Giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt

MỘT SỐ KINH NGHIỆM
“GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT VỀ ĐẠO ĐỨC”
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
I/- LỜI NÓI ĐẦU :
Giáo dục là một khoa học và là một nghệ thuật. Quá trình giáo dục đòi hỏi
phải có một thời gian lâu dài, bền bỉ, không giới hạn. Ngoài sự tác động và ảnh
hưởng của mọi yếu tố xung quanh thì người học cần phải có quá trình tự giáo dục.
Trên cương vị là nhà giáo, chúng ta được xã hội giao cho một trọng trách rất
lớn là đào tạo một thế hệ tương lai có đủ Tài, đủ Đức, đảm bảo yếu tố con người
cho sự phát triển lâu dài của đất nước và là nền tảng để đưa đất nước phát triển.
Xác định được vần đề đó, người giáo viên không chỉ thực hiện chức năng truyền
thụ kiến thức mà còn có chức năng giáo dục.Nhà giáo chúng ta phải có tầm hiểu
biết sâu rộng trên tất cả mọi lĩnh vực thì mới có thể giáo dục học sinh một cách
toàn diện, tạo ra những con người có ích cho xã hội. Trong đó việc giáo dục đạo
đức cho học sinh cá biệt là một vấn đề quan trọng và cấp thiết trong thời đại hiện
nay và là vấn đề khá nan giải, phức tạp và hết sức nhạy cảm. Công việc này đã và
đang trở thành một thách thức lớn không chỉ riêng mỗi giáo viên mà nó còn là một
khó khăn cho cả ngành giáo dục.
Những năm gần đây, đất nước ta bước vào thời kì mở cửa hội nhập, đời sống
vật chất, tinh thần ngày càng được cải thiện. Nhưng trong xã hội hiện nay còn tồn
tại nhiều hiện tượng tiêu cực, nhiều tệ nạn xã hội như : cờ bạc, rượu chè, ma túy,
văn hóa phẩm đồi trụy, bạo lực, … đã khiến cho nhà trường nói chung và giáo viên
nói riêng gặp không ít khó khăn trong việc giáo dục học sinh.
Trong thời đại kinh tế thị trường như hiện nay, học sinh ở lứa tuổi THCS là
một lứa tuổi rất dễ đua đòi, dễ học theo người khác và rất dễ bị sa ngã. Điều đó
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
1
không chỉ do sự tác động của môi trường bên ngoài mà còn chịu ảnh hưởng bởi
nhiều yếu tố mà một trong những yếu tố quan trọng là tâm sinh lý lứa tuổi học sinh
THCS. Bởi vì có nhiều giáo viên đảm nhiệm việc giáo dục học sinh bậc THCS cho
rằng, lâu nay các nhà giáo dục mới chỉ quan tâm học sinh vào lớp một và khi học

sinh chuẩn bị tốt nghiệp THPT, chưa quan tâm khi học sinh bước vào bậc THCS.
Họ chưa thấy được rằng đây mới là quãng thời gian vô cùng quan trọng khi trẻ có
những chuyển biến phức tạp về tâm sinh lý. Lứa tuổi học sinh THCS được đánh giá
là lứa tuổi có nhiều đột phá, biến chuyển tâm sinh lý khá mạnh mẽ, nó được biểu
hiện một cách tập trung nổi bật giữa cái tốt và cái xấu; khi thì mạnh mẽ can trường,
khi thì đua đòi, tò mò bắt chước cái tốt lẫn cái xấu,… Đây là thời kỳ phát triển
phong phú, đa dạng, phức tạp nhưng vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển,
hình thành nhân cách và trí tuệ của mỗi cá nhân. Đây là độ tuổi chịu sự tác động
mạnh của xã hội, gia đình và nhà trường mà đặc điểm nổi bật là tiếp nhận nhanh cái
tốt và cái xấu, phản kháng yếu ớt trước sự tấn công của kẻ xấu nhất là những kẻ
xấu mang bộ mặt lương thiện.
Tôi nghĩ rằng, là giáo viên ai cũng mong ước đem lại những hạnh phúc đơn
sơ cho các em, những nụ cười và đôi mắt sáng sung sướng khi trẻ nhận được những
thành tích trong học tập và mong ước sự nghiệp giáo dục của mình ngày một tốt
đẹp hơn. Để thực hiện được mong ước đó, gia đình, nhà trường và xã hội phải phối
hợp chặt chẽ với nhau để cùng làm tốt công tác giáo dục học sinh nhằm ngăn chặn,
hạn chế và khắc phục học sinh hư, học sinh cá biệt trong nhà trường. Trong nhiều
năm qua, không ít lần tôi đã băn khoăn, trăn trở suy nghĩ, tìm tòi nhiều giải pháp để
giáo dục “ học sinh cá biệt về đạo đức”. Sau đây tôi sẽ trình bày một số kinh
nghiệm nhỏ của mình trong việc giáo dục học sinh cá biệt với mong muốn các em
sẽ trở thành những người con ngoan, trò giỏi, có ích cho gia đình và cho xã hội.
II/- THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ :
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
2
1/- Những biểu hiện của học sinh cá biệt :
Lứa tuổi 12 đến 15, nhiều học sinh đã bắt đầu dậy thì và có những diễn biến
rất phức tạp. Trong khi đó chương trình học kín mít, giáo viên thì hầu hết chỉ lo
việc dạy kiến thức, cha mẹ thì có nhiều lý do để bận, … và đến một lúc nào đó nhìn
lại thì thấy rằng các em đã có những biểu hiện tiêu cực. Có em thì trở nên lười
biếng ở tất cả các môn học hoặc một vài môn học nào đó, thường lơ đãng trong giờ

học, không chịu nghe thầy cô giảng bài, kiểm tra, thi cử thì quay cóp hoặc nhờ
người khác làm hộ … Có em lại không chấp hành nội quy, không tham gia phong
trào, thường xuyên đi học trễ, lừa dối cha mẹ, thầy cô, bạn bè, thậm chí còn cúp tiết
tụ tập, la cà ở các hàng quán, gây gỗ và đánh nhau … Những biểu hiện đó là những
biểu hiện chung nhất của những em “ học sinh cá biệt”. Ngoài ra, điều dễ nhận thấy
nhất ở học sinh cá biệt là cách nói năng, đi đứng, ăn mặc, hành động rất khác
thường ở các em và những em này thường luôn tạo sự chú ý đối với người khác. Và
vì thế là một giáo viên, chúng ta phải quan tâm đến những biểu hiện của học sinh
để giáo dục kịp thời nhằm ngăn chặn những biểu hiện tiêu cực làm ảnh hưởng đến
chất lượng giáo dục, ảnh hưởng đến phong trào thi đua của nhà trường, trật tự trị an
xã hội, hạnh phúc gia đình và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến tương lai tươi
đẹp của chính bản thân các em.
2/- Nguyên nhân dẫn đến tình trạng cá biệt của học sinh :
2.1/- Sự tác động của môi trường đối với học sinh THCS :
a. Môi trường gia đình :
Môi trường gia đình bao gồm các giá trị văn hóa mà cộng đồng gia đình góp
sức tạo lập, xây dựng, giữ gìn và phát triển tạo nên không gian sống riêng để tiếp
nhận hoặc từ chối các tác động xã hội. Môi trường văn hóa gia đình có tính bền
vững và kế thừa. Môi trường gia đình góp phần rất lớn trong việc hình thành nhân
cách của học sinh. Môi trường gia đình tốt, có văn hóa, cha mẹ biết quan tâm,
thương yêu con cái một cách đúng mức thì sẽ tạo nên một môi trường văn hóa lành
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
3
mạnh cho các em. Môi trường gia đình không bền vững, ẩn chứa nhiều yếu tố tiêu
cực tất yếu dẫn đến nhận thức sai lầm, góp sức tạo ra những tính cách xấu, thiếu
sức đề kháng đối với tác động xấu của xã hội và nhà trường. Cụ thể là những gia
đình nào tạo ra bầu không khí phi đạo đức, thiếu lành mạnh như cha mẹ li hôn, vợ
chồng mâu thuẫn với nhau, gia đình có người nghiện ngập ma túy, rượu chè, cờ bạc
… thường đối xử thô bạo với các em thì tỉ lệ học sinh vi phạm nội quy, vi phạm
đạo đức là rất cao. Bởi vì nếu các em sống trong một gia đình bất ổn như thế thì các

em sẽ cảm thấy mình ít được quan tâm, ít được giáo dục, các em sẽ cảm thấy mình
mất đi chỗ dựa từ phía gia đình nên hư hỏng, sống bất cần, phó mặc cho cuộc sống,
dẫn đến các em dễ sa ngã, không làm chủ được bản thân. Đây là nguyên nhân cơ
bản dẫn đến sự hình thành nhân cách cho học sinh. Bên cạnh đó, do địa bàn dân cư,
đại bộ phận dân cư sống bằng nghề nông và chài lưới, có những gia đình vì cuộc
sống quá khó khăn, thiếu thốn kinh tế nên các em phải lo toan cuộc sống bằng cách
phụ bố mẹ làm một công việc gì đó để kiếm tiền, các em không có điều kiện để học
tập sa sút dẫn đến chán nản lười học. Mặt khác, do một số gia đình có điều kiện,
kinh tế gia đình khá giả, cha mẹ chỉ biết làm ăn kiếm tiền, ít quan tâm đến việc giáo
dục con cái mà chỉ bỏ tiền ra chiều theo nhu cầu không chính đáng của con cái.
Chính vì sự nuông chiều quá mức của cha mẹ, chỉ biết làm cho các em thỏa mãn
những tính hiếu kỳ, những ước muốn kỳ quặc … sẽ làm nảy sinh ở các em tính e
ngại lao động. Từ việc cha mẹ thiếu quan tâm, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, động
viên các em trong học tập và vui chơi đã làm cho các em không rèn luyện được thói
quen trong học tập, sinh hoạt tập thể. Điều đó đã vô tình tạo cho các em tính lười
biếng, không chịu rèn luyện và dẫn đến có nhiều thói hư tật xấu. Đặc biệt hơn cả là
có những gia đình phó thác hẳn việc giáo dục con cái cho thầy cô giáo, cho nhà
trường. Họ cứ cho rằng đó là trách nhiệm của các thầy cô giáo nên khi xảy ra vụ
việc gì họ đều đỗ lỗi cho nhà trường, đỗ lỗi cho giáo viên mà không nhận trách
nhiệm về phía mình. Từ đó việc giáo dục học sinh càng thêm lỏng lẻo, gia đình
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
4
thiếu biện pháp giáo dục, thiếu kết hợp với nhà trường, với các lực lượng giáo dục
khác thì những việc làm xấu sẽ lôi cuốn các em vào việc chơi bời, không chăm lo
học tập.
b. Môi trường nhà trường :
Môi trường nhà trường tác động đến học sinh THCS rất đa dạng và nhiều
chiều. Môi trường nhà trường trong hình thành nhân cách, đạo đức cho học sinh
THCS phải có thể được xem là chủ yếu có tính quyết định trên các phương diện
hình thành nhân sinh quan, thế giới quan và nhân cách sống trong mỗi học sinh. Nó

là một nhân tố mạnh mẽ tạo nên nhân phẩm, đạo đức của các em. Việc giáo dục,
hình thành nhân cách, phẩm chất đạo đức cho học sinh THCS là sự thống nhất hữu
cơ giữa dạy chữ và dạy người. Giáo dục đạo đức và hình thành nhân cách là hệ
thống biện pháp đồng bộ từ truyền thụ kiến thức bộ môn đến các hoạt động giảng
dạy và quản lý giáo dục trong nhà trường. Do đó không ai có thể thay thế nhà
trường trong việc hình thành năng lực tư duy, rèn luyện phương pháp tư duy, quá
trình tích lũy tri thức, hình thành các phẩm chất, nhân cách làm người cho học sinh.
Ngoài gia đình và xã hội, nhà trường là nhân tố quan trọng tác động mạnh đến
hướng đi, thắp sáng tương lai cho các em bước vào đời. Vì thế nhà trường không
những bồi bổ cho các em về kiến thức sách vở mà cần phải trang bị được kỹ năng
sống cho các em. Cụ thể là trong một lớp học có sĩ số quá đông cũng là một vấn đề
ảnh hưởng đến việc học của trẻ. Nếu lớp học quá đông giáo viên không thể quan
tâm sâu sắc đến từng em, không thể kiểm tra, đôn đốc việc học tập cho từng em.
Mà kinh nghiệm cho thấy nếu giáo viên hằng ngày không quan tâm đến các em,
không thường xuyên kiểm tra bài cũ, bài tập về nhà của các em thì các em rất dễ lơ
là việc học tập và các em sẽ thường xuyên không làm bài, không học bài, dẫn đến
việc học tập ngày càng sa sút, kiến thức cơ bản bị hỏng làm cho các em chán nản
việc học hành. Và như thế các em bỏ bê luôn cả việc học, xem việc học như là một
gánh nặng của bản thân. Từ đó các em sẽ dễ bị sa ngã theo những bạn xấu, nhất là
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
5
những bạn học sinh cá biệt cùng lớp. Vì thế lớp học có nhiều học sinh cá biệt cũng
là môi trường không tốt đối với trẻ. Còn đối với học sinh cá biệt thì chỗ ngồi cũng
ảnh hưởng rất lớn đến trẻ. Một học sinh cá biệt ngồi xa tầm quan sát của giáo viên
thì giáo viên ít có điều kiện theo dõi những hành động quậy phá, nói chuyện hoặc
lơ đãng việc học của học sinh. Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh
cũng là một yếu tố quyết định. Nếu thầy cô quan tâm sâu sát học sinh, nắm vững
tâm lý học sinh thì sẽ dễ dàng giáo dục các em. Ngược lại, nếu thầy cô không tìm
hiểu các em, có những thành kiến nghiêm khắc đối với các em thì sẽ làm cho trẻ
chán nản, không thích học. Vì thế giáo viên cần tránh đối xử thô bạo, trách móc các

em và phải tôn trọng các em.
Nhà trường là một lực lượng giáo dục rất quan trọng góp phần hình thành
nhân cách của học sinh. Trên thực tế hiện nay, các hoạt động, phong trào trong nhà
trường ( trừ hoạt động giảng dạy ) nhìn chung vẫn còn nghèo nàn, chưa phong phú,
mang tính hình thức. Các phong trào chưa lôi cuốn, hấp dẫn, chưa huy động đông
đảo lực lượng học sinh tham gia. Bên cạnh đó, những buổi sinh hoạt dưới cờ, sinh
hoạt lớp hay họp phụ huynh vẫn còn mang tính hình thức, chưa đi sâu giáo dục đạo
đức cho học sinh. Nhất là những buổi họp phụ huynh diễn ra một năm chỉ một đến
hai lần, nội dung buổi họp chủ yếu là công bố kết quả thi, tổng kết học kỳ và các
khoản tiền phải đóng. Chỉ những học sinh cá biệt đã từng gây gỗ đánh nhau, bỏ học
nhiều thì mới nêu ra trong buổi họp còn bình thường thì không thấy ai bàn về
những bức xúc, mâu thuẫn xảy ra hằng ngày của các em. Đó cũng là nguyên nhân
dẫn đến những biểu hiện xấu của các em. Do đó vấn đề cần quan tâm là nhà trường
cần phải phối hợp chặt chẽ với hai lực lượng giáo dục gia đình và xã hội, phải tạo
được sự đồng bộ, đồng thuận trong việc giáo dục các em.
c. Môi trường xã hội :
Môi trường xã hội là sự tác động thường xuyên, hằng ngày của các hiện
tượng chính trị, kinh tế, xã hội đối với nhận thức, hiểu biết của học sinh, điều chỉnh
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
6
thế giới quan, nhân sinh quan của các em theo các chiều hướng khác nhau, đa dạng
và khá phức tạp, có khi các em rất khó phân biệt được thật giả, tốt và xấu, hiện
tượng và bản chất. Môi trường xã hội chính là thuốc thử hàng đầu thử thách trí tuệ,
nhân cách, phẩm giá con người đối với học sinh THCS.
Thực trạng xã hội hiện nay còn nhiều tệ nạn xã hội ( cướp giật, ma túy …)
nếp sống của con người chưa cao, thiếu hiểu biết ( mê tín, vứt rác bừa bãi, không
chấp hành luật lệ giao thông, … ). Một số gia đình cha mẹ làm ăn bất chính ảnh
hưởng đến lối sống các em. Cha mẹ không gương mẫu thiếu sự quan tâm đến các
em, một số người đã lợi dụng phương tiện thông tin truyền bá những văn hóa phẩm
xấu, những bài viết, hình ảnh có suy nghĩ lệch lạc … kích thích sự tò mò của học

sinh làm ảnh hưởng xấu đến việc học tập của các em.
Hiện nay, một bộ phận học sinh chịu sự tác động từ những mặt tiêu cực của
xã hội, thiếu ý thức đạo đức, vi phạm pháp luật, có những học sinh có những hành
động côn đồ như đuổi đánh, xúc phạm thầy cô giáo. Nói tục, chửi thề khá phổ biến,
tham gia vào các tệ nạn xã hội, tóc nhuộm đủ màu, móng tay sơn đủ kiểu, may mặc
nhiều loại mốt không phù hợp với lứa tuổi học sinh. Đặc biệt là hiện nay tình trạng
học sinh THCS chưa đúng tuổi quy định đã chạy xe gắn máy, có em còn không đội
cả mũ bảo hiểm và chở hai, chở ba lạng lách trên đường. Tất cả những điều đó đã
làm mất đi sự hồn nhiên của tuổi học trò.
d. Tâm sinh lý :
Đặc điểm nổi bật ở lứa tuổi này là dễ xúc động, vui buồn chuyển hóa dễ
dàng, tình cảm còn mang tính chất bồng bột, hăng say … Các em dễ có những phản
ứng mãnh liệt trước sự đánh giá, nhất là sự đánh giá thiếu công bằng của người lớn.
Điều này do ảnh hưởng của sự phát dục và thay đổi một số cơ quan nội tạng và
hoạt động thần kinh gây nên làm cho trẻ không tự kiềm chế nổi. Các em trở nên
hiếu động, thích làm nổi, thích tự khẳng định mình … và dần dần bị ảnh hưởng bởi
những thói hư, tật xấu và dần dần trở thành những học sinh cá biệt.
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
7
2.2/- Sự tiếp nhận tác động từ 3 môi trường gia đình – nhà trường – xã
hội và sự tác động của học sinh đối với 3 môi trường đó :
Học sinh tiếp nhận tác động ảnh hưởng của 3 môi trường gia đình – nhà
trường – xã hội. Khi đó các em sẽ tích hợp và phản ánh tác động lại vào 3 môi
trường đó. Cụ thể là nếu tác động tích cực thì các em sẽ trở thành những người con
ngoan, trò giỏi, là một công dân có ích cho xã hội. Ngược lại nếu tác động tiêu cực,
có một bộ phận các em sẽ đi vào con đường hư hỏng, trở thành những người con
ngỗ nghịch, những học sinh cá biệt làm ảnh hưởng đến gia đình, nhà trường và xã
hội và ảnh hưởng đến chính tương lai các em.
III/- CÁC GIẢI PHÁP VÀ KẾT QUẢ :
III.1/- CÁC GIẢI PHÁP :

Thực tế cho thấy “ học sinh cá biệt về đạo đức “ là những em yếu về ý thức
kỷ luật, quá trình nhận thức, khó giáo dục dẫn đến kết quả học tập, tu dưỡng đạo
đức của các em không đạt yêu cầu. Chính vì việc giáo dục học sinh cá biệt là khó
khăn nên chúng ta không thể bỏ mặc sự sa ngã của các em mà chúng ta cần phải có
trách nhiệm và quan tâm sâu sát hơn để giúp các em trở thành những con ngoan, trò
giỏi. Vậy làm thế nào để giáo dục học sinh cá biệt thành những học sinh ngoan?
Phải có biện pháp và cách làm như thế nào để thực hiện được mục tiêu đó? Đó là
vấn đề mà mỗi người giáo viên chúng ta phải suy tư, trăn trở và phải tìm cho được
giải pháp tối ưu nhất để giải quyết dựa trên những biểu hiện tiêu cực của các em.
1/- Giáo viên cần phải hiểu rõ tâm lý lứa tuổi học sinh THCS :
Giáo viên không những là người truyền thụ kiến thức cho học sinh mà còn là
một lực lượng nồng cốt, quan trọng trong việc hình thành nhân cách cho học sinh.
Do đó gió viên cần phải hiểu được tâm lý, ước muốn, nguyện vọng, sở thích … của
các em thì mới có thể giáo dục học sinh một cách toàn diện. Đặc biệt là việc giáo
dục các em học sinh cá biệt. Vì lứa tuổi học sinh THCS là lứa tuổi rất dễ xúc động.
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
8
Nếu người giáo viên không có nghệ thuật trong cách cư xử với các em thì các em
rất dễ dàng bị kích động, không làm chủ được bản thân.
Ví dụ : Một học sinh cá biệt cúp tiết đi chơi hoặc đánh bạn cùng lớp thì giáo
viên không nên vội trách mắng , la rầy trước tập thể lớp mà nên tìm hiểu rõ nguyên
nhân rồi từ từ dùng lời lẽ để thuyết phục, giáo dục các em. Có như vậy các em mới
thấy được sự quan tâm của thầy cô, thấy được thấy cô hiểu mình và từ đó giáo viên
mới có thể giúp các em học sinh cá biệt bỏ đi những thói hư, tật xấu. Bởi vì ở lứa
tuổi này, các em tự thấy rằng mình là người lớn, không còn là trẻ con nữa nên các
em rất muốn được tự hành động, tự độc lập. Các em không muốn bị gò bó và
không muốn người khác xem mình là trẻ con. Các em cần được tôn trọng nhân
cách, cần được phát huy tính độc lập nhưng cũng rất cần đến sự chăm sóc chu đáo
và đối xử tế nhị. Chính vì thế, nếu giáo viên thấy cái sai của học sinh mà vội vàng
kết luận, trách mắng, không hiểu được sự phát triển tâm lý của các em thì chắc

chắn việc giáo dục các em học sinh cá biệt sẽ không thành công. Và có thể các em
sẽ quay ngược lại trách mắng thầy cô và nghiêm trọng hơn nữa là đòi đánh luôn cả
thầy cô. Thường thì lúc đầu các em không bao giờ nhận sai trái về mình. Do đó
giáo viên phải là người có trình độ về tâm lý học sinh một cách sâu rộng thì mới
đưa ra được những biện pháp thành công để giáo dục các em hư hỏng nghe theo lời
dạy bảo của mình.
Tóm lại, bí quyết để thu phục những học sinh ngang tàng, ngỗ nghịch là phải
hiểu chúng và phải biết dùng lời lẽ để thuyết phục chúng.
2/- Người giáo viên cần phải tìm hiểu môi trường sống của các em, hiểu
được hoàn cảnh gia đình và phải thường xuyên phối hợp với gia đình giáo dục
các em:
Gia đình và truyền thống gia đình là nhân tố hàng đầu trong việc hình thành
nhân cách học sinh. Một học sinh nếu được sinh ra và lớn lên trong một gia đình có
truyền thống, các thế hệ có quan hệ tốt với nhau, có tôn ti trật tự, quan tâm chăm lo
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
9
giáo dục con cháu, thực sự là tấm gương để con cháu noi theo thì bản thân học sinh
đó bước đầu sẽ có nền tảng đạo đức tốt. Trái lại, học sinh ở trong môi trường gia
đình thường xuyên lục đục, các thế hệ không tôn trọng lẫn nhau … sẽ ảnh hưởng
không tốt đến hệ tư tưởng đạo đức của học sinh. Do yếu tố gia đình tác động mạnh
đến các em nên giáo viên cần phải quan sát, theo dõi thường xuyên những việc làm
của học sinh trong ngày, trong tuần để phát hiện kịp thời những hành động sai trái
của các em mà từ đó kết hợp với gia đình cùng giáo dục.
Ví dụ : Có những em học sinh đến lớp thường quậy phá, lười học, gây biết
bao chuyện phiền hà, hết chọc phá lại gây chuyện đánh nhau với bạn … Đối với
những em học sinh này ngoài việc giáo dục các em bằng tình thương, trách nhiệm,
bằng những lời nói nhẹ nhàng khuyên bảo chúng ta cũng cần phải gặp trực tiếp phụ
huynh để trao đổi thông tin, tìm hướng giải quyết. Thông qua các cuộc họp phụ
huynh, giáo viên cần nêu ra những thực trạng của các em để phụ huynh biết được
con em họ học ra sao, có những biểu hiện như thế nào để cùng giáo viên phối hợp

giáo dục tốt hơn. Tuy nhiên, trong một năm học, số lần họp phụ huynh rất ít,
khoảng từ một đến hai lần nên giáo viên có ít cơ hội gặp mặt phụ huynh và phụ
huynh cũng ít có cơ hội được gặp gỡ giáo viên để trao đổi và bàn bạc về tình hình
học tập và đạo đức của con em mình. Có những gia đình phụ huynh không quan
tâm, con em mình học thời gian suốt cả một năm mà không biết giáo viên dạy con
mình là ai và họ cũng không cần biết đến, bỏ mặc sự phát triển của các em, giao
phó các em cho nhà trường. Chính vì lẽ đó, người giáo viên rất khó khăn trong việc
phối hợp với gia đình giáo dục học sinh. Tuy điều đó gây khó khăn trong công tác
giáo dục nhưng khi các em có những biểu hiện tiêu cực thì giáo viên không vì lí do
đó mà lơ là đối với các em. Khi đó giáo viên có thể gởi thông báo đến tận gia đình,
nếu phụ huynh không đến giáo viên có thể tự liên hệ đến thăm gia đình học sinh,
trò chuyện, tâm sự với cha mẹ các em để cùng tìm ra biện pháp giáo dục phù hợp.
Việc kết hợp chặt chẽ với gia đình, thường xuyên thăm hỏi gia đình học sinh để tìm
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
10
hiểu hoàn cảnh, trao đổi, nắm được hoàn cảnh gia đình sẽ giúp cho mỗi giáo viên
lựa chọn được những hình thức giáo dục tốt nhất, giúp cho các em cá biệt trở thành
những học sinh ngoan, chăm học. Do đó để hạn chế những việc đáng tiếc xảy ra,
giáo viên không những trao đổi với phụ huynh mà phụ huynh cũng cần phải trao
đổi thường xuyên với nhà trường những vấn đề trong gia đình có thể tác động đến
tâm lý các em hoặc những dấu hiệu bất thường mà gia đình nắm được. Có như vậy,
việc phối hợp giữa hai lực lượng giáo dục nhà trường – gia đình mới chặt chẽ và
toàn diện.
3/- Xây dựng cho các em có thói quen, nề nếp tốt trong học tập và trong
các hoạt động khác :
Việc chỉ dẫn những thói quen, nề nếp tốt lúc ban đầu thường không mấy khó
khăn, nhưng để duy trì được nề nếp, thói quen đó đòi hỏi người giáo viên phải
thường xuyên nhắc nhở, chỉ dẫn, uốn nắn, … Và để đưa các em học sinh cá biệt về
đạo đức vào nề nếp tôi đã tiến hành những việc như sau :
a. Đưa các em học sinh cá biệt vào hòa nhập với nhóm học sinh ngoan,

gương mẫu :
Giáo viên phải là người phát hiện trước nhất những biểu hiện sai trái của học
sinh cá biệt để từ đó có cách tổ chức lớp học phù hợp đưa các em học sinh cá biệt
vào hòa nhập với nhóm học sinh ngoan. Giáo viên cần tạo điều kiện tốt cho các em
học tập trong môi trường lành mạnh. Cụ thể là, nếu giáo viên nắm được lớp mình
có những học sinh nào yếu kém, hay nghịch phá … thì giáo viên phải quan tâm sắp
xếp chỗ ngồi cho hợp lý. Có thể là cho em đó ngồi đầu bàn để được nhắc nhở
thường xuyên hay ngồi cạnh những bạn học giỏi, ngoan, hiền để các em đó không
có cơ hội chọc phá. Giáo viên nên cho các em cùng vui chơi, sinh hoạt với các em
học sinh ngoan, gương mẫu sẽ giúp các em có thể học tập ở bạn mình những hành
vi, thói quen tốt và thông qua đó các em có thể tự điểu chỉnh những hành vi, thói
quen xấu mà các em đã mắc phải. Vì lứa tuổi này các em rất dễ bắt chước nên khi
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
11
các em tiếp xúc với các bạn bè cùng trang lứa, những bạn này có những biểu hiện
tốt được thầy cô khen ngợi thì chắc chắn rằng các em học sinh cá biệt cũng sẽ dần
dần học theo những đức tính tốt của các bạn.
Ví dụ : Năm học 2007 – 2008 với sĩ số lớp là 44, học sinh quá đông, điều đó
cũng ảnh hưởng đến việc học tập của các em. Trong lớp có một số em thường
xuyên chọc phá bạn bè, hay nói chuyện trong giờ học, không tập trung, lúc thầy cô
giảng bài không nói chuyện thì cũng nhìn ra ngoài cửa, sao lãng luôn cả việc học.
Có khi thì lại giấu dép, giấu tập của bạn, khiến trong lớp có nhiều chuyện thưa gởi,
đã làm tôi trăn trở rất nhiều. Với tính hiếu động đó, tôi dùng biện pháp nhắc nhở và
thường gọi các em phát biểu nhằm giúp các em chú ý bài hơn. Vì lớp học có sĩ số
quá đông lại có nhiều học sinh cá biệt nên việc sắp xếp chỗ ngồi cũng tương đối
khó khăn. Tôi sắp xếp các em cá biệt ngồi xa nhau, mỗi em học sinh cá biệt lại ngồi
gần những em học sinh ngoan, hiền, học khá để hạn chế việc các em tụ nhóm nói
chuyện trong giờ học đồng thời cũng nhằm mục đích giúp cho các em học tốt hơn.
Từ việc làm đó, sau một thời gian những em hay nói chuyện trong giờ học trở nên
có tiến bộ rõ rệt. Các em không còn nói chuyện trong giờ học và luôn chú ý lắng

nghe thầy cô giảng bài.
Qua đó ta thấy rằng việc đưa các em học sinh cá biệt vào hòa nhập với nhóm
học sinh ngoan, gương mẫu là rất cần thiết và là một phương pháp phù hợp với việc
giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt. Việc giáo dục cũng chỉ thành công khi giáo
viên biết tìm cách tạo ra xung quanh học sinh đó một môi trường sư phạm tốt đẹp,
tạo điều kiện cho học sinh đó được học tập rèn luyện trong một tập thể lớp tiến bộ,
có tinh thần tự quản cao, có ý thức giúp nhau cùng tiến bộ với sự cảm thông và tin
yêu chân thành. Tuy nhiên giáo viên không chỉ dừng lại ở phương pháp đó mà còn
phải phối hợp thêm nhiều phương pháp nữa mới có cách giảng dạy sao cho phù hợp
với nhận thức của mỗi học sinh.
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
12
b. Chỉ cho các em biết được những cái sai của mình trong cách nói năng,
cư xử, trong học tập và trong các hoạt động khác :
Nhiệm vụ của người giáo viên ở trường là truyền thụ kiến thức và giáo dục
đạo đức cho học sinh. Tuy nhiên thực tế cho thấy hầu hết giáo viên chỉ lo truyền
thụ kiến thức cho học sinh mà chưa quan tâm sâu sắc đến vấn đề giáo dục đạo đức
cho học sinh. Bởi vì chương trình học của học sinh tương đối nhiều, thời gian của
mổi tiết học chỉ đủ để cho giáo viên hoàn thành một bài giảng nên giáo viên không
có thời gian nhiều để quan sát từng hành động, cử chỉ của các em. Các thầy, các cô
thường chỉ chú ý đến việc học tập và kết quả học tập của các em đạt được, cụ thể là
việc các em có nhiều điểm 9, điểm 10 hay không hay các em có chú ý nghe giảng
bài hay không. Giáo viên chưa quan tâm nhiều đến những biểu hiện của các em mà
nếu có quan tâm, để ý thì cũng chỉ chú trọng tới nề nếp kỷ cương với nội quy chứ
chưa chú ý đến hành vi ứng xử thực tế và kỷ năng ứng xử của các em trong cuộc
sống. Do đó để làm tốt công tác giáo dục đạo đức học sinh giáo viên cũng cần phải
chú ý đến cách nói năng, cư xử của các em. Và khi học sinh có những biểu hiện
chưa tốt, người giáo viên phải nhẹ nhàng chỉ cho các em thấy đó là những hành vi,
thói quen, việc làm chưa tốt và chỉ rõ hậu quả của những cái chưa tốt đó để các em
hiểu và chú ý sửa chữa.

Ví dụ : Một học sinh cá biệt thường vi phạm nội quy như đến lớp không
đồng phục, mang dép hai quai, thường xuyên đi học trễ, không học bài và làm bài
trước khi đến lớp, đặc biệt là em học sinh này thường xuyên chạy xe gắn máy lại
không đội mũ bảo hiểm. Ngoài ra em còn có một cá tính rất bướng bỉnh, ăn nói thì
cộc lốc và có khi đến mức vô lễ. Khi em có biểu hiện sai, giáo viên tìm hiểu hỏi rõ
sự việc thì em trả lời một cách rất vô ý thức, có đôi lúc thì bình thường thản nhiên,
đôi lúc còn tỏ vẻ thách thức chẳng có gì lộ vẻ sợ hãi thậm chí còn đòi nghỉ học.
Điều này làm tôi rất băn khoăn và là một thách thức thức lớn đối với bản thân tôi
trong công tác giáo dục. Có thể nói việc dạy dỗ cho một học sinh yếu, ngoan trở
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
13
thành một học sinh khá thì dễ hơn so với việc giáo dục một học sinh bướng bỉnh.
Tuy nhiên, là một nhà giáo, với tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nghề, mến trẻ tôi
đã cố gắng dùng nhiều hình thức để giúp em thấy được cái sai của bản thân mà
khắc phục. Những lúc em vi phạm nội quy tôi không vội la mắng mà chỉ nhẹ nhàng
khuyên bảo và giáo dục em. Không những thế tôi còn gặp riêng em để chỉ cho em
biết được những cái sai của mình trong cách nói năng, cư xử, trong học tập và trong
cuộc sống. Tôi phân tích cho em hiểu được những việc làm của em không những
làm ảnh hưởng đến phong trào chung của lớp, ảnh hưởng đến uy tín của nhà trường
của thầy cô mà nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng đến chính bản thân em. Tôi chỉ cho
em thấy rằng nếu em không học bài làm bài thì bản thân em sẽ không có kiến thức,
hoặc đến lớp không đồng phục thì sẽ không giống như các bạn cùng lớp, hoặc chạy
xe gắn máy là vi phạm luật giao thông và có thể xảy ra tai nạn gây hại cho người
khác và cho chính bản thân em. Tôi phân tích rất rõ ràng cụ thể những biểu hiện sai
của em để em thấy được tác hại và hậu quả của nó. Trong ứng xử tôi còn dạy em
cách ăn nói, cách ứng xử với bạn bè, thầy cô và người lớn. Chính sự ân cần của tôi
đã giúp em có nhiều tiến bộ, nói năng lễ phép, biết vâng lời thầy cô và không còn
vi phạm nội quy của trường của lớp. Khi em đã thay đổi không còn là một học sinh
bướng bỉnh nữa thì tôi không dừng lại việc giáo dục em. Tôi vẫn thường xuyên trao
đổi với em về những thay đổi đó. Không những thế tôi còn tuyên dương em đã có

những cố gắng trước tập thể lớp và động viên bằng những món quà nhỏ như tập,
bút … Việc làm này không những giúp em tiến bộ mà còn giúp cho các em học
sinh cá biệt khác noi theo và cùng nhau làm tốt nhiệm vụ của người học sinh.
Chính vì vậy, giáo viên không nên lơ là với những biểu hiện sai trái của học sinh.
Việc chỉ ra những cái sai của học sinh và giúp các em khắc phục những cái sai đó
là rất cần thiết và rất có hiệu quả trong công tác giáo dục đạo đức học sinh cá biệt.
4/- Xây dựng tình thương giữa giáo viên với học sinh :
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
14
Có thể nói yêu thương học sinh là phẩm chất đầu tiên của nghề sư phạm. Bởi
vì có yêu thương học sinh chúng ta mới nổ lực hết mình vì các em, chúng ta mới có
tâm huyết với nghề và hết lòng giảng dạy cho các em. Sự yêu thương học sinh của
giáo viên thể hiện ở việc giáo viên không những giảng dạy nhiệt tình, cố gắng vượt
qua mọi khó khăn, thử thách để trau dồi kiến thức cho các em, giúp các em tiến bộ
hơn trong học tập mà còn thể hiện ở việc giáo viên phải là người biết chia sẽ với
học sinh. Giáo viên phải là người hiểu được niềm vui, nổi buồn của các em, biết
giúp đỡ khi các em gặp khó khăn. Khi làm được điều đó nghĩa là người giáo viên
đã xây dựng được một tình thương, tình cảm tốt đẹp giữa giáo viên và học sinh.
Giữa giáo viên và học sinh khi đã có một mối quan hệ tình cảm tốt đẹp, giáo viên
yêu thương học sinh, học sinh kính trọng quý mến thầy cô thì sẽ tạo ra một môi
trường sư phạm tốt thúc đẩy sự giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh. Ví
dụ : Một học sinh học yếu môn toán nên khi đến tiết toán thì em sẽ cảm thấy rất
chán ghét và không muốn học nhưng vì sự nhiệt tình, ân cần của giáo viên làm cho
em cảm thấy yêu mến thầy cô và từ đó em đã cố gắng nhiều hơn trong học tập đặc
biệt là bộ môn toán. Do đó, ngoài thời gian dạy trên lớp người giáo viên cũng phải
thường xuyên gần gũi, thân mật với các em, tạo cho các em tự cảm thấy thầy cô
như những người thân trong gia đình. Tuy nhiên trong sự gần gũi, thân mật cũng
cần có khoảng cách nhất định để học sinh không lờn mặt, coi thường thầy cô. Đặc
biệt là trong các tiết học giáo viên phải tạo cho các em một không khí thoải mái, dễ
chịu để các em học tốt hơn. Chúng ta không nên quá áp đặt hay quá khắt khe đối

với học sinh, vì như thế sẽ làm cho các em sợ và không thích học, làm ảnh hưởng
đến kết quả học tập của các em. Đặc biệt là đối với học sinh cá biệt nếu chúng ta
không xây dựng được tình thương giữa giáo viên và học sinh thì người giáo viên rất
khó giáo dục các em và chúng ta sẽ không thuyết phục được sự bướng bỉnh của các
em. Các em sẽ không những không nghe lời dạy dỗ của giáo viên mà còn cải lại
thậm chí còn gây ra nhiều hơn những hành động sai trái. Vì thế để xây dựng được
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
15
tình cảm đó trước hết người giáo viên phải là một người mẫu mực, là tấm gương để
cho các em noi theo và phải tôn trọng các em. Ngoài ra, giáo viên nên thường tiếp
xúc với học sinh bằng sự cởi mở, tình yêu thương chân thành. Có như vậy các em
mới cảm thấy tự tin, thoải mái, sẵn sàng giải bày tâm sự với thầy cô. Nhờ đó người
giáo viên mới có thể nắm bắt được thông tin chính xác nhất và giáo dục kịp thời khi
các em có biểu hiện sai trái. Chính ánh mắt đôn hậu, cử chỉ thân thiện yêu thương,
nụ cười tươi tắn, lời nói chân thành thể hiện sự thấu hiểu và thông cảm của người
giáo viên là động lực thúc đẩy học sinh cố gắng phấn đấu học tập, rèn luyện tốt hơn
để trở thành con ngoan, trò giỏi.
Như vậy, theo tôi biện pháp chung nhất để giáo dục học sinh cá biệt là làm
sao phải tìm ra cho được nguyên nhân chính, phải tìm hiểu xem học sinh cá biệt
mặt gì? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng đó? Thường xuyên trao đổi, trò
chuyện với học sinh nhằm tạo ra tình cảm gắn bó giữa thầy và trò. Khi đã rõ mọi
nguồn làm học sinh đó chậm tiến thì gặp các tình huống dù tiêu cực, dù phức tạp
đến đâu nhưng với cách xử lý khéo léo có nghệ thuật và với tấm lòng thiện cảm,
tôn trọng, tin yêu học sinh thì công việc giáo dục của chúng ta dần dần sẽ hiệu quả.
5/- Thực hiện đồng bộ sự kết hợp nhà trường với gia đình và xã hội do
nhà trường làm đầu mối :
Việc giáo dục học sinh nhất là học sinh cá biệt thì nhất định phải cần có sự
kết hợp thường xuyên và chặt chẽ giữa ba yếu tố gia đình – nhà trường – xã hội.
Cần gắn các hoạt động của nhà trường với các hoạt động xã hội và hãy coi các em
là thành viên của xã hội để tổ chức cho các em tham gia các hoạt động xã hội nâng

cao tầm nhìn, tầm hiểu biết của các em giúp cho các em nhìn nhận rõ và thấu hiểu
mọi việc xung quanh bản thân. Đặc biệt là trong thời đại ngày nay, khi đất nước ta
mở cửa giao lưu với thế giới thì những luồng văn hóa, những giá trị khác lạ chắc
chắn cũng sẽ tràn vào. Vấn đề ở đây là không phải và cũng không thể ngăn chặn
các luồng văn hóa ấy mà phải tạo cho từng thành viên trong xã hội, nhất là các em
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
16
học sinh có sức đề kháng trước luồng văn hóa và lối sống ấy. Vì nếu không sẽ làm
cho các em dễ sa ngã và có những hành vi lệch lạc trái với đạo đức lối sống của con
người Việt Nam. Do đó cần thực hiện đồng bộ sự kết hợp nhà trường với gia đình
và xã hội để cùng giáo dục học sinh mà đầu mối quan trọng vẫn là nhà trường, nơi
mà tạo nguồn cho sự phát triển tương lai của các em, của đất nước.
6/ Kết hợp vai trò các đoàn thể và giáo viên bộ môn trong giáo dục học
sinh :
Đoàn thể trong nhà trường có vai trò rất quan trọng trong quá trình nhận
thức và quá trình tự giáo dục ở học sinh. Thông qua các hoạt động giáo dục, các
chủ đề năm học, các phong trào thi đua, các em sẽ nhận thấy được nhiệm vụ của
bản thân. Từ các hoạt động cụ thể, học sinh được tham gia các hoạt động ngoại
khóa mang tính giáo dục. Nếu được động viên kịp thời, các em sẽ hăng say tham
gia và thi đua để đạt kết quả.
Từ các hoạt động của đoàn thể, người giáo viên chủ nhiệm có thể cho phép
các em “học sinh cá biệt” tham gia nhưng với điều kiện cụ thể và phải có sự giám
sát của giáo viên. Nhờ các đoàn thể đặc biệt quan tâm tới hoạt động của các em và
giúp các em hoàn thành nhiệm vụ.
Bên cạnh đó, thông qua các giáo viên bộ môn, người giáo viên chủ nhiệm có
thể tìm hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng của học sinh. Có định hướng giúp đỡ kịp thời
khi các em gặp khó khăn, đề đạt những đề xuất cùng giáo viên bộ môn để giúp các
em tiến bộ.
III.2/- KẾT QUẢ :
Qua quá trình công tác và được sự giúp đỡ của các Đoàn thể nhà trường, sự

quan tâm của Ban giám hiệu và sự kết hợp chặt chẽ của gia đình. Kết quả giáo dục
học sinh qua các năm học do tôi chủ nhiệm đạt như sau :
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
17
Năm học Sĩ
số
HS
Học kỳ I Học kỳ II
Xếp loại Học lực
Xếp loại
Hạnh kiểm
Xếp loại Học lực
Xếp loại
Hạnh kiểm
G K Tb Y T K Tb G K Tb Y T K Tb
2005-2006 43 1 11 19 12 31 8 4 1 13 24 5 38 5 0
2006-2007 45 0 8 28 9 32 10 3 0 12 30 3 41 4 0
2007-2008 44 0 9 27 8 34 8 2 0 11 29 4 41 3 0
IV/- KẾT LUẬN :
1/- Tóm lược giải pháp :
Việc “ giáo dục học sinh cá biệt về đạo đức “ là một vần đề phức tạp, quan
trọng và cần thiết. Nó đã và đang là điều trăn trở không những của riêng tôi mà của
tất cả những người làm công tác giáo dục. Để giáo dục tốt học sinh cá biệt rõ ràng
đòi hỏi người giáo viên phải có năng lực sư phạm. Chỉ có năng lực sư phạm người
giáo viên mới thực hiện thành công nhiệm vụ của một nhà giáo là giáo dục học sinh
yếu kém, chưa ngoan trở thành công dân có ích cho đất nước, làm cho các em sống
hòn nhiên, vui tươi, xây dựng cho các em nếp sống lành mạnh, bồi dưỡng cho các
em những tình cảm phong phú về gia đình, nhà trường và xã hội, tình yêu quê
hương đất nước … Việc giáo dục cũng chỉ thành công khi giáo viên chúng ta biết
cách tạo ra xung quanh học sinh đó một môi trường sư phạm tốt đẹp, tạo điều kiện

cho học sinh đó được học tập rèn luyện trong một tập thể lớp tiến bộ, có tinh thần
tự quản cao, có ý thức giúp nhau cùng tiến bộ với sự cảm thông và tin yêu chân
thành. Bên cạnh đó, giáo viên phải là người hiểu được tâm lý học sinh, hiểu được
hoàn cảnh gia đình cũng như tâm tư, nguyện vọng của học sinh. Song song đó, việc
kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội cần phải được thực hiện đồng bộ, tạo ra
được mối quan hệ thống nhất cùng góp phần giáo dục các em. Như Bác Hồ đã từng
nói “Bản chất con người là tốt đẹp” và “ Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều
do Giáo dục mà nên”. Là giáo viên chúng ta hãy đến với các em bằng tất cả tấm
lòng, bằng tất cả trái tim để bồi bổ, vun đắp tương lai cho các em thì chắc chắn
chúng ta sẽ gặt hái được những kết quả như chúng ta hằng mong muốn.
Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
18
2/- Phạm vi áp dụng :
Kinh nghiệm này có thể áp dụng cho tất cả các khối lớp ở trường THCS.
3/- Bài học kinh nghiệm, kiến nghị :
Qua thời gian giáo dục học sinh cá biệt, muốn số học sinh này ngày càng tiến
bộ, bản thân rút ra được một số kinh nghiệm sau:
Giáo viên chủ nhiệm ngay từ đầu năm phải tìm hiểu hoàn cảnh của học sinh,
có hiểu được hoàn cảnh của học sinh mới tìm ra được các biện pháp để giúp đỡ các
em.
Giáo viên chủ nhiệm cần kết hợp chặt chẽ với các tổ chức trong nhà trường,
ngoài nhà trường để giáo dục các em.
Thường xuyên liên hệ với giáo viên bộ môn để nắm bắt tình hình và có
những uốn nắn kịp thời.
Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi trong công tác “ giáo dục
học sinh cá biệt về đạo đức “, đây tuy là những kinh nghiệm nhỏ nhưng nó có tác
dụng to lớn đối với tôi cũng như những ai trực tiếp làm công tác giáo dục học sinh.
Những kinh nghiệm này tôi xin trình bày ra đây, để góp phần cùng ngành giáo dục
hoàn thành trọng trách nặng nề nhưng vô cùng vẻ vang : Nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.

Đông Hưng A, ngày 25 tháng 05 năm 2009
Người viết SKKN
Nguyễn Thị Kim Mai
HỘI ĐỒNG THI ĐUA KHEN THƯỞNG TRƯỜNG

Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
19



HỘI ĐỒNG THI ĐUA PGD THỐNG NHẤT XẾP LOẠI







Sáng kiến kinh nghiệm “ giáo dục đạo đức học sinh cá biệt “
20