hóa tự chọn (hữu cơ)

HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
Ngµy so¹n : 3/1/2010. Ngµy d¹y : 4 /1/ 2010
TiÕt 1 : TÝnh chÊt cđa phi kim
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- TÝnh chÊt vËt lÝ cđa phi kim.
- TÝnh chÊt ho¸ häc cđa phi kim: t¸c dơng víi kim lo¹i, víi hi®ro vµ víi oxi.
- S¬ lỵc vỊ ®é ho¹t ®éng hãa häc m¹nh, u cđa mét sè phi kim.
KÜ n¨ng
- Quan s¸t thÝ nghiƯm, h×nh ¶nh thÝ nghiƯm…rót ra ®ỵc nhËn xÐt vỊ tÝnh chÊt hãa häc
cđa phi kim.
- ViÕt ®ỵc mét sè PTHH theo s¬ ®å chun ho¸ cđa phi kim .
- TÝnh lỵng phi kim vµ hỵp chÊt cđa phi kim trong ph¶n øng.
Thái độ:
- Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
II/ Chn bÞ:
GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc vỊ dd ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí
l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
I. Phi kim
1. §Ỉc ®iĨm
+ Kh«ng cã ¸nh kim, kh«ng cã tÝnh dỴo, dÉn
®iƯn, dÉn nhiƯt kÐm.

+ Mét sè phi kim : C, Si, N, P, O, S, Cl, Br t¹o
thµnh hỵp chÊt khÝ víi hi®ro.
2. TÝnh chÊt ho¸ häc
a) Ph¶n øng víi hi®ro
S + H
2

o
t
→
H
2
S
O
2
+ 2H
2

o
t
→
2H
2
O
Phi kim nµo cµng dƠ ph¶n øng víi hi®ro tÝnh phi
kim cµng m¹nh.
b) Ph¶n øng víi kim lo¹i
S + Mg
o
t

→
MgS
3O
2
+ 4Al
o
t
→
2Al
2
O
3
C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra
C©u hái tr¾c nghiƯm kh¸ch quan
1. §iỊn c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ ë cét ph¶i cho phï
hỵp víi c¸c phi kim ë cét tr¸i.
Phi kim TÝnh chÊt vËt lÝ (®iỊu
kiƯn thêng)
A. Cacbon (than
ch×)
1. Tr¹ng th¸i khÝ
B. Brom 2. DÉn ®iƯn tèt
C. Lu hnh 3. Tr¹ng th¸i láng
D. Oxi 4. Tr¹ng th¸i r¾n
E. Clo 5. Mµu vµng
6. §éc
7. Cã ¸nh kim
2. Cho c¸c chÊt : Fe, O
2
, H

2
, CuO, H
2
O,
KOH, S. Cl
2
cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi :
A. Fe ; O
2
; H
2
B. O
2
; H
2
; CuO ; H
2
O
C. H
2
; Fe ; H
2
O ; KOH
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
c) Ph¶n øng víi oxi
S + O
2

o
t

→
SO
2
N
2
+ O
2

o
t
→
2NO (®iỊu kiƯn
ph¶n øng lµ cã tia lưa ®iƯn).
II / Bài tập áp dụng
1. A. 4 ; B. 3 ; 6 C. 4, 5, 6
D. 1 ; E. 1 ; 6
2. C.
3. a) B. b) D.
D. H
2
O ; KOH ; S ; Fe
Chän ®¸p ¸n ®óng.
3. Quan s¸t thÝ nghiƯm
Cu ph¶n øng víi clo
(h×nh bªn).
a) D©y ®ång qn h×nh
lß xo v× :
A. §Ĩ cho ®Đp.
B. D©y ®ång gi÷
nhiƯt l©u h¬n ®Ĩ ®a vµo

b×nh ph¶n øng víi clo.
C. §Ĩ d©y ®ång trun nhiƯt tèt h¬n
D. §Ĩ d©y ®ång ph¶n øng víi oxi.
b) Líp c¸t díi ®¸y b×nh ph¶n øng ®Ĩ :
A. Gi÷ cho lä ph¶n øng ch¾c ch¾n.
B. §Ĩ hÊp thơ khÝ clo.
C. Gi÷ nhiƯt cho b×nh ph¶n øng.
D. Khái vì b×nh ph¶n øng.
Chän ®¸p ¸n ®óng.
4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )
- Xem l¹i toµn bé KT phÇn phi kim
Ngµy so¹n : 10/1/2010. Ngµy d¹y : 11 /1/ 2010
TiÕt 2 : LUYỆN TẬP . SƠ LƯC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC
NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- C¸c nguyªn tè trong b¶ng tn hoµn ®ỵc s¾p xÕp theo chiỊu t¨ng dÇn cđa ®iƯn tÝch h¹t
nh©n nguyªn tư . LÊy thÝ dơ minh hp¹.
- CÊu t¹o b¶ng tn hoµn gåm : «, nhãm, chu k×. LÊy thÝ dơ minh ho¹.
- Quy lt biÕn ®ỉi tÝnh kim lo¹i, phi kim trong chu k×, nhãm. LÊy thÝ dơ minh hp¹.
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
- ý nghÜa cđa b¶ng tn hoµn: S¬ lỵc vỊ mèi liªn hƯ gi÷a cÊu t¹o nguyªn tư, vÞ trÝ
nguyªn tè trong b¶ng tn hoµn vµ tÝnh chÊt c¬ b¶n cđa nã.
KÜ n¨ng
- Quan s¸t b¶ng tn hoµn, « nguyªn tè cơ thĨ, nhãm I, VII, chu k× 2,3 rót ra nhËn xÐt vỊ
« nguyªn tè, vỊ chu k×, nhãm Tõ cÊu t¹o nguyªn tư cđa mét sè nguyªn tè ®iĨn h×nh
(thc 20 nguyªn tè ®Çu tiªn) suy ra vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt c¬ b¶n cđa chóng vµ ngỵc l¹i.

- So s¸nh tÝnh kim lo¹i hc phi kim cđa mét nguyªn tè cơ thĨ víi c¸c nguyªn tè l©n
cËn (trong sè 20 nguyªn tè ®Çu tiªn).
Thái độ:
- Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
II/ Chn bÞ:
GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc vỊ dd ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí
l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
1. Nguyªn t¾c s¾p xÕp c¸c nguyªn tè trong
b¶ng tn hoµn
C¸c nguyªn tè ®ỵc s¾p xÕp theo chiỊu t¨ng dÇn
cđa ®iƯn tÝch h¹t nh©n.
2. CÊu t¹o b¶ng tn hoµn
a) ¤ nguyªn tè
Mçi nguyªn tè ho¸ häc ®ỵc xÕp vµo mét «. Sè
thø tù cđa « ®óng b»ng sè ®¬n vÞ ®iƯn tÝch h¹t
nh©n cđa nguyªn tè.
b) Chu k×
Chu k× lµ d·y nh÷ng nguyªn tè mµ nh÷ng nguyªn
tư cđa chóng cã cïng sè líp electron vµ ®ỵc xÕp
theo chiỊu ®iƯn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn.
B¶ng tn hoµn gåm 7 chu k×. C¸c chu k× ®ỵc
®¸nh sè tõ 1 ®Õn 7. Sè thø tù cđa chu k× b»ng sè

líp electron trong nguyªn tư.
c) Nhãm nguyªn tè
Nhãm nguyªn tè gåm c¸c nguyªn tè mµ nguyªn
tư cđa chóng cã sè electron líp ngoµi cïng b»ng
nhau vµ do ®ã cã tÝnh chÊt ho¸ häc t¬ng tù nhau
®ỵc xÕp vµo mét cét theo chiỊu t¨ng cđa ®iƯn tÝch
h¹t nh©n nguyªn tư. Cã hai lo¹i nhãm : Nhãm A
vµ nhãm B.
3. Sù biÕn ®ỉi tn hoµn tÝnh chÊt c¸c nguyªn
tè trong b¶ng
C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra
1. H·y ghi chó thÝch vµo chç c¸c sè 1, 2, 3, 4
gi¶i thÝch « nguyªn tè :
2. §iỊn vµo c¸c « trèng sau ®Ĩ chØ ý nghÜa
cđa sè hiƯu nguyªn tư. LÊy thÝ dơ minh ho¹.
Sè hiƯu nguyªn tư

Đáp án
3. a) Nªu kh¸i niƯm chu k×, b¶ng tn hoµn
cã bao nhiªu chu k× ?
b) Nªu kh¸i niƯm nhãm.
1. Clo : 1. Sè hiƯu nguyªn tư
2. KÝ hiƯu ho¸ häc
3. Tªn nguyªn tè
4. Nguyªn tư khèi
S¾t : 1. KÝ hiƯu ho¸ häc
2. Tªn nguyªn tè
1
3
2

4
17
Cl
Clo
35,5
1
2
3
4
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
a) Sù biÕn ®ỉi tÝnh chÊt trong mét chu k×
Trong mçi chu k×, theo chiỊu t¨ng cđa ®iƯn tÝch
h¹t nh©n :
– Sè electron líp ngoµi cïng cđa nguyªn tư cđa
nguyªn tè t¨ng dÇn tõ 1 ®Õn 8.
– TÝnh kim lo¹i cđa c¸c nguyªn tè u dÇn,
®ång thêi tÝnh phi kim m¹nh dÇn.
b) Trong mét nhãm
Trong mét nhãm, ®i tõ trªn xng díi, tÝnh kim
lo¹i cđa c¸c nguyªn tè m¹nh dÇn, ®ång thêi tÝnh
phi kim u dÇn.
c) ý nghÜa cđa b¶ng tn hoµn c¸c nguyªn tè
ho¸ häc
VÞ trÝ nguyªn tè trong b¶ng tn hoµn
→
←
CÊu t¹o vµ tÝnh chÊt
Sè thø tù
→
←

§iƯn tÝch h¹t nh©n
Chu k×
→
←
Sè líp electron
Nhãm
→
←
Sè electron líp
ngoµi cïng, tÝnh kim lo¹i, phi kim
3. Nguyªn tư khèi
4. Sè hiƯu nguyªn tư
2.
§iƯn tÝch h¹t nh©n
Sè hiƯu nguyªn tư Sè electron
Sè thø tù
nguyªn tè
ThÝ dơ :
Nguyªn tè Na cã sè hiƯu nguyªn tư 11
+ §iƯn tÝch h¹t nh©n : 11+
+ Sè electron : 11
+ Sè thø tù cđa nguyªn tè
trong b¶ng tn hoµn : 11
3. a) SGK
b) SGK
4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT phÇn phi kim
Ngµy so¹n : 17/1/2010. Ngµy d¹y : 18 /1/ 2010
TiÕt 3 : LUYỆN TẬP . PHI KIM SƠ LƯC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC

NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I. Mơc tiªu bµi häc
1.KiÕn thøc
-Hs n¾m ®ỵc tÝnh chÊt cđa phi kim, clo, cacbon, silic, oxit cacbon, axit
cacbonic, tÝnh chÊt cđa mi cacbonat.
-CÊu t¹o b¶ng hƯ thèng tn hoµn vµ sù biÕn ®ỉi tn hoµn tÝnh chÊt cđa nguyªn
tè trong chu kú, nhãm vµ ý nghÜa cđa b¶ng tn hoµn.
2.Kü n¨ng - RÌn kn lËp s¬ ®å d·y chun ®ỉi c¸c chÊt, viÕt ptp.
- BiÕt vËn dơng b¶ng tn hoµn, ho¹t ®éng nhãm .
3.Th¸i ®é : Yªu khoa häc, ý thøc häc tËp.
II. Ph ¬ng tiƯn d¹y häc :
Gv : hƯ thèng c©u hái, bµi tËp ®Ĩ híng dÉn häc sinh ho¹t ®éng, b¶ng phơ.
III. Ho¹t ®éng d¹y häc :
1. ỉ n ®Þnh líp : (1')
2. KiĨm tra (5’)
HS1: -Nªu quy lt biÕn ®ỉi tÝnh chÊt c¸c nguyªn tè trong b¶ng hƯ thèng tn
hoµn? -ý nghÜa cđa b¶ng hƯ thèng tn hoµn?
HS2: ch÷a bµi tËp 6 sgk.
3. Bµi míi :
*Gtb :
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß Néi dung
*H§1(15’) KiÕn thøc cÇn nhí
G: chiÕu s¬ ®å sau lªn mµn h×nh

+ +
I.KiÕn thøc cÇn nhí
1.TÝnh chÊt ho¸ häc cđa phi kim.
Phi kim
HOA Tệẽ CHOẽN LễP 9
(1) (3)

(2) (+)
G: yêu cầu hs điền các loại chất thích hợp
vào ô trống, đồng thời điền các loại chất
thích hợp tác dụng với phi kim.
H: làm bài tập trên
G: chiếu sơ đồ 1 đã hoàn chỉnh lên màn
hình.
G: Chiếu sơ đồ 2 lên màn hình, y/c hs hoàn
chỉnh sơ đồ và viết phơng trình phản ứng
minh hoạ.
(4) H
2
O

H
2
dd NaOH
(1) (3)

kim loại (2)
H: hoàn thành bài tập của mình
G: chiếu bài làm của một vài hs lên màn
hình và nhận xét.
G: Treo bảng phụ ghi sơ đồ chuyển hoá cha
đầy đủ y/c hs hoàn thành và viết ptp minh
hoạ
H: thảo luận nhóm, ghi lại vào vở , giấy
trong( hoặc bảng nhóm)
G: Chiếu sơ đồ 3 đã đợc điền đầy đủ lên màn
hình.

-Chiếu ptp của các nhóm viết minh hoạ và
nhận xét.
*HĐ2(25) bài tập
G: Chiếu đề bài tập 1 lên màn hình -> gợi ý
để hs làm bài tập 1.
Bài tập 1: Trình bày pphh để phân biệt các
chất khí không màu(đựng trong các bình
riêng biệt bị mất nhãn) CO, CO
2
, H
2
H: Làm bài tập vào vở.
G: gọi hs trình bày bài làm hoặc chiếu lên
màn hình.
G: Y/c hs làm bài tập 2:
Bài tập 2: Cho 10,4 gam hỗn hợp gồm
MgO, MgCO
3
hoà tan hoàn toàn trong dd
HCl, toàn bộ khí sinh ra đợc hấp thụ hoàn
toàn bằng dd Ca(OH)
2
d, thấy thu đợc 10
gam kết tủa. Tính khối lợng mỗi chất trong
hỗn hợp ban đầu.
G: Gọi HS làm từng phần sau:
-Viết các ptp
-Tính số mol CaCO
3
-> số mol CO

2
ở p (2).
-Tính khối lợng MgCO
3
.
-Tính khối lợng MgO.
2.Tính chất hoá học của một phi kim cụ
thể
a/Tính chất hoá học của clo.
PT:
1.H
2
+ Cl
2

t
2 HCl
2.Mg + Cl
2

t
MgCl
2
3. Cl
2
+ 2NaOH NaCl
NaClO + H
2
O
4.H

2
O + Cl
2
HCl + HClO
b.Tính chất hoá học của cacbon và hợp chất của cacbon.
II.Bài tập
Bài tập 1:
-Lần lợt dẫn các khí vào dd nớc vôi
trong d:
+Nếu thấy dd nớc vôi trong vẩn đục là
CO
2
.
Ca(OH)
2
+ CO
2
-> CaCO
3
+ H
2
O
+Nếu dd nớc vôi trong không vẩn đục
là CO, H
2
.
-Đốt cháy 2 khí còn lại rồi dẫn sản
phẩm vào nớc vôi trong d:
+Nếu thấy nớc vôi trong vẩn đục thì khí
đem đốt là khí CO.

2CO + O
2
-> 2CO
2
CO
2
+ Ca(OH)
2
-> CaCO
3
+ H
2
O
-Còn lại là H
2
.
2H
2
+ O
2
-> 2H
2
O
Bài tập 2:
Phơng trình:
1)MgO + 2HCl -> MgCl
2
+ H
2
O

2)MgCO
3
+ 2HCl -> MgCl
2
+ H
2
O +
CO
2
3) CO
2
+ Ca(OH)
2
-> CaCO
3
+ H
2
O
Số mol CaCO
3
= 0,1 mol
Số mol CO
2
= Số molMgCO
3
= 0,1 mol
Khối lợng MgCO
3
là:
0,1 x 84 = 8,4 gam

Khối lợng MgO :
10,4 8,4 = 2 gam
IV. Luyện tập , củng cố (2)
Gv hệ thống bài
Hs ghi nhớ , làm bài tập
V. Dặn dò : Làm bài tập 4,5,6 sgk + đọc trớc bài: Thực hành
clo
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
Ngµy so¹n : 25/1/2010. Ngµy d¹y : 25 /1/ 2010
TiÕt 4 : LUYỆN TẬP . KHÁI NIỆM VỀ HP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC
HỮU CƠ
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- Kh¸i niƯm vỊ hỵp chÊt h÷u c¬ vµ ho¸ häc h÷u c¬ §Ỉc ®iĨm cÊu t¹o ph©n tư hỵp chÊt
h÷u c¬ C«ng thøc ph©n tư, c«ng thøc cÊu t¹o vµ ý nghÜa cđa nã.
KÜ n¨ng
- Ph©n biƯt ®ỵc chÊt v« c¬ hay h÷u c¬ theo c«ng thøc ph©n tư (CTPT)
- Quan s¸t m« h×nh cÊu t¹o ph©n tư, rót ra ®ỵc ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o ph©n tư hỵp chÊt h÷u
c¬ ViÕt ®ỵc mét sè c«ng thøc cÊu t¹o ( CTCT) m¹ch hë, m¹ch vßng cđa mét sè chÊt
h÷u c¬ ®¬n gi¶n ( 4 C ) khi biÕt CTPT.
Thái độ:
- Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
II/ Chn bÞ:
GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê
3, Bµi míi:

Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc vỊ dd ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí
l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
.Kh¸i niƯm vỊ hỵp chÊt h÷u c¬
1.Hỵp chÊt h÷u c¬ cã ë ®©u?
- Hỵp chÊt h÷u c¬ cã ë xung quanh ta: c¬
thĨ sinh vËt, c¸c lo¹i l¬ng thùc, thùc phÈm, ®å
dïng, c¬ thĨ,…
2.Hỵp chÊt h÷u c¬ lµ g×?
II/ C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra
1. D·y c¸c chÊt lµ hỵp chÊt h÷u c¬ :
A. C
6
H
6
; C
2
H
5
OH ; CaSO
4
B. C
6
H
12
O
6
; CH
3

COOH ; C
2
H
2
C. C
2
H
4
; CO ; CO
2
D. CH
3
COONa ; Na
2
CO
3
; CaC
2
H·y chän ®¸p ¸n ®óng.
2. D·y c¸c chÊt sau lµ c¸c hi®rocacbon :
A. CH
4
; C
2
H
4
; CH
3
Cl
HOA Tệẽ CHOẽN LễP 9

-Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon
(trừ CO, CO
2
, H
2
CO
3
, và các muối cacbonat
kim loại)
3.Các hợp chất hữu cơ đợc phân loại nh thé
nào?
-Hiđrocacbon: C
2
H
4
, C
6
H
6
.
-Dẫn xuất của hiđrocacbon: C
2
H
6
O, CH
3
Cl,

.Khái niệm về hoá học hữu cơ
1.Khái niệm

-Hoá học hữu cơ là nghành hoá học chuyên
nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và những
chuyển đổi của chúng.
2.Tầm quan trọng củahoá học hữu cơ
- Có vai trò quan trọng trong đời sống, sự phát
triển kinh tế , xã hội của con ngời
B. C
6
H
6
; C
3
H
4
; HCHO
C. C
2
H
2
; C
2
H
5
OH ; C
6
H
12
D. C
3
H

8
; C
3
H
4
; C
3
H
6
Hãy chọn đáp án đúng
3. Chất hữu cơ là :
A. Hợp chất khó tan trong nớc.
B. Hợp chất của cacbon và một số nguyên tố
khác trừ N, Cl, O.
C. Hợp chất của cacbon trừ CO, CO
2
, H
2
CO
3
,
muối cacbonat kim loại.
D. Hợp chất có nhiệt độ sôi cao.
Hãy chọn đáp án đúng
4. Cho các chất có công thức hoá học :
C
2
H
6
O ; CaCO

3
; Fe ; S ; C
2
H
4
; CH
3
Cl ;
NaHSO
4
; H
2
SO
4
; CH
3
COOH ; CO
2
; C ; Cl
2
;
C
6
H
12
O
6
.
Hãy cho biết công thức nào biểu diễn :
a) Đơn chất.

b) Chất hữu cơ.
c) Hiđrocacbon.
d) Dẫn xuất hiđrocacbon.
e) Axit.
f) Kim loại.
g) Phi kim.
ẹAP AN
1. Câu B.
2. Câu D.
3. Câu C.
1. a) Đơn chất : Fe ; S ; C ; Cl
2
b) Chất hữu cơ : C
2
H
6
O ; C
2
H
4
; CH
3
Cl ;
CH
3
COOH ; C
6
H
12
O

6
c) Hiđrocacbon : C
2
H
4
d) Dẫn xuất hiđrocacbon : C
2
H
6
O ; CH
3
Cl ;
CH
3
COOH ; C
6
H
12
O
6
e) Axit : H
2
SO
4
; CH
3
COOH
f) Kim loại : Fe
g) Phi kim : C ; Cl
2

; S
4, Củng cố: ( 2 )
- GV hệ thống toàn bài,khắc sâu trọng tâm
5, Dặn dò: ( 1 )- Xem lại toàn bộ KT phần phi kim
Ngày soạn : 31/1/2010. Ngày dạy : 1 /2/ 2010
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
TiÕt 5 : LUYỆN TẬP . MÊ TAN
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- C«ng thøc ph©n tư, c«ng thøc cÊu t¹o , ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o cđa metan.
- TÝnh chÊt vËt lÝ: Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong níc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ.
- TÝnh chÊt ho¸ häc: T¸c dơng ®ỵc víi clo (ph¶n øng thÕ), víi oxi ( ph¶n øng ch¸y).
- Metan ®ỵc dïng lµm nhiªn liƯu vµ nguyªn liƯu trong ®êi sèng vµ s¶n xt.
KÜ n¨ng
- Quan s¸t thÝ nghiƯm, hiƯn tỵng thùc tÕ, h×nh ¶nh thÝ nghiƯm, rót ra nhËn xÐt.
- ViÕt PTHH d¹ng c«ng thøc ph©n tư vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän .
- Ph©n biƯt khÝ metan víi mét vµi khÝ kh¸c ; tÝnh % khÝ metan trong hçn hỵp.
Thái độ:
- Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
II/ Chn bÞ:
GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí l¹i 1
sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung

I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
1.C«ng thøc tỉng qu¸t
C
n
H
2n+2
( n
≥
1 , nguyªn)
2. §Ỉc ®iĨm cÊu t¹o – M¹ch hë, chØ cã liªn kÕt ®¬n
3. ChÊt tiªu biĨu
H
H – C – H
H
Metan
4. TÝnh chÊt ho¸ häc
Ph¶n øng thÕ CH
4
+Cl
2

as
→
CH
3
Cl+ HCl
Ph¶n øng ch¸y C
x
H
y

+ (x+
y
4
)
o
t
→
xCO
2
+
y
2
H
2
O
5. øng dơng - Nhiªn liƯu, s¶n xt mùc in
II/ C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra
1. C«ng thøc ph©n tư C
5
H
11
Cl cã sè c«ng thøc
cÊu t¹o lµ :
A. 9 B. 8 C. 7 D. 6
ĐÁP ÁN
1. C©u B.
2. C©u C.
3. CH
3
–CH

2
– CH
2
–CH
2
–OH
CH
3
–CH
2
–
CH
|
OH
−
CH
3
CH
3
–
3
CH
|
CH
−
CH
2
–OH ; CH
3
–

3
CH
|
C
|
OH
−
CH
3
CH
3
–O–CH
2
–CH
2
–CH
3
;
CH
3
– CH
2
–O–CH
2
–CH
3
CH
3
–O–
3

CH
|
CH
−
CH
3
;
4. a) ChiÕu s¸ng b×nh chøa CH
4
vµ Cl
2
vµ cho
vµo b×nh mét Ýt níc, l¾c nhĐ råi cho mét
mÈu ®¸ v«i vµo b×nh :
+ MÊt mµu vµng cđa khÝ Cl
2
do ph¶n øng :
CH
4
+ Cl
2

as
→
CH
3
Cl + HCl.
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
H·y chän ®¸p ¸n ®óng.
2. Cho c¸c chÊt : H

2
O ; HCl ; Cl
2
; O
2
; CO
2
. KhÝ
metan ph¶n øng ®ỵc víi :
A. H
2
O ; HCl
B. HCl ; Cl
2
C. Cl
2
; O
2
D. O
2
; CO
2
H·y chän ®¸p ¸n ®óng.
3.ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa c¸c chÊt cã c«ng
thøc ph©n tư : C
4
H
10
O.
4.Nªu hiƯn tỵng, gi¶i thÝch, viÕt ph¬ng tr×nh ho¸

häc cđa ph¶n øng cho c¸c thÝ nghiƯm sau :
a) ChiÕu s¸ng b×nh chøa CH
4
vµ Cl
2
, cho vµo
b×nh mét Ýt níc, l¾c nhĐ råi cho mét mÈu ®¸
v«i vµo b×nh.
b) DÉn lng khÝ etilen qua èng nghiƯm ®ùng
dung dÞch brom.
5. Nªu c¸ch ph©n biƯt ba b×nh chøa ba khÝ : CO
2
; CH
4
; C
2
H
4
. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa
ph¶n øng (nÕu cã).

+ §¸ v«i tan, sđi bät khÝ, do ph¶n øng :
CaCO
3
+ 2HCl
→
CaCl
2
+ H
2

O + CO
2
b) DÉn lng khÝ etilen qua èng nghiƯm ®ùng
dung dÞch brom: Dung dÞch Br
2
mÊt mµu
do ph¶n øng : C
2
H
4
+ Br
2

→
C
2
H
4
Br
2

5. – KhÝ lµm ®ơc níc v«i trong lµ khÝ CO
2
:
CO
2
+ Ca(OH)
2

→

CaCO
3
+ H
2
O
– KhÝ lµm mÊt mµu níc brom lµ khÝ C
2
H
4
,
cßn l¹i lµ khÝ CH
4
.
C
2
H
4
+ Br
2

→
C
2
H
4
Br
2

4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m

5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT đã học
Ngµy so¹n : 21/2/2010. Ngµy d¹y : 22 /2/ 2010
TiÕt 6 : LUYỆN TẬP . Ê TY LEN
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- C«ng thøc ph©n tư, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o cđa etilen.
- TÝnh chÊt vËt lÝ: Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong níc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ.
- TÝnh chÊt ho¸ häc: Ph¶n øng céng brom trong dung dÞch; ph¶n øng trïng hỵp t¹o PE,
ph¶n øng ch¸y.
- øng dơng: Lµm nguyªn liƯu ®iỊu chÕ nhùa PE, ancol (rỵu) etylic , axit axetic
KÜ n¨ng
HOA Tệẽ CHOẽN LễP 9
- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh, mô hình rút ra đợc nhận xét về cấu tạo và tính chất của
etilen.
- Viết các PTHH dạng công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn.
- Phân biệt khí etilen với khí metan bằng phơng pháp hóa học.
- Tính % thể tích khí etilen trong hỗn hợp khí hoặc thể tích khí đã tham gia phản ứng ở
đktc.
I/ Chuẩn bị: GV: Giáo án, bảng phụ
HS: KT cũ
III/ Tiến trình bài giảng
1, ổn định lớp: (1)
2, Kiểm tra bài cũ: Lồng trong giờ
3, Bài mới:
Giới thiệu bài: (1) Để nắm chắc hơn kiến thức ta tiến hành ôn tập để nhớ lại 1 số kn,
Các hoạt động của GV- HS Nội dung
I/ Kiến thức cần nhớ:
1.Công thức tổng quát
C

n
H
2n
(n

2 , nguyên)
2. Đặc điểm cấu tạo Mạch hở, có 1 liên kết đôi
3. Chất tiêu biểu
H C = C H
H H
Etilen
4. Tính chất hoá học
Phản ứng cộng
C
2
H
4
+ Br
2


C
2
H
4
Br
2
Phản ứng trùng hợp
n C
2

H
4

o
t
p

(CH
2
-CH
2
)
n

5. ứng dụng - Nhiên liệu, sản xuất nhựa PE
II/ Câu hỏi Và BàI TậP kiểm tra
6. Công thức phân tử của polietilen là :
A. C
n
H
2n+2
B. C
n
H
2n
C. C
n
H
2n

2
D. C
n
H
2n

6
Hãy chọn đáp án đúng.
7. Bảng sau nêu ứng dụng của CH
4
và C
2
H
4
. Hãy
đánh dấu ì vào ô trống phù hợp với ứng dụng
của từng chất.
ứng dụng Metan Etilen
1. Sản xuất rợu etylic
2. Làm nhiên liệu
3. Nguyên liệu điều chế
hiđro
6. Nêu hiện tợng, giải thích, viết phơng
trình hoá học của phản ứng cho các thí
nghiệm sau :
a) Chiếu sáng bình chứa CH
4
và Cl
2
, cho

vào bình một ít nớc, lắc nhẹ rồi cho một
mẩu đá vôi vào bình.
b) Dẫn luồng khí etilen qua ống nghiệm
đựng dung dịch brom.
ẹAP AN
6. Câu B.
4. Phơng trình hoá học :
C
x
H
y
+ (x +
y
4
)O
2


xCO
2

+
y
2
H
2
O
Theo đầu bài : 1 + x +
y
4

= x +
y
2
Giải đợc y = 4
Vì
x y
C H
M
< 29 nên thoả mãn với hai công thức
của hiđrocacbon là CH
4
và C
2
H
4
.
5
Metan
a) Thành phần phân tử, cấu tạo phân tử
C, H. Chỉ có liên kết đơn
b) Tính chất vật lí.
Khí, không màu, không tan trong nớc, nhẹ
hơn không khí.
c) Tính chất hoá học.
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
4. Lµm qu¶ mau chÝn
5. S¶n xt PE, PVC
6. S¶n xt bét than
7. S¶n xt axit axetic, ®iclo
etan

4. §èt ch¸y hoµn toµn mét hi®rocacbon nhĐ h¬n
kh«ng khÝ. Sau ph¶n øng thu ®ỵc thĨ tÝch khÝ
vµ h¬i ®óng b»ng thĨ tÝch khÝ hi®rocacbon vµ
oxi tham gia ph¶n øng cïng ®iỊu kiƯn. X¸c
®Þnh hi®rocacbon.
5. So s¸nh metan vµ etilen vỊ :
a) Thµnh phÇn ph©n tư, cÊu t¹o ph©n tư.
b) TÝnh chÊt vËt lÝ.
c) TÝnh chÊt ho¸ häc.
6. Nªu hiƯn tỵng, gi¶i thÝch, viÕt ph¬ng tr×nh ho¸
häc cđa ph¶n øng cho c¸c thÝ nghiƯm sau :
a) ChiÕu s¸ng b×nh chøa CH
4
vµ Cl
2
, cho vµo
b×nh mét Ýt níc, l¾c nhĐ råi cho mét mÈu ®¸
v«i vµo b×nh.
b) DÉn lng khÝ etilen qua èng nghiƯm ®ùng
dung dÞch brom.

Ph¶n øng ch¸y :
CH
4
+ O
2

o
t
→

CO
2
+ 2H
2
O
Ph¶n øng thÕ :
CH
4
+ Cl
2

as
→
CH
3
Cl + HCl
Etilen
a) Thµnh phÇn ph©n tư, cÊu t¹o ph©n tư
C, H. Cã 1 liªn kÕt ®«i
b) TÝnh chÊt vËt lÝ.
KhÝ, kh«ng mµu kh«ng tan trong níc, nhĐ
h¬n kh«ng khÝ.
c) TÝnh chÊt ho¸ häc.
Ph¶n øng ch¸y :
C
2
H
4
+ 3O
2

o
t
→
2CO
2
+ 2H
2
O
Ph¶n øng céng :
C
2
H
4
+ Br
2

→
C
2
H
4
Br
2
+ HBr
4, Cđng cè: ( 2’ )
Ngµy so¹n : 21/2/2010. Ngµy d¹y : 22 /2/ 2010
TiÕt 8 : LUYỆN TẬP . BEN ZEN
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc

BiÕt ®ỵc:
- C«ng thøc ph©n tư, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o.
- TÝnh chÊt vËt lÝ: Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan, khèi lỵng riªng, nhiƯt ®é s«i, ®éc tÝnh.
- TÝnh chÊt ho¸ häc: Ph¶n øng thÕ víi brom láng ( cã bét Fe, ®un nãng), ph¶n øng ch¸y,
ph¶n øng céng hi®ro vµ clo.
- øng dơng: Lµm nguyªn liƯu, dung m«i trong tỉng hỵp h÷u c¬.
KÜ n¨ng
- Quan s¸t thÝ nghiƯm, m« h×nh ph©n tư, h×nh ¶nh thÝ nghiƯm, mÉu vËt, rót ra ®ỵc ®Ỉc
®iĨm cÊu t¹o ph©n tư vµ tÝnh chÊt.
- ViÕt c¸c PTHH d¹ng c«ng thøc ph©n tư vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
- TÝnh khèi lỵng benzen ®· ph¶n øng ®Ĩ t¹o thµnh s¶n phÈm trong ph¶n øng thÕ theo
hiƯu st.
Thái độ: - Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
I/ Chn bÞ: GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê học
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
1.C«ng thøc tỉng qu¸t
C
n
H
2n-6
( n
≥

6 , nguyªn)
2. §Ỉc ®iĨm cÊu t¹o – M¹ch vßng,
6 c¹nh cã 3 liªn kÕt ®«i xen kÏ 3
liªn kÕt ®¬n
3. ChÊt tiªu biĨu
Ben zen
4. TÝnh chÊt ho¸ häc
Ph¶n øng céng C
6
H
6
+ 3Cl
2
as
→
C
6
H
6
Cl
6

Ph¶n øng thế C
6
H
6
+ Br
2
Fe
→

C
6
H
5
Br+ HBr
5. øng dơng - Lµm dung m«i,
s¶n xt phÈm nhm
II/ C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra

1. 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o
cđa metan, etilen, axetilen,
benzen.
2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa
ph¶n øng vµ ghi ®iỊu kiƯn (nÕu
cã) ®Ĩ chøng minh r»ng :
a) Metan vµ benzen ®Ịu
tham gia ph¶n øng thÕ.
b) Etilen, axetilen vµ
benzen ®Ịu tham gia ph¶n øng
céng.
3. Nguyªn nh©n nµo lµm cho
benzen cã tÝnh chÊt ho¸ häc
kh¸c vµ gièng
etilen, axetilen.
2. Hỵp chÊt h÷u c¬ A ë thĨ
khÝ. §èt ch¸y hoµn toµn 5,6
lÝt khÝ A (®ktc), thu ®ỵc 22
g khÝ cacbonic vµ 9 g níc.
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n
tư cđa A, biÕt r»ng 1 lÝt khÝ

A ë ®ktc cã khèi lỵng 1,25
g.
b) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa
A.
ĐÁP ÁN
1. 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o :
CH
H
H
H
metan
C C
H
H
H
H
(hc H
2
C = CH
2
)
etilen
C C HH
(hc HC CH)
axetilen benzen
2. C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
a) CH
4
+ Cl
2

as
→
CH
3
Cl + HCl
metyl clorua
C
6
H
6
+ Br
2

o
Fe,t
→
C
6
H
5
Br + HBr

b) H
2
C = CH
2
+ Br
2

n íc
→
Br – CH
2
– CH
2
– Br
®ibrometan
HC
≡
CH + Br
2

→
Br – CH = CH – Br
®ibrometylen
(hc HC
≡
CH + 2Br
2

→
Br
2
HC – CHBr
2
)
tetrabrometan
C
6

H
6
+ 3H
2

o
Ni,t
→
C
6
H
12
+ 3H
2
Ni,t
o
xiclohexan
(hc )
3. Benzen cã cÊu t¹o ®Ỉc biƯt : mét vßng 6 c¹nh ®Ịu, chøa 3 liªn
kÕt ®«i vµ 3 liªn kÕt ®¬n xen kÏ nhau, ®ã lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn
benzen cã tÝnh chÊt ho¸ häc kh¸c vµ gièng etilen, axetilen.
2.
Gi¶i :
a)
2
C CO
22
n = n = = 0,5 (mol)
44

C
m = 0,5.12 = 6(g)
2
H O
9
n 0,5(mol)
18
= =

2
H H O
n 2n 2.0,5 1(mol)= = =

H
m 1.1 1 (g)= =
T×m khèi lỵng mol ph©n tư cđa A :
Khèi lỵng cđa 22,4 lÝt khÝ A : M = 22,4.1,25 = 28 (g).
Sè mol A ®em ®èt ch¸y :
5,6
0,25
22, 4
=
(mol).
Sè gam A ®em ®èt ch¸y : 0,25.28 = 7 (g). m
oxi
= 7 – (6 + 1) =
0
Trong A kh«ng cã oxi, chØ cã C vµ H. VËy A lµ hi®rocacbon, cã
c«ng thøc ph©n tư C
x

H
y
.
§Ĩ t×m chØ sè nguyªn tư C vµ H, tøc lµ t×m x vµ y, ta cã thĨ tiÕn
hµnh theo c¸c c¸ch sau ®©y.
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
C¸ch 1 : x : y =
C
C
m
M
:
H
H
m
M
=
1
1
:
12
6
= 1 : 2
C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cđa A lµ CH
2
.
C«ng thøc ph©n tư lµ (CH
2
)
a

: M = 28 ; (12 + 2)a = 28
→
a = 2.
C«ng thøc ph©n tư cđa A lµ C
2
H
4
.
C¸ch 2 : Trong 0,25 mol A cã 0,5 mol nguyªn tư C vµ 1 mol
nguyªn tư H.
1 mol A cã x mol nguyªn tư C vµ y mol nguyªn tư H.
0,25 0,5 1
1 x y
= =
0,25x = 0,5
→
x = 2. 0,25y = 1
→
y = 4.
C«ng thøc ph©n tư cđa A lµ C
2
H
4
.
C¸ch 3 :
S¬ ®å: C
x
H
y
xC yH

28 g 12x g y g
7 g 6x g 1 g
28 12x y
7 6 1
= =
12x.7 = 28.6 ; 84x = 168
→
x = 2; 7y = 28
→
y = 4.
C«ng thøc ph©n tư cđa A lµ C
2
H
4
.
b) C«ng thøc cÊu t¹o :
C C
H
H
H
H
ViÕt gän : H
2
C = CH
2
4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT đã học
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
Ngµy so¹n : 21/2/2010. Ngµy d¹y : 22 /2/ 2010

TiÕt 7 : LUYỆN TẬP . AXETYLEN
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- C«ng thøc ph©n tư , c«ng thøc cÊu t¹o, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o.
- TÝnh chÊt vËt lÝ :Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong níc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ.
- TÝnh chÊt ho¸ häc: ph¶n øng céng brom trong dung dÞch, ph¶n øng ch¸y.
- øng dơng : Lµm nhiªn liƯu vµ nguyªn liƯu trong c«ng nghiƯp.
KÜ n¨ng
- Quan s¸t thÝ nghiƯm, h×nh ¶nh, m« h×nh rót ra nhËn xÐt vỊ cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt.
- ViÕt c¸c PTHH d¹ng c«ng thøc ph©n tư vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
- Ph©n biƯt khÝ axetilen víi khÝ metan b»ng ph¬ng ph¸p hãa häc.
- TÝnh % thĨ tÝch axetilen trong hçn hỵp, thĨ tÝch khÝ axetilen tham gia ph¶n øng
Thái độ: - Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
I/ Chn bÞ: GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê học
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
1.C«ng thøc tỉng qu¸t
C
n
H
2n-2
(n
≥

2, nguyªn)
2. §Ỉc ®iĨm cÊu t¹o
– M¹ch hë, cã 1 liªn kÕt ba
3. ChÊt tiªu biĨu
H – C
≡
C – H
Axetilen
4. TÝnh chÊt ho¸ häc
Ph¶n øng ch¸y
HƯỚNG DẪN GIẢI
1. a) 2C
2
H
2
+ 5O
2

→
4CO
2
+ 2H
2
O
b) Sè mol
2 2
C H
V 16,8
n
22,4 22,4

= = =
0,75 (mol)
2C
2
H
2
+ 5O
2

→
4CO
2
+ 2H
2
O
1 mol 2,5 mol 2 mol 1 mol
0,75 mol 2,5.0,75 mol 2.0,75 mol 0,75 mol
2
O
n
= 2,5.0,75 = 1,875 (mol)
2
O
V
= 1,875.22,4 = 42 (lÝt)
V
KK
= 5.42 = 210 (lÝt).
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
C

x
H
y
+ (x+
y
4
)
o
t
→
xCO
2
+
y
2
H
2
O
Ph¶n øng céng
C
2
H
2
+ 2Br
2
→ C
2
H
2
Br

4
(Ph¶n øng 2 giai ®o¹n)
5. øng dơng - Nhiªn liƯu, s¶n xt
nhùa PVC
II/ C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra
1. §èt ch¸y hoµn toµn 16,8 lÝt khÝ
axetilen.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc
cđa ph¶n øng x¶y ra.
b) TÝnh thĨ tÝch khÝ oxi, thĨ tÝch
kh«ng khÝ cÇn dïng ®Ĩ ®èt ch¸y
hÕt lỵng axetilen nµy. BiÕt r»ng
thĨ tÝch khÝ ®o ë ®ktc vµ kh«ng
khÝ chøa 20% thĨ tÝch oxi.
c) TÝnh khèi lỵng khÝ cacbonic
vµ h¬i níc t¹o thµnh sau ph¶n
øng.
d) NÕu dÉn s¶n phÈm ®èt ch¸y
vµo dung dÞch níc v«i trong d
th× sau thÝ nghiƯm sÏ thu ®ỵc
bao nhiªu gam chÊt kÕt tđa.
1. 1. Nguyªn nh©n nµo lµm cho
benzen cã tÝnh chÊt hãa häc
kh¸c etilen, axetilen ? H·y viÕt
ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa ph¶n
øng gi÷a benzen vµ clo ®Ĩ
minh häa.
2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc
cđa ph¶n øng gi÷a metan vµ
clo. H·y so s¸nh ph¶n øng nµy

víi ph¶n øng cđa benzen víi
clo.
3. H·y nªu øng dơng cđa benzen
trong c«ng nghiƯp.
c)
2
CO
n
= 1,75 . 2 = 1,5 (mol) 
2
CO
m
= 1,5.44 = 66 (g)
2
H O
n
= 0,75 mol 
2
H O
m
= 0,75.18 = 13,5(g).
d) CO
2
+ Ca(OH)
2

→
CaCO
3
 + H

2
O
1 mol 1 mol
1,5 mol 1,5 mol
Níc v«i trong d, CO
2
ph¶n øng hÕt vµ hoµn toµn t¹o thµnh
kÕt tđa CaCO
3
.
3
CaCO
m
= n.M = 1,5.100 = 150 (g)
Còng cã thĨ tÝnh khèi lỵng kÕt tđa theo c¸ch sau:
CO
2
+ Ca(OH)
2

→
CaCO
3
 + H
2
O
44 g 100 g
66 g x g
3
CaCO

m
= x =
150
44
100.66
=
(g).
1. 1. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n lµm cho benzen cã tÝnh
chÊt hãa häc kh¸c etilen vµ axetilen : Do benzen cã
cÊu t¹o vßng 6 c¹nh, cã nèi ®«i xen kÏ nèi ®¬n cÊu
t¹o nµy cđa benzen lµm ph©n tư bỊn h¬n ph©n tư
etilen vµ axetilen.
ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biĨu diƠn ph¶n øng cđa benzen
víi clo.
C
6
H
6
+ Cl
2

Fe
→
C
6
H
5
Cl + HCl
2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biĨu diƠn ph¶n øng cđa
metan víi clo.

CH
4
+ Cl
2
as
→
CH
3
Cl + HCl
Ph¶n øng cđa metan víi clo gièng ph¶n øng cđa
benzen víi clo, ®Ịu thc lo¹i ph¶n øng thÕ.
3. øng dơng cđa benzen trong c«ng nghiƯp.
– Lµm nguyªn liƯu s¶n xt chÊt dỴo.

– Lµm dung m«i.
4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT đã học
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
Ngµy so¹n : 21/3/2010. Ngµy d¹y : 22 /3/ 2010
TiÕt 7 : LUYỆN TẬP . AXETYLEN
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- C«ng thøc ph©n tư , c«ng thøc cÊu t¹o, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o.
- TÝnh chÊt vËt lÝ :Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong níc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ.
- TÝnh chÊt ho¸ häc: ph¶n øng céng brom trong dung dÞch, ph¶n øng ch¸y.
- øng dơng : Lµm nhiªn liƯu vµ nguyªn liƯu trong c«ng nghiƯp.
KÜ n¨ng
- Quan s¸t thÝ nghiƯm, h×nh ¶nh, m« h×nh rót ra nhËn xÐt vỊ cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt.

- ViÕt c¸c PTHH d¹ng c«ng thøc ph©n tư vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
- Ph©n biƯt khÝ axetilen víi khÝ metan b»ng ph¬ng ph¸p hãa häc.
- TÝnh % thĨ tÝch axetilen trong hçn hỵp, thĨ tÝch khÝ axetilen tham gia ph¶n øng
Thái độ: - Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
I/ Chn bÞ: GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê học
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
1.C«ng thøc tỉng qu¸t
C
n
H
2n-2
(n
≥
2, nguyªn)
2. §Ỉc ®iĨm cÊu t¹o
– M¹ch hë, cã 1 liªn kÕt ba
3. ChÊt tiªu biĨu
H – C
≡
C – H
Axetilen
4. TÝnh chÊt ho¸ häc
Ph¶n øng ch¸y

C
x
H
y
+ (x+
y
4
)
o
t
→
xCO
2
+
y
2
H
2
O
Ph¶n øng céng
C
2
H
2
+ 2Br
2
→ C
2
H
2

Br
4
(Ph¶n øng 2 giai ®o¹n)
5. øng dơng - Nhiªn liƯu, s¶n xt
nhùa PVC
II/ C©u hái Vµ BµI TËP kiĨm tra
1. §èt ch¸y hoµn toµn 16,8 lÝt khÝ
axetilen.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc
HƯỚNG DẪN GIẢI
1. a) 2C
2
H
2
+ 5O
2

→
4CO
2
+ 2H
2
O
b) Sè mol
2 2
C H
V 16,8
n
22,4 22,4
= = =

0,75 (mol)
2C
2
H
2
+ 5O
2

→
4CO
2
+ 2H
2
O
1 mol 2,5 mol 2 mol 1 mol
0,75 mol 2,5.0,75 mol 2.0,75 mol 0,75 mol
2
O
n
= 2,5.0,75 = 1,875 (mol)
2
O
V
= 1,875.22,4 = 42 (lÝt)
V
KK
= 5.42 = 210 (lÝt).
c)
2
CO

n
= 1,75 . 2 = 1,5 (mol) 
2
CO
m
= 1,5.44 = 66 (g)
2
H O
n
= 0,75 mol 
2
H O
m
= 0,75.18 = 13,5(g).
d) CO
2
+ Ca(OH)
2

→
CaCO
3
 + H
2
O
1 mol 1 mol
1,5 mol 1,5 mol
Níc v«i trong d, CO
2
ph¶n øng hÕt vµ hoµn toµn t¹o thµnh

kÕt tđa CaCO
3
.
3
CaCO
m
= n.M = 1,5.100 = 150 (g)
Còng cã thĨ tÝnh khèi lỵng kÕt tđa theo c¸ch sau:
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
cđa ph¶n øng x¶y ra.
b) TÝnh thĨ tÝch khÝ oxi, thĨ tÝch
kh«ng khÝ cÇn dïng ®Ĩ ®èt ch¸y
hÕt lỵng axetilen nµy. BiÕt r»ng
thĨ tÝch khÝ ®o ë ®ktc vµ kh«ng
khÝ chøa 20% thĨ tÝch oxi.
c) TÝnh khèi lỵng khÝ cacbonic
vµ h¬i níc t¹o thµnh sau ph¶n
øng.
d) NÕu dÉn s¶n phÈm ®èt ch¸y
vµo dung dÞch níc v«i trong d
th× sau thÝ nghiƯm sÏ thu ®ỵc
bao nhiªu gam chÊt kÕt tđa.
1. 1. Nguyªn nh©n nµo lµm cho
benzen cã tÝnh chÊt hãa häc
kh¸c etilen, axetilen ? H·y viÕt
ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa ph¶n
øng gi÷a benzen vµ clo ®Ĩ
minh häa.
2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc
cđa ph¶n øng gi÷a metan vµ

clo. H·y so s¸nh ph¶n øng nµy
víi ph¶n øng cđa benzen víi
clo.
3. H·y nªu øng dơng cđa benzen
trong c«ng nghiƯp.
CO
2
+ Ca(OH)
2

→
CaCO
3
 + H
2
O
44 g 100 g
66 g x g
3
CaCO
m
= x =
150
44
100.66
=
(g).
1. 1. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n lµm cho benzen cã tÝnh
chÊt hãa häc kh¸c etilen vµ axetilen : Do benzen cã
cÊu t¹o vßng 6 c¹nh, cã nèi ®«i xen kÏ nèi ®¬n cÊu

t¹o nµy cđa benzen lµm ph©n tư bỊn h¬n ph©n tư
etilen vµ axetilen.
ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biĨu diƠn ph¶n øng cđa benzen
víi clo.
C
6
H
6
+ Cl
2

Fe
→
C
6
H
5
Cl + HCl
2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biĨu diƠn ph¶n øng cđa
metan víi clo.
CH
4
+ Cl
2
as
→
CH
3
Cl + HCl
Ph¶n øng cđa metan víi clo gièng ph¶n øng cđa

benzen víi clo, ®Ịu thc lo¹i ph¶n øng thÕ.
3. øng dơng cđa benzen trong c«ng nghiƯp.
– Lµm nguyªn liƯu s¶n xt chÊt dỴo.

– Lµm dung m«i.
4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT đã học
Ngµy so¹n : 28/3/2010. Ngµy d¹y : 29 /3/ 2010
TiÕt 11 : LUYỆN TẬP . AXIT AXETIC
I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
BiÕt ®ỵc:
- Kh¸i niƯm chÊt bÐo, tr¹ng th¸i thiªn nhiªn, c«ng thøc tỉng qu¸t cđa chÊt bÐo ®¬n gi¶n
lµ (R- COO)
3
C
3
H
5
, ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o.
- TÝnh chÊt vËt lÝ: Tr¹ng th¸i, tÝnh tan.
- TÝnh chÊt ho¸ häc: Ph¶n øng thđy ph©n trong m«i trêng axit vµ trong m«i trêng kiỊm
( ph¶n øng xµ phßng ho¸).
- øng dơng: Lµ thøc ¨n quan träng cđa ngêi vµ ®éng vËt, lµ nguyªn liƯu trong c«ng
nghiƯp.
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
KÜ n¨ng
- Quan s¸t thÝ nghiƯm, h×nh ¶nh rót ra ®ỵc nhËn xÐt vỊ c«ng thøc ®¬n gi¶n, thµnh phÇn
cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt.

-ViÕt ®ỵc PTHH ph¶n øng thủ ph©n cđa etyl axetat trong m«i trêng axit vµ m«i trêng
kiỊm.
- Ph©n biƯt chÊt bÐo (dÇu ¨n, mì ¨n) víi hi®rocacbon ( dÇu, mì c«ng nghiƯp),
- T×m khèi lỵng xµ phßng thu ®ỵc theo hiƯu st.
Thái độ: - Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
I/ Chn bÞ: GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê học
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí l¹i 1 sè kn,
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
Axit axetic : CH
3
COOH Ph©n tư khèi lµ 60
* C«ng thøc cÊu t¹o :
CCH
3
O
OH

Cã nhãm chøc –COOH
* TÝnh chÊt : ChÊt láng, tan v« h¹n trong níc.
+ Cã ®Çy ®đ tÝnh chÊt cđa axit :
– Lµm q tÝm chun mµu ®á.
– T¸c dơng víi kim lo¹i ®øng tríc H
2
.

2CH
3
COOH + Mg
→
(CH
3
COO)
2
Mg +H
2
– T¸c dơng víi baz¬ vµ oxit baz¬ (ph¶n øng trung
hoµ)
CH
3
COOH + KOH
→
CH
3
COOK + H
2
O
2CH
3
COOH + CaO
→
(CH
3
COO)
2
Ca+H

2
O
–T¸c dơng víi rỵu (ph¶n øng este ho¸)
CH
3
COOH + C
2
H
5
OH
2 4
H SO
→
¬ 
CH
3
COOC
2
H
5
+
H
2
O
etyl
axetat
* §iỊu chÕ:
C
2
H

5
OH + O
2

men
→
CH
3
COOH + H
2
O
II/ B ài tập
1. Cho c¸c chÊt : Mg, K, O
2
, CH
3
COOH, CaO. R-
ỵu etylic ph¶n øng ®ỵc víi chÊt nµo, viÕt ph¬ng
tr×nh ho¸ häc.
2. Cã 3 èng nghiƯm ®ùng 3 chÊt láng kh«ng mµu
bÞ mÊt nh·n : H
2
O, C
2
H
5
OH, C
6
H
6

. ChØ dïng
HƯỚNG DẪN GIẢI
1. C
2
H
5
OH + CH
3
COOH
2 4
H SO
→
¬ 
CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O
2C
2
H
5
OH + 2K
→
2C
2

H
5
OK + H
2
C
2
H
5
OH + 3O
2

o
t
→
2CO
2
+ 3H
2
O
2. §èt lÇn lỵt tõng chÊt trong kh«ng khÝ. ChÊt
kh«ng ch¸y lµ H
2
O, 2 chÊt kia ch¸y :
C
2
H
5
OH + 3O
2

o
t
→
2CO
2
+ 3H
2
O
2C
6
H
6
+ 15O
2

o
t
→
12CO
2
+ 6H
2
O
2 chÊt cßn l¹i cho vµo níc, chÊt nµo tan lµ r-
ỵu, chÊt kh«ng tan lµ benzen.
3. CH
2
=CH
2
+ H

2
O
axit
→

C
2
H
5
OH
C
2
H
5
OH + O
2

men giÊm
→
CH
3
COOH +
H
2
O
C
2
H
5
OH + CH

3
COOH
2 4
H SO
→
¬ 

CH
3
COOC
2
H
5
+ H
2
O
2C
2
H
5
OH + 2Na
→
2C
2
H
5
ONa
+ H
2
4. a) CH

3
COOH + NaOH
→
CH
3
COONa +
H
2
O
b) Sè mol axit = sè mol NaOH = 0,3.0,5 = 0,15
(mol)
⇒ Khèi lỵng cđa CH
3
COOH lµ 0,15.60 = 9 (g)
c) Sè gam mi : 0,15.82 = 12,3 (g).
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
thªm 1 chÊt lµm thc thư, h·y nªu c¸ch nhËn
ra tõng chÊt. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc.
3. Thùc hiƯn d·y chun ho¸ sau b»ng c¸c ph¬ng
tr×nh ho¸ häc :
Etilen
(1)
→
Rỵu etylic
(2)
→
Axit axetic
(3)
→
Etyl axetat

(4)↓
Natri etylat
4. Cho dung dÞch axit axetic (CH
3
COOH) t¸c
dơng hÕt víi 300 ml dung dÞch NaOH 0,5M.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa ph¶n øng.
b) TÝnh sè gam axit axetic ®· tham gia ph¶n øng.
c) TÝnh sè gam mi CH
3
COONa t¹o thµnh.
Cho Na = 23 ; H = 1 ; O = 16 ; C = 12.
5. 1. ViÕt c«ng thøc ph©n tư cđa hỵp chÊt h÷u c¬
cã nhãm nguyªn tư sau :
a) −OH b) −COOH c) CH
3
COO−
2. ViÕt mét ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa ph¶n øng ®iỊu
chÕ mçi hỵp chÊt h÷u c¬ ®ã.
5. 1
a) C
2
H
5
OH
b) CH
3
COOH
c) CH
3

COOC
2
H
5
2.
CH
2
=CH
2
+ H
2
O
axit
→
C
2
H
5
OH
C
2
H
5
OH + O
2

men
→
CH
3

COOH + H
2
O
C
2
H
5
OH + CH
3
COOH
2 4
H SO
→
¬ 
CH
3
COOC
2
H
5

+ H
2
O
4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT đã học
Ngµy so¹n : 4/4/2010. Ngµy d¹y : 5 /4/ 2010
TiÕt 12 : LUYỆN TẬP . MỐI LIÊN HỆ GIỮA ÊTILEN, RƯU ETY LIC VÀ
AXIT AXETIC

I/ Mơc tiªu:
KiÕn thøc
HiĨu ®ỵc mèi liªn hƯ gi÷a c¸c chÊt :etilen, ancol etylic, axit axetic.
KÜ n¨ng
- ThiÕt lËp ®ỵc s¬ ®å mèi liªn hƯ gi÷a etilen, ancol etylic vµ axit axetic, etyl axetat
- ViÕt c¸c PTHH minh ho¹ cho c¸c mèi liªn hƯ.
- TÝnh hiƯu st ph¶n øng este ho¸, tÝnh % khèi lỵng c¸c chÊt trong hçn hỵp láng.
-Nhận biết các chất và xác đònh công thức phân tử của hợp chất hữu cơ
Thái độ: - Gi¸o dơc cho HS lßng yªu thÝch bé m«n
I/ Chn bÞ: GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phơ
HS: KT cò
III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1, ỉn ®Þnh líp: (1’)
2, KiĨm tra bµi cò: Lång trong giê học
3, Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi: (1’) §Ĩ n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc ta tiÕn hµnh «n tËp ®Ĩ nhí l¹i 1 sè kn,
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
C¸c ho¹t ®éng cđa GV- HS Néi dung
I/ KiÕn thøc cÇn nhí:
- Sơ đồ mối liên hệ giữa êtilen, rươu ety lic và
axit axetic
Etilen
(1)
→
Rỵu etylic
(2)
→
Axit axetic
(3)
→

Etyl axetat
-Các PT phản ứng minh hoạ
+ CH
2
=CH
2
+ H
2
O
axit
→
C
2
H
5
OH
+ C
2
H
5
OH + O
2

men giÊm
→
CH
3
COOH+ H
2
O

+C
2
H
5
OH+ CH
3
COO
2 4
H SO
→
¬ 
CH
3
COOC
2
H
5
+
H
2
O
II/ B ài tập
1. Cã 3 èng nghiƯm ®ùng 3 chÊt láng kh«ng
mµu bÞ mÊt nh·n : H
2
O, C
2
H
5
OH,CH

3
COOH .
H·y nªu phương pháp hoá học nhËn biết
tõng chÊt bằng phương pháp hoá học. ViÕt
ph¬ng tr×nh ho¸ häc.
2. §èt ch¸y hoµn toµn 1,15 g mét chÊt h÷u c¬,
sau ph¶n øng thu ®ỵc 1,12 lÝt CO
2
(®ktc) vµ
1,35 g H
2
O.
a. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cđa ph¶n øng.
b. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tư cđa chÊt h÷u c¬.
BiÕt tØ khèi h¬i cđa chÊt h÷u c¬ so víi khÝ O
2
lµ
1,4375.
Bài tập 4 SGK
HƯỚNG DẪN GIẢI
1Phương pháp
- TrÝnh mÉu thư
- Chän thc thư (Dùa vµo tÝnh chÊt ®Ỉc trưng
cđa tõng chÊt)
- Cho thc thư vµo mÉu thư -> hiƯn tỵng -> kÕt
ln viÕt ph¬ng tr×nh.
Giải - Rót mõi chất 1 ít làm mẫu thử
-Dùng q tím cho vào các mẫu thử, mẫu thử
nào làm q tím hoá đỏ là CH
3

COOH.
- Đốt 2 mẫu thử còn lại mẫu thử nào cháy là
C
2
H
5
OH. Không cháy là H
2
O
C
2
H
5
OH + 3O
2

o
t
→
2CO
2
+ 3H
2
O
2 Phương pháp
§Ĩ lµm bµi tËp x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tư hỵp
chÊt h÷u c¬ dùa vµo s¶n phÈm ®èt ch¸y, ta tiÕn
hµnh theo tr×nh tù sau :
– T×m khèi lỵng 2 nguyªn tè C vµ H dùa vµo
khèi lỵng (hc thĨ tÝch) CO

2
vµ H
2
O.
– T×m khèi lỵng oxi dùa vµo ®Þnh lt b¶o toµn
khèi lỵng :
m
chÊt h÷u c¬
= m
C
+ m
H
+ m
O
+
- Tõ khèi lỵng c¸c nguyªn tè, khèi lỵng mol
ph©n tư cđa chÊt, ta t×m ra c«ng thøc ph©n tư.
Giải 1. Ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
C
x
H
y
O
z
+
y z
x
4 2
 
+ −

 ÷
 
O
2

o
t
→
xCO
2
+
y
2
H
2
O
2. -KL C trong 1,15 g C
x
H
y
O
z
:
1,12
12
22, 4
=
0,6 (g)
-KL H trong 1,15 g C
x

H
y
O
z
:
1,35
.2
18
=
0,15 (g)
KL O trong 1,15 g C
x
H
y
O
z
:1,15 – (0,6 + 0,15) =
0,4 (g)
Khèi lỵng mol M cđa C
x
H
y
O
z
: M = 1,4375.32 =
46 (g)
Tõ c«ng thøc C
x
H
y

O
z
tÝnh ®ỵc :
x =
0,6.46
2
1,15.12
=
; y =
0,15.46
6
1,15.1
=
;
z =
46 (2.12 6.1)
16
− +
=1
VËy c«ng thøc ph©n tư chÊt h÷u c¬ lµ : C
2
H
6
O.
2 Phương pháp
Bước 1
HOÁ TỰ CHỌN LỚP 9
TÝnh sè mol C
2
H

4
, viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng
Bước 2.
TÝnh sè mol cđa C
2
H
5
OH theo sè mol C
2
H
4
TÝnh khèi lượng dd C
2
H
5
OH
Bíc 3.
TÝnh hiệu xuất,vận dơng c«ng thøc tinh hiệu
xuất

4, Cđng cè: ( 2’ )
- GV hƯ thèng toµn bµi,kh¾c s©u träng t©m
5, DỈn dß: ( 1’ )- Xem l¹i toµn bé KT đã học