Rối loạn cân băng kiềm toan (Kỳ 3) pot

Rối loạn cân băng kiềm toan
(Kỳ 3)

2.2.2. Nhiễm toan có khoảng trống anion bình thường:
2.2.2.1. Nhiễm toan ống thận:
- Nhiễm toan ống thận giảm kali máu.
- Nhiễm toan ống thận tăng kali máu.
* Nhiễm toan ống thận giảm kali máu:

+ Nhiễm toan ống thận týp I:
Nhiễm toan ống thận týp I hay còn gọi nhiễm toan ống lượn xa.
- Triệu chứng:
. Khoảng trống anion bình thường, khoảng trống anion [Na
+
K
+
- Cl
-
>
0] niệu (+).
. Tăng clo máu.
. Không toan hoá nước tiểu, pH >5,5 do tế bào ống góp có khả năng
hấp thu một số ion H
+
từ lòng ống thận trở lại máu hoặc do giảm khả năng vận
chuyển ion H
+
từ

tế bào vào ống thận. NaH
2

PO
4
và NH
4
+
giảm.

. Giảm canxi máu, tăng canxi niệu: sự giảm canxi máu dẫn đến cường
chức năng tuyến cận giáp thứ phát gây nhuyễn xương, thưa xương. Citrat niệu
giảm do nhiễm toan máu và giảm kali máu kích thích ống thận tăng hấp thu citrat.

Kiềm hoá nước tiểu, tăng canxi niệu, citrat niệu thấp là những yếu tố thuận
lợi cho sự hình thành sỏi tiết niệu và nhiễm canxi thận (vôi hoá thận). Khoảng
40% nhiễm toan ống thận týp I có sỏi thận tiết niệu và vôi hoá thận.

Trẻ em chậm phát triển thể lực, có thể khắc phục tình trạng chậm lớn bằng
điều chỉnh kiềm-toan máu. Cả trẻ em và người lớn đều có khả năng mắc bệnh lý
xương một phần do giảm canxi máu, một phần do bài tiết không đầy đủ 1,25
dihydroxy vitamin D
3
(1,25 dihydroxy cholecaliciferol)

. Khi thận mất khả năng giữ kali sẽ gây đa niệu giảm kali máu. Giảm kali
máu, nhiễm toan kết hợp với các yếu tố nguy cơ khác sẽ đe doạ tính mạng bệnh
nhân.
- Nguyên nhân:
. Bệnh lý di truyền gen trội.
. Kết hợp với một số bệnh lý di truyền khác:
Bệnh Fabry.
Bọt biểu vùng tủy.

Bệnh Wilson: đái đường, xơ gan do rối loạn chuyển hoá đồng.
Bệnh hồng cầu hình bầu dục di truyền.
. Nhiễm toan týp I thứ phát:
Hội chứng Sjogren: giảm tiết các tuyến ngoại tiết chủ yếu là tuyến lệ và
tuyến nước bọt.
Tăng gammaglobulin máu.
Viêm gan mãn tính tiến triển.
Luput ban đỏ hệ thống.

 Nhiễm toan ống thận týp II:

+ Nhiễm toan ống thận týp II còn gọi là nhiễm toan ống lượn gần. Ống
lượn gần mất khả năng hấp thu bicarbonat sẽ gây nhiễm toan máu với các triệu
chứng:
- Khoảng trống anion bình thường, khoảng trống anion niệu (+).
- Tăng clorua, giảm kali, giảm phosphat, giảm axit uric máu, xuất hiện axit
amin niệu, glucose niệu, toan hoá nước tiểu (pH niệu <5,5).
- Citrat niệu bình thường hoặc tăng, tăng bicarbonat niệu, không có sỏi
thận-tiết niệu, không vôi hoá thận.
+ Nguyên nhân nhiễm toan ống thận týp II:
- Di truyền gen trội hoặc gen lặn hoặc do đột biến của nhiễm sắc thể giới
tính X, có thể kết hợp với hội chứng Fanconi.
- Mắc phải: ức chế men carbonic anhydrase như acetazolamide.