Văn7 Luyện tập lập luận giải thích

Giáo án Ngữ văn 7 kì II
Ngày soạn: 5/3/2010
Ngày giảng 7B: 9/3/2010
Tiết 108 - Tập làm văn
LUYỆN TẬP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
- VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 6 Ở NHÀ-
A. Mục tiêu cần đạt
 Củng cố những kiến thức về bài văn lập luận giải thích
 Vận dụng được những hiểu bíêt đó vào việc làm một bài văn giải thích cho
một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc với đời sống của cácem
B. Tiến trình các hoạt động
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra: Em hãy trình bày cách làm bài văn lập luận giải thích?
Bố cục của bài văn lập luận giải thích?
3. Bài mới: Giờ trước chúng ta đã tìm hiểu cách làm bài văn lập luận giải thích.
Để nắm vững hơn nữa kiến thức của kiểu bài này và vận dụng nó vào việc viết
bài chúng ta sẽ tìm hiểu nội dung bài học hôm nay. (Ghi tên đầu bài)
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản
?
Hoạt động 1:
Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài
Mời một em đọc cho cô đề bài trong SGK
tr87 (HS đọc, gv ghi bảng)
Muốn làm bài văn lập luận giải thích cần
tiến hành các bước nào?
- Có 4 bước: - Tìm hiểu đề và tìm ý
- Lập dàn bài
- Viết bài
- Đọc lại và sửa chữa
GV: Với đề này chúng ta cần tìm hiểu đề
Cho đề văn:

Một nhà văn có nói: “Sách là
ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ
con người”.
Hãy giải thích câu nói đó
Giáo án Ngữ văn 7 kì II
?
?
?
?
và tìm ý ntn? (Ghi bảng)
Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì? Từ then
chốt?
- Giải thích ,ngọn đèn sáng bất diệt, trí tuệ.
Làm thế nào để nhận ra yêu cầu đó?
- Căn cứ vào mệnh lệnh của đề, từ ngữ
trong đề.
Em hãy chỉ ra các ý quan trọng cần được
giải thích?
Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu đề và tìm
ý đối với đề bài trên, Bước thứ 2 ta sẽ làm
gì?
Phần lập dàn bài có mấy bước?
- 3 bước: - Mở bài
- Thân bài
- Kết bài
Trong phần lập dàn bài, yêu cầu các em
hoạt động nhóm. Cô chia lớp làm 4 nhóm,
các em sẽ thảo luận và ghi ra giấy các nội
dung của phần Lập dàn bài (Theo các câu
hỏi trong SGK), Các em thống nhất các ý

kiến của mình trên cơ sở bài đã chuẩn bị.
Sau đó cử đại diện lên bảng trình bày.
Thời gian thảo luận, làm bài 4 phút.
GV phát giấy cho học sinh.
- HS thảo luận, giáo viên quan sát
- HS lên bảng dán bài
- Mời nhóm 1 trình bày các nhóm khác
nhận xét.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đề yêu cầu giải thích vai trò của
sách đối với trí tuệ con người.

Tìm ý:
- Ngọn đèn sáng bất diệt là gì?
- Vì sao sách là ngọn đèn sáng bất
diệt?
- Có phải loại sách nào cũng là
sách tốt, sách hay không?…
- Tại sao phải chọn sách tốt, sách
hay….
- Thái độ của ta đối với sách như
thế nào?
…………
2. Lập dàn bài
Giáo án Ngữ văn 7 kì II
- GV lần lượt nhận xét phần bài của học
sinh.
Như vậy các em đã biết hướng lập dàn bài
của bài văn lập luận giải thích, phần lớn
các em đã nêu được những ý khái quát

trong từng bước: MB, TB, KB.
GV: Biểu dương tinh thần hoạt động nhóm
của lớp.
Tuy nhiên để khoa học hơn, cô sẽ sắp xếp
lại dàn ý trên cơ sở bài làm của các em.
Và treo bảng phụ (Chuẩn bị sẵn)


* Mở bài:
Giới thiệu vai trò của sách và trích
dẫn câu nói
* Thân bài
- Giải thích nghĩa câu nói
+ Sách chứa đựng trí tuệ con
người
+ Trí tuệ: Tinh tuý, tinh hoa của
hiểu biết.
+ Sách là ngọn đèn sáng: Ngọn
đèn rọi chiếu, soi đường đưa con
người ra khỏi chốn tối tăm của sự
không hiểu biết.
+ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt
không bao giờ tắt, không bao giờ
mất.
-> Sách là nguồn sáng bất diệt,
được thắp lên từ trí tuệ con người.
- Giải thích cơ sở chân lý của
câu nói:
+ Sách chứa đựng kiến thức, hiểu
biết sâu sắc của con người trong

sản xuất, chiến đấu, trong nghiên
cứu khoa học kỹ thuật…trong các
mối quan hệ xã hội (cha mẹ - con
Giáo án Ngữ văn 7 kì II
Hoạt động 3:

- Yêu cầu HS thực hiện - Viết thành đoạn
văn ngắn theo yêu cầu trong vòng 5 phút
- GV chia khu vực viết đoạn văn, Hs hoạt
động độc lập:
Dãy 1 viết phần mở bài
Dãy 2 viết phần thân bài đoạn giải thích
vì sao sách là ngọn đèn sáng bất diệt của
cái, ông bà – cháu; đồng nghiệp -
đồng nghiệp)
-> Do đó sách là ngọn đèn sáng
của trí tuệ con người
+ Những hiểu biết được sách ghi
lại không chỉ có ích cho một thời
mà còn có ích cho mọi thời đại.
Nhờ có sách, ánh sáng của trí tuệ
sẽ được truyền lại cho các đời sau
-> Vì thế sách là ngọn đèn sáng
bất biệt của trí tuệ con người -
được nhiều người thừa nhận.
- Giải thích sự vận dụng chân lí
được nêu trong câu nói (Thái độ)
- Cần phải chăm chỉ đọc sách để
hiểu biết hơn và sống tốt hơn.
- Cần chọn sách tốt, sách hay để

đọc
- Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ
chứa đựng trong sách, hiểu và làm
theo sách chứa đựng trong sách,
cố hiểu nội dung sách và làm theo
sách.
* Kết bài:
Khẳng định giá trị của câu nói
Ý nghĩa của vấn đề giải thích.
3. Viết đoạn văn
Giáo án Ngữ văn 7 kì II
?
trí tuệ con người
Chú ý:
- Ở phần mở bài có nhiều cách vào bài, có
thể vào bài trực tiếp hoặc gián tiếp.
Người viết cần nêu được các ý:
+ Dẫn vào vấn đề
+ Giới thiệu vấn đề (ý kiến, nhận định…)
+ Hướng giải thích.
- Ở phần thân bài các em bám sát vào dàn
ý, sử dụng lí lẽ có sức thuyết phục, biết
dùng các quan hệ từ, các từ chuyển ý,
chuyển đoạn cho hợp lí.
- Chú ý sự mạch lạc, lôgic, cách dùng từ
đặt câu để làm rõ nội dung mình viết…
HS trình bày trước lớp, lớp chú ý lắng
nghe, nhận xét, bổ sung:
HS đọc mở bài (hoặc đoạn thân bài) xong,
gọi bạn nhận xét, bổ sung

GV: Nhận xét, gợi ý sửa chữa
- Đọc đoạn văn mẫu.
+ Đoạn mở bài:
Mở bài gián tiếp: Giữa đại dương mênh
mông nh ững con thuyền gặp giông bão
luôn t ìm được lối về là nhờ nh ững ngọn
hải đăng ngày đêm tỏa sáng . Giữa biển
học vô biên của loài người cũng vậy luôn
có một ngọn đèn giúp chúng ta soi sáng trí
tuệ đó là sách . Thế nên mới có câu " sách
là "
- Đọc các đoạn mẫu khác………….
Tóm lại sau giờ luyện tập này, em rút ra
được bài học gì khi làm bài văn lập luận
giải thích?
* Một bài văn lập luận giải thích có 4 bước
- Tìm hiểu đề và tìm ý
- Lập dàn bài
- Viết bài
4. Đọc và chữa lỗi
Giáo án Ngữ văn 7 kì II
- Đọc lại và sửa chữa
* Khi viết cần chú ý
- Cách lập luận (cách dùng lí lẽ, dẫn
chứng phải có sức thuyết phục)
- Cách diễn đạt: dùng từ đặt câu, sự mạch
lạc, lôgic trong bài viết.
- Chú ý chính tả khi viết.
Hoạt động 4
GV: Hướng dẫn hs về nhà viết bài.

GV định hướng một số ý chính cho hs
viết bài
- Nộp bài: Thứ 2 tuần tới.
Yêu cầu: Không sao chép tài liệu
- Cần giải thích được vấn đề mình lựa
chọn, có liên hệ, vận dụng.
- Bài viết phải đúng chính tả, có mạch lạc,
liên kết, có bố cục rõ ràng
Viết bài TLV số 6 (HS thực hiện
ở nhà)
Đề bài: Em hãy giải thích nội
dung lời khuyên của Lê - nin:
"Học, học nữa, học mãi".
* Gợi ý: Tham khảo
- Mở bài:
Khoa học không ngừng phát triển,
con người cũng phải nỗ lực học
tập để theo kịp sự phát triển ấy.
->Lê nin đã từng thúc giục cán bộ
thanh niên, mọi người hãy "học,
học nữa học mãi"
- Thân bài:
+ Giải thích ý nghĩa của câu nói
+ Tại sao cần phải học tập
+ Ta phải học tập ntn để có kết
quả?
- Kết bài:
+ Khẳng định giá trị của câu nói
+ Ý nghĩa của câu nói đối với mọi
người

Giáo án Ngữ văn 7 kì II
4. Củng cố: Hệ thống toàn bài
5. Dặn dò:
- Thuộc bài
- Xem lại toàn bộ nội dung kiến thức
- Hoàn thiện bài viết đầy đủ các phần
- Chuẩn bị kĩ tiết luyện nói.