Đào tạo nhà quản lý doanh nghiệp hiện đại pot

Đào tạo nhà quản lý doanh
nghiệp hiện đại
Một trong những điều thất vọng nhất của các nhà quan lý nhân sự
của ta khi tuyển chọn người cho doanh nghiệp là khả năng thực
hành của các em. Giao tiếp kém, tin học kém, ngoại ngữ kém,
thậm chí tiếng Việt cũng kém, không đủ từ ngữ để soạn thảo một
văn bản cho tử tế.

Mong ước của nhà doanh nghiệp
Với mỗi nhà doanh nghiệp, có lẽ một trong những mong muốn
không bao giờ nguôi ngoai là thường xuyên tuyển chọn thêm
được những cộng sự tài năng mới, những nhà quản lý của thời
hội nhập.
Mong ước này không phải tự nhiên mà có. Thực tế nhiều năm
qua cho thấy những thất vọng triền miên của các nhà quản lý
nhân sự doanh nghiệp. Những tiếng thở dài, những cái lắc đầu
ngao ngán sau mỗi cuộc phỏng vấn những sinh viên đại học
chuyên ngành mới ra trường. Phần lớn trong các em cứ như
những người đi trên mây, xa xôi và lạc lõng với những đòi hỏi rất
thực tế của mỗi doanh nghiệp. Thời hội nhập đã đến. Các doanh
nghiệp Việt Nam tìm đâu ra những lớp nhà quản lý kế cận để có
thể đương đầu cạnh tranh với năm châu bốn biển"?

Nguyên nhân từ đâu?
Nguyên nhân gốc rễ có lẽ không phải từ lớp trẻ. Người lớn dạy
gì, các em học cái đó. Nhà nước định hướng, yêu cầu đào tạo
các em trở thành con người như thế nào thì nay các em đã trở
thành người như thế ấy.
Từ ngót một thế kỷ nay, các nước theo phe xã hội chủ nghĩa
không dạy khoa học quản lý, đặc biệt là quản lý xí nghiệp. Nền
kinh tế kế hoạch hóa tập trung đã gạt khoa học quản lý ra khỏi

mối quan tâm của nhiều người. Ủy ban kế hoạch Nhà nước giao
cho Bộ Công nghiệp sản xuất bây nhiêu cái này, bấy nhiêu cái
kia; Bộ Thương nghiệp mua ở tỉnh A ngần này tấn lợn, tỉnh B
ngần kia tấn lạc, đậu rồi bán cho ai, bao nhiêu, giá nào cũng
được chỉ định sẵn. Vì kế hoạch là chỉ tiêu pháp lệnh nên cứ theo
lệnh mà làm, không cần quản lý.
Rồi sau gần 20 năm đổi mới, nhiều tổng công ty lớn của Nhà
nước vẫn lúng túng về tổ chức doanh nghiệp. Ngay việc phân
công phân nhiệm trong bộ máy doanh nghiệp vẫn chưa hình
thành rạch ròi chủ tịch hội đồng quản trị làm gì, tổng giám đốc
làm gì. Có những chủ tịch hội đồng quản trị cứ nhăm nhe tranh
chức của tổng giám đốc mà không thấy vai trò quan trọng của
mình. Cả một bộ máy đồ sộ và cồng kềnh ấy đã để lại những khái
niệm, những thói quen làm việc kém hiệu quả không dễ gì gột rửa
trong một vài thập kỷ.
Trong nền kinh tế thị trường, mỗi xí nghiệp, mỗi doanh nghiệp có
lợi ích riêng xuất phát từ bản năng tồn tại. Từ đầu thế kỷ XX,
nhiều nhà khoa học lừng danh về quản lý xuất hiện như F. W.
Taylor, C. 1. Barnard (Mỹ), Henri Fayol (Pháp), Max Weber
(Đức) Nhờ hàng loạt vấn đề của quản lý được phát hiện, phân
tích và hệ thống hóa, khoa học hóa, quản lý đã trở thành nhân tố
quyết định sức sống và sự thành công của mọi tổ chức nói chung
và của mỗi doanh nghiệp nói riêng.
Tiếc thay, cho đến nay, nhiều trường đại học ở nước ta chưa
thấy hết vai trò này của quản lý trong cuộc sống kinh tế - xã hội,
và vì thế, không định hướng được việc đào tạo các em trở thành
những người có đầy đủ những tố chất để sẵn sàng trở thành nhà
quản lý.
Vậy, với các nước vốn thoát thai từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập
trung thì học quản lý từ đâu? Chắc chắn từ các nước kinh tế phát

triển như Mỹ, Đức, Nhật Họ đã có hàng trăm năm nghiên cứu
và áp dụng thành công khoa học quản lý vào hoạt động của các
doanh nghiệp. Ở Liên Xô trước đây cũng như ở Việt Nam ta còn
phổ biến, hiện nay, đào tạo thường được đi sâu vào chuyên môn
hẹp, như kinh tế công nghiệp, thương nghiệp, vật tư, lao động
Mỹ không đào tạo kiểu đó. Họ có hẳn chương trình đào tạo Quản
trị kinh doanh riêng. Ngoài những kiến thức về kinh tế nói chung,
bao giờ học sinh của họ cũng hiểu biết đến nơi đến chốn ba điều:
biết buôn bán, biết tài chính - kế toán và biết quản lý. Cột trụ kiến
thức của nhà quản lý doanh nghiệp là ba bộ phận đó chứ không
cắt xén, xé lẻ như ở ta. Còn chừng nào muốn học cao hẳn,
chuyên sâu hơn thì đào tạo lên thạc sĩ, tiến sĩ
Một trong những điều thất vọng nhất đối của các nhà quản lý
nhân sự của ta khi tuyển chọn người cho doanh nghiệp là khả
năng thực hành của các em. Giao tiếp kém tin học kém, ngoại
ngữ kém, thậm chí tiếng Việt cũng kém, không đủ từ ngữ để soạn
thảo một văn bản cho tử tế. Trong khi đó, hồ sơ của các em đầy
ắp những bằng cấp, nào bằng tốt nghiệp đại học, chứng chỉ tin
học, rồi chứng chỉ ngoại ngữ A, B Cao không tới, thấp không
thạo, vậy các em sẽ làm được công việc gì trong doanh nghiệp
đây?
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do trong
chương trình đào tạo, các em phải học nhiều môn không liên
quan đến những tác nghiệp cụ thể, thiết thực trong quản lý doanh
nghiệp. Các trường đã "nhồi nhét" vào các em những thứ mà nhà
trường có chứ không phải những kiến thức và kỹ năng mà doanh
nghiệp cần. Ngay như tin học và ngoại ngữ, nhiều trường luôn
luôn coi đó là những môn phụ, nhưng khi tuyển chọn, những em
giỏi "môn phụ” ấy lại nhiều cơ hội có việc làm hơn, được hưởng
mức lương cao hơn những em khác.

Thế là giữa đào tạo và sử dụng như những bánh xe có bước
răng khác nhau, vận hành một cách thập thơm và khập khiễng.
Một căn bệnh được tích tụ trong vài chục năm không dễ gì mong
được khắc phục trong một số năm. Nhưng cái thời "đóng cửa bảo
nhau” đã qua rồi, có mong muốn tự khen nhau cũng không thể
vượt qua mong muốn tồn tại.