PHẦN B : CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Bài 25 : ỨNG ĐỘNG
I. MỤC TIÊU
- Nêu được khái niệm về cảm ứng
- Mô tả được cấu tạo HTK dạng lưới và khả năng CƯ của ĐV có
HTK lưới
+ Mô tả cấu tạo HTK chuổi hạch, khả năng CƯ của ĐV có HTK
này.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
Tranh minh hoạ phóng to 25.1 đến 25.2 sách giáo khoa.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC
1. Kiểm tra bài cũ Phân biệt ƯĐST và ƯĐ không SY ? cơ thể
chung của ứng động không sinh trưởng ?
2. Nội dung bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức
* Hoạt đông 1
Cho học sinh lấy vài ví dụ về cảm ứng ở
I.KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐV :
Cảm ứng là khả năng nhận biết kích
động vật
(?) Từ đó cho biết cảm ứng là gì ?
(?) làm bài tập : Khi lỡ chạm tay vào
chiếc gai nhọn trong bụi cây, thì rụt tay
lại.
? hãy xác định
-Bộ phận tiếp nhận kích thích (?)
-Bộ phận thực hiện phản ứng (?)
thích và phản ứng với kích thích đó.
*Để có CƯ, động vật cần có
-Bộ phận tiếp nhận kích thích : thụ
quan ở da
-Bộ phận phân tích, tổng hợp th/tin
hệ thần kinh
-Bộ phận thực hiện phản ứng cơ so
*HTK đóng vai trò chủ yếu , quyết
định mức độ cảm ứng
+Gọi 2 học sinh trình bày bài làm của
mình
+GV : Nhận xét, bổ sung, và kết luận
*Hoạt động 2 :
+Treo tranh 25.1 và 25.2
Học sinh : Tìm hiểu hình thức cảm ứng
của thuỷ tức, giun dẹp, đỉa, côn trùng (ở
các mức độ có câu tạo TK khác nhau).
Đồng thời sử dụng phiếu học tập số 1
(cùng nhóm thảo luận để điền vào phiếu)
Giáo viên : cho đại diện các nhóm đọc kết
II.CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ
TỔ CHỨC THẦN KINH KHÁC
NHAU
1. Cảm ứng ở động vật nguyên sinh
co rút chất nguyên sinh
2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần
kinh dạng lưới
* TK dạng lưới : Phản ứng với kích
quả ở phiếu, sau đó nhận xét, bổ sung và
kết luận
thích
Bằng toàn bộ cơ thể => tiêu tốn nhiều
năng lượng
Phiếu học tập
Nhóm
động
vật
Đặc
điểm tổ
chức
thần
kinh
Hình
thức
cảm
ứng
Ưu
điểm
nhược
điểm
Động
vật
nguyên
sinh
Ruột
khoang
Động
vật đối
xứng 2
bên
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần
kinh chuỗi hạch
*TK dạng chuỗi hạch :
-Nằm dọc chiều dài cơ thể
-Mỗi hạch điều khiển một vùng xác
định, nên phản ứng chính xác, ít tiêu
tốn năng lượng.
* ưu điểm dạng TK chuỗi hạch :
IV. CỦNG CỐ
* Nắm được k/n cảm ứng, các bộ phận cảm ứng.
+ Đặc điểm cấu tạo, hoạt động của TK lưới, chuỗi hạch.
+ Ưu điểm của TK chuỗi hạch
-Số lượng TBTK tăng (nhất là hạch
đầu ở côn trùng)
*Hoạt động 3
+HS tham gia thảo luận câu hỏi sau :
(?) trong 2 dạng TK nêu trên (thần kinh
lưới và chuỗi hạch), dạng nào có ưu điểm
hơn ? vì sao ?
+Cho đại diện nhóm 1 và 2 trình bày kết
quả.
+GV : Bổ sung, củng cố và kết quả
*Hoạt động 4
+HS làm bài tập : trang 99-SGK 5 phút và
báo cáo kết quả (tất cả các nhóm)
+Đáp án đúng : (ô
1
, ô
2
, ô
4
)-> của SGK
trang 99.
-TBTK hạch nằm gần nhau => hình
thành mối liên hệ => khả năng phối
hợp tăng cường.
-Mỗi hạch TK điều khiển 1 vùng =>
P/Ư chính xác, tiết kiệm năng lượng.
V. BÀI VỀ NHÀ
- Trả lời câu hỏi sách giáo khoa
- Đọc mục “em có biết”
- Hoàn thiện sơ đồ sau :