Ngưỡng kinh tế, quản lý côn trùng rừng

3.2 Phơng pháp xác định ngỡng gây hại và ngỡng kinh tế
3.2.1 Khái niệm

Ngỡng gây hại là số lợng sâu hại tối thiểu có thể làm ảnh hởng đến
cây trồng và có thể làm chết cây.
!"#$%!&'(!"$!)*+
!,!-"! *.)$/ 0123%3
4/%5$0/% !657(.58
9:" 5 33#&657(.;<
#=8< >#6?+#$8! $8
&/#$9
@$33A/&"8B#C 012&
%*+!,#AD&/CE.&$F
BG7HIGFC%658)*.9
J9K97#LMNO3%C*- #6?
!6!?(/%0O$PI%)QF)9
% RG$8*-999393% !"%
G<G* G6$!)S%T$F/* 49:)
S% (GGU* VA#WT#&7$%
! Q(#&/& !" *- &&X Y
#W9ZV&!,8$*A1I#WG60B
Q&I$89@2G0%%[A* %V
A9(6!\+"%[A]%V
AP04!TBG#?(-V&6!7)39^A
S6)>8*%I<% $$-S68U9
:<"$"8F/I* #6?V8
)*.$"8F/ _P)S\/7$!)
S% 9:<"$"8G`"* #6?8
&* !-"S2/8&]'V8;>"
* B!<"0)20* ;[8a
,8 0"!G29^$$%C2U[.

_*(+!)S%8)*.!)S%$/* !)
S%S2/9bHIGFC%$/&/7$'(
,'?8* #6?V8)*.9
c$$$!)S%S2/ 2A/7$)>*+%
* ;VA8!G209
#A
Ngỡng kinh tế là số lợng sâu hại gây ra sự thiệt hại cho lâm
phần ngang với chi phí dùng để tiến hành các biện pháp
phòng trừ.
de
#C*%1T*  +2A9J%
'$$G'W$G]aIGFC%#A 
  &/V%*."'7$#U[.(6
$#6&IS.*%a9/7$3%C
3#WG6 W*%F66#P'.3%
!G23! W9AG63$&3(665IV8
)*.!WB)*.7Y";*%7$#A5I
(G<G9
VA#W/(.#A$ /SA
&C>$0%G$G!*%a#W9@&BG!-
".!<%0O*.G'*%a
U<.3#A3G'W$G]a
* B/! Q(GF+*.#BG$/
.B/!! $#A?0O9
H×nh 12: QuyÕt ®Þnh phßng trõ s©u h¹i dùa vµo ngìng kinh tÕ
@$)1/G>G#$%!3#
A3BCE.!"#$%!#$3critical number3
0$"ZfCgh#ih)G
j!0
Z)]#=&/,!G2* 

C&A $0%G$GG]a 2A9
c' 3).*+!-"S2/L ! 
*%A $0%G$GC%aU 2A9
d

ThiÖt h¹i
Chi phÝ
Møc h¹i kinh tÕ EIL
Ngìng kinh tÕ

 
t
1
t
2
t
KT
 
J9K97#O3kOBI<%C*-
B7$!<"l!0%(G(! 5!<"&*%C>
0%G$G&\* $0%G$G#$ G[9:<"l!0%
(G( \ #A3FF%m$
!-"#868S2/0%!-"#86)n
)999
&// G]a! *%7$U
D&[Vl9@$GFG$G/7$0$ CVI
F5$$'7$$"8)*.a9
H×nh 13: S¬ ®å m« t¶ mét sè kh¸i niÖm liªn quan ®Õn mËt ®é s©u
3.2.2 Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp
>)&_#6?/V%GFG$G$AG 

oV%IC%" S)CV* %)0$$
;;0%9
oV%IC%pGCV* W$+
9_9_9LqFG$GCV* %)0$$;;0%
@F5rV* %)0$$;;0%8$F5
67(* F5I<9s%)0$$;;0%G6
C6+I S).$",/#8!B* V
%I!PS;9@$0$$G6V%I`
dN

3tu
t  
 !
"#$%&'"#$(%)&
"#$*+,%&
t
:-"
$#GBv*+$!7v[)%B\!
%G*%I<`#/!!999)%7v[$(G
((GR !`'#C999 *-D&)%8
+?!* +S\ 0A!-"8* B.
#76C9A-GG(6)%& (G((GR
* '!-"0;$.C<
"A,5 VAG;D
&!-"0$"9
Biểu 07: Mô hình tính toán mật độ báo động bằng phơng pháp thống kê
Loài cây: Cấp đất: Cấp tuổi:
Stt
"
Lô/Khoảnh Diện tích (ha) Mật độ sâu trớc dịch Ghi chú

/
0
1
2

3
0
:-"0$"G]aD'W<

=
=

K
ZKq
:

:
/
/
L
/!
n@$$8!-".C:LB&0A".C
o(Ua#$
ow+B#$C)%+B-G
( #)%-G0O$.9
n@$A)VG$ 5$GF#$
BQ#$9
nq6!(+B!.&#AS69
3.2.2.2 Phơng pháp dựa vào kết quả điều tra nhanh trên diện hẹp
@F5rV* 06G(G* #AS6+I$W

Ix,I$Ix&U[.
9Z#+$IxGFG$GWC`Dn
#AS6 $$0;*+!-":Z* !<"0bs
hyzIL9r>_$ /7$!<"8L$/
,5 s
LZ
h:Zmyz9@PIs
LZ
C>/
'!-"5$!<#$9J(+{){
dM
D{%&[#A{ >"*  * ;
8!G29
H×nh 14: M« h×nh x¸c ®Þnh mËt ®é b¸o ®éng theo ph¬ng ph¸p ®iÒu tra nhanh
/!
nZ)#.!<"yz
n:-"+S$'L
&!GFG$G$AG&/UG7$$F)
8!-"0$ )0;8G0)&0A".I
*%vC`U!"!G2`/BPGHGU#A
-#W111!9
3.2.3 Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
:`'b$'7$!-"0$"a!G29
c/CV'CV0$2G6&T$xGHG$$
'7$!<"/!! !w!G20(#|&/,GG6#
U[.$)65.VG$ 89(
I#W0B&/CV0$'7$  Cl0A8
e}
45
6

7
89
":

7
5
6
;<+
=>
#?
@
+A.B
CDE<+F

0
.
.7
G/
H@I#$*+,
J
KLM
J
NNN 1OP1OQ
/0
1O÷ONP1OQ
/0
→
ONQ
/0
O/÷ROO/Q

/0
→ROQ
/0
STRO
TROQ
/0
C* %C&I9@$658!WB#WCV
$.&/#AVG$/8!".
#$9J;AD2!A$A)6* v*
8S2/* 0$9rV'CV0$G6WW
\BG7(( !.!<"I#W/Iv
C`$A) #7$0$9
^7$$$!<"G6U[.(6$
*(+&/0ABCV0$9.AG6#/. ;
8!G2I`<?0;80A
CWG]* B9qFG$GVAG$2
<?0;8S2/*.<?! !G2&/
(G GFG$G'G/>a+#%!G2
! $$G[9
@$W2AG6&
nR<?! !G2&/(G
n2<?8
3.2.3.1 Phơng pháp xác định lợng thức ăn mà rừng có thể cung cấp cho sâu
> ! <?8U&/ $4
l*=.G2999c' $ G28
#)V*-9^)$4<?#$ &/ \
$l*= ,R)4)*.`4*.G
2)*.*=!\999qFG$G7$R<
? *- >,/!8* 8)206*%9c/
7$\$;*% #W/$#=

W$CV'CV0$2G6U[.'#GBClvC`* '
7$8&9*-G6;!GFG$G7$\$
CV* $PIA!#$ClV%F$PI*+n
5!G29
3.2.3.1.1 Cơ sở sinh học dùng chỉ tiêu sinh trởng để xác định khối lợng lá cây
:"*(+FI* #W2G66';I! đờng
kính r
L
.;#)$! +9^I<#6
?CE+.85 * HuberLM_NY-!)
S%T#'. * #)$9~Ydiện tích
vận chuyển tơng đối là tiết diện ngang cần để cung cấp nớc cho 1 g lá cây9
J.WPinus silvestris&&$#6}d!!
_
9BurgerLMNY
/%VG`"8\$!* B#'r
L
I4
eL
Cq0!"$9Ir
L
P !"W)8 tiết diện
ngang5"V
L
! SG2C%' S$;
(G.$V%9J.6AOC.+#%#6
?CE. #WR8 0"AC%;C%'CE.
?(G)#B#'?I#W/!&S%
A'59tiết diện ngang ở cùng điều kiện phải là một thông số
trực tiếp có quan hệ tuyến tính với khối lợng lá cây9IC-(

+ !E*.S$;&8wWCE.*%6!
C%'CE.#RF9J;AGaeblerLMdLYB*'
B#'/'$!)S%Tr*.#)$.G2$Cn
.$B#'C.$9c P&/ClC #,
*;A)*.*%7$#)$8<#WG6
PI'G9:,#$B#'C.$QD' &0A"
!r
L
C&#&;!0;C%)!G29
@$)1.#)$PCVI* B#'
CV* 6A#6?CE.8 #WR9V#6
?CE.8Q&0A"#$.9J;AQ&/ $
&>B#'&\$#$9J'C`$<
I*.$0W((GD&+$F &>B
#'>R<a*.$$0HG9cB#'*
&S%*.\$C*'#$8$>
#'.I#W/PCV* $ /.'7$
#)$9
cFI0IB#';$chỉ số về tán W)
VAG8\$9*-&#&#?(.#7$$$
#$S*+$$5<9AvC`UD,G#&#?.
C*%7$S$G<G$W)8$9@$I<8
TomaLM}* Weck LM(#WG6/'$! diện tích
xung quanh của tán&S%,*.?59$I<.
8TirénsLM_?5&S%(,*.diện tích bề mặt lá
* C&'+*.\8U9*-/7$?58
&/CV* #)$9C%'7S$* ?
e_
5P&/0O$GFG$G(G<G* )B* 
C*-)*.Vl#W/V%9

J.tû sè G/H RichterLMe}!)&!$)#/I9ë
!G2>R'C`5aW+8G&'F
+ B#'9J.>!"+>R&B#'.
WW&+$F &B#'0H9?5+
65'F*.?5B#'A#WCC
S$.5#6)CPS$!&/ !6!n
5+9@$<I•&+(GB&$O!
(G7!7I* &+$9$>R>B#'5a
2 (GFD<5wF* $8&&\$
.F9*-#)$8$>R>B#'&tû lÖ
nghÞch víi chiÒu cao c©y9@$0‚HG&+=Q&B
#'0H(9:)S% '+&0 !6+$ P)
*+\$*;Weck5a2 $B0125"
29J;AC%? !!Q>*.rI#
vC`u)ms;u\8r
L
D.F s9
e
7+5UV 7+W+,
X@KY(<U@? X@Z'WY(XU@?
Hình 15: Hai cây có cùng D
1.3
, cùng tuổi nhng có vị trí khác nhau

7X3U[X<U@ 7X3=\XU@?
Hình 16: Hai cây có cùng chiều cao, cùng tuổi nhng khác đờng kính
7]YI+X<7 7]YI+7KX<U@?
Hình 17: Hai cây cùng đờng kính, cùng tuổi trong rừng thuần loài
e
cFItuổi cây Q&65.#)$9@$&

>#'+* B#'#$RG6&#)$#$
*;$&?5.F9c/U[.R#W
II!!)T* u)ms2U[.R0O$
U[.cấp đất* #'$!)ms2'Ia(G
(9@&D*+!,di truyềnQ&V#$65.#)$
V#$ 11Y/%*.(G(9
3.2.3.1.2 Xác định khối lợng thức ăn dựa vào các chỉ tiêu sinh trởng
F5[-5G2I&/CV* $PI5
8!G2/7$<?89:W;$\
C>!\<?
:h7hrL999ms _
& : <?27$
7 !0/ClS%T:* $PI
57&/ r
L
C%'7S$u)ms999
Tùy theo tính chất của loại thức ăn hàm F(x) có thể có dạng tuyến tính
hoặc phi tuyến tính. Hàm F(x) phải đợc tính theo cấp đất (cấp sản lợng). Để
có đợc các số liệu cần thiết phục vụ cho việc mô phỏng công thức (36) ngoài
các thông tin liên quan đến lập biểu cấp đất còn phải thu thập các số liệu sau
đây đối với cây rừng:
oc/!*BF!
ob(7<8
oR
oq(G
os;C
o\$F,$4<?#$>
o\$#W,$4<?#$>
oZ)$m#
or%'0+!,$IL* IL$

o?5%)
o?5\$F,#W
ed
o@$PI58
r
L
r
$
r
C.$
s
*
s
$

L
u)
L
ms
*
Z) @+C B#'
c"C2*=0;
:W;! RichterLMe}Y\/':h#)$W
Pinus silvestris CVIu)msC>aW2 +
R*.!-"402#$C2
@0
s

: +=

^AS6 Y'(G(!)S%A'T:
* u)ms9
Biểu 08
: Kết quả nghiên cứu của Richter (1960) về khối lợng lá thông
Pinus sylvestris
Cấp đất b C r Tỷ tơng
quan B
F
Lin

YX
N'R^_ /'1O^N N'^/ N'`1_ _'`1_ N'^O
a N'O_b /'1O// N'`O N'R1O /'ON_ N'`1
SaS N'bO/ /'/bON N'^b N'`_R b'/cR N'^O
d N'Rb` /'ORN^ N'`` N'R_^ R'^bb N'^b
I<82:c<LMMdI W&B
#'aA_!#AS6506
Biểu 09
: Các tham số C, b và hệ số r theo nghiên cứu của Trần Minh Đức (1995)
!W(7
e5
Pinus merkusii Pinus caribeae Pinus kesiya
= + = + = +
3
/'b
1N'Rc 1'// N'^O `'^b /'b^ N'^_ _'b1 /'N^ N'^^
Q
S"
bO'NN O'bO N'R^ _'^b /'/` N'cN N'`` 1'/N N'^_
f

/'b
O'/c N'N` N'^R /'^^ N'NO N'^c 1'/O N'Nc N'^_
f
/'b
Q
S"
O'cR `1'c1 N'^/ 1'1^ ON'Nc N'`R b'O` 1/'^` N'^^
@$I<IPinus massonianaRLL(S%
T\$W* r
L

:hL_dNr
L
neNe!*.h}N_d
,T)4* r
L

:h}NrLodNMd4*.h}M
ee
S$;7$S%T#)<?8*.L
PI5 &/;!PI'G(*%.
'7$!\!G2G`*`W$CV'G]a
Q&/7$!)S%T#)* ?n
5'C`T#)$* ?5w9IF58!)
S% &/$AG%! &/!
G2A&?A,?LG2#)$Y7$9
3.2.4 Phơng pháp xác định lợng thức ăn sâu tiêu thụ
c/&/7$* #A!"
& #)<?! a&/(G
]G60A<?! &I`9<?I`

8#W4*.2<?8U*; G2<
?! VAG* F/U]&G201`0#WH9
^7$R<?! I`2U[.6 G2
#/I
^)I`h^)?o^)F`o^)#WH
@$GFG$G/7$#)<?I`
qFG$GCV* C%'C(*A?hqq^CC
@PCV* C%'C*A$0?!!
_
#WU[.
+8*A?9
0qFG$GCV* )$
@?<* )$0?4\$9qq
B!#AS6#W'7$9
qFG$GH#W#'
@$T C> !<?* )
<9 >&+#%3H3!WB
0?BH!F )
<Ldz9*-&V#$T3H0;B3
* 3H#0?39
CqFG$Ghqq0CfnZ*#f
WVAG BI)/7$
<?89I)\$
QRI`9
qFG$G1!.H.
e
@ <?1!* .A/!8qq
/$&#$T )<*
&9@$ '%!1!\..#
\$R!.6* &\#W/

\F9
@U[<?I`G`"* +#%!W
B)TQ*W( $A)
$%"x!"#W#';<
#=89
3.2.5 Xác định ngỡng gây hại
^Y0AR<?! a&/(G*
R<?I`;*%7$D#W]
#&#?T9J(+S%!!< 0Iz<*.n
>"* 9@W<RS$/'

Z
y
q

zy
:
/
ì
=
d
&
:
q
hG]a
yzh:<2G6G]a

y
hR<?8a

LZ
h2<?8L$/
Theo kinh nghiệm phòng trừ ở nớc ta ngỡng phòng trừ sẽ đợc coi là
bằng ngỡng kinh tế khi lấy R% = 50 đối với sâu ăn lá để tính trong công thức
(5).
eN