bác sĩ cân nhắc 2 nguyên nhân cần phẫu thuật lại là:
- Nếu như thuốc và thay đổi lối sống mà vẫn không giảm đau và tình trạng
khớp háng vẫn không cải thiện, hoặc nếu như X-quang chỉ cho thấy sự phá hủy
của xương chung quanh khớp háng mà cần phải sửa chữa trước khi quá trễ cho sự
sửa chữa lại hiệu quả.
- Phẫu thuật thường được cân nhắc chỉ khi xương bị hủy, sự mòn của bề
mặt khớp, sự mất kết nối được chỉ ra trên X-quang phim. Có thể có những nguyên
nhân khác cho sự chỉ định phẫu thuật lại là gãy trật một phần khớp háng nhân tạo,
và nhiễm trùng.
11. Những động tác thể dục nào tốt nhất cho sau phẫu thuật thay khớp
háng?
- Tập thê dục thích hợp sẽ giúp cho khớp háng bình phục nhanh chóng,
tránh được sự cứng khớp, tăng được tính dẻo dai của cơ. Những người đã được
thay khớp háng cần phải nói cho bác sĩ và chuyên viên vật lý tri liệu về diễn tiến
về chương trình tập thể dục hợp lý.
- Tốt nhất cho chương trình này là sự bắt đầu với sự sắp xếp an toàn trong
các động tác di chuyển và những động tác làm mạnh cơ. Bác sĩ và chuyên viên vật
lý trị liệu sẽ có quyết định khi nào có thể thực hiện các hành động phức tạp hơn
- Một số bác sĩ khuyên nên tránh hoạt động trong các lĩnh vực có sự va
chạm cao như đánh bóng chuyền, bóng rổ, nhảy cao, nhảy xa, đánh tennis…vì
những môn thể thao này có thể gây ra sự phá hủy khớp háng, sự lỏng những bộ
phận khớp, một số khuyên nên đi bộ, đạp xe đạp tại chỗ , bơi lội, những động tác
này có thể tăng bền vững cơ, tốt cho tim mạch mà không phá hủy khớp mới.
Những môn thể thao mà những người thay khớp háng không được
chơi
12. Những nghiên cứu nào về khớp háng đang được thực hiện?
Để tăng cơ hội thành công phẫu thuật và giảm nguy cơ biến chứng và
những sự sai lệch khớp giả, những chuyên gia nghiên cứu đang làm việc để phát
triển kỹ thuật phẫu thuật và nghiên cứu về những chất liệu của khớp tránh phản
ứng dị ứng, cải thiện thiết kế của khớp giả. Họ đang nghiên cứu cách để làm giảm
sự phản ứng cơ thể đối với thành phần của khớp nhân tạo.
Các nhà khoa học đang nghiên cứu những sự khác nhau về chủng tộc giống
nòi để tạo ra một chương trình hợp lý, một thiết bị hợp lý để kết quả phẫu thuật
hiệu quả hơn.
BS. VƯƠNG HỮU ĐỊNH
Khoa Cơ Xương Khớp - BV Hoàn Mỹ Sài Gòn