ÔN THI TNTHPT môn NGỮ văn PHẦN đọc HIỂU văn bản

ÔN THI TNTHPT MÔN NG V N PH N C HI U V N B NỮ Ă Ầ ĐỌ Ể Ă Ả
áp ng c yêu c u ph n câu h i này theo nh h n g c a B GD, h c sinh c n ôn và Để đ ứ đượ ầ ầ ỏ đị ướ ủ ộ ọ ầ
n m v ng nh ng ki n th c v v n b n ,c th :ắ ữ ữ ế ứ ề ă ả ụ ể
@/ V n b n là gì?ă ả
@/ Các lo i v n b n trong ch n g trình ã h c :ạ ă ả ươ đ ọ
- V n b n nói .ă ả
- V n b n vi t :ă ả ế
+ V n b n thông tin ( hành chính, báo chí; khoa h c, nh t d ng).ă ả ọ ậ ụ
+ V n b n v n h c ( V n b n v n h c h c u; V n b n v n h c không h c u )ă ả ă ọ ă ả ă ọ ư ấ ă ả ă ọ ư ấ
@ c i m di n t và ch c n ng c a các phong cách ngôn ng .Đặ để ễ đạ ứ ă ủ ữ
A/ NH H N G V KI N TH C VÀ K N NG C HI U V N B N :ĐỊ ƯỚ Ề Ế Ứ Ỹ Ă ĐỌ Ể Ă Ả
Theo nh h n g c a B GD v cách ra thi TNTHPT môn v n n m 2014 , thì các câu h i đị ướ ủ ộ ề đề ă ă ỏ
ph n c hi u t p trung vào m t s khía c nh nh :ầ đọ ể ậ ộ ố ạ ư
I. Ki m tra ki n th c Ti ng Vi t: D ng này th n g cho m t o n v n có sai sót và cho h c ể ế ứ ế ệ ạ đề ườ ộ đ ạ ă ọ
sinh nh n bi t t ó tr l i các câu h i.ậ ế ừđ ả ờ ỏ
1. Các l i sai trong v n b n :ỗ ă ả
-L i v câu ( l i c u t o câu; l i d u câu; l i liên k t câu)ỗ ề ỗ ấ ạ ỗ ấ ỗ ế
- L i v t ( l p t ; t không úng ngha; t không phù h p phong cách)ỗ ề ừ ặ ừ ừ đ ĩ ừ ợ
- L i o n v n ( l i v n i dung; l i v hình th c )ỗ đ ạ ă ỗ ề ỗ ỗ ề ứ
- L i chính t ( l i do phát âm; l i do không n m v ng quy t c chính t )ỗ ả ỗ ỗ ắ ữ ắ ả
* L u ý : Trong m t v n b n không ch có m t lo i l i mà th n g xu t hi n n g th i nhi u lo i ư ộ ă ả ỉ ộ ạ ỗ ườ ấ ệ đồ ờ ề ạ
l i.ỗ
2. K n ng xác nh l i trong o n v n b n:ỹ ă đị ỗ đ ạ ă ả
- c k v n b n.Xác nh n i dung và th lo i, phong cách v n b n .Đọ ỹ ă ả đị ộ ể ạ ă ả
- Phân tích c u t o câu ( các thành ph n c a câu)ấ ạ ầ ủ
- Xem xét v trí các câu và s liên k t câu trong v n b n.ị ự ế ă ả
- Xem xét v l i chính t và cách s d ng t ng .ề ỗ ả ử ụ ừ ữ
@/ Ví d c o n v n b n sau ng th i anh, ch hãy ch ra nh ng sai sót v ng pháp, chính ụĐọ đ ạ ă ả đồ ờ ị ỉ ữ ề ữ
t , cách dùng t , tính logic trong o n v n ó :ả ừ đ ạ ă đ
“ cái nhìn c a Nguy n Tuân, sông à hi n lên là m t sinh th có linh h n v i nh ng tính cách ủ ễ Đ ệ ộ ể ồ ớ ữ
i ch: v a hung b o, v a d r n. ây là l i nhân cách hóa nh ng c i m v n có c a giòng đố đị ừ ạ ừ ữ ằ Đ ố ữ đặ để ố ủ

sông thiên nhiên mà ch c quan có th nhìn th y”.ự ể ấ
- Cách phát hi n l i sai : V i hình th c h i nh trên, sau khi ã c k v n b n, xác nh c ệ ỗ ớ ứ ỏ ư đ đọ ỹ ă ả đị đượ
c u t o câu và s liên k t câu c ng nh th lo i, phong cách ngôn ng và hình th c chính t và ấ ạ ự ế ũ ư ể ạ ữ ứ ả
cách trình bày,cách dùng t ,ch vi t ta có th tr l i nh sau:ừ ữ ế ể ả ờ ư
+ Sai ng pháp: Câu th nh t trong o n v n. Sai chính t : d r n; giòng sông; ch c quanữ ứ ấ đ ạ ă ả ữ ằ ự
+ Dùng t sai: i ch. Sai logic: v a hung b o, v a d d nừ đố đị ừ ạ ừ ữ ằ
II. Nh n bi t n i dung chính và các thông tin quan tr ng c a v n b n; hi u ý ngha c a v n b n, ậ ế ộ ọ ủ ă ả ể ĩ ủ ă ả
tên v n b n:ă ả
@/Ví d : V n b n sau nói v v n gì ? t tên cho v n b n…ụ ă ả ề ấ đề Đặ ă ả
“ ng i l n tu i ít v n ng c b p, n u ch n giàu ch t colesteron (tht, tr ng, s a ) s Ở ườ ớ ổ ậ độ ơ ắ ế ếđộ ă ấ ị ứ ữ ẽ
có nhi u nguy c b b nh x v a ng m ch. b nh này, colesteron ng m vào thành m ch ề ơ ị ệ ơ ữ độ ạ Ở ệ ấ ạ
kèm theo các ion canxi làm cho m ch b h p l i, không còn nh n nh tr c , x c ng và v a ra.ạ ị ẹ ạ ẵ ư ướ ơ ứ ữ
n g m ch x v a làm cho s v n chuy n máu trong m ch khó kh n, ti u c u d b v và hình Độ ạ ơ ữ ự ậ ể ạ ă ể ầ ễ ị ỡ
thành c c máu ông gây t c m ch. n g m ch x v a còn d b v gây các tai bi n tr m tr ng ụ đ ắ ạ Độ ạ ơ ữ ễ ị ỡ ế ầ ọ
nh xu t huy t d dày, xu t huy t não, th m chí gây ch t ng i ”. (Sinh h c - l p 8. NXB Giáo ư ấ ế ạ ấ ế ậ ế ườ ọ ớ
D c 2007)ụ
- i v i ví d trên, ta th y: o n v n nói n c n b nh x v a ng m ch và nguyên nhân d n Đố ớ ụ ấ đ ạ ă đế ă ệ ơ ữ độ ạ ẫ
n b nh x v a ng m ch. Vì v y ta có th t tên cho o n v n b n ó là: “B nh x v a đế ệ ơ ữ độ ạ ậ ểđặ đ ạ ă ả đ ệ ơ ữ
ng m ch và h u qu c a nó” ho c “ phòng v i x v a ng m ch”.độ ạ ậ ả ủ ặ Đề ớ ơ ữ độ ạ
=> Cách c và nh n bi t v n b n i v i d ng câu h i này:đọ ậ ế ă ả đố ớ ạ ỏ
+ c k o n v n b n c a ra.Đọ ỹđ ạ ă ả ủ đề
+ Tìm và g ch d i nh ng t ng nào c l p i l p l i nhi u l n v n b n ( ây là nh ng t màạ ướ ữ ừ ữ đượ ặ đ ặ ạ ề ầ ă ả đ ữ ừ
ng i vi t có ý nh n m nh thông tin mu n nói). Tìm hi u n i dung c a nh ng t ng ó nói v ườ ế ấ ạ ố ể ộ ủ ữ ừ ữ đ ề
i u gì ?đề
+ Xác nh m i quan h ng pháp ( các câu và các thành ph n ph c a câu trong o n v n b n).đị ố ệ ữ ầ ụ ủ đ ạ ă ả
+ T ó xác nh c n i dung chính c a o n v n b n và xu t cách t tên cho v n b n.ừđ đị đượ ộ ủ đ ạ ă ả đề ấ đặ ă ả
III. Nh n di n nh ng bi n pháp ngh thu t trong o n v n b n và tác d ng c a nh ng bi n pháp ậ ệ ữ ệ ệ ậ đ ạ ă ả ụ ủ ữ ệ
ngh thu t ó v i vi c th hi n n i dung v n b n:ệ ậ đ ớ ệ ể ệ ộ ă ả
V i d ng câu h i này các em c n:ớ ạ ỏ ầ
a. Ôn l i ki n th c v các bi n pháp tu t t , tu t v câu và tác d ng c a các bi n pháp tu t ạ ế ứ ề ệ ừ ừ ừ ề ụ ủ ệ ừ

khi c s d ng trong v n b n nh :đượ ử ụ ă ả ư
- So sánh: i chi u s v t này v i s v t khác có nét t ng ng nh m t ng s c g i hình bi u đố ế ự ậ ớ ự ậ ươ đồ ằ ă ứ ợ ể
c m.ả
- n d : G i tên s v t hi n t n g khác có nét t n g n g nh m t ng s c g i hình g i c m .Ẩ ụ ọ ự ậ ệ ượ ươ đồ ằ ă ứ ợ ợ ả
- Nhân hóa: cách g i t v t, v t v.v b ng nh ng t ng v n dùng cho con ng i làm cho th ọ ả ậ đồ ậ ằ ữ ừ ữ ố ườ ế
gi i v t, v t tr nên g n g i bi u th c nh ng suy ngh tình c m c a con ng i .ớ ậ đồ ậ ở ầ ũ ể ịđượ ữ ĩ ả ủ ườ
- Hoán d : g i tên s v t hi n t ng khái ni m khác có quan h g n g i v i nó.ụ ọ ự ậ ệ ượ ệ ệ ầ ũ ớ
- Nói quá: Bi n pháp tu t phóng i m c qui mô tính ch t c a s v t hi n t n g c miêu ệ ừ đạ ứ độ ấ ủ ự ậ ệ ượ đượ
t nh n m nh gây n t n g t ng tính bi u c m.ảđể ấ ạ ấ ượ ă ể ả
- Nói gi m nói tránh: dùng cách di n t t nh uy n chuy n tránh gây c m giác ph n c m và ả ễ đạ ế ị ể ể ả ả ả
tránh thô t c thi u lch s .ụ ế ị ự
- i p ng : l p l i t ng ho c c câu làm n i b t ý gây c m xúc m nh.Đệ ữ ặ ạ ừ ữ ặ ả để ố ậ ả ạ
- Ch i ch : Cách d a vào nh ng c s c v âm và v ngha c a t ng t o s c thái dí d m ơ ữ ự ữ đặ ắ ề ề ĩ ủ ừ ữđể ạ ắ ỏ
hài h c .ướ
b. Ôn, n m v ng các c i m v cách cách gieo v n, ph i thanh, ng t nhp …trong v n b n v nắ ữ đặ để ề ầ ố ắ ị ă ả ă
h c.ọ
@/ Ví d :ụ
Ch ra các bi n pháp ngh thu t c s c và tác d ng c a nh ng bi n pháp ngh thu t y trong ỉ ệ ệ ậ đặ ắ ụ ủ ữ ệ ệ ậ ấ
o n th sau:đ ạ ơ
“Chúng em bom ngàn cânđ
D i lên trang gi y tr ngộ ấ ắ
M ng nh m t ánh tr ng ng nỏ ư ộ ă ầ
Hi n nh lá m c mùa xuân”ề ư ọ
(Trang gi y h c trò - Chính H u)ấ ọ ữ
- C n c vào nh ng ki n th c v các ph n g ti n bi u t trong th , ta có th tr l i :ă ứ ữ ế ứ ề ươ ệ ể đạ ơ ể ả ờ
+ Các bi n pháp ngh thu t trong o n th : n d , i l p và so sánh ( hình nh trang gi y ệ ệ ậ đ ạ ơ Ẩ ụ đố ậ ả ấ
tr ng ch s ngây th trong sáng c a tr nh ; i l p: bom nghìn cân v i trang gi y m ng manh; ắ ỉ ự ơ ủ ẻ ỏ đố ậ ớ ấ ỏ
so sánh: trang gi y m ng nh …, hi n nh …)ấ ỏ ư ề ư
+ Tác d ng c a vi c s d ng ph i h p nh ng bi n pháp ngh thu t này : kh c h a s tàn kh c ụ ủ ệ ử ụ ố ợ ữ ệ ệ ậ ắ ọ ự ố
c a chi n tranh và t i ác c a k thù; lòng c m gi n và th ng c m c a nhà th v i tr th .ủ ế ộ ủ ẻ ă ậ ươ ả ủ ơ ớ ẻ ơ

B/ BÀI T P LUY N K N NG C HI U V N B N VÀ TI P NH N V N B N :Ậ Ệ Ỹ Ă ĐỌ Ể Ă Ả Ế Ậ Ă Ả
* s 1 :Đề ố
M o hi mạ ể
“ n g i khó, không khó vì ng n sông cách núi mà khó vì lòng ng i ng i núi e sông. X a nay Đườ đ ă ườ ạ ư
nh ng ng anh hùng làm nên nh ng vi c gian nan không ai làm n i, c ng là nh cái gan m o ữ đấ ữ ệ ổ ũ ờ ạ
hi m, i không bi t cái khó là cái gì[ ]ể ở đờ ế
Còn nh ng k ru rú nh gián ngày, làm vi c gì c ng ch tr i i s , ch mong cho c m t i ữ ẻ ư ệ ũ ờ ờ đợ ố ỉ đượ ộ đờ
an nhàn vô s , s ng lâu giàu b n, còn vi c n c vi c i không quan h gì n mình c . Nh ự ố ề ệ ướ ệ đờ ệ đế ả ư
th g i là s ng th a, còn mong có ngày v ng v y trong tr ng c nh tranh này th nào c ế ọ ố ừ ũ ẫ ườ ạ ế đượ
n a. Hãy trông nh ng b n thi u niên con nhà ki u d ng, c i không dám i âu xa nhà, ữ ữ ọ ế ề ưỡ ả đờ đ đ
không dám làm quen v i m t ng i khách l ; i ng thì s sóng, trèo cao thì s run chân, c ớ ộ ườ ạ đ đườ ợ ợ ứ
áo buông chùng óng gót, t ng th là nho nhã, t ng th là t v n; mà th c ra không có l c đ ưở ế ưở ế ư ă ự ự
l ng, không có khí phách; h ra kh i tay b o h c a cha m hay k có th l c nào thì không có ượ ễ ỏ ả ộ ủ ẹ ẻ ế ự
th mà t l p c.ể ự ậ đượ
V y h c trò ngày nay ph i t p xông pha, ph i bi t nh n nh c; m a n ng c ng không l y làm ậ ọ ả ậ ả ế ẫ ụ ư ắ ũ ấ
nh c nh n, ói rét c ng không l y làm kh s . Ph i bi t r ng: hay n mi ng ngon, hay m c c a ọ ằ đ ũ ấ ổ ở ả ế ằ ă ế ặ ủ
t t, h ra kh i nhà thì nh y lên cái xe, h ng i quá gi thì ã kêu chóng m t, y là nh ng cách ố ễ ỏ ả ễ ồ ờ đ ặ ấ ữ
làm mình y u u i nhút nhát, m t h n cái tinh th n m o hi m c a mình i”.ế đ ố ấ ẳ ầ ạ ể ủ đ
(Nguy n Bá H c, M o hi m)ễ ọ ạ ể
-Câu 1: Trong o n v n trên ã s d ng thao tác l p lu n nàođ ạ ă đ ử ụ ậ ậ
A. Thao tác l p lu n phân tích B. Thao tác l p lu n so sánhậ ậ ậ ậ
C. Thao tác l p lu n bình lu n D. K t h p cách thao tác l p lu nậ ậ ậ ế ợ ậ ậ
- Câu 2: o n v n trên khuyên nh thanh niên i u gì?Đ ạ ă ủ đ ề
A, M o hi m v t lên cái khó c a chính b n thân mình B. M o hi m v t qua n i s c a chính ạ ể ượ ủ ả ạ ể ượ ỗ ợ ủ
b n thân mìnhả
C. M o hi m xông pha, thoát ra kh i bàn tay b o h c a cha m t l p D. Ph i bi t nh n ạ ể ỏ ả ộ ủ ẹ để ự ậ ả ế ẫ
nh c, m a n ng c ng không l y làm nh c nh n, ói rét c ng l y làm kh sụ ư ắ ũ ấ ọ ằ đ ũ ấ ổ ở
-Câu 3: Nguyên nhân chính c a vi c không dám m o hi m xông pha vào khó kh n?ủ ệ ạ ể ă
A. Vì ng n sông cách núi B. Vì con ng i không có gan m o hi mă ườ ạ ể
C. Vì thích s ng an nhàn vô s D. Vì không bi t nh n nh c ch u ng kh số ự ế ẫ ụ ị đự ổ ở

-Câu 4: L i s ng th a c a nh ng k ru rú nh gián ngày khi n gi ng v i ki u tính cách gìố ố ừ ủ ữ ẻ ư ế ố ớ ể
A. S ng không có luân líố
B. S ng không có oàn thố đ ể
C. Ph i ai tai n y, ai ch t m c aiả ấ ế ặ
D. Hèn nhat, b c nh c, trong baoạ ượ
-Câu 5: Nguy n Bá H c ã phê phán nh ng n i e s c a k h c trò? K tên 5 n i s c nh c ễ ọ đ ữ ỗ ợ ủ ể ọ ể ỗ ợ đượ ắ
n trong bài?đế



-Câu 6: Nh ng c tính mà k h c trò c n ph i có vùng v y trong tr ng c nh tranh?ữ đứ ẻ ọ ầ ả để ẫ ườ ạ



-Câu 7: Trong nh ng quy t nh quan tr ng n u m o hi m bao gi c ng có nh ng r i ro nh t ữ ế đị ọ ế ạ ể ờ ũ ữ ủ ấ
nh có th thành công c ng có th th t b i. Suy ngh c a em?đị ể ũ ể ấ ạ ĩ ủ
………………………………………………………………………………………………………………
* 2Đề
Con ng tu d ng, rèn luy n o c c a thanh niênđườ ưỡ ệ đạ đứ ủ
“ i v i ông già, bà già, thanh niên ph i có thái kính nh ng và h t lòng giúp , b i vì Đố ớ ả độ ườ ế đỡ ở
m t l d hi u là có ông già, bà già thì m i có chúng ta ộ ẽ ễ ể ớ
Khi i tàu, i xe, thanh niên không c chen l n ph n . Trong tr ng h p ph n , nh t là ph đ đ đượ ấ ụ ữ ườ ợ ụ ữ ấ ụ
n có thai, ch a có ch ng i, thanh niên ph i nh ng ch c a mình cho h ữ ư ỗ ồ ả ườ ỗ ủ ọ
Trong xã h i ta, nhi u thanh niên bi t t lòng th ng yêu quý m n nhân dân b ng hành ng ộ ề ế ỏ ươ ế ằ độ
d ng c m và hào hi p; lúc chi n tranh xông pha l a n b o v tính m ng và tài s n c a ũ ả ệ ế ử đạ để ả ệ ạ ả ủ
ng bào; lúc bình th ng c u giúp tr em b tai n n, n ng i i ng b m au, đồ ườ ứ ẻ ị ạ đỡ đầ ườ đ đườ ị ố đ
Thanh niên ph i luôn có tinh th n xung phong, g ng m u; b t c vi c gì t p th c n thì thanh ả ầ ươ ẫ ấ ứ ệ ậ ể ầ
niên ph i làm v i tinh th n trách nhi m cao nh t; song ph i luôn luôn khiêm t n, th t thà, không ả ớ ầ ệ ấ ả ố ậ
phô tr ng, d i trá ươ ố
Thanh niên c ng ph i dành thì gi nh t nh giúp cha m , s n sóc các em, ch m lo m t ũ ả ờ ấ đị để đỡ ẹ ă ă ộ

ph n công vi c gia ình” ầ ệ đ
(Ng v n 12, t p m t, NXBGD 2013, trang 37)ữ ă ậ ộ
- Câu h i 1. N i dung chính c a v n b n trên là gì?ỏ ộ ủ ă ả
A. Nêu nh ng ngh a c cao p thanh niên c n ph i làmữ ĩ ử đẹ ầ ả
B. Nêu nh ng hành vi thi u v n hóa thanh niên không nên làm.ữ ế ă
C. Nêu nh ng vi c nên làm và không nên làm c a thanh niên.ữ ệ ủ
D. Nêu tinh th n và thái c a thanh niên v i nhân dân.ầ độ ủ ớ
-Câu h i 2. Ki u câu nào c s d ng nhi u nh t trong o n v n trên?ỏ ể đượ ử ụ ề ấ đ ạ ă
A. Câu t ng thu tườ ậ
B. Câu c m thánả
C. Câu nghi v nấ
D. Câu c u khi nầ ế
- Câu h i 3. Qua o n v n trên, em th y ph m ch t c n có nh t c a thanh niên là gì?ỏ đ ạ ă ấ ẩ ấ ầ ấ ủ
A.Th ng yêu, kính tr ng nhân dân nh th ng yêu, kính tr ng cha m và ng i thân c a mình.ươ ọ ư ươ ọ ẹ ườ ủ
B. Kính nh ng và h t lòng giúp ng i già, cha m , s n sóc các em, ch m lo vi c gia ình.ườ ế đỡ ườ ẹ ă ă ệ đ
C. Có tinh th n xung phong, g ng m u; vi c gì t p th c n ph i làm v i tinh th n trách nhi m ầ ươ ẫ ệ ậ ể ầ ả ớ ầ ệ
cao.
D. Bi t t lòng th ng yêu quý m n nhân dân b ng hành ng d ng c m và hào hi pế ỏ ươ ế ằ độ ũ ả ệ
- Câu h i 4. Bên c nh phép l p t v ng, o n v n trên còn s d ng phép tu t nào?ỏ ạ ặ ừ ự đ ạ ă ử ụ ừ
A. Phép so sánh
B. Phép n dẩ ụ
C. Phép hoán dụ
D. Phép li t kê.ệ
- Câu h i 5. Ngoài nh ng ph m ch t c n có trên, theo em thanh niên th i i hi n nay c n có ỏ ữ ẩ ấ ầ ờ đạ ệ ầ
thêm nh ng ph m ch t gì? Vì sao?ữ ẩ ấ
G i ý tr l i: H c sinh có th tr l i theo các ý sau:.ợ ả ờ ọ ể ả ờ
- Thanh niên ngày nay c n ph i có s c kh e t t xây d ng s nghi p cho b n thân và c ng ầ ả ứ ỏ ố để ự ự ệ ả ố
hi n c nhi u h n cho nhân dân, t n c.ế đượ ề ơ đấ ướ
- Thanh niên c n ph i có tri th c, có v n hóa làm ch các ph ng ti n công ngh thông tin ầ ả ứ ă để ủ ươ ệ ệ
góp ph n quan tr ng vào s nghi p công nghi p hóa, hi n i hóa t n c, c ng nh s phát ầ ọ ự ệ ệ ệ đạ đấ ướ ũ ư ự

tri n c a n n kinh t tri th c ã và ang c t ra trong th i i ngày nay.ể ủ ề ế ứ đ đ đượ đặ ờ đạ
- Thanh niên ph i s ng có lý t ng cao p, bi t gi gìn và phát huy truy n th ng v n hóa m ả ố ưở đẹ ế ữ ề ố ă đậ
à b n s c dân t c.đ ả ắ ộ