Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (127.5 KB, 2 trang )
Xuyên bối mẫu – Dược thảo quý trị ho
Tới vùng đất Tứ Xuyên (Trung Quốc), hẳn ai cũng thấy thú vị về một loại cây được trồng
khá nhiều, dường như đâu cũng thấy. Cây này cao chừng 50 cm, lá nhỏ, dài, hoa màu tím
nhạt, thường chúc xuống đất, trông giống một loại cây trồng làm cảnh. Hỏi người dân
bản địa mới biết đó là một loại dược thảo quý, sử dụng làm thuốc đông y rất được ưa
chuộng. Thân rễ của cây này có các củ bện xoắn như con ốc, bám chi chít vào rễ trụ nom
giống đàn con bám vào vú mẹ, nên được gọi là Bối mẫu. Chính phần này được sử dụng
làm thuốc. Do được trồng ở Tứ Xuyên nên vị
này được gọi là Xuyên bối mẫu.
Dân gian còn lưu truyền huyền thoại về Xuyên
bối mẫu. Xưa kia, cũng ở mảnh đất Tứ Xuyên
này, có một thai phụ do mắc bệnh lạ (người
phiền khát, ngực nóng, ho không dứt) sinh hạ
năm lần bảy lượt thai nhi đều chết yểu, bị gia
đình chồng ruồng bỏ. May thay, có một thầy
lang thương tình mách cho một dược thảo quý,
sau 3 tháng dùng thuốc thì vừa lúc có tin mừng, bà đã hoài thai. Đủ tháng đủ ngày, bà
sinh hạ được bé trai khỏe mạnh, hồng hào. Trong niềm vui mừng khôn tả, bà xin được
đặt tên cho vị thuốc này là Bối Mẫu với ý nghĩa “Quý như bảo bối của Người mẹ”. Cái
tên Bối Mẫu cũng được sử dụng phổ biến từ đó.
Sau này, Xuyên bối mẫu được sử dụng rộng rãi làm vị thuốc trừ ho, đặc biệt dùng cho
các thai phụ (Xuyên bối mẫu nghiền thành bột, luyện với đường cát, vê thành viên, dùng
ngậm hoặc uống ngày 1 – 2 viên, gọi là Cấp cứu phương, được xem như bảo bối của mỗi
gia đình).
Xuyên bối mẫu, vị đắng, tính hơi hàn. Qui kinh Phế và Tâm, có tác dụng: Nhuận phế trừ
đàm (trừ đờm), chỉ khái (trừ ho), thanh nhiệt tán kết. Là vị thuốc chủ đạo trong nhiều bài
thuốc đông y trừ ho, trong đó có bài thuốc nổi tiếng “Xuyên bối tỳ bà cao” (Chữ “xuyên
bối” là viết gọn của Xuyên bối mẫu). Trong bài thuốc này, Xuyên bối mẫu được phối hợp
Cây và vị thuốc Xuyên bối mẫu