Coi chừng thuốc làm mập cho trẻ em! ppsx

Coi chừng thuốc làm mập
cho trẻ em!


Đối với khá nhiều người, “có sức khỏe” đồng
nghĩa với “có thân hình mập mạp”, đặc biệt đối
với trẻ em. Mặc dù đã có sự cân bằng giữa thể
trọng và chiều cao của chúng, nhưng một số phụ
huynh vẫn muốn con mình “tròn trịa” hơn và gần
như là sự ám ảnh, cứ muốn sự tròn trịa đạt được
càng nhanh càng tốt. Và thế là có sự lạm dụng
thuốc gọi là “thuốc làm cho mập”.
Thuốc làm cho mập đầu tiên phải kể là thuốc chống
viêm glucocorticoid thường được gọi tắt là corticoid.
Thuốc corticoid gồm nhiều thuốc: dexamethason (thường
được gọi nôm na là “đề xa” hay thuốc “hột dưa”),
prednison, prednisolon Về phương diện chữa bệnh, thuốc
corticoid là thuốc quý dùng để chống viêm, trị các bệnh
xương khớp, các bệnh tự miễn, các bệnh dị ứng ngoài da và
hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng), bệnh suy tuyến
thượng thận, chứ không bao giờ được sử dụng làm cho
mập.
Chính cơ thể có vẻ như mập ra và tăng trọng khi uống
thuốc này liên tục và kéo dài (mà một số người cứ tưởng là
béo tốt) là biểu hiện một tác dụng phụ nguy hiểm của
thuốc. Do thuốc corticoid có tác dụng giữ nước và chất
khoáng natri trong cơ thể (nên lưu ý ngoài corticoid còn
nhiều thuốc khác cũng có tác dụng này như phenylbutazon
chống viêm, carbenoxolon trị loét dạ dày ), làm rối loạn
chuyển hóa lipid và làm đọng mỡ ở mặt, cổ và lưng, nên
người dùng thuốc lâu ngày sẽ bị béo phì, mặt tròn như

trăng rằm, thật ra cơ thể lại bị teo cơ (đây là các biểu hiện
trong hội chứng có tên Cushing).
Song song với tác dụng phụ gây béo phì thuốc còn có một
số tác dụng phụ nguy hiểm khác là: thuốc làm loãng xương,
làm tăng huyết áp, gây huyết khối làm nghẽn mạch, có thể
gây loét dạ dày, làm giảm sự đề kháng của cơ thể đưa đến
dễ nhiễm trùng (dễ bị bệnh lao, nếu đã bị bệnh lao sẽ làm
nặng thêm).
Lạm dụng thuốc corticoid để tăng trọng có thể xảy ra ở
người lớn, ở các bậc phụ huynh không rõ dùng cho con
mình, thậm chí có nhà trẻ bị nghi ngờ dùng trộn vào thức
ăn nuôi trẻ!
Thuốc thứ hai giúp làm cho mập một cách gián tiếp. Đó
là durabolin, tên biệt dược của nandrolon phenylpropionat,
là một dẫn chất tổng hợp tương tự hormon sinh dục nam là
testosteron. Có cấu trúc hóa học hơi khác testosteron
(testosteron chủ yếu trị thiểu năng sinh dục nam, tức trị
“yếu sinh lý” do thiếu hormon), tác dụng chủ yếu của
durabolin là đồng hóa protein, tức là giúp cơ thể hấp thu,
biến dưỡng tốt chất đạm và vận chuyển các acid amin của
chất đạm vào bên trong mô cơ làm cho cơ thể phát triển cơ
bắp, tăng cân, tăng sức. Vì vậy, durabolin còn gọi là thuốc
steroid tăng đồng hóa (anabolic steroid, có tên steroid do
cấu trúc của durabolin có nhân hóa học là steroid, thuốc
corticoid cũng thế) được chỉ định trị chứng gầy ốm, sụt cân,
mất sức sau khi bị bệnh nặng.
Ta thường nghe nói đến doping trong thể thao. Vận động
viên thường doping bằng thuốc anabolic steroid (ngoài
durabolin còn có thuốc khác) để tăng khối cơ bắp, tăng lực
nhằm đạt thành tích cao trong thi đấu và làm như vậy xem

như bất hợp pháp. Dạng thuốc của durabolin là thuốc tiêm,
mỗi tuần tiêm một ống. Một số thuốc anabolic steroid được
dùng dạng uống. Chống chỉ định của thuốc là không được
dùng cho trẻ dưới 15 tuổi, phụ nữ có thai, phụ nữ còn trẻ
(vì đây là dẫn chất hormon sinh dục nam). Một số nước ở
châu Á như Ấn Độ đã khổ sở chống lại tình trạng lạm
dụng, dùng bừa bãi thuốc anabolic steroid ở trẻ em! Ở ta,
phụ nữ thường lạm dụng durabolin để tăng trọng, cần phải
thông tin, truyền thông triệt để để sự lạm dụng tai hại này
không lan truyền sang trẻ em giống như đã xảy ra cách đây
nhiều năm ở Ấn Độ.
Thuốc thứ ba thường được dùng là cyproheptadin. Đây
là thuốc gọi là kháng histamin trị dị ứng nhưng lại có thêm
tác dụng kích thích sự thèm ăn. Tức là thuốc này không làm
tăng trọng một cách trực tiếp là làm giữ nước và natri lại
trong cơ thể gây phù như thuốc corticoid mà có tác dụng
gián tiếp trị chứng chán ăn, làm cho người dùng thuốc ăn
nhiều hơn (đương nhiên phải ăn uống đầy đủ chất) với hy
vọng được tăng trọng.
Ta cần lưu ý, cyproheptadin chỉ kích thích sự thèm ăn tạm
thời và có nhiều tác dụng phụ. Tức là khi đang dùng thuốc,
thuốc kích thích làm cho ăn ngon miệng nhưng khi ngưng
thuốc sẽ chán ăn trở lại. Thuốc có tác dụng phụ gây buồn
ngủ, không được dùng (tức chống chỉ định) đối với phụ nữ
có thai, phụ nữ đang cho con bú, trẻ em dưới 2 tuổi và
người già suy nhược. Đối với trẻ em, thuốc có thể gây cơn
co giật gọi là tác dụng phụ thần kinh ngoại tháp. Thuốc
cũng không được dùng ở người bị tăng nhãn áp, u tuyến
tiền liệt, loét tá tràng. Do lợi bất cập hại như vậy nên nhiều
nước không còn ghi chỉ định trị chứng chán ăn đối với

cyproheptadin.
Đã có tình trạng kết hợp thuốc nguy hiểm là dùng chung
thuốc corticoid với thuốc cyproheptadin để ăn ngon và mau
tăng trọng.
Đặc biệt, phải đề cập thêm thuốc đông y “giả mạo”. Nhiều
bà con ta đã từng biết và có khi sử dụng nhầm các thuốc
được quảng cáo chủ trị: “mát huyết, trị gầy yếu, thiếu máu,
biếng ăn, mất ngủ ”. Thực tế, các thuốc đông y “giả mạo”
này có trộn thuốc tân dược là corticoid, cyproheptadin để
tạo ra các tác dụng trước mắt: ăn được, ngủ được, mập ra,
nếu có đau nhức sẽ làm giảm đau nhức ngay (do tác dụng
giảm đau chống viêm của corticoid) mà có người cho là
“thần dược” nhưng tác hại do việc dùng thuốc “giả mạo”
lâu ngày không sao lường hết được.
Tóm lại: Nếu lạm dụng các thuốc trên để làm cho mập, đặc
biệt làm “mập ú” trẻ con, là điều hết sức nguy hiểm.