TÌM HIỂU VỀ SỬ DỤNG ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH pot

I) TÌM HIỂU VỀ SỬ DỤNG ĐÒN BẨY TÀI CHÍNH
a) Khái niệm: Đòn bẩy tài chính (financial leverage): sử dụng chi phí tài trợ cố
định nhằm nổ lực gia tăng lợi nhuận cho cổ đông (EPS) Thể hiện việc sử dụng vốn vay
trong nguồn vốn của doanh nghiệp nhằm hi vọng gia tăng tỷ suất lợi nhuận của doanh
nghiệp, vốn chủ sở hữu hay thu nhập trên mỗi cổ phần của công ty. (EPS)
b)Tỷ số đòn bẩy tài chính:
Mức độ đòn bẩy tài chính (degree of financial –DFL) DFL là tỷ số đòn bẩy cho
thấy ảnh hưởng của một khoản nợ vay xác định đối với thu nhập trên mỗi cổ phần của
công ty. Đòn bẩy tài chính liên quan đến việc sử dụng chi phí cố định để tài trợ cho công
ty và bao gồm cả những chi phí tăng thêm trước thuế và lãi vay. Trong điều kiện các yếu
tố khác không đổi, một mức độ đòn bẩy tài chính cao hơn đồng nghĩa là sự dao động
trong EPS cũng tăng tương ứng.
DFL= (% thay đổi trong EPS) / (% thay đổi trong EBIT)
- Đòn bẩy tài chính suất hiện:
Khi công ty quyết định tài trợ cho phần lớn tài sản của mình bằng nợ vay. Các công
ty chỉ làm điều này khi nhu cầu vốn cho đầu tư của doanh nghiệp khá cao mà vốn chủ sở
hữu không đủ để tài trợ. Khoản nợ vay của công ty sẽ trở thành khoản nợ phải trả, lãi vay
được tính dựa trên số nợ gốc này. Một doanh nghiệp chỉ sử dụng nợ khi nó có thể tin
chắc rằng tỷ suất sinh lợi trên tài sản cao hơn lãi suất vay nợ.
- Ý nghĩa của đòn bẩy tài chính đối với doanh nghiệp
Mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính doanh nghiệp được sử dụng ở hệ số nợ (hệ số nợ
= Nợ phải trả / tổng tài sản). Doanh nghiệp có hệ số nợ cao thể hiện doanh nghiệp có đòn
bẩy tài chính ở mức độ cao và ngược lại.
Doanh nghiệp càng sử dụng nhiều vốn vay thì nguy cơ mất thanh toán càng lớn; (vì
doanh nghiệp sử dụng vốn vay làm nảy sinh nghĩa vụ tài chính phải thanh toán lãi vay
cho các chủ nợ bất kễ doanh nghiệp đạt được mức lợi nhuận trước lãi vay và thuế là bao
nhiêu đòng thời doanh nghiệp pahỉ có nghĩa vụ hoàn trả vốn gốc cho các chủ nợ)
Doanh nghiệp sử dụng nợ vay, một mặt nhằm bù đắp sự thiết hụt vốn trong hoạt
động kinh doanh mặt khác hy vọng gia tăng dược tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu. Bỡi
lẽ khi sử dụng vốn vay, doanh nghiệp phải trả tiền lãi vay , đây là chi phí cố dịnh tài
chính, nếu doanh nghiệp tao ra được EBIT từ vốn vay lớn thì sau khi trả tiền lãi vay và

thuế thu nhập, phần lợi mhuận còn lại dôi ra thuộc chủ sở hữu của doanh nghiệp.
Tuy nhiên việc sử dụng đòn bẩy tài chính không phải lúc nào củng đem lại tính tích
cự cho chủ sở hữu doanh nghiệp nó củng có thể gây ra tác đọng tiêu cục đối với doanh
nghiệp khi doanh nghiệp sử dụng không có hiệu quả số vốn vay, nếu EBIT nhỏ hơn lãi
vay phải trả thì nó làm giảm sut nhanh hơn tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu và nếu
đoanh nghiệp bị lỗ thì càng lỗ nặng nề hơn.
Việc sử dụng đòn bẩy tài chính của giới đầu tư tại Việt Nam đã là khá phổ biến
với hoạt động đầu tư bất động sản trong những năm qua, đặc biệt là khu vực phía
Nam. Đối với thị trường chứng khoán, đòn bẩy tài chính được áp dụng chủ yếu
trong thời kỳ thị trường tăng trưởng trong năm 2009.
Xét về bản chất, hoạt động sử dụng đòn bẩy tài chính có thể hiểu là việc sử dụng
vốn vay (thay vì vốn tự có) để đầu tư sinh lời và được tính trên số vốn vay/tổng tài sản.
Đứng trên quan điểm như vậy, đòn bẩy tài chính có thể được thực hiện trên cả góc độ đầu
tư vào các tài sản (chứng khoán, vàng, bất động sản) và góc độ doanh nghiệp (sử dụng
vốn vay để tăng cường hiệu quả hoạt động của mình
Năm 2009 việc sử dụng đòn bẩy tài chính đã làm tăng mạnh tính thanh trên thị
trường chứng khoán. Đòn bẩy đã được áp dụng ngay từ thời kỳ tăng trưởng đầu của thị
trường và trở nên phổ biến tại con sóng đi lên thứ hai (từ giữa tháng 7/2009) khiến cho
thanh khoản thị trường tăng mạnh, đỉnh điểm vào tháng 10/2009 có nhiều phiên liên tiếp
giao dịch đạt giá trị quanh mốc 5.000 tỷ đồng.
Một trong những nguyên nhân dẫn tới việc sử dụng đòn bẩy là chi phí vốn vay trở
nên rất thấp sau khi Ngân hàng Nhà nước đã cắt giảm lãi suất cơ bản từ 14% xuống còn
8%. Chính sách hỗ trợ lãi suất thậm chí đưa chi phí vốn của những doanh nghiệp được
vay ưu đãi xuống mức chỉ còn 6%/năm. Chi phí thấp khiến cho rủi ro đối với sử dụng
đòn bẩy thấp hơn (do số lãi phải trả khi tất toán là hơn) và điều này đã dẫn tới việc công
cụ này được sử dụng phổ biến.
Đòn bẩy tài chính, là một trong những nguyên nhân dẫn tới việc chỉ số chứng khoán
biến động rất mạnh trong năm 2009. Tính rủi ro hệ thống của thị trường cũng tăng lên
tương ứng với mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính trung bình của nhà đầu tư. Khi thị
trường đi xuống, nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy tài chính sẽ lập tức bán ra khi đã chạm

ngưỡng cắt lỗ của mình nhằm giảm thiểu rủi ro. Thực tế thì đòn bẩy tài chính được coi là
một trong những nguyên nhân chính của hầu hết các cuộc khủng hoảng kinh tế gần đây.
Chẳng hạn, cuộc khủng hoảng trong các năm 2008 - 2009 là hệ quả của việc người dân
Mỹ tận dụng vốn vay lãi suất thấp khi FED duy trì chính sách lãi suất thấp vào những
năm 2001 - 2004 để vực dậy nền kinh tế sau khủng hoảng dotcom năm 2000-2001. Số
vốn vay này được đầu tư vào một tài sản có tính rủi ro cao (nhà đất) do giá nhà đất đã
liên tục tăng mạnh trong cùng thời gian đó. Khi lãi suất tăng lên liên tục và nhiều nhà đầu
tư sử dụng quá nhiều đòn bẩy phải bán ra đã dẫn tới làn sóng bán tháo bất động sản, quá
trình giảm đòn bẩy (de-leveraging) đã lan ra các lĩnh vực khác (doanh nghiệp, tiêu dùng
cá nhân) khiến khủng hoảng trở nên rất trầm trọng.
Triển vọng sử dụng đòn bẩy trong năm 2010
Trong năm 2010, việc sử dụng đòn bẩy tài chính có một số thuận lợi đáng kể.
Thứ nhất, việc thông qua các quy định về ký quỹ sẽ khiến cho việc sử dụng đòn bẩy
tài chính dễ dàng hơn với nhà đầu tư, ngoài ra cũng tăng tính minh bạch và giảm rủi ro hệ
thống cho thị trường.
Thứ hai, nhà đầu tư đã có nhiều kinh nghiệm hơn từ những bài học về sử dụng đòn
bẩy tài chính trong năm 2009 và sẽ chọn lọc hơn, sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả
hơn.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý các yếu tố không thuận lợi. Lãi suất cơ bản có khả năng
tăng cao hơn nhằm kiềm chế lạm phát và tạo ổn định cho kinh tế vĩ mô. Thực tế, lãi vay
của các công ty chứng khoán đối với hoạt động đòn bẩy tài chính hiện đã lên tới mức
18% - 20%/năm so với khoảng 14% trong năm 2009. Lãi vay này (vốn dựa trên lãi cho
vay tiêu dùng) sẽ tăng lên khi lãi suất tăng lên. Chi phí vay vốn cao hơn sẽ khiến cho nhà
đầu tư thận trọng hơn khi sử dụng công cụ này. Thêm vào đó, thị trường sẽ có ít biến
động mạnh so với năm 2009 và xu hướng biến động trong ngắn hạn là không rõ ràng.
Với chính sách vĩ mô thiên về cân bằng giữa ổn định và tăng trưởng thay vì chính sách vị
tăng trưởng trong năm 2009, luồng vốn cho vay để đầu cơ vào các tài sản rủi ro cũng sẽ
bị kiểm soát chặt chẽ.
Bài học nằm lòng
Mỗi nhà đầu tư có mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau và họ cần nắm được chính

xác mức độ chấp nhận rủi ro của mình. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, việc áp dụng đòn
bẩy tài chính có thể đem lại hiệu quả cao hơn đối với nhóm người trẻ tuổi có độ chấp
nhận rủi ro cao vì có thể giúp nhóm này đa dạng hóa danh mục đầu tư theo thời gian. Ở
các nước phát triển, nhà đầu tư cá nhân vào các quỹ quản lý tài sản thường phải làm các
test liên quan tới mức độ chấp nhận rủi ro, qua đó nhà quản lý tiền có thể đưa ra các sản
phẩm phù hợp với từng đối tượng. Cần tuân thủ kỷ luật đầu tư. Đây là yếu tố tiên quyết
nếu bạn sử dụng đòn bẩy.
Thứ nhất, bạn cần tuân thủ việc cắt lỗ: xác định mất mát tối đa và có sự cắt lỗ hợp lý
khi thị trường diễn biến không theo ý đồ đầu tư, ít nhất là đối với phần vốn vay.
Thứ hai, không sử dụng đòn bẩy để mua trung bình giá khi thị trường đi xuống vì
điều này chỉ khiến cho các khoản nợ ngày càng trầm trọng. Thứ ba, tránh việc sử dụng
đòn bẩy gấp thếp. Nhiều nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy và thành công trong một vài phiên
giao dịch đầu và tiếp tục “gấp thếp”, tiếp tục sử dụng đòn bẩy với mức độ cao tương
đương hay cao hơn trên toàn bộ phần vốn và lãi đạt được. Thực tế thì những người sử
dụng đòn bẩy sau một vài lần thành công có xu hướng cho rằng vận may sẽ tiếp tục đến
và mình sẽ rút khỏi thị trường khi đang trên đỉnh cao, nhưng trong phần lớn các trường
hợp điều này không xảy ra. Một diễn biến không đúng ý đồ của nhà đầu tư sẽ khiến cho
một phần lớn tài sản bay hơi chỉ trong một lần sai sót.
Hạn chế tối đa việc sử dụng đòn bẩy vào các tài sản không có tính thanh khoản. Nếu
đầu tư vào các tài sản này, nhà đầu tư cần nắm được họ sẽ đối mặt với cả 3 rủi ro chính là
rủi ro mất giá, rủi ro đòn bẩy và rủi ro thanh khoản. Việc sử dụng đòn bẩy nên tập trung
vào các tài sản có tính thanh khoản cao như cổ phiếu blue chip so với cổ phiếu penny,
hay các bất động sản có tính thanh khoản cao so với các bất động sản ở địa bàn có cầu
mua thấp. Nên bắt đầu sử dụng thử đòn bẩy với quy mô
nhỏ để thử nghiệm và việc sử dụng đòn bẩy nên là một phần của một kế hoạch đầu tư có
kỷ luật và có tính khả thi. Việc sử dụng đòn bẩy cần có kế hoạch rõ ràng, nhà đầu tư cần
phác thảo ra các trường hợp sẽ xảy ra trong tương lai và hành động của họ trong từng
trường hợp.
Bạn cũng nên sử dụng đòn bẩy khi thị trường có xu hướng rõ ràng. Nếu bạn đi
ngược xu hướng hay đám đông thị trường, ngay cả khi bạn đúng thì cũng sẽ mất một thời

gian trước khi diễn biến thị trường hợp với ý đồ của bạn. Ngay trong đợt khủng hoảng
vừa qua tại Mỹ, nhiều quỹ đầu tư đã xác định sớm sự đổ vỡ của bong bóng nhà đất và thị
trường chứng khoán từ những năm 2001 – 2002, tuy nhiên chỉ sau 5 - 6 năm (2007 -
2008) các dấu hiệu của bong bóng mới trở nên rõ ràng. Chỉ một số ít người bán khống
xác định đúng thời điểm và trường vốn mới đạt được thành công. Tránh việc sử dụng đòn
bẩy tối đa: Đây là sai lầm mà những người mới sử dụng đòn bẩy thường hay gặp phải.
Việc sử dụng đòn bẩy quá khả năng chịu đựng về tài chính thường xảy ra khi thị trường
không diễn biến theo ý đồ. Trên thực tế, một nguyên lý khi sử dụng đòn bẩy 50% vốn tự
có, 50% vốn vay là nhà đầu tư luôn phải duy trì khoảng 40% tài sản dưới dạng tiền
gửi/tiền mặt để giảm rủi ro đầu tư và có vốn để duy trì danh mục khi diễn biến của thị
trường đi ngược với nhận định.
Thứ nhất, việc sử dụng vốn vay nên dùng để đầu tư vào các dự án có tính khả thi và
độ an toàn thu hồi vốn cao thay vì đầu tư vào các tài sản rủi ro. Đây là điều nhiều doanh
nghiệp Việt Nam đã học được trong đợt suy giảm vào năm 2008 khi các doanh nghiệp đã
dùng vốn vay để đầu tư tài chính, đầu cơ nguyên vật liệu hay bất động sản. Những biến
động giá ngược chiều và tính thanh khoản kém của các thị trường đã khiến cho nhiều
doanh nghiệp hàng đầu như REE, SAM, GMD phải chịu những khoản lỗ lớn dù họ vẫn
hoạt động tương đối hiệu quả trong lĩnh vực kinh doanh chính của mình.
Thứ hai, các cơ chế kiểm soát việc sử dụng đòn bẩy tài chính cũng cần được tuân
thủ một cách kỷ luật và chặt chẽ hơn. Khác với cá nhân, doanh nghiệp và người quản lý
(tổng giám đốc) là hai cá thể độc lập. Ngay cả khi doanh nghiệp phá sản thì tài sản của
người quản lý cũng không bị ảnh hưởng (với giả định họ không nắm cổ phiếu của doanh
nghiệp). Vì lẽ đó, người quản lý thường có xu hướng chấp nhận mức độ rủi ro cao hơn
nhiều so với khả năng chịu đựng của doanh nghiệp, và theo đó rủi ro phá sản với doanh
nghiệp cũng cao hơn. Các nguyên tắc quản trị doanh nghiệp hiện đại cần được áp dụng
triệt để để giảm thiểu rủi ro trên trong việc sử dụng đòn bẩy tài chính không chỉ cho các
tài sản có tính rủi ro cao mà còn cho cả các dự án kinh doanh của doanh nghiệp.
Tìm kiếm lợi nhuận từ đầu tư vào các tài sản rủi ro hay các hình thức khác là một
công việc không hề đơn giản và đòn bẩy tài chính không phải là công cụ khiến cho việc
tìm kiếm siêu lợi nhuận dễ dàng hơn. Lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro cao, nhà đầu

tư nên thuộc lòng những biện pháp kiểm soát rủi ro trước khi nghĩ tới việc thu lợi nhuận.
Xa rời nguyên tắc trên sẽ là bước đầu tiên đưa nhà đầu tư tham gia thị trường với tư cách
một “con bạc” thay vì đầu tư với mục đích cải thiện lợi nhuận và giảm bớt rủi ro.
Thị trường vàng
Đa số nhà đầu tư trên các sàn vàng đều thua và cũng đa số không hiểu vì sao họ bị
thua. Thực ra, nguyên nhân chính là đa số nhà đầu tư hầu như không có hiểu biết gì về
lĩnh vực mình đang “kinh doanh”. Trong đó, nghiệp vụ đòn bẩy tài chính là yếu tố giúp
người ta có thể với số tiền nhỏ nhưng vẫn tham gia mua bán được số lượng vàng lớn.
Chính yếu tố này giúp người ta thắng nhanh, nhưng thua cũng rất nhanh.“Đòn bẩy tài
chính như con dao nhiều lưỡi chứ không chỉ hai lưỡi. Nếu khéo dùng, nó giúp nhà đầu tư
có thể tận dụng để làm vốn kinh doanh. Nếu lạm dụng, thì sẽ trở thành đánh bạc”,