bài giảng vợ nhặt kim lân bài 2

Tiết 61 + 62:
VỢ NHẶT
Kim Lân
BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 12
-

Kim Lân
Kim Lân (1920 – 2007), tên thật là
Nguyễn
Nguyễn
Văn Tài
Văn Tài; quê : làng Phù Lưu, xã Tân Hồng,
huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
-
Xuất thân: Gia đình khó khăn, học hết tiểu
học; làm nhiều nghề: thợ sơn guốc, khắc tranh
bình phong, viết văn
-
Năm 1944 : tham gia Hội văn hóa cứu quốc,
liên tục hoạt động văn nghệ phục vụ kháng
chiến, phục vụ cách mạng.
-
Năm 2001 được tặng giải thưởng Nhà nước
về văn học nghệ thuật.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1,TÁC GIẢ :
-
Kim Lân là một cây bút truyện ngắn
xuất sắc của nền văn học Việt Nam
hiện đại.
-

Ông thường viết về khung cảnh
nông thôn và hình tượng người nông
dân Việt Nam với một vốn hiểu biết
sâu sắc, cảm động cùng một tấm lòng
thiết tha hiếm có.
* SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC :
* SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC :
-
Tác phẩm tiêu biểu : “Nên vợ nên
chồng ( 1955); “Con chó xấu xí”
(1962).
a. Xuất xứ:
- Rút trong tập: Con chó xấu xí ( 1962 )
- Tiền thân là tiểu thuyết : “Xóm ngụ cư”.
2,TÁC PHẨM : “VỢ NHẶT” :
b. Hoàn cảnh sáng tác:
a. Xuất xứ:
- Rút trong tập: Con chó xấu xí ( 1962 )
- Tiền thân là tiểu thuyết : “Xóm ngụ cư”.
2,TÁC PHẨM : “VỢ NHẶT” :
b. Hoàn cảnh sáng tác:
Nhật vào Đông Dương bắt ND ta
nhổ lúa trồng đay & thầu dầu
- N 1940:
Pháp tăng thuế, đàn áp, bóc lột ND ta
=> Gây ra nạn đói năm 1945
Hiện thực ấy đã tác động lớn đến Kim Lân:
+ T/p được viết ngay sau CMT8 thành công
nhưng còn dang dở và mất bản thảo
+ Sau khi hòa bình lập lại (1954) Kim Lân

dựa vào 1 phần cốt truyện cũ (T/thuyết “Xóm
ngụ cư”) để s/tác tr.ngắn này
Truyện kể về nạn đói năm 1945, một
anh tên là Tràng nhà nghèo, dân ngụ cư,
không lấy được vợ. Một lần anh kéo xe thóc
lên tỉnh, một người phụ nữ đã theo anh về
nhà và họ trở thành vợ chồng – anh đã
“nhặt” được vợ một cách dễ dàng chỉ nhờ
vài câu nói đùa và bốn bát bánh đúc.Anh
đưa vợ về và ra mắt người mẹ già trong sự
ngạc nhiên của tất cả mọi người vì thêm
miệng ăn trong hoàn cảnh đói khát, người
chết đói ở khắp nơi . Cảnh đêm “Tân hôn”
của 2 người còn văng vẳng bên tai những
“Tiếng khóc”. Bữa ăn đầu tiên sau “ngày
cưới” đơn giản chỉ có cháo cám loãng với
rau chuối thái. Họ cùng tủi hờn cho thân
phận nhưng trong đầu Tràng hiện lên hình
ảnh lá cờ đỏ sao vàng và đoàn người đi phá
kho thóc Nhật .
*Bố cục: 4 đoạn:
-Đ1: Đầu -> “thành vợ thành chồng”:Tràng đưa người vợ
nhặt về nhà gặp mẹ.
-Đ2: Tiếp -> “cùng đẩy xe bò về”: Hoàn cảnh hai người gặp
nhau và nên vợ nên chồng.
-Đ3: Tiếp -> “tiếng hờ khóc tỉ tê nghe càng rõ”:Tình
thương của bà mẹ nghèo khó đối với đôi vợ chồng mới.
-Đ4: Còn lại: Sự tủi hờn cho thân phận nhưng nhen nhóm
lòng tin vào sự đổi đời trong tương lai.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:

1. Nhan đề tác phẩm:
“vợ”:
Dt chỉ người p/nữ q.trọng trong c/đ người đàn ông
>< “nhặt” Đt chỉ hành động nhặt nhạnh thường chỉ kết hợp
với những dt chỉ đồ vật vô tri vô giác: nhỏ, bé, nhẹ
“vợ nhặt” là vợ theo không, không cưới xin
lấy vợ: Trọng đại
Dễ dàng, rẻ rúng
là nhan đề gây tò mò, gợi nhiều suy nghĩ cho người đọc
* Ý nghĩa nhan đề
Nội dung:
Nghệ thuật:
+ Cho thấy phần nào sự thê thảm trong số phận
con người: Bị hạ thấp, rẻ rúng như đồ vật
+ Gián tiếp tố cáo tội ác p/xít Nhật +td Pháp
Tên truyện ghi nhận 1 tình
huống truyện
- Đó là tình huống
gì?
- Suy nghĩ của em về
tình huống ấy?
- Đó là tình huống
gì?
- Suy nghĩ của em về
tình huống ấy?
Tình huống:
Nhân vật Tràng không phải cưới vợ, mà nhặt được vợ
như nhặt một đồ vật rẻ rúng bên đường.
Tràng khó lấy vợ Thời buổi đói khát
Xấu - Nghèo - kéo xe thuê

- ngụ cư
Nuôi thân, nuôi mẹ chẳng
xong
Lạ lùng
Lạ lùng
Ngạc nhiên
(cả người trong và
ngoài cuộc)
=>Tình huống éo le, độc đáo vừa bi thảm vừa thấm đẫm tình người:
Tình huống đói khát: Làm quên đi lễ nghĩa, nhắm mắt bước qua sĩ
diện để theo không về làm vợ ( vui-buồn? Mừng-tủi? )
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
* Ý nghĩa nhan đề
Nội dung:
Nghệ thuật:
Ghi nhận 1 tình huống truyện:
=>Tình huống éo le, độc đáo vừa bi thảm vừa thấm đẫm tình người:
Tình huống đói khát: Làm quên đi lễ nghĩa, nhắm mắt bước qua sĩ
diện để theo không về làm vợ ( vui-buồn? Mừng-tủi? )
Tình
huống
gợi
Quá khứ đau thương của dt
Tiếng nói tố cáo XH td ½ pk đẩy ND vào cảnh đói
thê thảm N 1945
Khát khao về mái ấm gđ, tình y/thương đùm bọc …
Xây dựng 1 bối cảnh &
tình huống truyện như thế,
Kim Lân muốn gửi gắm

thông điệp gì ?
Xây dựng 1 bối cảnh &
tình huống truyện như thế,
Kim Lân muốn gửi gắm
thông điệp gì ?
Thông điệp:
Con người- cho dù bị đẩy vào tình huống bi đát nhất,
thậm chí sự sống bị đe dọa → người ta vẫn khao khát tình thương,
khao khát chia sẻ & luôn hướng về sự sống, luôn hi vọng ở tương lai
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
2. Bối cảnh truyện:
* Nạn đói N1945 : Cướp đi khoảng 1/10 dân số nước ta lúc bấy giờ
* Xóm ngụ cư : “Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào”
Đến nhanh, mạnh mẽ như thác lũ, con người “bất khả kháng”:
- Con người năm đói:
Người sống:
- Không gian năm đói:
Người chết:
Ủ rũ không buồn nhúc nhích
Bống bế,dắt díu,xanh xám như những bóng ma
Nằm ngổn ngang dật dờ lặng lẽ như những bóng ma…
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
2. Bối cảnh truyện:
* Nạn đói N1945 : Cướp đi khoảng 1/10 dân số nước ta lúc bấy giờ
* Kim Lân miêu tả: “Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào”
Đến nhanh, mạnh mẽ như thác lũ, con người “bất khả kháng”:
- Con người năm đói:
Người sống:

Người chết:
Nt:Tả thực- M.tả chi tiết, cụ thể
Liệt kê
So sánh
Gợi h/ảnh người sống:Là
những cái xác di động, gày
gò,ốm yếu,mệt mỏi, sống dật
dờ, vất vưởng không nhà cửa
→ SỐNG ĐÓI → CHỜ CHẾT
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
2. Bối cảnh truyện:
* Nạn đói N1945 : Cướp đi khoảng 1/10 dân số nước ta lúc bấy giờ
* Kim Lân miêu tả: “Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào”
Đến nhanh, mạnh mẽ như thác lũ, con người “bất khả kháng”:
- Con người năm đói:
Người sống:
Người chết: Như ngả rạ, thây nằm còng queo
Nt: So sánh + từ dùng gợi h/ảnh:
Người chết nhiều,liên tục, chết dần mòn,
gày còm chỉ còn da bọc xương
CHẾT VÌ
ĐÓI QUÁ
Sống, chết được đặt
cạnh nhau trong một
môi trường→ Dụng ý
nhà văn là gì?
Sống, chết được đặt
cạnh nhau trong một
môi trường→ Dụng ý

nhà văn là gì?
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
2. Bối cảnh truyện:
* Nạn đói N1945 : Cướp đi khoảng 1/10 dân số nước ta lúc bấy giờ
* Kim Lân miêu tả: “Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào”
Đến nhanh, mạnh mẽ như thác lũ, con người “bất khả kháng”:
- Con người năm đói:
Người sống:
Người chết:
Đặt cạnh nhau trong một môi trường
Sống, chết được đặt
cạnh nhau trong một
môi trường→ Dụng ý
nhà văn là gì?
Sống, chết được đặt
cạnh nhau trong một
môi trường→ Dụng ý
nhà văn là gì?
=> Gây ấn tượng:Khoảng cách giữa SỐNG và
CHẾT chỉ mong manh như sợi tóc

( Cõi dương lởn vởn hơi hướm cõi âm )
Hiện lên hốc hác, túng quẫn, u tối đặc biệt gây ấn tượng rùng rợn
và ám ảnh bởi nhà văn đã so sánh con người với ma
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
2. Bối cảnh truyện:
* Nạn đói N1945 : Cướp đi khoảng 1/10 dân số nước ta lúc bấy giờ
* Kim Lân miêu tả: “Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào”

Đến nhanh, mạnh mẽ như thác lũ, con người “bất khả kháng”:
- Con người năm đói:
- Không gian năm đói:
Màu :
Mùi :
Tiếng:
Cảnh:
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
2. Bối cảnh truyện: * Nạn đói N1945 :
* “Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào”
- Con người năm đói:
- Không gian năm đói:
Màu :
Mùi :
Tiếng:
Cảnh:
Xanh xám của da người sắp chết
Đen kịt của đàn quạ trên bầu trời
Gây của xác người
Ẩm thối của rác rưởi
Khét lẹt của đống rấm
Thê thiết của đàn quạ trên những cây gạo
Khóc hờ tỉ tê của những gđ có người chết
Chợ - xơ xác, heo hút
Phố - úp súp, tối om, không ánh đèn,lửa…
=>Tất cả
đều xác xơ,
ảm đạm,
tiêu điều,
thê lương

,chết chóc
=> Cái đói
đã len lỏi
,gõ cửa từng
nhà và đến
với từng
người
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Nhan đề tác phẩm:
2. Bối cảnh truyện:
Tiểu kết:
Bằng bút pháp miêu tả giàu tính hiện thực, t/g đã tái hiện lại được
cảnh sống của ND ta những năm 45
=> Qua đó, lên án, tố cáo đanh thép c/độ td ½ pk và bày tỏ thái độ
xót xa, thương cảm với số phận những con người cùng khổ trong XH
Đừng hỏi bố mẹ em ở đâu! Chết đói cả rồi!
Thoi thóp sống từng phút, từng giây
La liệt những người chết đói bên đường
Xác chết được dồn đến một chỗ không phân biệt là
nam hay nữ, già hay trẻ