Bài soạn Vợ nhặt - Kim Lân

Trường THPT Đức Linh Ngữ Văn 12
Tuần: 22
Tiết 61,62
VỢ NHẶT
(Kim Lân)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
1. Kiến thức:
- Tình cảnh thê thảm của người nơng dân trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 và khát khao
hạnh phúc gia đình, niềm tinh u vào cuộc sống, tình thương u đùm bọc giữa những con người
nghèo khổ ngay trên bờ vực của cái chết.
- Xây dựng tình huuống truyện độc đáo, nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, nghệ thuật miêu tả
tâm lí nhân vật đặc sắc..
2. Kỹ năng:
- Củng cố, nâng cao các kĩ năng đọc – hiểu truyện hiện đại.
- Phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự.
3.Thái độ: u thương, trân trọng khát vọng hạnh phúc của con người.
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, stk…
2. Học sinh: Đọc bài, soạn bài theo hdhb…
III. PHƯƠNG PHÁP:
Hỏi đáp, hoa
̣
t đơ
̣
ng nho
́
m, phát vấn, diễn gia
̉
ng…
IV. TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN:
1. Ổn định:

2. Bài cũ:
3. Bài mới:
Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt
HĐ1
- u cầu HS đọc phần Tiểu dẫn và nêu những nét
chính về nhà văn Kim Lân.
- Nêu xuất xứ truyện ngắn Vợ nhặt ?
* GVgợi ý chia bố cục:
+ Đoạn 1 : Tràng đưa người vợ nhặt về nhà.
+ Đoạn 2: Kể lại chuyện hai người gặp nhau và
nên vợ nên chồng.
+ Đoạn 3: Tình thương của người mẹ già nghèo
khó đối với đơi vợ chồng mới.
+ Đoạn 4: Lòng tin về sự đổi đời trong tương lai.
* GV sưu tầm thêm một số tư liệu, tranh ảnh để
giới thiệu cho HS hiểu thêm về bối cảnh xã hội
Việt Nam năm 1945.
HĐ2:
* GV dựa vào nội dung truyện, hãy giải thích
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
Kim Lân (1920 - 2007): thành cơng về đề
tài nơng thơn và người nơng dân; có một số
tác phẩm có giá trị về đề tài này.
2.Tác phẩm:
Vợ nhặt (in trong tập Con chó xấu xí, 1962)
được viết dựa trên một phần cốt truyện cũ
của tiểu thuyết Xóm ngụ cư.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
1. Nội dung:

GV : Nguyễn Anh Dũng Năm học : 2010 - 2011
1
Trường THPT Đức Linh Ngữ Văn 12
nhan đề Vợ nhặt, Tình huống truyện?
+ Những người hành khất: “từ Nam Định, Thái
Bình đội chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau lên
xanh xám như những bóng ma và nằm ngổn ngang
khắp lều chợ”
+ Khơng khí chết chóc bao trùm: “Người chết
như ngả rạ. Khơng buổi sáng nào người trong
làng đi chợ, đi làm đồng khơng gặp ba bốn cái
thây năm còng queo bên đường. Khơng khí vẩn lên
mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác
người”
+ Đàn quạ săn xác người cứ lượn từng đàn như
những đám mây đen.
- Phân tích diễn biến tâm trạng của Tràng?
- HS phân tích, dẫn chứng và tổng hợp.
->giữa lúc đói, anh sẵn lòng đãi người đàn bà xa
lạ;
-> Câu “nói đùa chứ có về với tớ thì ra khn
hàng lên xe rồi cùng về” đã ẩn chứa niềm khát
khao tổ ấm gia đình và Tràng đã “liều” đưa người
đàn bà xa lạ về nhà.
*GV diễn giảng:Buổi sáng đầu tiên khi có vợ, thấy
nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, Tràng cảm thấy u
thương và gắn bó, có trách nhiệm với gia đình,
nhận ra bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này.
Anh cũng nghĩ tới sự đổi thay cho dù vẫn chưa ý
thức thật đầy dủ (hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng trên

đê Sộp).
“Bỗng nhiên hắn thấy thương u gắn bó với cái
nhà của hắn lạ lùng”,“Bây giờ hắn mới nên
người, hắn thấy có bổn phận lo lắng cho vợ con
sau này”
- Vì sao thị quyết định theo khơng Tràng?
- Trên đường về biểu hiện của thị ra sao?
+“Thị cắp hẳn cái thúng con, đầu hơi cúi xuống,
cái nón rách tàng nghiêng nghiêng che khuất đi
nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn”
+ Khi nhận thấy những cái nhìn tò mò của người
xung quanh, “thị càng ngượng nghịu, chân nọ
bước níu cả vào chân kia”
a. Nhân vật Tràng:
- Người lao động nghèo, tốt bụng và cởi mở;
- Ln khát khao hạnh phúc và có ý thức
xây dựng hạnh phúc;
b. Người “vợ nhặt”:
- Nạn nhân của nạn đói.
- Những xơ đẩy dữ dội của hồn cảnh đã
khiến “thị” chao chát, thơ tục và chấp nhận
làm “vợ nhặt”.
- Sâu thẳm trong con người này vẫn khao
khát một mái ấm. “Thị” là một con người
hồn tồn khác khi trở thành người vợ trong
GV : Nguyễn Anh Dũng Năm học : 2010 - 2011
2
Trường THPT Đức Linh Ngữ Văn 12
- Diễn biến tâm trạng của bà cụ tứ khi Tràng đưa
vợ nhặt về ra mắt mẹ?

“Chao ơi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là
lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh
con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì… Trong
kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước
mắt. Biết rằng chúng nó có ni nổi nhau sống
qua được cơn đói khát này khơng.”
“Thơi thì bổn phận bà là mẹ, bà chẳng lo lắng
được cho con… May ra mà qua khỏi được cái tao
đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó n bề
nó, chẳng may ra ơng giời bắt chết cũng phải chịu
chứ biết thế nào mà lo cho hết được”
“Sáng hơm sau, bà cảm thấy “nhẹ nhỏm, tươi tỉnh
khác ngày thường, cái mặt bủng beo u ám của bà
rạng rỡ hẳn lên”
- Trong bữa cơm đầu tiên bà cụ Tứ nói những
chuyện gì? Qua đó cho ta có cảm nhận gì về suy
nghĩ của người mẹ nghèo này?
"Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu
mà bảo nhau làm ăn. Rồi may ra mà ơng giời cho
khá .. Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba
đời”. "khi nào có tiền ta mua lấy đơi gài, ngoảnh
đi ngoảnh lại chả mấy mà có đàn gà cho xem".
- Nhận xét của em như thế nào về ba nhân vật?
- Nhận xét về nghệ thuật viết truyện của Kim Lân?
(cách kể chuyện, cách dựng cảnh, đối thoại, nghệ
thuật miêu tả tâm lí ngân vật, ngơn ngữ,…)
- HS thảo luận và trả lời theo những gợi ý, định
hướng của GV.
-> Tràng nghèo, xấu, lại là dân ngụ cư, giữa lúc
đói khát nhất, khi cái chết đang cận kề lại “nhặt”

được vợ, có vợ theo. Tình huống éo le này là đầu
gia đình.
c. Bà cụ Tứ:
- Một người mẹ nghèo khổ, rất mực thương
con;
- Một người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao
dung và giàu lòng vị tha;
- Một con người lạc quan, có niềm tin vào
tương lai, hạnh phúc tươi sáng.
=>Ba nhân vật có niềm khát khao sống và
hạnh phúc, niềm tin và hi vọng vào tương
lai tươi sáng và ở cả những thời khắc khó
khăn nhất, ranh giới mong manh giữa sự
sống và cái chết. Qua các nhân vật, nhà văn
muốn thể hiện tư tưởng: “dù kề bên cái đói,
cái chết, người ta vẫn khao khát hạnh
phúc, vẫn hướng về ánh sáng, vẫn tin vào
sự sống và vẫn hi vọng vào tương lai”.
2. Nghệ thuật:
- Xây dựng được tình huống truyện độc đáo;
- Cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn; dựng
GV : Nguyễn Anh Dũng Năm học : 2010 - 2011
3
Trường THPT Đức Linh Ngữ Văn 12
mối cho sự phát triển của truyện, tác động đến
tâm trạng, hành động của các nhân vật và thể hiện
chủ đề của truyện.
- Hãy rút ra ý nghĩa văn bản?
- HS phát biểu và tổng hợp.
cảnh sinh động, có nhiều chi tiết đặc sắc.

- Nhân vật được khắc họa sinh động, đối
thoại hấp dẫn, ấn tượng, thể hiện tâm lí tinh
tế.
- Ngơn ngữ một mạc, giản dị nhưng chắt lọc
và giàu sức gợi.
3. Ý nghĩa văn bản:
Tố cáo tội ác của bọn thực dân, phát xít đã
gây ra nạn đói khủng khiếp năm 1945 và
khẳng định: ngay trên bờ vực của cái chết,
con người vẫn hướng về sự sống, tin tưởng
ở tương lai, khát khao tổ ấm gia đình và
thương u, đùm bọc lẫn nhau.
4. Hướng dẫn tự học:
- Tìm đọc trọn vẹn Vợ chồng A Phủ và tóm tắt tác phẩm.
- Phân tích diễn biến tâm trạng của Mị trong “đêm tình mùa xn” và đêm cởi trói cứu A
Phủ.
-
Tiết: 63,64
RỪNG XÀ NU
(Nguyễn Trung Thành)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
1. Kiến thức:
2. Kỹ năng:
3.Thái độ:
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, stk…
GV : Nguyễn Anh Dũng Năm học : 2010 - 2011
4
Trường THPT Đức Linh Ngữ Văn 12
2. Học sinh: Đọc bài, soạn bài theo hdhb…

III. PHƯƠNG PHÁP:
Hoa
̣
t đơ
̣
ng nho
́
m, diễn gia
̉
ng…
IV. TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN:
1. Ổn định:
2. Bài cũ:
3. Bài mới:
Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt
HĐ1
- GV kết hợp với những hiểu biết cá nhân, hãy
giới thiệu về nhà văn Nguyễn Trung Thành
(cuộc đời, sự nghiệp, đặc điểm sáng tác,…) ?
- Tác phẩm:
- Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định
Giơ-ne-vơ được kí kết, đất nước chia làm hai
miền. Kẻ thù phá hoại hiệp định, khủng bố,
thảm sát. Cách mạng rơi vào thời kì đen tối.
- Đầu năm 1965, Mĩ đổ qn vào miền Nam
và tiến hành đánh phá ác liệt ra miền Bắc.
- Rừng xà nu được viết vào đúng thời điểm cả
nước sục sơi đánh Mĩ, được hồn thành ở khu
căn cứ chiến trường miền Trung Trung bộ.
- Mặc dù Rừng xà nu viết về sự kiện nổi dậy

của bn làng Tây Ngun trong thời kì đồng
khởi trước 1960, nhưng chủ đề tư tưởng tác
phẩm vẫn có quan hệ mật thiết với tình hình
HĐ2
*Ý nghĩa nhan đề:
- Chứa đựng cảm xúc của nhà văn và tư
tưởng chủ đề tác phẩm.
- Gợi lên vẻ đẹp hùng tráng, sức sống bất diệt
của cây và tinh thần bất khuất của con người.
-> Mang cả ý nghĩa tả thực và ý nghĩa tượng
trưng.
- Hình tượng rừng xà nu?
*Gợi ý dẫn chứng:
"vừa lớn ngang tầm ngực người bị đạn đại bác
chặt đứt làm đơi. Ở những cây đó, nhựa còn
trong, chất dầu còn lỗng, vết thương khơng
lành được cứ lt mãi ra, năm mười hơm sau
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
Nguyễn Trung Thành (bút danh khác là
Ngun Ngọc) là nhà văn trưởng thành trong
hai cuộc kháng chiến, gắn bó mật thiết với
mảnh đất Tây Ngun.
2. Tác phẩm:
Truyện ngắn Rừng xà nu được viết năm
1965; đăng trên tạp chí văn nghệ qn đội giải
phóng Trung Trung bộ (Số 2-1965), sau đó
được in trong tập Trên q hương những anh
hùng Điện Ngọc.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:

1. Nội dung:
a. Hình tượng cây xà nu:
- Cây xà nu đã trở thành một phần máu thịt
trong đời sống vật chất và tinh thần của người
GV : Nguyễn Anh Dũng Năm học : 2010 - 2011
5