Nên dùng kháng sinh cho trẻ khi nào? pdf

Nên dùng kháng sinh cho
trẻ khi nào?

Hiện nay, việc dùng
kháng sinh (KS) ở nước
ta chưa đi vào nề nếp,
dùng chưa đúng và chưa
hợp lý, đặc biệt là đối với
trẻ em.
KS là gì?

KS là một chất mà ngay ở
nồng độ thấp nhất cũng có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế
sự phát triển của vi khuẩn (vi nấm). KS có nhiều nhóm
khác nhau, trong mỗi nhóm có nhiều loại biệt dược, vì vậy
khi muốn sử dụng một loại KS nào đó, người thầy thuốc
phải biết được KS đó thuộc nhóm nào, nhất là khi muốn kết


hợp KS (nên lưu ý là không kết hợp KS trong cùng một
nhóm). Người ta tạm phân chia thành 7 nhóm KS chính và
một số nhóm phụ khác trên cơ sở dựa vào cơ chế tác dụng
của chúng lên vi khuẩn hoặc vi nấm. Các nhóm KS đó là:
nhóm beta- lactam (bao gồm phân nhóm penicillin và
cephalosporin), nhóm aminoside, nhóm phenicol, nhóm
lincosamie, nhóm macrolide, nhóm tetracyclin, nhóm
kháng sinh chống nấm và một số nhóm phụ khác như:
nhóm quinolone, nhóm nitroimidazole, các dẫn xuất của
sulfanilamide và các glycopeptide.
Khi nào thì dùng KS cho trẻ?

Hiện nay vẫn còn có hiện tượng tự mua thuốc để điều trị
cho trẻ, cho dù không biết bé bị bệnh gì, nghĩa là người mẹ
cứ thấy con mình ho, hắt hơi, sổ mũi hoặc hơi sốt (thậm chí
người mẹ cũng không cặp nhiệt độ để đo nhiệt độ cho bé,
mà chỉ phỏng đoán hoặc sờ vào trán con rồi nghĩ là cháu có
sốt mà thôi). Vì vậy, muốn biết trẻ có nên dùng thuốc KS
hay không, nhất thiết phải có ý kiến của bác sĩ, nếu có điều
kiện đi khám bác sĩ chuyên khoa nhi thì càng tốt.
Chỉ dùng KS cho trẻ khi bác sĩ thấy có các triệu chứng lâm
sàng về nhiễm trùng nghi do vi khuẩn (hoặc vi nấm), ví dụ
có dấu hiệu viêm nhiễm như: sưng, nóng, đỏ, đau trong một
số bệnh viêm cơ, áp-xe cơ hoặc trong các bệnh về đường
hô hấp (viêm phế quản -phổi ), trong các bệnh về tai, mũi,
họng như: VA, amiđan, viêm tai hoặc mắc bệnh do virus
nhưng có bội nhiễm thêm vi khuẩn như: viêm phế quản sau
sởi, nhiễm trùng da do thủy đậu. Ngoài các triệu chứng lâm
sàng thì một số chỉ số về cận lâm sàng cũng đóng góp một
cách đáng kể, giúp thầy thuốc lâm sàng chẩn đoán bệnh
nhiễm khuẩn một cách chính xác hơn, để có hướng dùng
KS hay không? Ví dụ như: tốc độ lắng máu, chỉ số bạch
cầu trung tính, tiểu cầu hoặc cấy máu tìm vi khuẩn trong
các trường hợp nghi nhiễm trùng huyết do vi khuẩn (vi
nấm).

Khi nào phải dùng KS luôn là một bài toán, ngay cả đối với
chính các thầy thuốc, nhất là khi quyết định ấy dành cho trẻ
nhỏ bởi nếu sự lựa chọn không chính xác sẽ gây hại cho trẻ,
không chỉ hiện tại mà cả tương lai sau này.

Khi bác sĩ đã tìm ra nguyên nhân và chẩn đoán chắc chắn

trẻ có mắc bệnh nhiễm khuẩn thì lúc đó bác sĩ sẽ chỉ định
cụ thể dùng thuốc KS gì? mỗi ngày dùng bao nhiêu là đủ?
thuốc đó dùng bằng cách nào (uống, tiêm hay đặt hậu
môn )? Khi đã có đơn của bác sĩ, người mẹ cần tuân thủ
dùng đúng chỉ định, tuyệt đối không tự ý đổi tên thuốc
(việc này có thể gặp ở một số quầy thuốc tư nhân, dược tá
muốn bán được loại thuốc mình có cho nên cứ tư vấn theo
hướng đó để bệnh nhân hay người nhà bệnh nhân mua
thuốc của mình, bất chấp người bệnh đã có đơn của bác sĩ).

Để đề phòng trường hợp sử dụng thuốc KS không hiệu quả
hoặc hiệu quả kém bởi một lý do nào đó, ví dụ vi khuẩn đã
kháng lại thuốc KS đó chẳng hạn hoặc loại thuốc đó không
phù hợp như uống vào buồn nôn, thậm chí bị dị ứng thì
cần đến gặp lại bác sĩ đã khám và kê đơn để được tư vấn
thêm và có hướng xử lý thích hợp. Tuyệt đối không tự tiện
đổi thuốc.