Tiêu chảy có làm bé sụt cân? docx

Tiêu chảy có làm bé sụt cân?

Nhiều bà mẹ thường than
thở: “Cháu bé đang bụ bẫm,
bị tiêu chảy có mấy ngày mà
tóp người lại”. Có phải
chăng đã bị tiêu chảy thì
sau đó cháu sẽ không thể
lên cân, thậm chí còn sút đi nữa?
Thật ra nghĩ như vậy có đúng mà cũng có sai. Đúng,
vì khi tiêu chảy nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể tăng,
mà trẻ khó ăn thêm vào và sự hấp thu thức ăn cũng
giảm. Tiêu chảy sẽ làm giảm sự tăng cân. Nếu tiêu
chảy xảy thường xuyên nhiều đợt, cơ thể khó hồi
phục nhanh, sự tăng trưởng bình thường của bé bị
ảnh hưởng, bé có thể sụt cân, dẫn đến suy dinh
dưỡng. Các yếu tố bất lợi của tiêu chảy là:
 Giảm lượng thức ăn đưa vào, có thể đến 30%
các chất dinh dưỡng ngay trong những ngày đầu tiên
bị tiêu chảy cấp vì bé biếng ăn, thường bị nôn nên
người lớn thường bắt bé nhịn ăn để “ruột được nghỉ”,
chỉ cho ăn những thức ăn được gọi là dễ tiêu nhưng
ít giá trị dinh dưỡng như cháo, nước cơm, thậm chí
còn thay bằng dung dịch Oresol (để bù nước, chất
điện giải đã mất theo phân lỏng) lại tưởng lầm là thức
ăn như thế vô tình làm bé nhịn đói.
 Giảm hấp thu các chất dinh dưỡng vì nhung mao
ruột bị tổn thương nên diện tích hấp thu giảm, làm
thiếu các men disaccharidase, giảm nồng độ muối
mật trong ruột (cần thiết cho quá trình hấp thu chất
béo), thức ăn vận chuyển nhanh trong lòng ruột làm

thiếu thời gian để tiêu hóa và hấp thu.
 Tăng nhu cầu các chất dinh dưỡng do tăng nhu
cầu chuyển hóa, nhu cầu phục hồi tế bào ruột bị tổn
thương, nhu cầu bù lại protein huyết thanh bị mất do
niêm mạc ruột bị tổn thương.
Tuy vậy, không phải hễ bé bị tiêu chảy là bé sụt cân
và suy dinh dưỡng mà chủ yếu là vấn đề dinh dưỡng
trong và sau lúc tiêu chảy. Thật ra, trong quá trình
tiêu chảy, một tỷ lệ lớn các chất dinh dưỡng vẫn
được tiêu hóa, hấp thu và sử dụng, như sữa mẹ thì
được dung nạp rất tốt; người ta thấy những trẻ khi bị
tiêu chảy vẫn được tiếp tục bú mẹ thường khỏi nhanh
và sụt cân rất ít. Nuôi dưỡng tốt thúc đẩy sự hồi phục
của niêm mạc ruột, kích thích sản xuất các men tiêu
hóa, giúp sự hấp thu chất dinh dưỡng sớm trở lại
bình thường. Các bà mẹ cần lưu ý những điều dinh
dưỡng sau đây:
 Sữa mẹ: trong khi bé bị tiêu chảy, phải cho bé
tiếp tục bú theo nhu cầu và ý muốn của bé, không
được ngưng hoặc giảm, song song vẫn bù dung dịch
nước điện giải.
 Sữa bò (cả sữa tươi hay sữa công nghiệp) nếu
đã cho bú trước khi bé bị tiêu chảy thì vẫn tiếp tục. Ở
trẻ dưới 6 tháng tuổi, trong 2 ngày đầu cần phải pha
loãng bằng một lượng nước gấp đôi. Những loại sữa
công nghiệp được quảng cáo là được sản xuất đặc
biệt, không có lactose hay chất đạm thủy phân, để
dùng cho trẻ bị tiêu chảy, tuy thường đắt tiền, nhưng
không có giá trị gì đặc biệt đối với đa số trẻ em bị tiêu
chảy cấp (trừ trường hợp không hấp thu đường

lactose)
 Thức ăn: vẫn tiếp tục cho ăn nếu bé đã được cho
ăn trước đó, cả loại mềm lẫn loại đặc. Nếu bé trên 6
tháng tuổi và trước đó chưa được ăn thì bây giờ cũng
có thể bắt đầu cho ăn bắt đầu với thức ăn mềm. Nếu
trong lúc điều trị phải ngưng cho ăn thì sau đó cho ăn
lại ngay. Nên cho bé ăn thành nhiều bữa nhỏ (6-7
bữa) mỗi ngày. Không cần thức ăn gì cho cầu kỳ
(khoai tây nghiền hay mỳ ống) mà chỉ chọn gạo tốt
nấu cháo nhừ là được. Không được quên trứng, thịt
hoặc cá cũng nấu nhừ để cung cấp chất đạm. Thêm
5 - 10ml dầu ăn vào 100ml thức ăn để tăng năng
lượng. Bé có thể uống nước quả tươi, nước dừa tươi
hay ăn chuối chín nghiền nát để có thêm kali, muối
khoáng, sinh tố. Thêm được các thức ăn có chứa tiền
sinh tố A như cà rốt, bí đỏ, đu đủ,… và các loại rau lá
màu xanh thẫm thì rất tốt. Trong trường hợp bé bị tiêu
chảy quá lâu ngày, đã suy dinh dưỡng còn có triệu
chứng quáng gà hay khô mắt, cần đưa bé đi khám
bệnh.
 Sau khi bé hết tiêu chảy, ngoài khẩu phần ăn
bình thường trước đây, cần cho trẻ ăn thêm những
thức ăn khác để bé sớm hồi phục sức khỏe, bắt kịp
nhịp tăng cân cũ.