Bệnh giời leo ở người cao tuổi docx

Bệnh giời leo ở người cao tuổi

Bệnh giời leo hay còn gọi bệnh Zona là bệnh ngoài da, thường gặp ở mọi lứa tuổi
nhưng khi gặp ở người cao tuổi nếu điều trị không tốt sẽ có nguy cơ gây đau dây
thần kinh sau khi đã khỏi bệnh một thời gian.
Tác nhân gây bệnh
Có hai loại bệnh ngoài da mà căn nguyên gây nên
bệnh do một loài virus gây ra đó là bệnh giời leo
(bệnh Zona) và bệnh thủy đậu. Virus gây nên 2 bệnh
này là loại virus Varicella zoster. Niêm mạc đường hô
hấp, màng tiếp hợp mắt là nơi mà virus Varicella
zoster xâm nhập vào cơ thể. Virus vào hệ tuần hoàn
gây nhiễm trùng huyết rồi khu trú ở một số nội tạng
như: gan, lách… Từ các cơ quan này, virus đi đến da
và phát triển nhân lên trong vòng khoảng 2 tuần lễ
(thời kỳ nung bệnh) thì xuất hiện các mụn nước (Thủy đậu). Các mụn nước này không
điều trị gì cũng tự khỏi trong vòng 2 tuần. Nhưng điều bất lợi là virus này sẽ đi vào hệ
thần kinh và khu trú ở hạch thần kinh giao cảm trong suốt quá trình sống của cơ thể. Khi
nào cơ thể có sức đề kháng giảm sút vì một lý do nào đó thì virus Zoster lại trỗi dậy và
gây bệnh giời leo (bệnh Zona). Hầu hết người bị bệnh giời leo có tiền sử bị bệnh thủy đậu
hoặc đã từng bị bệnh giời leo trước đó.
Hậu quả của bệnh
Bệnh thường gây ra ở một nửa cùng bên của cơ thể không vượt qua đường giữa, ví dụ
như 1/2 mặt, 1/2 lưng Một số trường hợp đặc biệt có thể có ở 2 bên do bệnh tái phát, có
nghĩa là lần trước bị bên phải lần này bị bên trái nhưng tái phát thêm bên phải hoặc do
cấu tạo giải phẫu của đường nối thần kinh từ bên này chạy sang bên kia. Bệnh giời leo
lúc khởi phát rất đau, rát như bị bỏng nơi vùng da sắp xuất hiện dấu hiệu của bệnh giời
leo. Sau vài ngày tại vị trí đau, rát sẽ xuất hiện mụn nước to nhỏ khác nhau (đường kính

Ảnh minh họa.
mụn nước khoảng từ 1-2mm) mọc thành từng đám trên nền da sưng tấy, đỏ. Mụn nước

lúc đầu là dịch trong, sau đó là đục như nước vo gạo và lan rộng ra xung quanh có khi
thành từng vệt dài, ngoằn nghoèo, nhưng không vượt sang bên kia thân thể. Các mụn
nước tồn tại vài ba ngày rồi khô, đóng vảy và khỏi. Trong trường hợp bị bội nhiễm vi
khuẩn thì các mụn nước này tồn tại lâu hơn và có thể có mủ, phải dùng đến kháng sinh để
điều trị. Khi khỏi thường không có sẹo hoặc có sẹo nông, khi có bội nhiễm vi khuẩn sẹo
sẽ sâu hơn.
Sau khi khỏi, người bệnh có thể còn đau nhẹ vài ngày. Tuy vậy, ở người cao tuổi do sức
đề kháng suy giảm, cho nên sau khi mắc bệnh giời leo tuy vùng da ở nơi bị giời leo đã
khỏi nhưng dây thần kinh giao cảm vẫn viêm nên vẫn gây đau nhức từng cơn. Đau nhức
thần kinh giao cảm do bệnh giời leo ở người cao tuổi có thể tồn tại khoảng từ 1-6 tháng,
đôi khi kéo dài 2-3 năm hoặc lâu hơn. Cơn đau thần kinh giao cảm sau giời leo có tính
chất là đau, rát có khi âm ỉ nhưng có khi dữ dội từng cơn. Có người bệnh khi đau kèm
theo giật, cứ khoảng 20-30 phút lại có cơn đau kèm giật. Cơn giật kéo dài khoảng vài ba
phút, có khi lâu hơn làm cho bệnh nhân mệt mỏi, ngủ không yên, mất ngủ. Đôi khi sờ vào
hoặc vận động thì đau lại tăng lên. Đau dây thần kinh sau giời leo ở người cao tuổi còn
tùy thuộc vào nhiều yếu tố nhưng chủ yếu vào lứa tuổi: tuổi càng cao thì thời gian đau
càng kéo dài. Bên cạnh đó còn tùy thuộc vào vị trí thần kinh giao cảm bị viêm, đau nhiều
nhất là vùng mặt nơi có thần kinh tam thoa. Tại mặt nếu bị bệnh giời leo thường gây
nguy hiểm hơn như tê liệt mặt, liệt dây thần kinh gây méo mặt, méo miệng, viêm giác
mạc, kết mạc mắt và nguy hiểm hơn là có thể gây mù lòa.
Khi bị bệnh giời leo nên làm gì?
Cần đi khám bệnh ở khoa da liễu càng sớm càng tốt không nên tự chẩn đoán bệnh cho
mình và tự mua thuốc điều trị, nhất là giời leo ở gần mắt. Giai đoạn đầu của bệnh, người
bệnh không nên lo lắng hốt hoảng làm bệnh tăng lên. Tuy vậy, cũng không nên chủ quan
cho là bệnh giời leo không nguy hiểm nên không cần đi khám, không cần điều trị gì. Đau
thần kinh sau giời leo lúc này không thuộc bệnh về da mà thuộc về bệnh của chuyên khoa
thần kinh, vì vậy cần đến khám ở các chuyên khoa thần kinh để được điều trị.
Trong khi chưa thể đi khám bệnh được cần giữ gìn cho da sạch sẽ để tránh bội nhiễm vi
khuẩn, nên dùng nước muối nhạt (nước muối sinh lý là tốt nhất) để rửa vùng da bị bệnh
giời leo.

TS.BS. MAI HƯƠNG