Ngữ văn 7 Tiết 117- 118 Quan Âm Thị KÍnh

Thứ 6/9/4/2010
Ngữ văn - Bài 29:
Tiết 117-118 Văn bản:
Quan Âm Thị Kính
A-Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Hiểu đợc 1 số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống.
- Tóm tắt đợc nội dung vở chèo Quan Âm Thị Kính, nội dung, ý nghĩa và 1 số đặc điểm
nghệ thuật (Xung đột: kịch, ngôn ngữ, hành động nhân vật, ) của trích đoạn Nỗi oan hại
chồng.
B-Chuẩn bị: - Đồ dùng: Bảng phụ
- Những điều cần lu ý: Nỗi oan hại chồng là 1 trong 2 nút chính của vở chèo.
Thân phận, địa vị ngời phụ nữ trong quan hệ gia đình và hôn nhân Phong kiến bộc lộ ở đây.
C-Tiến trình tổ chức dạy - học:
1- ổn định tổ chức:
2-Kiểm tra: Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản Ca Huế trên
sông Hơng ?
3-Bài mới:
Nghệ thuật sân khấu dân gian cổ truyền VN rất phong phú và độc đáo: chèo, tuồng,
rối Trong đó vở chèo cổ Quan Âm Thị Kính lấy sự tích từ chuyện c.tích về đức Quan
Thế Âm Bồ tát, là một trong những vở tiêu biểu nhất, đợc phổ biến khắp cả nớc. Nhng
trong điều kiện khó khăn hiện nay, cta mới chỉ có thể bằng lòng với việc tìm hiểu tính (kịch
bản) chèo, mà cũng chỉ một đoạn ngắn mà thôi.
Hoạt động của thầy - Trò Nội dung cần đạt
- Văn bản Quan Âm Thị Kính thuộc thể
loại nào ?
- Thế nào là chèo ? (Hs đọc chú thích*).
? Tớch chốo thng c khai thỏc
õu?
? Nội dung của chèo?
Nhân vật trong chèo thờng mang đặc tr-
ng gì?

- Hs đọc phần tóm tắt nội dung vở chèo.
Văn bản này gồm có mấy phần ?
I- Giới thiệu chung:
1, Tìm hiểu chung về chèo
a, K/niệm Chèo.
Kch hỏt mỳa dõn gian, k chuyn, din tớch
bng hỡnh thc sõn khu
b, Tớch truyn:
c khai thỏc t truyn c tớch v truyn Nụm
c) Ni dung phn ỏnh trong chốo
Chốo khuyn giỏo o c cho con ngi.
Trau di tỡnh yờu thng gia con ngi vi
nhau
d) Nhõn vt trong chốo
Có tính ớc lệ và cách điệu cao. Kết hợp chặt
chẽ giữa cái bi và cái hài.
2,Tìm hiểu văn bản Quan âm Thị Kính
VB gồm: 3 phần
-Phần 1: án giết chồng
1
- Hớng dẫn đọc đoạn trích: Đọc phân vai
theo các nhân vật.
GV giải thích từ khó Sgk
? Trong trớch on c hc cú nhng
nhõn vt no?
Th Kớnh Thin S
Sựng B, Sựng ễng
Móng ễng
Khung cnh gia ỡnh Trc khi ni oan
xy ra?

Nng ó cú c ch ntn?
?Trớc khi mắc oan Thị Kính là ngời phụ
nữ có những đức tính gì ?
- Sự việc cắt râu chồng của Thị Kính đã
bị bà mẹ chồng khép vào tội gì ? Chi tiết
nào chứng tỏ điều đó ?
- Kẻ gieo họa cho Thị Kính là ai ? (Sùng
bà-mẹ chồng Thị Kính). Theo dõi nhân
-Phần 2: án hoang thai
-Phần 3: Oan tình đợc giải -Thị Kính lên toà sen
II, c tỡm hiu on trớch
1, Đọc phân vai.
2) Gii thớch t khú:
3) V trớ ca on trớch:
- Nằm ở nửa sau của phần 1 vở chèo
4) Nhõn vt chớnh
+ Sùng bà (vai mụ ác) Đại diện cho tầng lớp địa
chủ phong kiến.
+ Thị Kính:(vai nữ chính)Đại diện cho những ng-
ời phụ nữ lao động, ngời dõn thng
5, Bố cục: 3 phần
- Phần 1: Từ đầuThấy sự bất thờng


Trc khi ni oan xy ra
- Phần 1: Tiếp.Đi, đi vào


Trong khi Th Kớnh b
oan

- Phần 3:

Quyt chớ i tu
III) Tỡm hiu chi tit on trớch
1) Cnh 1: Trc khi ni oan xy ra
- Chng dựi mi kinh s nhp hi long võn
- V ngi khõu ỏo

Một khung cảnh sinh hoạt gia đình ấm
cúng, hạnh phỳc
C ch ca Th Kớnh: - Dn k cho chng ngh
- Qut cho chng ng

Th Kớnh thng chng vi mt tỡnh cm du
dng
Tõm trng ca Th Kớnh: Bn khon lo lng khi
thy chic rõu mc ngc di cm chng
Suy nghĩ:
- Trớc đẹp mặt chồng sau đẹp mặt ta.
- Dạ thơng chồng lòng thiếp sao an
Hnh ng:
u dao bộn, thip xộn ty mt mc
=> Thị Kính là ngời PN Yêu thơng chồng chân
thật và mong muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt
đẹp.
2) Cnh 2: Trong khi Th Kớnh b oan
* Sùng bà:
2
vật Sùng bà.
- Sự việc cắt râu chồng của Thị Kính đã

bị bà mẹ chồng khép vào tội gì ? Chi tiết
nào chứng tỏ điều đó ?
- Trong bản luận tội Thị Kính, Sùng bà
đã căn cứ vào 3 điểm chính: Cho rằng
Thị Kính là loại đàn bà h đốn, tâm địa
xấu xa; cho rằng Thị Kính là con nhà
thấp hèn không xứng đáng với nhà mình;
cho rằng Thị Kính phải bị đuổi đi. Em
hãy tìm những lời buộc tội cụ thể của
Sùng bà ?
- Em có nhận xét gì về cách luận tội của
Sùng bà ?
- Cùng với lời nói, Sùng bà còn có những
cử chỉ nào đối với Thị Kính ?
- Tất cả những lời nói và cử chỉ đó đã
làm hiện nguyên hình một ngời đàn bà
có tính cách nh thế nào ?
- Sùng bà thuộc loại nhân vật đặc biệt
nào trong chèo cổ ? Nhân vật này gây
cảm xúc gì cho ngời xem ?
- Theo dõi nhân vật Thị Kính.
- Khi bị khép vào tội giết chồng, Thị
Kính đã có những lời nói, cử chỉ nào ?
- Em có nhận xét gì về tính chất của
những lời nói, cử chỉ đó ?
- Những lời nói và cử chỉ của Thị Kính
đã đợc nhà chồng đáp lại nh thế nào ?
Ngôn ngữ nói về
nhà mình
Ngôn ngữ nói

về Thị Kính
Hành động
-Giống nhà bà
đây giống phợng
giống công.
-Nhà bà đây cao
môn lệnh tộc.
- Trứng rồng lại
nở ra rồn
=>Khoekhoang,
hãnh diện vênh
váo
-Liu điu lại nở
ra dòng liu điu
Mày là con nhà
cua ốc
-Cả gan say hoa
đắm nguyệt
- Dụng tình bất
trắc
- Gái say trai lập
chí giết chồng
mặt gái trơ
nh mặt thớt.
-Ngựa bất kham,
con gái nỏ mồm
phó về cho rảnh.
=> Coi thơng,
dè bỉu, khinh
bỉ, vu hãm,

mắng nhiếc, xỉ
vả, lăng nhục,
thắt buộc
Dúi đầu
ThịKính xuống.
Bắt Thị kính
ngửa mặt lên.
Không cho Thị
kính phân bua.
-Dúi tay đẩy Thị
Kính ngã khuỵu
xuống
=>Thô bạo, tàn
nhẫn, bất nhân.
- Cái con mặt sứa gan lim này ! Mày định giết con
bà à ?
-> Thị Kính bị khép vào tội giết chồng.
- Tuồng bay mèo mả gà đồng lẳng lơ.
- Trứng rồng lại nở ra rồng
Liu điu lại nở ra dòng liu điu.
- Mày là con nhà cua ốc.
- Con gái nỏ mồm thì về với cha,
- Gọi Mãng tộc, phó về cho rảnh.
->Sùng bà tự nghĩ ra tội để gán cho Thị Kính.
- Dúi đầu Thị Kính ngã xuống
- Khi Thị Kính chạy theo van xin, Sùng bà dúi tay
ngã khụyu xuống,
=>Sùng bà là ngời đàn bà độc địa, tàn nhẫn, bất
nhân.
->Nhân vật mụ ác, bản chất tàn nhẫn, độc địa-

Ghê sợ về sự tàn nhẫn.
*Thị Kính:
-Lạy cha, lạy mẹ! Con xin trình cha mẹ Giời ơi!
3
(Chồng im lặng, mẹ chồng cự tuyệt: Thôi
im đi ! lại còn oan à, bố chồng thì a
dua với mẹ chồng: Thì ra con Thị Kính
này nó là gái giết chồng thật à).
- Trong cảnh ngộ này, Thị Kính là ngời
nh thế nào ?
- Qua đó tính cách nào của Thị Kính đợc
bộc lộ ?
- Thị Kính thuộc loại nhân vật đặc sắc
nào trong chèo cổ ? Cảm xúc của ngời
xem đợc gợi từ nhân vật này là gì ?
- Những cử chỉ và lời nói đó phản ánh
nỗi đau nào của Thị Kính ?
- ý định không về với cha, phải sống ở
đời mới mong tỏ rõ ngời đoan chính, đã
chứng tỏ thêm điều gì ở ngời phụ nữ
này ? (Không đành cam chịu oan trái,
muốn tự mình tìm cách giải oan).
- Cái cách giải oan mà Thị Kính nghĩ
đến là gì ?
- Con đờng Thị Kính chọn để giải oan có
ý nghĩa gì ?
Mẹ ơi, oan cho con lắm mẹ ơi! Oan thiếp lắm
chàng ơi !
- Vật vã khóc, ngửa mặt rũ rợi, chạy theo van xin.
->Lời nói hiền dịu, cử chỉ yếu đuối, nhẫn nhục.

->Thị Kính đơn độc giữa mọi sự vô tình, cực kì
đau khổ và bất lực.
=> Thị Kính phải chịu nhẫn nhục, oan ức nhng
vẫn thể hiện là ngời chân thực, hiền lành, biết giữ
phép tác gia đình.
->Nhân vật nữ chính, bản chất đức hạnh,nết na,
gặp nhiều oan trái- Xót thơng, cảm phục.
3) Cnh 3: Quyt chớ i tu :
Cuc sng gia ỡnh b oan:
+ Th Kớnh ri vo b tc
+ Sỏt hi chng khụng th nh c
+ Xu h khụng v c nh cha m
+ Khụng th ly ngi khỏc ->gỏi h
+ B i xa l ngi khụng oan chớnh
+ Minh oan khụng ai tin
-> con ng duy nht l i tu t gii thoỏt
cho mỡnh
- Tớch cc: Th Kớnh mun sng t rừ con
ngi oan chớnh.
- Tiờu cc: Th Kớnh khụng nhn ra
nguyờn nhõn ni kh ca mỡnh, khụng u
4
- Thảo luận: Nêu chủ đề của trích đoạn
Nỗi oan hại chồng ?
- Em hiểu thế nào về thành ngữ "Oan Thị
Kính" ?
tranh m nhn nhc cam chu


Khụng thoỏt khi au kh

=>Phản ánh số phận bế tắc của ngời phụ nữ
trong XH cũ và lên án thực trạng XH vô nhân
đạo đối với những ngời lơng thiện.
IV. Tng kt:
1, Ngh thut:
Xung t kch gay gt.
2. Ni dung:
- Nhng phm cht tt p cựng ni oan bi
thm, b tc ca ngi ph n trong xó hi c.
- Nhng i lp giai cp (gia ỡnh, hụn nhõn).
* Luyện tập:
- Chủ đề đoạn trích: Thể hiện sự đối lập giàu-
nghèo trong XH cũ thông qua xung đột gia đình,
hôn nhân và thể hiện những phẩm chất tốt đẹp của
ngời PN nông thôn: hiền lành, chân thật, biết giữ
lễ nghi và cam chịu oan nghiệt.
- Thành ngữ "Oan Thị Kính" dùng để nói về
những nỗi oan ức quá mức chịu đựng, không thể
giãi bày đợc.
D-Hớng dẫn học bài:
- Học thuộc ghi nhớ, tóm tắt trích đoạn Nỗi oan hại chồng.
- Soạn bài : Ôn tập văn học.
5