Các yếu tố gây còi xương

Các yếu tố gây còi xương
Trẻ ăn sữa bột có nguy cơ còi xương cao hơn trẻ bú mẹ. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa
vào sữa mẹ thì chưa đủ để phòng còi xương vì hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ
khá thấp (30-60 đơn vị/lít). Vì vậy, trẻ cần tiếp xúc đủ với ánh sáng mặt trời.
Còi xương là bệnh rất phổ biến ở trẻ dưới 3 tuổi
tại các thành phố công nghiệp vào thế kỷ 19 và
đầu thế kỷ 20. Việc bổ sung vitamin D vào chế
độ ăn của trẻ đã có tác dụng dự phòng và giảm tỷ
lệ mắc bệnh. Tuy nhiên, đây vẫn là vấn đề sức
khỏe cộng đồng rất quan trọng ở nhiều quốc gia.
Nguyên nhân còi xương là thiếu vitamin D. Việc
thiếu chất này sẽ làm giảm hấp thu canxi ở ruột,
dẫn tới hạ canxi máu, gây rối loạn quá trình
khoáng hóa xương.
Vitamin D tan trong chất béo và có trong thức ăn
động vật như gan, cá, trứng, sữa Tuy nhiên,
nguồn cung cấp chủ yếu chính là quá trình tự
tổng hợp của cơ thể. Dưới tác động quang hóa
của tia cực tím ánh sáng mặt trời, tiền vitamin D
ở dưới da sẽ chuyển thành vitamin D.
Các yếu tố nguy cơ còi xương
Thiếu ánh sáng mặt trời: Nhiều trẻ bị còi xương chỉ vì cha mẹ giữ gìn quá kỹ hoặc
không có điều kiện cho tắm nắng (do yếu tố địa lý khí hậu, mùa đông, vùng núi sương
mù, nhà ở chật chội, ô nhiễm môi trường ).
Tình trạng thiếu hụt nặng vitamin D của người mẹ trong thời gian mang thai: Điều này
có thể phá vỡ cân bằng canxi nội mô ở bào thai và gây rối loạn quá trình khoáng hóa
xương, dẫn đến còi xương từ trong bào thai. Hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ thấp,
nên trẻ sơ sinh chủ yếu dựa vào lượng vitamin D dự trữ thu được qua rau thai để đáp
úng nhu cầu cơ thể. Vì vậy, việc người mẹ thiếu vitamin D trong thời gian mang thai là
yếu tố nguy cơ cao gây còi xương sớm ở trẻ sơ sinh.
Chế độ ăn của trẻ thiếu cả vitamin D và canxi, tỷ lệ canxi/photpho thấp. Chế độ ăn

nhiều phytat (có nhiều trong tinh bột), oxalat (có nhiều trong rau) và chất xơ cũng làm
giảm hấp thu canxi.
Trẻ suy dinh dưỡng: Một số công trình nghiên cứu cho thấy, còi xương không xảy ra
riêng lẻ mà đi kèm với suy dinh dưỡng, thiếu vitamin A, thiếu máu. Trẻ suy dinh dưỡng
thường hay rối loạn hấp thu các chất, kể cả vitamin D và muối khoáng; đồng thời thiếu
hụt enzym chuyển hóa vitamin D. Ngược lại, tình trạng thiếu vitamin D cũng sẽ làm
giảm sức đề kháng của cơ thể, tăng cảm nhiễm với vi khuẩn, do đó tăng nguy cơ suy
dinh dưỡng. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, trẻ suy dinh dưỡng có nguy cơ còi
xương cao hơn so với trẻ bình thường.
Trẻ có cân nặng lúc đẻ thấp (dưới 2.500g) có nguy cơ còi xương cao hơn trẻ có cân
nặng lúc đẻ bình thường. Nguyên nhân là cơ thể không dự trữ đủ muối khoáng và
vitamin D trong thời kỳ bào thai, đồng thời hệ thống men tham gia vào chuyển hóa
vitamin D còn yếu.
Có hội chứng kém hấp thu: Tình trạng thiếu vitamin D dễ xảy ra ở những trẻ có hội
chứng này. Các bệnh tiêu chảy kéo dài, nhiễm ký sinh trùng đường ruột, viêm gan tắc
mật đều có ảnh hưởng đến hấp thu vitamin D và tăng nguy cơ còi xương.
Để dự phòng còi xương, trong thời gian có thai và cho con bú, người mẹ nên dành thời
gian tắm nắng, đi dạo ngoài trời. Nên ăn uống hợp lý, chú ý thực phẩm giàu vitamin D,
canxi để phòng tránh còi xương sớm cho trẻ từ trong bào thai và trong những tháng đầu
sau đẻ.
Cho trẻ bú mẹ ngay sau sinh, bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu , sau đó cho ăn bổ sung.
Chú ý cho ăn dầu mỡ, thực hiện tô màu bát bột. Hằng ngày phải cho trẻ tắm nắng 5-10
phút để có đủ vitamin D.
Bổ sung vitamin D 400 đơn vị/ngày cho trẻ đẻ non, đẻ thấp cân. Một trong những biện
pháp phòng bệnh còi xương là tăng cường vitamin D vào thực phẩm cho bà mẹ và trẻ
em.
Theo Sức Khỏe & Đời Sống