Chương VI: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức, nhân văn, văn hoá docx

I. Nh
I. Nh
ững quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về Văn hoa
ững quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về Văn hoa
I. Nh
I. Nh
ững quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về Văn hoa
ững quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về Văn hoa
II. T tëng Hå ChÝ Minh v
II. T tëng Hå ChÝ Minh v
ề đạo đức
ề đạo đức
.
.
II. T tëng Hå ChÝ Minh v
II. T tëng Hå ChÝ Minh v
ề đạo đức
ề đạo đức
.
.
2. Quan
2. Quan
điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hoá
điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hoá
i
i
2. Quan
2. Quan
điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hoá
điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hoá

i
i
1. N
1. N
ội dung cơ bản của tư tương Hồ Chí Minh về đạo đức
ội dung cơ bản của tư tương Hồ Chí Minh về đạo đức
1. N
1. N
ội dung cơ bản của tư tương Hồ Chí Minh về đạo đức
ội dung cơ bản của tư tương Hồ Chí Minh về đạo đức
CÊu tróc ch¬ng VI
CÊu tróc ch¬ng VI
I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ x
I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ x
ây
ây
. d
. d
ựng con người mới
ựng con người mới
I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ x
I. T tëng Hå ChÝ Minh vÒ x
ây
ây
. d
. d
ựng con người mới
ựng con người mới
1. Quan
1. Quan

điểm CN Mác – Lênin về con người
điểm CN Mác – Lênin về con người
1. Quan
1. Quan
điểm CN Mác – Lênin về con người
điểm CN Mác – Lênin về con người
1. Kh
1. Kh
ái niệm văn hoá theo tư tưởng Hồ Chí Minh
ái niệm văn hoá theo tư tưởng Hồ Chí Minh
1. Kh
1. Kh
ái niệm văn hoá theo tư tưởng Hồ Chí Minh
ái niệm văn hoá theo tư tưởng Hồ Chí Minh
3. Quan
3. Quan
điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hoá
điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hoá
3. Quan
3. Quan
điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hoá
điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hoá
2. Sinh vi
2. Sinh vi
ên học tập và làm theo tư tuởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
ên học tập và làm theo tư tuởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
2. Sinh vi
2. Sinh vi
ên học tập và làm theo tư tuởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
ên học tập và làm theo tư tuởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

2. Qu
2. Qu
ian điểm của Hồ Chí Minh về con người
ian điểm của Hồ Chí Minh về con người
2. Qu
2. Qu
ian điểm của Hồ Chí Minh về con người
ian điểm của Hồ Chí Minh về con người
1. Khái niệm văn hoá theo tư tưởng
Hồ Chí Minh
a.Định nghĩa ( sgk– tr 237)
Xuất phát vì sinh tồn và mục đích sống, loại người sáng tạo và phát minh: ngôn ngữ,
đạo đức, pháp luât …-> đó là văn hoá: giá trị vât chất và giá trị tinh thần nhằm đảm
bảo sự sinh tồn và cũng là mục đích sống của loài người
b. Quan điểm về xây dựng một nền văn hoá mới
-> Văn hoá mới là văn hoá dân tộc
1. Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập tự cường
2. Xây dựng luận lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng.
3. Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp có liên quan đến phúc lợi của nhân dân trong xã
hội.
4. Xây dựng chính trị: dân quyền
5. Xây dựng kinh tế
-> Văn hoá trở thành chiến lược phát triển đấy nước

2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề
chung của văn hoá
a) Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hoá trong đời sống xã hội
-
Văn hoá quan trọng ngang kinh tế, chính trị, xã hội.

-
Chính trị xã hội có được giải phóng, văn hoá mới được giải phóng, chính trị giải phóng
mở đường cho văn hoá phát triển.
-
Xây dựng kinh tế để tạo điều kiện cho xây dựng và phát triển văn hoá
-> Văn hoá là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng nhưng không thể
đứng ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính trị. Văn hoá phải phục vụ nhiệm vụ chính
trị thúc đẩy xây dựng và phát triển kinh tế.
“ Văn hoá cũng là một mặt trận”
và “ Kháng chiến hoá văn hoá, văn hoá hoá kháng chiến”
b) Quan điểm về tính chất của nền văn hoá
-
Tính dân tộc: là cái cốt, cái tinh tuý bên trong rất đặc trưng của nền văn hoá dân tộc
“ Nếu dân tộc hóa mà phát triển đến cực điểm thì là đến chỗ thế giới hoá – văn hoá
mình sẽ chiếm địa vị ngang với các nền văn hoá thế giới”
-
Tính khoa học: tính hiện đại, tiên tiến, thụân với trào lưu của thời đại
-
Tính đại chúng: phục vụ nhân dân và do nhân dân xây dựng
“ Văn hoá phục vụ ai? Phục vụ công nông binh - đại đa số nhân dân”
c) Quan điểm về chức năng của văn hoá
-
Bồi dưỡng tư tưởng đúng đăn và những tình cảm cao đẹp
-
Mở rộng hiểu biêt, nâng cao dân trí ( tuỳ từng giai đoạn cách mạng mà mục
đích nâng cao dân trí có điểm chung và riêng phù hợp với điều kiện đất nước
và nhiệm vụ cách mạng).
-
Bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống tốt đẹp, lành mạnh ->
Chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân.

3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính
của văn hoá.
a) Văn hoá giáo dục ( phương pháp và nội dung dạy và học)
b) Văn hoá văn nghệ ( Văn nghệ là mặt trận, văn nghệ sỹ là chiến sỹ, tác phẩm
văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng, trong xây dựng xã hội
mới, con người mới.
c) Văn hoá đời sống (Đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới)
1. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ
Chí Minh về đạo đức
a) Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
-
Cơ sở hình thành:
+ Truyền thống tư tưởng đạo đức của dân tộc Việt Nam.
+ Tinh hoa đạo đức Phương Đông và Phương Tây
+ Tư tưởng đạo đức của chủ nghĩa Mác – Lênin
-
Vai trò và vị trí
+ Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
( lý luận và thực tiễn- đạo đức trong hành động và lấy hiệu quả là thước đo).
-> Đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người
(Như gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối)
-> Đảng phải là đạo đức, là văn minh.
-> Đạo đức của người đảng viên:
Đức là gốc của tài, hồng là gốc của chuyên, phẩm chất là gốc của năng lực.
+ Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH. ( Những con người cộng
sản – lòng cao thượng của con người)
b) Quan
b) Quan
i mđ ể

i mđ ể
về những chuẩn mực
về những chuẩn mực
®¹o ®øc c
®¹o ®øc c
ách
ách
mạng
mạng
- Trung với nước, hiếu với dân
Đây là phẩm chất bao trùm và quan trọng nhất. Về quan hệ đạo đức thì mối quan hệ
của mỗi con người đối với đất nước, nhân dân, dân tộc mình là lớn nhất.
Chữ Trung dưới thời
phong kiến là trung quân,
trung với vua, Hiếu chỉ thu
hẹp trong phạm vi gia đình
là hiếu với cha mẹ
1
1
2
2
3
3
b) Quan
b) Quan
i m v nh ng chu n m c đ ể ề ữ ẩ ự
i m v nh ng chu n m c đ ể ề ữ ẩ ự
®¹o ®øc c
®¹o ®øc c
á

á
ch
ch
m ngạ
m ngạ
- CÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t
.
-

Cần: là siêng năng chăm chỉ, cố gắng dẻo dai, tích cực, tự giác, sáng tạo
- Kiệm: Tiết kiệm, không xa xỉ, không lãng phí, không bừa bãi và không bủn xỉn.
⇒
Cần và Kiệm phải đi đôi với nhau như” hai chân của con người”.
- Liêm: Trong sạch “ Không tham lam vật chất, địa vị quyền hành, không tham ô tham
nhũng”.
=> Chữ Liêm phải đi đôi với chữ Kiệm, Kiệm phải đi đôi với Cần. Có Kiệm thì mới có liêm
được vì xa xỉ mà sinh ra tham lam
-
Chính: là không tà, là thẳng thắn, đúng đắn, trước hết là chính với bản thân và với người
khác.
- Chí công vô tư: ham làm những việc ích nước lợi dân, không ham địa vị, công danh phú
quý “ Đảng viên đi trước, làng nước theo sau
b) Quan
b) Quan
i m v nh ng chu n m c
i m v nh ng chu n m c
đạo đức c
đạo đức c
ỏ
ỏ

ch
ch
m ng
m ng
- Yêu thơng con ngời
+ H Chớ minh sm kt lun trờn th gii ch cú hai ging ngi: búc lt v b búc lt
+ Thng yờu con ngi ca Bỏc khụng ch dng li s thng xút s phn con ngi mt
cỏch chung chung, tru tng -> S thng yờu con ngi trc ht l hng ti cỏc dõn tc b
ỏp bc, hng ti giai cp vụ sn, nhng ngi cựng kh, nhng ngi nụ l -> Cuc i
Ngi phn u khụng mt mi u tranh gii phúng con ngi mang li t do hnh phỳc
cho con ngi.
-
Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb
Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb
Chính trị QG, Hà Nội, 2000, t.5, -
Chính trị QG, Hà Nội, 2000, t.5, -


b) Quan
b) Quan
i m v nh ng chu n m c đ ể ề ữ ẩ ự
i m v nh ng chu n m c đ ể ề ữ ẩ ự
®¹o ®øc c
®¹o ®øc c
á
á
ch
ch
m ngạ
m ngạ

- Cã tinh thÇn quèc tÕ trong s¸ng, thñy chung.
Tinh thần được bắt nguồn từ bản chất quốc tế của giai cấp công nhân, từ
tính ưu việt của CNXH.
c) Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
-
Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức
-
Xây đi đôi với chống
-
Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng,tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh
a) Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
b) Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
a. Con nguời được nhìn nhận như một chỉnh thể thống nhất về tâm lực, thể lực và các hoạt
động của nó.
-> Con người luôn có xu hướng vươn lên cái Chân - Thiện - Mỹ
-> Con người có tốt, có xấu, ,nhưng “ dù xấu, tốt, văn minh hay dã man đều có tình người”
b) Con người cụ thể, lịch sử
c) Bản chất con người mang tính xã hội
1. Quan
1. Quan
điểm CN Mác – Lênin về con người
điểm CN Mác – Lênin về con người
2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người
2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người
a)Quan im ca H Chớ Minh v vai trũ ca con ngi
-
Con ngi l vn quý nht, nhõn t quyờt nh thnh cụng ca s nghip

cỏch mng.
+ Nhõn dõn l ngi sỏng to ra mi giỏ tr vt cht v tinh thn.
Trong bu tri khụng gỡ quý bng nhõn dõn, trong th gii khụng gỡ mnh
bng lc lng on kt ca nhõn dõn
+ Dõn ta l ti nng, trớ tu v sỏng to
-
Con ngi va l mc tiờu, va l ng lc ca cỏch mng; phi coi trng,
chm súc, phỏt huy nhõn t con ngi.
+ Con ngời là mục tiêu giải phóng của Cách mạng:
Có thể nói điểm xuất phát và
mục đích cuối cùng của sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh là con ngời, cho con
ngời, vì sự ấm no, tự do hạnh phúc của con ngời
+ Con ngời là động lực của sự nghiệp cách mạng:
Theo Hồ Chí Minh, lực lợng của
cách mạng là nhân dân, chính là con ngời. Đó là động lực phát triển của lịch sử,
động lực của Cách mạng. Trong khi xác định mục tiêu của cách mạng là giải phóng
con ngời, Hồ Chí Minh cũng đồng thời khẳng định sự nghiệp giải phóng con ngời là
do chính bản thân con ngời thực hiện. Con ngời là sức mạnh đầu tiên và cũng là
mục tiêu cuối cùng của cách mạng.
3. Quan
3. Quan
im ca H Chớ Minh v vai trũ ca c
im ca H Chớ Minh v vai trũ ca c
on ngời
on ngời
v
v
chin lc trng ngi
chin lc trng ngi
-

Trng ngi l yờu cu khỏch quan, va cp bỏch, va lõu di
ca cỏch mng.
Hồ Chí Minh khẳng định: "Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trớc hết cần
có những con ngời xã hội chủ nghĩa". Con ngời xã hội chủ nghĩa
theo quan điểm của Hồ Chí Minh là:
Có tinh thần và năng lực làm chủ.
Có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô t.
Có kiến thức khoa học, kỹ thuật, nhạy bén với cái mới
Có tinh thần sáng tạo, giám nghỉ, giám làm ,
Đó là nguồn lực quan trọng nhất để xây dựng thành công chủ nghĩa xã
hội.
-
Chin lc Trng ngi l mụt trng tõm, mt b phn hp
thnh ca chin lc phỏt trin kinh t - xó hi
Trong chiến lợc trồng ngời, Hồ Chí Minh khẳng định: "Vì lợi ích mời
năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng ngời". Đó là con ngời
phải đợc giáo dục, rèn luyện về phẩm chất và năng lực để hoàn
thành nhiệm vụ cách mạng giao cho. "Chủ nghĩa xã hội gắn liền với
sự nghiệp giáo dục, đào tạo con ngời".
b) Quan
b) Quan
im ca H Chớ Minh v chin lc trng
im ca H Chớ Minh v chin lc trng
ngi
ngi
2. Ni dung t tng nhõn vn H Chớ Minh
b. Con ngời vừa là mục tiêu vừa là động lực của Cách mạng

Con ngời là mục tiêu giải phóng của Cách mạng: Có thể nói điểm xuất phát và mục đích cuối
cùng của sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh là con ng%ời, cho con ng%ời, vì sự ấm no, tự do

hạnh phúc của con ng%ời

Con ngời là động lực của sự nghiệp cách mạng: Theo Hồ Chí Minh, lực l%ợng của cách mạng là
nhân dân, chính là con ng%ời. Đó là động lực phát triển của lịch sử, động lực của Cách mạng.
Trong khi xác định mục tiêu của cách mạng là giải phóng con ng%ời, Hồ Chí Minh cũng đồng thời
khẳng định sự nghiệp giải phóng con ng%ời là do chính bản thân con ng%ời thực hiện. Con ng%ời là
sức mạnh đầu tiên và cũng là mục tiêu cuối cùng của cách mạng.
c. Xây dựng con ngời là chiến lợc hàng đầu của cách mạng
Hồ Chí Minh khẳng định: "Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, tr%ớc hết cần có những con ng%ời xã hội
chủ nghĩa". Con ng%ời xã hội chủ nghĩa theo quan điểm của Hồ Chí Minh là:

Có tinh thần và năng lực làm chủ.

Có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô t%.

Có kiến thức khoa học, kỹ thuật, nhạy bén với cái mới

Có tinh thần sáng tạo, giám nghỉ, giám làm ,
Đó là nguồn lực quan trọng nhất để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Trong chiến l%ợc trồng ng%ời, Hồ Chí Minh khẳng định: "Vì lợi ích m%ời năm trồng cây, vì lợi ích
trăm năm trồng ng%ời". Đó là con ng%ời phải đ%ợc giáo dục, rèn luyện về phẩm chất và năng lực
để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng giao cho. "Chủ nghĩa xã hội gắn liền với sự nghiệp giáo dục,
đào tạo con ng%ời".