Tình hình chính trị, kinh tế...(nửa đầu XIX)

Chương IV: VIỆT NAM Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX
SOẠN DẠY
Ngày 28 tháng 02 năm 2010 Ngày 01 tháng 03 năm 2010
Bài 25 Tiết PPCT: 31
TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA
DƯỚI TRIỀU NGUYỄN (nửa đầu thế kỷ XIX)
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC
1) Về kiến thức: Giúp học sinh hiểu
- Tình hình chung về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa ở nước ta nửa đầu thế kỷ XIX
dưới vương triều Nguyễn trước khi diễn ra cuộc kháng chiến chống xâm lược của thực dân
Pháp.
- Thống trị nước ta vào lúc chế độ phong kiến đã bước vào giai đoạn suy vong lại là
những người thừa kế của giai cấp thống trị cũ, vương triều Nguyễn không tạo được điều kiện
đưa đất nước bước sang một giai đoạn phát triển mới phù hợp với hoàn cảnh của thế giới.
2) Về kỹ năng
Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh gắn sự kiện với thực tế cụ thể.
3) Về thái độ
- Bồi dưỡng ý thức vươn lên, đổi mới trong học tập.
- Giáo dục ý thức quan tâm đến đời sống của nhân dân đất nước mà trước hết là những
người xung quanh.
II/ CHUẨN BỊ
1) Chuẩn bị của thầy
- Bản đồ Việt Nam (thời Minh Mạng, sau cải cách hành chính).
- Tranh ảnh về kinh thành Huế, tranh dân gian …
2) Chuẩn bi của học sinh
- Học thuộc bài vừa học, làm các bài tập trong sách giáo khoa, soạn bài tiếp theo .
- Sưu tầm tài liệu, tranh, ảnh …
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1) Ổn định tổ chức: (1 phút) sĩ số, vệ sinh, thái độ học tập
2) Kiểm tra bài cũ: (4 phút)
- Kể tên các loại hình nghệ thuật tiêu biểu của nước ta trong các thế kỷ XVI – XVIII. Qua

đó nhận xét về đời sống tinh thần của nhân dân ta thời đó?
3) Giới thiệu bài mới
Sau khi đánh bại các vương triều Tây Sơn, Nguyễn Ánh lên ngôi vua, thành lập nhà
Nguyễn. Trong 50 năm đầu thống trị, nửa đầu thế kỷ XIX tình hình đất nước ta đã thay đổi như
thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài 25.
TL
HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA
TRÒ
NỘI DUNG
10’ *Hoạt động 1:
Hoàn cảnh lịch sử đất
nước và thế giới khi nhà
Nguyễn thành lập?
*Cả lớp, cá nhân.
+ Lãnh thổ rộng lớn
thống nhất như ngày nay.
+ Chế độ phong kiến
Việt Nam đã bước vào
giai đoạn suy vong.
+ Trên thế giới chủ nghĩa
tư bản đang phát triển.
1) Xây dựng và củng cố bộ
máy Nhà nước, chính sách
ngoại giao.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên
ngôi lấy hiệu Gia Long),
đóng đô ở Phú Xuân (Huế).
- Em hãy cho biết tổ chức

bộ máy nhà nước thời
Gia Long và Minh Mạng
có gì khác nhau.
- Dùng bản đồ Việt Nam
thời Minh Mạng để chỉ
các vùng
+ Từ Ninh Bình trở ra
Bắc là trấn Bắc Thành.
+ Từ Ninh Biên Hòa trở
vào Nam là trấn Gia
Định thành. Chính quyền
Trung ương chỉ quản lý
trực tiếp từ Thanh Hóa
đến Bình Thuận. Còn lại
hai khu tự trị Tổng trấn
có toàn quyền. Đó là giải
pháp tình thế của vua Gia
Long trong bối cảnh lúc
đầu mới lên ngôi.
- So sánh bộ máy nhà
nước thời Nguyễn với
thời Lê sơ, em có nhận
xét gì?
- Quan sát bản đồ và
nhận xét cải cách hành
chính của Minh Mạng
- Nhìn chung bộ máy nhà
nước thời Nguyễn giống
thời Lê sơ, tuy có cải
cách chút ít. Vì vậy Nhà

nước thời Nguyễn cũng
chuyên chế như thời Lê
sơ.
a) Tổ chức bộ máy Nhà
nước
- Hành chính:
+ Thời Gia Long chia
nước ta làm 3 vùng : Bắc
Thành, Gia Định Thành và
Trực doanh (Trung bộ).
+ Năm 1831-1832, Minh
Mạng chia cả nước là 30 tỉnh
và một Phủ (Thừa Thiên).
- Bộ máy quan lại: tuyển
chọn chủ yếu thông qua giáo
dục, khoa cử.
- Luật pháp: ban hành
Hoàng triều luật lệ (luật Gia
Long) với 400 điều hà khắc.
- Quân đội: được tổ chức
quy củ trang bị đầy đủ, song
lạc hậu, thô sơ.
- Em đánh giá như thế
nào chính sách ngoại
giao của nhà Nguyễn
- HS suy nghĩ trả lời:
+ Tích cực: Giữ được
quan hệ thân thiện với
các nước láng giềng nhất
là Trung Quốc.

+ Hạn chế: Đóng cửa
không đặt quan hệ với
các nước phương Tây…
b) Chính sách ngoại giao
- Phục tùng nhà Thanh (TQ).
- Bắt Lào, Chân Lạp thần
phục.
- Với phương Tây “đóng
cửa”.

TL
HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA
TRÒ
NỘI DUNG
10’ *Hoạt động 1:
Hoàn cảnh lịch sử đất
nước và thế giới khi nhà
Nguyễn thành lập?
*Cả lớp, cá nhân.
+ Lãnh thổ rộng lớn
thống nhất như ngày nay.
+ Chế độ phong kiến
Việt Nam đã bước vào
giai đoạn suy vong.
+ Trên thế giới chủ nghĩa
tư bản đang phát triển.
1) Xây dựng và củng cố bộ
máy Nhà nước, chính sách

ngoại giao.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên
ngôi lấy hiệu Gia Long),
đóng đô ở Phú Xuân (Huế).
- Em hãy cho biết tổ chức
bộ máy nhà nước thời
Gia Long và Minh Mạng
có gì khác nhau.
- Dùng bản đồ Việt Nam
thời Minh Mạng để chỉ
các vùng
+ Từ Ninh Bình trở ra
Bắc là trấn Bắc Thành.
+ Từ Ninh Biên Hòa trở
vào Nam là trấn Gia
Định thành. Chính quyền
Trung ương chỉ quản lý
trực tiếp từ Thanh Hóa
đến Bình Thuận. Còn lại
hai khu tự trị Tổng trấn
có toàn quyền. Đó là giải
pháp tình thế của vua Gia
Long trong bối cảnh lúc
đầu mới lên ngôi.
- So sánh bộ máy nhà
nước thời Nguyễn với
thời Lê sơ, em có nhận
xét gì?
- Quan sát bản đồ và
nhận xét cải cách hành

chính của Minh Mạng
- Nhìn chung bộ máy nhà
nước thời Nguyễn giống
thời Lê sơ, tuy có cải
cách chút ít. Vì vậy Nhà
nước thời Nguyễn cũng
chuyên chế như thời Lê
sơ.
a) Tổ chức bộ máy Nhà
nước
- Hành chính:
+ Thời Gia Long chia
nước ta làm 3 vùng : Bắc
Thành, Gia Định Thành và
Trực doanh (Trung bộ).
+ Năm 1831-1832, Minh
Mạng chia cả nước là 30 tỉnh
và một Phủ (Thừa Thiên).
- Bộ máy quan lại: tuyển
chọn chủ yếu thông qua giáo
dục, khoa cử.
- Luật pháp: ban hành
Hoàng triều luật lệ (luật Gia
Long) với 400 điều hà khắc.
- Quân đội: được tổ chức
quy củ trang bị đầy đủ, song
lạc hậu, thô sơ.
- Em đánh giá như thế
nào chính sách ngoại
giao của nhà Nguyễn

- HS suy nghĩ trả lời:
+ Tích cực: Giữ được
quan hệ thân thiện với
các nước láng giềng nhất
là Trung Quốc.
+ Hạn chế: Đóng cửa
không đặt quan hệ với
các nước phương Tây…
b) Chính sách ngoại giao
- Phục tùng nhà Thanh (TQ).
- Bắt Lào, Chân Lạp thần
phục.
- Với phương Tây “đóng
cửa”.

TL
HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA
TRÒ
NỘI DUNG
10’ *Hoạt động 1:
Hoàn cảnh lịch sử đất
nước và thế giới khi nhà
Nguyễn thành lập?
*Cả lớp, cá nhân.
+ Lãnh thổ rộng lớn
thống nhất như ngày nay.
+ Chế độ phong kiến
Việt Nam đã bước vào

giai đoạn suy vong.
+ Trên thế giới chủ nghĩa
tư bản đang phát triển.
1) Xây dựng và củng cố bộ
máy Nhà nước, chính sách
ngoại giao.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên
ngôi lấy hiệu Gia Long),
đóng đô ở Phú Xuân (Huế).
- Em hãy cho biết tổ chức
bộ máy nhà nước thời
Gia Long và Minh Mạng
có gì khác nhau.
- Dùng bản đồ Việt Nam
thời Minh Mạng để chỉ
các vùng
+ Từ Ninh Bình trở ra
Bắc là trấn Bắc Thành.
+ Từ Ninh Biên Hòa trở
vào Nam là trấn Gia
Định thành. Chính quyền
Trung ương chỉ quản lý
trực tiếp từ Thanh Hóa
đến Bình Thuận. Còn lại
hai khu tự trị Tổng trấn
có toàn quyền. Đó là giải
pháp tình thế của vua Gia
Long trong bối cảnh lúc
đầu mới lên ngôi.
- So sánh bộ máy nhà

nước thời Nguyễn với
thời Lê sơ, em có nhận
xét gì?
- Quan sát bản đồ và
nhận xét cải cách hành
chính của Minh Mạng
- Nhìn chung bộ máy nhà
nước thời Nguyễn giống
thời Lê sơ, tuy có cải
cách chút ít. Vì vậy Nhà
nước thời Nguyễn cũng
chuyên chế như thời Lê
sơ.
a) Tổ chức bộ máy Nhà
nước
- Hành chính:
+ Thời Gia Long chia
nước ta làm 3 vùng : Bắc
Thành, Gia Định Thành và
Trực doanh (Trung bộ).
+ Năm 1831-1832, Minh
Mạng chia cả nước là 30 tỉnh
và một Phủ (Thừa Thiên).
- Bộ máy quan lại: tuyển
chọn chủ yếu thông qua giáo
dục, khoa cử.
- Luật pháp: ban hành
Hoàng triều luật lệ (luật Gia
Long) với 400 điều hà khắc.
- Quân đội: được tổ chức

quy củ trang bị đầy đủ, song
lạc hậu, thô sơ.
- Em đánh giá như thế
nào chính sách ngoại
giao của nhà Nguyễn
- HS suy nghĩ trả lời:
+ Tích cực: Giữ được
quan hệ thân thiện với
các nước láng giềng nhất
là Trung Quốc.
+ Hạn chế: Đóng cửa
không đặt quan hệ với
các nước phương Tây…
b) Chính sách ngoại giao
- Phục tùng nhà Thanh (TQ).
- Bắt Lào, Chân Lạp thần
phục.
- Với phương Tây “đóng
cửa”.

TL
HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA
TRÒ
NỘI DUNG
10’ *Hoạt động 1:
Hoàn cảnh lịch sử đất
nước và thế giới khi nhà
Nguyễn thành lập?

*Cả lớp, cá nhân.
+ Lãnh thổ rộng lớn
thống nhất như ngày nay.
+ Chế độ phong kiến
Việt Nam đã bước vào
giai đoạn suy vong.
+ Trên thế giới chủ nghĩa
tư bản đang phát triển.
1) Xây dựng và củng cố bộ
máy Nhà nước, chính sách
ngoại giao.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên
ngôi lấy hiệu Gia Long),
đóng đô ở Phú Xuân (Huế).
- Em hãy cho biết tổ chức
bộ máy nhà nước thời
Gia Long và Minh Mạng
có gì khác nhau.
- Dùng bản đồ Việt Nam
thời Minh Mạng để chỉ
các vùng
+ Từ Ninh Bình trở ra
Bắc là trấn Bắc Thành.
+ Từ Ninh Biên Hòa trở
vào Nam là trấn Gia
Định thành. Chính quyền
Trung ương chỉ quản lý
trực tiếp từ Thanh Hóa
đến Bình Thuận. Còn lại
hai khu tự trị Tổng trấn

có toàn quyền. Đó là giải
pháp tình thế của vua Gia
Long trong bối cảnh lúc
đầu mới lên ngôi.
- So sánh bộ máy nhà
nước thời Nguyễn với
thời Lê sơ, em có nhận
xét gì?
- Quan sát bản đồ và
nhận xét cải cách hành
chính của Minh Mạng
- Nhìn chung bộ máy nhà
nước thời Nguyễn giống
thời Lê sơ, tuy có cải
cách chút ít. Vì vậy Nhà
nước thời Nguyễn cũng
chuyên chế như thời Lê
sơ.
a) Tổ chức bộ máy Nhà
nước
- Hành chính:
+ Thời Gia Long chia
nước ta làm 3 vùng : Bắc
Thành, Gia Định Thành và
Trực doanh (Trung bộ).
+ Năm 1831-1832, Minh
Mạng chia cả nước là 30 tỉnh
và một Phủ (Thừa Thiên).
- Bộ máy quan lại: tuyển
chọn chủ yếu thông qua giáo

dục, khoa cử.
- Luật pháp: ban hành
Hoàng triều luật lệ (luật Gia
Long) với 400 điều hà khắc.
- Quân đội: được tổ chức
quy củ trang bị đầy đủ, song
lạc hậu, thô sơ.
- Em đánh giá như thế
nào chính sách ngoại
giao của nhà Nguyễn
- HS suy nghĩ trả lời:
+ Tích cực: Giữ được
quan hệ thân thiện với
các nước láng giềng nhất
là Trung Quốc.
+ Hạn chế: Đóng cửa
không đặt quan hệ với
các nước phương Tây…
b) Chính sách ngoại giao
- Phục tùng nhà Thanh (TQ).
- Bắt Lào, Chân Lạp thần
phục.
- Với phương Tây “đóng
cửa”.

TL
HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA
TRÒ

NỘI DUNG
10’ *Hoạt động 1:
Hoàn cảnh lịch sử đất
nước và thế giới khi nhà
Nguyễn thành lập?
*Cả lớp, cá nhân.
+ Lãnh thổ rộng lớn
thống nhất như ngày nay.
+ Chế độ phong kiến
Việt Nam đã bước vào
giai đoạn suy vong.
+ Trên thế giới chủ nghĩa
tư bản đang phát triển.
1) Xây dựng và củng cố bộ
máy Nhà nước, chính sách
ngoại giao.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lên
ngôi lấy hiệu Gia Long),
đóng đô ở Phú Xuân (Huế).
- Em hãy cho biết tổ chức
bộ máy nhà nước thời
Gia Long và Minh Mạng
có gì khác nhau.
- Dùng bản đồ Việt Nam
thời Minh Mạng để chỉ
các vùng
+ Từ Ninh Bình trở ra
Bắc là trấn Bắc Thành.
+ Từ Ninh Biên Hòa trở
vào Nam là trấn Gia

Định thành. Chính quyền
Trung ương chỉ quản lý
trực tiếp từ Thanh Hóa
đến Bình Thuận. Còn lại
hai khu tự trị Tổng trấn
có toàn quyền. Đó là giải
pháp tình thế của vua Gia
Long trong bối cảnh lúc
đầu mới lên ngôi.
- So sánh bộ máy nhà
nước thời Nguyễn với
thời Lê sơ, em có nhận
xét gì?
- Quan sát bản đồ và
nhận xét cải cách hành
chính của Minh Mạng
- Nhìn chung bộ máy nhà
nước thời Nguyễn giống
thời Lê sơ, tuy có cải
cách chút ít. Vì vậy Nhà
nước thời Nguyễn cũng
chuyên chế như thời Lê
sơ.
a) Tổ chức bộ máy Nhà
nước
- Hành chính:
+ Thời Gia Long chia
nước ta làm 3 vùng : Bắc
Thành, Gia Định Thành và
Trực doanh (Trung bộ).

+ Năm 1831-1832, Minh
Mạng chia cả nước là 30 tỉnh
và một Phủ (Thừa Thiên).
- Bộ máy quan lại: tuyển
chọn chủ yếu thông qua giáo
dục, khoa cử.
- Luật pháp: ban hành
Hoàng triều luật lệ (luật Gia
Long) với 400 điều hà khắc.
- Quân đội: được tổ chức
quy củ trang bị đầy đủ, song
lạc hậu, thô sơ.
- Em đánh giá như thế
nào chính sách ngoại
giao của nhà Nguyễn
- HS suy nghĩ trả lời:
+ Tích cực: Giữ được
quan hệ thân thiện với
các nước láng giềng nhất
là Trung Quốc.
+ Hạn chế: Đóng cửa
không đặt quan hệ với
các nước phương Tây…
b) Chính sách ngoại giao
- Phục tùng nhà Thanh (TQ).
- Bắt Lào, Chân Lạp thần
phục.
- Với phương Tây “đóng
cửa”.

4) Củng cố: (4 phút)
- Ưu điểm và hạn chế của kinh tế thời Nguyễn.
- Đánh giá chung về triều Nguyễn.
5) Dặn dò: (1 phút) HS học bài, sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về thời Nguyễn.

IV/ RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG